장음표시 사용
101쪽
cusmodo Cometes colorentur apud Apim logos. Cap. XIII.
VM septem sint sedera,quae Planetae,ut sirpo monstra Cuimus dicuntur. unumquodque sydus,&Proprium m.
tum, colorem, & qualitates habet. ex quibus pol ea, austentur, uel diminuuntur ipsorum uires.quae etiam eκ aspectit diuersitate uariantur e a quibus denique influos creantur: mio haec inferiora, caducave immituntur. qui uel bene, aut malo affecti, non ratione materiae, & subiecti in quem sidera: sed propria forma ac uirtute . quoniam ut Ptholameu
'est auctor saturni sedus sui a primo Diam est frigidum dcficcum: melancholiae praesidens. ει ait Maternus. aturnus est natura frigidus, ct siccus I uero quadoque humidus, scurus, laetis uti, id ζ
enaκ multae cogitationi altaeque memoriae. & multa alia nectit: quae est immitatus Pontanus. Ultima Arit senex lacum ρο indet. ulta savi asAmbit,s .eterno contri latfrigore terras . P gra seni facies, rardus gradus ramida barba, Et cani crine membra istasenti. dc post multa. Mitimus extremo torpet saturnus in orbe. His proseleronis mundum vertentibus armis Ambit, ct in parteis quas liquerat ante reuerteras . Fercurrit tardis caeli momenta a Diis
Pallidus ae duros assert mortalitus aηηρ - α itaque cum talis sa natura, ct malignitate redundos repus en ut influens uires ipsius, an eκhalationem siccam, ex qua Cometae et am Ptholemeo, & Manilio, & Firmico, gignunturi acce datur & Saturni colorem res erat Cometes. & etiam suas uires, de malitiam . color ues subniger est niger enim uideri quit, ut est supra dictum ) uel sub viridis: nam necuitatis color in nocte uideri potest, ob ipsius opacitatem, cum ab adultione
gignatur urniger, non autem tam exacta,& completa. nam uiridis color ex fulvo & nigro oritur, ut en Platone diximus. si vitiu
102쪽
quitur post Saturnum Iupitcr. cuius Cometa albedinem refert it Ptholenaeus est auctor. qui coloratur ut Saturn ' sieri. decolorari Cometem diximus. scimus enim ut supra dictum O, eX Averrois sententia, proprium suderum esse, non selum ait here eκhalationem, sed de ignire. unde cum Iouis sydus, sit ut ait Iulius Firmicus natura calidum de humidum,sed adeo tem- Peratum; ut eius propria uirtus ad nortalium corpora nutrien da, ae permnlitisices nepotum soboles propaganda, subili satqrum decreto sit accomodata. Ecde ipsis lic Pontanus dicebat. clara Iovi facies, ac in intrebius amico , Bigenis . annis Bisse relabitur Ura. Martis uero Cometes erit ex Ptholemeo Rub dus. cum Mamst calidus dc siccus, iracundus, uehemens: uicitata saepius iracudis praeceps. qua de re, dc de ipsius peraiauicum motu, sic I
uiamas Pontanus dicebat. . Bis cererem legit missor, sis visitur vina Dum sex rutilus percurru bdera Mavortii Mavors armaferens, tri rei abest. Veneris autem Cometes est aures collaris, nam natura ipsus stellae est frigida dc humida, sed tamen ut dicit Maternus, adeo tererata, ut matutino praecipue exortu, rorem infundat mortali-Dus genitalem: quo non animantia solum ad multimodam accomodantur generationem: sed etiam uirentia in uarios comptu
disponuntur quapropter de Venere sic loquebatur Potativa.
Timbreas paulo ante ratas, Ventu aur ea mesa tingit, cupidas acuens in pectore curas .
Sine diem laeto secum fert roscio vulsu , Seu noctem M periis decedens suscitat Mimec Horatius eius naturam significare uolena. Sive tu mavis Erycina ridens Quam iocus cincumuolat , da st o etiam Catullus.
2 diu remoratus es Iam rixis. Bona te Vet
D erit, quoniam palam Ruod evis, capis, lam
2 abscondis amorem . at marita inium umo
103쪽
Mercurii uero Comatum sydus uersicoloris est, ut ait Pthol meus , nam Mercurii natura cum sit frigida, & sicca; potius ut inquit Alaternus, uelox, instabilis,cum malis syderibus prauus est Mercurius, uersipellex, deceptor, dc fraudis dolique inuet tor. idcirco & talis ipsius Cometes est in colore uarius. at Meheurii natura, sic a Pontano exprimitur. Hanc eum properame celer tamus ante itIpse quiidem ad ca as , lingua promptior aram Cuius syderis etiam descriptio,apud Horatium extat, Mercuri facundae Nepos Atlantu 'nui feras cultus iaminum receivum 'moLmanicantus, est decorae
Te ranam Magni Iouis , O Deorum iNuntiam, curuaeque lyrae parentem,
condere furto. Te Bises olim nisi reddidisses Ter dolum amotas, Puerum minaci rore dum tenet, viduus pharetra , Risit Apollo. Atridas duce te superbos Ilio diues Priamo relicto,
Dolosque igneis, iniqua Troia casa resedit .
