장음표시 사용
661쪽
uel substituendo alium,uel ordinando quid faciedum. Item
secundum Paean.ci. de suc.ab intest . quamuis uoluntas testa toris non fuerit persecta,quia in publicam formam non fuit redacta,licet suum testamentum scriptisset manu propria, insu adueniente aliquo,uel facere coepit ed complere non potuit: legata tenent,quia consensus fuit perfectus ratione u Iuntatis,licet non ratione operas. Item tenet Bar. in.l. cu quis
C. de iur.& fac. igno.quod sit testamentum est nullu, uel quia deficit uoluntas destincti,uel ex praeteritione haeredis, ignorando, quod eum habeat, legata non ualent, nisi sint talia, quod etiam si filium se habere sciuis Iet,nihilominus fecisset:
ar. m.c.fi. xvii. q. iiii. Sed quando est irritum ex praeteritione, uel exhaeredatione nommis,debentur omnia legata,in aute.
ex causa.C. de liber. praeteri. Qilando uero est nullum , quia testes sufficientes,uel solennitas aliqua iuris ciuilis deficit, si constat de uoluntate destincti, uel per duos testes probari potest,obligatur haeres ad illam impledam naturaliter iure gentium. Sufficit in conscientia defuncti nouisse uoluntatem. sa Qtiamuis haeres renuntiet haereditati,uel nolit eam adire, nihiloni us debentur legata ad pias causas, secundum m. in Cretatum,el.i. de testa. quia legata ad pias causas non subiiciuntur tot solennitatibus. Sussicit enim quod de testatoris constet uoluntate,ut dictum est. ς 3 Legatum factum ecclesiae construendae,uel monasterio, debetur cum fructibus intermedii temporis, secundum Pa. in c.nos quidem.de testa. quia tex. d. c. dicit, quod debenti solui
sine diminutione,quia quando dies appolita est in fauorem Iegatarii, lebetur legatum cum fructibus,ut supra est dictur&.l.si ira relictum. .pegaseus. T de te. ii. sic in hoc casu dies ponitur in fauorem ecclesi cui si scisset constructa, simpliciter legasset,& non in diem. x 4 Legatum factum ad certum usum,si potest de iure, & de Ω-cto impleri,non potest conuerti in alium usum. nos, de tosta dc λ. de peru.ubi supra. Et si per legatarium non Impi tur tale legatum,redit ad haeredem.c. cum dilecti, de dona. nisi in legatis ad pias causas,uel interueniat dispensatio eius
ui potest. Quod si ille usus potest de iure impleri, sed none facto,ut propter bella, uel quia deest pecunia, uel aliter, tunc potest fieri commutatio authoritate superioris, etiam si .
662쪽
in testamento sit clausula, quod non possit in alium usum
conuerti: quia testatoris uoluntas debet interpretari secundutus commune,ut res magis ualeat,quam pereat.c. abbate. de
Uerb. sig. Si autem possit impleri de facto,& non de iure, & tunc,aut hoc est a d aliquem illicitum, uel inhonestu finem, di sic legatum est inutilenit si legauit mille ad sectendit clueu
Ia,quae rohibentur.c. monomachia. ii. q. iii. est tunc non fiet comutatio:ar. in his quae not.in gl. in . l. i. ff.de cond. insti. Vel
seri non potest,non quia inhonestum sit , sed tantum quia ius prohibet, di tunc fiet conuersio in alium usum licitum,& honestum . Et sic intellige. d.Cnos, in uerbo non potest impleriscilicet de iure. Illud enim tantum possumus, quod de iure possumus.ss Commutare huiusmodi legatum quando non adest causa,& potest de ilire,& facto impleri,ad solum papam spectat.c. quia contingit,de relig. domi. in cle. sed existete causa, potestrita episcopus diocars nisi testator aliter prouidisset quid faciendum esset de legato,usu non impleto,secundum Bart. in I liberto. Ede an. te & haec est ueritas,licet quida aliter dicat.
de ope. pub. Et quando fit talis comutatio ex causa rationabili, uel quia non potest impleri de iure,uel facto, requiritur consensus haeredis grauati,& ecclesiae,cui fit legatum, Iecundum Pe de perii. supra. Et ita loquitur lex,legatum .st. de usu- Ducite. Et paris inter dic quandocunque ex causa legitima commutatio fieri debet. s6 Si dubitatur an causa sit legitima,uel haeres,& ecclesia, non
consentiant,aut consentiente ecclesia cui legatur,contradicat haeres,secundum Pe. de perti. supra, episcopus nihilominus Poterit commutare solus. C. de nup.l. i. quia siuebit ecclesiae
legatari . Iste casus est in l. legatum ciuitati. n. le usu fle. pallit hoc in legato pro monasterio c6struendo,quod sine consensu haeredis no potest commutarunt si fuerint negliges haeres, quia tunc sine eius consensu, episcopus poterit elapso termino, te quo in d.c nos quidem. Tam iudex faecularis,quam ecclesiasticus, potest compelle re,ut legata soluantur,& ad pias causas,secundum Pa. in . .c. nos, quando sunt secta non certae personae,uel si certae peri e , est tamen talis, quae non potest petere in iudicio,ut
663쪽
sunt Datres minores. Secus ii non ad pias causas sit legatum,& ad certam perio nam Actum, quia tunc solum ad instantiam parcis compellet. Et non parte non in stante. 3 Quando testator prouidit de executores in legato ad pias causas,episcopus non potest se introniitere,secundum m. in Q Si haeredes, te testa.nisi propter negligentiam executionis,
eo modo quo supra dictum est,uer. Executor. s.IX.X. Xi. In casu autem quo non prouiderit tunc in legatis pro redemptio . Ne captiuorum,& pro alamoniis pauperum, prouidebit episcopus. l. nulli.C. de epi.& cle.in aliis autem haeres t in. d. c. si haeredes Nisi sit negligens,iat si ipra. Executor. .xi. Faciunt ad hoc. tua,&.d.c. nos quidem, te testa.
sy Legatum fictum pro constructione hospitalis pauperum,in
quo ponatur rector ad arbitrium celti praelati, secundum Lap. ab.in cle.contingit. de relig. do .ut refert Ant. m. Ici nos ruidem,potest haeres de licentia episcopi,comanutare in aedicationem monasterii religiosorunt, mani contradicente Illa praelato: quia qui melius secit non aliud, sed idem lacit. c. peruenit,el .ii. de iureiur. Vide aliquid circii hanc materiam, Uer. executor,uer. Haeres,uer.testamentuara. Et hoc consulitit Io. an. Quod consilium tenet in materia seuorabili tantum,& non odiosa,& praesertim animae, in qua fit plena interpretatio.c.ctim dilecti,de dona. Egatus est cui prouincia regenda committitur.c. i.&.C. le-. gatos,de of Ieg. in.vi.& est ordinarius in prouincia sbi tarata,& eo.ti c. ii.Nec se esse legatum asserenti creditur risi perscriptum probauerit,dc de apostolico mandato fidem fecerit Diti. d. c. lectis,& secundum m. in.c. sicut nobis, de sen.ex. Si cardinalis dicat, quod papa commissit sibi aliquid, tendens λὶ praeiudicium alterius,uiuae uocis oraculo , non creditur, nisi aliter probet,& si uult probare se perclidisse literas suae legationis,non auditur.c.cum in iure, te os dele. Alias si est honestus,& notus potest ei credi .c. nobilissimus.xcvit d. a Legatorum alii sunt nati, quia ex sua dignitatem hoc habent ut Archiepiseopus Cantuarien. se offle.CL Alii sunt de latere ut qui de curia papae mittuntur,& hodie sunt tantum cardinales,secundum Pa.in.c.i.eo.ti. Alii sunt ex commissione, ut in.c. uolentes,eo.ti. quibus a papa aliquid committitur in aliqua prouincia.
664쪽
3 Leetati qui dicuntur nati non habent iurisditionem contra
exemptos,in .d.c. i.non possunt absoluere pro iniectione manuum uiolenta in clericum in sua prouincia, nec in aliena , nec lubditum,nec extraneum secundum Pa in.cipe. de ofle.
Et intellige de iniectione,a qua episcopus non potest absol- Uere,seundum eundum m.ibi,quia sunt perpetui,nisi quando quis specialiter haberet a papa. 4 Legati ex commissione,qui dicuntur legati ratione personae, a tali iniectione possunt absoluere sub istos existetes in prouincia,& extraneos in sua prouincia delinquentes,& existen tes suos uero subditos extra prouinciam suam non possunt absoluere,fecundum unam opinionem, sed secundum Ge. in . c. i. eo.ti.libui. possunt. Quidam glosant de licentia iudicis illius loci,quod posset habere ueritatem, quando requireret publicam,& contentiosam iurisditionem. Suos etiam subditos,& in sua prouincia,qui extra prouinciam iniecerunt m nus,secundum meliorem opinionem potest absoluere: licet uia am dicant quod non,ut Hostien. extraneos uero aliun e ueniente,tales legati non possunt absoluere.Et hqc. ueri
s Legati de latere possunt omnia praedicta secundum communiter dotain. d.c. peri.& etiam in enormi, secundum Arch. in c. i. de o fle. in vi. nisi in praesentia papae, & quando ante regressum sunt reuociati,secundum Pa. in. aec. pen. quid autem possint,vide in .c. legatos,de oste. & glo. in. c. quod translationes de oste.& in multis aliis .c. ibi,in. vi. sed attendendae sunt eorum literae,nam de iure non fit extensio ad alias excommuniciationes papales.. Legatus no potest delegati processum impedire,nec eius sententiam irritare,in .ci studuisti, .li.nec absoluere excommunicatos a papa,uel eius delegato,in. d.c. studuisti: potest tamen excommunicatum a se,in sua prouincia , absoluere existra suam prouinciam existens, secundum Inno. in foro poenitentiae, H non est reuocatus,non autem in soro contenti
se,nisi reuertatur in prouinciam. Not. quod egrediendo animo non reuertendi,expirat eius legatio,ideo etiam sic reuertendo non posset,secus si animo reuertendi egressus fuerat, si revereatur,potest. 7 Legatos Impedientes,uel nuntios apostolicos , ne exerceant
665쪽
sua ossicia pso Bistoἰsunt excommuuicati,& terram regna,& loca eorum sunt interdicta tanditi, quandiu eorum domini in contumacia perstiterint. c. iupergetes, de ossicio leg.
8 Legatus quantuncunque plenam legationem obtineat, ex hoc non nabet potestatem conserendi beneficia , nisi ei specialiter sit concessum,uel nisi sit Cardinalis.c. ossicii, eo .li.li. vi.& si ecclesia habet patronum laicunt, non potest per legatum conserri nisi ei, em praesentat patronus, etiam si patronus sit clericus,& habeat i patronatus ratione sui patrimonii.c.cum dilectus detur. pa. Secus quando ratione ecclesiae esset patronus. Facit. dilectus,de of leg. & glo. Ibi, quia iotest quod maius icilicet ipsas ecclesias conferre non requiitio episcopo,in. d.c. dilectus.s Reseruationes quoruncunque beneficiorum a quom nque legato fictae authoritate suae legationis,uel ab executoribus per eum deputatis,& decreta,& denuntiationes,& processus finita legatione uigore carent.c. praesenti, eo.ti li. H. Potest confirmare legatus de latere,electiones episcoporum,archiepiscoporum,di exemptorum de iure commun1.cisi abbatem de elecili. vi. nisi in contrarium sint eorum priuilegia. Secus in aliis legatis. Non tamen potest,etiam quod sit Cardinalisse intromittere de his,quae specialiter reseruantur papae, nisi ei in iure concedantur,uel ex mandato,aut cosuetudine habeat.c. nisi,de of leg. Essent tamen semper uidendae eorum Gmissiones,quas a papa habent specialiter. o Quomodo eorum constitutiones, & iurisditio duret, uide
modo finitur legatio.c. de causis, leom. deleg.& in .d.c. legatos .c. notauit,eO.ti. Quomodo delegatus possit delegare, &non,supra delegatus.s .i. vi. vii Legatio secundum Io .an. finitur quatur modis,& scilicet tempora reuocatione, egressio
LEGI TIMVS. xl T Egitimi filij dicuntur, secundum Ray. qui ex legitimo
matrimonio nati sunt,etiam si alter coniugum contraxit cum aliquo,quem nesciebat habere uxorem, & hoc facit in - facie ecclesiς,talis ex eis natus reputatur legitimus, secus uelandestine cotraxissent,uel si scientes ambo impedimentu,
666쪽
publice contraxerunt,decim. desp.cicum inhibitiouer.filius β.ii.consentit, S. Tho.& Pe. de paLa Legitimi esticiuntur filii per sequens matrimonium I I uer. filius. .ri. Per specialena indulgentiam papae, qui quan
do simpliciter legitimat,sit legitimus quo ad dignitates , &
alia, secundum Host & λ. de pal. Facit.c. per uenerabilem, eo .li. Per episcopum etiam quo ad posse recipere ordines minores,& habere beneficium ubicunque sine cura, & quoad successionem bonorum, & actus legitimos seculares inierris ecclesiae temporaliter subiectis, & in aliis etiam quantum ad ea per quae alteri non fieret praeiudicium. In terris autem papae non siibiectis temporaliter,non ualet legitimatio eius,quo ad shccessionem ab intesta. per papam,uel episcopum facta , secundum Inno.& Bel in. d.c. per uenerabile quia alteri fit praeiudicium, nisi ex magna causa, secundum , Pa.in. d.c.per uenerabilem,qui sit.sint leg. Per leges etiam seculares,quia legitimatur multis modis,ut si essicitur curialis Imperatoris,patre osserente,uel si pater osserat curiae ciuitatis. Si pater decedes in testameto nominet legitimii haeredeTh. iiii.sen. d .Hi a. i.ql. ii. ad. iii. Vide Tab.uer.legitimus. β.i.&Sil .ibide.q.i. quoniam alii modi sunt per quos legitimatur.3 Per Imperatorem etiam quis potest legitimari. Nola quod imperator non potest legitimare sicut papa,incipiendo a radice matrimonii de iure,per.Qtuam,de ordi.cog. nec per re
Qipitura in spiritualibus.In temporalibus potest in terris sibi mediate,uel immediate subiectis,& alii reges. Sed domini,qui recognoscunt Imperatorem in dominum, de iure no ilpossunt legitimare,quia legitimatio,& famae restitutio,& similia reseruari uidentur principi selo. Secus quando non re cognoscunt superiorem,quia tunc possi int principes legitimare. In terris autem ecclesiae non possunt.
4 Legitimatio,vel emancipatio filii, non potest fieri quo ad
certum actum,& non quo ad alios secundumlcommuniore Opinionem,quam sequitur Bal. quantum ad legitimatione. in. l.senium,C. qui test. B. pos quia libenas est indivisibilis l. LF.i.C. delati.lib.tol. Secus quando proceditur per uiam dispensationis. Ideo Cepol .in sitis cautelis docet cautela patribus habentibus filios legitimos,& spurios,qnos uellent le
gitimos fieri,sed non succedere pariter cum legitimis, quoto
667쪽
procedant per uiam dispensationis, ut certo modo possint succedere,& haec dispensatio non est proprie legitimatio.&hoc potest iacere qui potest legitimare.
x Ad ueram legitimationem quatuor requiruntur, secundum n. in .d.c. per uenerabilem,uidelicet expresso qualitatis legitimationis,expressio si fiatres habet legitimos uel naturales aliter non ualet consensus patris, ct filii legitimandi, quod uocentur agnati,ii pater mortuus est, ut Aiuentiant,nisi qua-do princeps ex certa scientia uellet legitimare, ipsis non uocati S,tunc uocandi non essent.
o Potest etiam princeps restitum e in interrum ex certa scientia,cum praesudicio alterius,ut no.in. l.ῖ. C. sententiam pasi
sis. Quod si pater ante mortem ordinasset, quod filii legitimarentin,non esset opus uocare agnatos, immo ipsis inuitis possunt legitimari,& succederent ipsis agnatis ab intestato morientibus sic legitimati filii. ν Legitimatus simpliciter, & quo ad omnia , non intelligitur
legitimatus ad ea, quae sunt in praeiudicium terti , nisi hoc specialiter exprimatur,quia concessiones aliis praeiudiciales sunt restringendae de ossi .dele.c. super eo. Hoc tenet Ant. de
hv. est tamen legitimatus quo ad dignitates secudum Host. quod uerius est. a Legitimati a comite palatino,& ab habentibus authorirate ab Imperatore,uel Papa legitimandi,non possunt succedere in praeiudicium amatorum, mfi authoritas esset data simpliciter,quod pollent legitimare in preiudicium aliorum,si cui potest papa,& Imperato r,& sic Pa. m. d. .per uenerabile, credit quod possent Iuccedere si sic legitimarentur.Vide ali. quid supra,ver.filius. β. xiii. XV.xvi. Legitimatus a papa ad dignitates,secundum Gos in sum.& Hostie. non est legitimatus ad episcopathun,& maiores dignitates,sed ad inferiores. De legitima portione haereditatis, siue sit pars debita iure naturae,siue quae trebellianica appellatur, siue silcidia,uide
Sil.in uer. legitima portio,&. C. de in ossi . testa.auten. nouissima,& ad. l.fal.& ad trebes. per totum. Ad sorum animae pa
LEPRA.,l . iii I Epra iriter morbos contagiosos computat Iideo leprost quo ad cohabitationem secundum rura separantur. l. de
668쪽
coniu.leproso.ne unus alterum inficiat.
a Lepra superueniens soluit sponsalia de suturo, ad instantia sani.c. literas .de spon.& idem de qualibet alia enormi superueniente infirmitate,quia in generali obligatione de contrahendo; ntelligitur, nisi aliquod turpe superueniat, ut in. Φnemadmodum,de ivr.tur.ideo possunt solui hae promiDiones.Superueniens lepra non soluit matrimonium contractum. literas, ti.et. . i.neque impedit contrahe lum,dummodo leprosus inueniat uolentem contrahere. .ii.e.ti.
r Lepra absoluit coniugem sanum a redditione debui, & coohabitatione imminente periculo probabili insectionis,non tamen absoluit a debito seruiiij in necessariis , quia non est sic periculosum,sicut debiti redditio , & filii leprosorum,cusano parente remanere debent,ne inficiantur,iecudum omnes.Vide supra,ver. debitum coniugale. est. 4 Leprosi in communi uiuentes, non tenentur soluere decimas de ortis,uel nutrimentis animalium suorum, secunduglo.Qu. de eccl. aedissi. De ali)s autem quae non excipiuntur abi,tenentur,secus autem quando non uiuunt in comuni, quia tenentur ut caeteri.
v Possimi etiam habere ecclesimo presbiterum, quando tot sunt communiter, quod eam cum cimiterio possint construere,dummodo non fiat iniuria in iure parochiali alijs
ueteribus ecclesius,in.d.c. u. Quotus leprosoru numerus re quiratur.uide Abb.in.c.cum incat,de eccie. aedifi.
6 Sacerdos iactus leprosus,no potest in ecclesia sungi ossicio praelationis,qnando est ex hoc scandalum , & abominatio
populi:tamen quousque uixerit,necessalia sunt ei ministranda,secundum facultates ecclesia de cle.aegro.Qtua. Celebra re autem non prohibetur in secreto, quando sine scandalo Potest fieri supra,ver.corpore uitiatus. .ii.&.ui. Rectoribus uero ecclesiarum similibus, landus est coadiutor,qui animarum curam habeat, cui congrue ab re lesia de facultatibus Pro uideatur,in.c. de rectoribus,de cle.aegro.
LEX. I x in iusta mortale peccatum est,nec meretur lex, uel statutum appellari,sed corruptio legis malignitas, uel ex materia mala, ut cum mandatur fieri malum aliquod praecipue mortes ut adorare idolum,& huiusnodi, uel ex forma,u t
669쪽
quando est contra iustitiam distributivam , aggravans inaequaliter subditos,uel exstatuente,qui non habet authoristatem talia statuendi,uel super tales, ut quia sunt exempti, uel tale opus,sive quia non ordinatur ad commune bonu, sed ad suum proprium,Tho. prima secundae. q.xc.a. Ul. Cai. in sum.in uer. lex.& tunc non obligat,ad sui obseruantiam subditos, contra enim rationem est, S. consequenter comtra deum.1 Praecepta iudicialia,& caeremonialia legis antiqua Moysi, noamplius obligant,quia per aduetum Christi euacuata sunt, moralia autem semper obligant ecundum Tho. prima sis undae. q.QuI.a.Iu. quia sunt i undu rectae ronis dictame. .s Leges humanae si cnt iustae, obligant in soro conscientia, secundum Tho.prima secundae.q. vi.a.iiii. Si autem sint iniustae non obligant in conscientia,nisi ratione scandali, quado stilicet non obseruando, quis exponeret se periculo magno sui,uel aliorum. Si autem tales leges essent contra uir tutem,uel diuinum cultum, nullo modo essent seruanda etiam propter scandalum,quia tale scandalum esset scandalupharisaeorum. Nec semper mortaliter peccat transgrediens legeni,sed sicut dictum est,supra,ver.constitutio.β. vii. Tho. supra.a.iiii.& secunda secundar. clxxxvi.a.is. 4 Quoniam lex ad mortale obligat ratione praecepti, multis modis cognoscitur,quod sit praecepti .Primo, quando est de materia necessaria ad salutem,ut sunt praecepta legis diuinae. Secundo,quando constat de mente praecipientis, intemdentis obligare ad mortale.Facit quod no. gl.c.H.Sc.c.per uenerabilem,qui fit.sint te & ibi per Pa.Tertio,quando uerbis utitur praeceptiuis, ut dicendo praecipio,iubeo,& huiusinois di c. quod praecipitur. xiiii. q. t. vel utitur uerbis imperauit modi,& si materia est multum ponderosa obligat ad mortale, quia est praeceptum, si non sit ponderosa est consilium paratus.XXlia. q.i. Quod autem sit mortale quando materia teu ponderosa,est tex.in cle.exiui,de uer.sig. . item quia praeterea. Quarto,quando utitur uerbis inhibitorijs,ut dicendo prohibemus,inhibemus,interdicimus,& huiusmodi, & sic
inducit mortale secundum Pa. in.c. nam concupiscentiam de consti.uel utitur uerbis communibus,dicendo statuo, rdino,& huiusnodi,& sic non obligat ad mortalem culpam
670쪽
r i LEY. . secundum eundem; Pa d. c. nam concri stent m. Quimeto,quando utitur uerbo,debet,quia ex suo proprio signim. to Imporeat necessitatem,ut. d. glo. in clo. attendentes , de stat. re. ideo Inducit mortale,intellige quando imateria est ne 7 cessiria, alias est de congruo.Qi.de Aspon .impu: Sexto,si maritur sub poena excommunicationis obligat ad mortale, quin nullus nisi propter mortale excommunicatur.Cnullus. dii. q. vi. Hic tamen aduerte,quod Cai in summa,in uer. prae ceptum,facit ditarent linii inter penam excommunicationis comminatae, & latae sententiae, & dicit quod transgrediens tvraeceptum factum sub poena excommunicationis latae, peccat mortaliter , non autem si dicatur sub poena exconranunicationis simpliciter,sed post monitionem,contrasaciens pec cat mortaliter, & tunc potest excommunicari. Vide infra Mer. Praeceptum. .VL uel loquitur per haec uerba in utitute 3 sanetae obedintiae, uel spiritussancti, uel sub poena maled ehionis aeternae,uel sub indignatione omnipotetis Dei, & similibus,& inducit mortale.c. unico, te sta.re. m. i. septimo, qua lo cosuetudo habet ut P talia uerba quis obligetur ad mortale, . in .c.dilectus, te cosue.&.d cle. tui. Oe avo,qnmadatur sub pena suspensionis,depositionis,uel interdicti, secundu Ar fio.ii. parte,ti .iiii.uel sub pςna mortis, ues muti- Iationis,aut grauioris pqnae,quia ista no inseruntur,nisi pro 'eo,quod est nulliu iustitiae laesiuit. Credo etiit quod eodem modo sit,quado madatur sub poena carceris,uel alicuius alteriu s,in quo importetur grauis infamia,quia si Pp notabile
danu corporis,mortale peccatu incurritur,ut diem ess, muleo magis propter periculii infamiae grauis. Vide Sil. uer. praeceptum. β .ul ti. & infra,ver,praeceptu. β .ult. Vii.&. Vi. Not.tamedistinctionem Cai. uer. praeceptum, te praecepta in communi, & anthonomasice dicto,no enim uidetur quadrare his, quae a Sil. dicuntur. s Non omnes casus permissi secundu leges imperiales,sunt liciti secundu constientia. uege .st x. ut occidere adultem, te nere cocubina,& alii casus multi,quos causa breuitatis non pono Vide Tab.uertex. 6.XXu.ε Constitutione promulgata assimatiue,Videtur cessa om- linia,quae in illa cotinentur,& ex eis sequetia, nisi inueniat ud