Tu pias laetis animas reponis Sedibus, virgaque leuem coerces . Aurea turbam, si peris deorum b. . Gratus o imis. ' . Quae omnia etiam possunt, & de sole dici, ut ait Macrobius M tamen & de stella Mercurij valde aecomodantur. cum sit elo cuentiae pater Mercurius: eo quia ex Materni sententiam- dymemata,syllogismi,inductiones,sophysmara, Poetica, Musca astroru peritia, & totius Mateseos perscrutatio,ipsi tribuatur cuinetiam, di vaticinium, sortilegiuma, mercatura, augu-
104쪽
Hum oratores,&rerum occultarum, secretarumque Inuentores
ac furta, dc fures, ipsi donatur. Vnde eius imago alii in Ct upeo, ct Talaria habet; nam uerba de alata sunt, He perniciosa sicundia: ut Heraclides ponticus docet. igitur Sc Cometae Mercuria-Ies ut Ptholemei uerbo utar,) uarii sunt. simili modo & Sol .& Luna suos habent Cometes iureta Ailiologorum sententiam ct ab ipsis colorem, &uires accipiunt. ut aureus sit, dc uere sulgidus solaris Cometes, ct argenteus Lunaris.
Coeterum haec Astrologorum sententia, multis modis ea-
ditiquoniam nullum sydus eκ Arist. sententia est luminosum, Sole eκcepto; quamuis stoici, dc cum eis Cicero,& Macrobius aliter, sentianti fidem autem faciunt Lunae, Veneris, Sc Mercurii ecclypses, quod non sint luminosa corpora, nisi eo modo; quem supra ex Auennathae sententia diκimus. cetera uero sydera desectiones id circo non patiunturiquonia Conus umbrae telluris qui Pyramide refert, tam alte non ascendit. cum igitur haud sint luminosa proprio lumine, uim magna adeo habere non possunt, ut possint materiam illa colorare,quet etiam ab ipsorum motu, Sc lumine accenditur. dc prosectὁ ridiculum Putamus, ut sedera sint malefica aliqua,aliqua uero benefica et quando ut notat Auere. Sc ante eum Arist. stellae omnes sint eiusdem specieir neque inter se nisi magnitudine uel paruitate disserunt. dc quamuis Planetae scintillent,sit ut diκimus eκ distantiae ratione, ut eκ Euclidis optica doceri potest. neque possunt esse sydera fortunata, uel infortunata; cum in sempiternis non sit neque malum, neque peccatum .dc si hoc esset, uel emet
ex Parte materiae, uel eκ sorma, uel eκ motu.eκ materia eme no
Potest, etiam si materia Coeli esset, ut uoluit Egidius Romanus eiusdem speciei cum materia horum inferiorum, quoniam nullum actum habet, de solum potentiam ad localem motum. neque potest esse ex forma nobilissima quam habent. neq; etiλeκ motu cum sit circularis, non tantum perfectus, sed omnium
motuu persectis us. At si quis obiiciat Diui Pauli Apostoli Μ illud,
105쪽
illud, quod stellaia stella disert claritate; Vnde si circa claritatε
discrini en habent, multo magis circa uires. huic obiectioni. Respondet Picus Alirandulanus Comes. quod uerum est, quod stella, a stella claritate dissere; materia ipsarum densa , uel raraeXillente, in qua magis, minusve imprimitur lumen. de quando sydera habeant, uniuersalem motum, &suum proprium Isic uere in nos agunt, calfaciendo, exiccando, Sc alias prim squalitates imprimendo. quod affabre in Luna dignoscitur . sia quidem. ut insuperioribus est adnotatum cum ipsius corpus a Sole resisticitur. ita cla uariatur, prout a Sole illuminatur. hinc sit, ut Cato inquit ue ut circa animantia & Plantas, uarii gignan
tur assectus . nam aere eK i Plius lumine eXicatio, Sc terra: eXIccatitur 6c succi excrementosi, qui ad Plantas,animaliaque nutricia da accipiuntur unde & dolores in impuris corporibus fiunt, , c alia 'litae qliottidie experiuntur. crescunt Sc medullae dc cerebrum in animalibus: non influxu , sed luna in is delectu unde aer cum magis humiditate ex natura Pol eat . dc uigeat suum naturale robur, dc firmitas i hanc eandem in corpora im- I rimens: Sc coxendici cruciatus augentur, Sc articulorum do
ores. ii uero quis adhuc obiici. at, quod Hypp. sedera obseruaxit: hoc satemur. sed eatenus sedera obseruauit Hypp. quatenustemporum uicissitudines declarant, ac demonstrant: ut lippis & tonsoribus in eius doctrina uersatis, est manifestum. si autem dc rursum quis dicat. Gal. iudiciales uocatos dies in Lunae motum redegule dicimus huic negotio a pluribus esse satisfactum. ut a Fracastorio, Sc aliis. quamuis etiam ipse in re hac. parcant mihi Doctissimi uiri manes plurimum allucinetur et
reserens decretorium motum ad atrae bilis motum. neque etianegaret Gal. hosce dies referri ad totius Mundi motum, qui sita primo mobili, quem sequitur sol tamquam Rex quidam , de Solis motum sequitur Luna, ut facillime posset, si hic locus esset in demonstrari quare nec Galenus deuiat a suo Hypp. qua-uis Hypp. referat hunc motum ad mundi totius motum Gal. ro ad Lunx motiones. & quia paruus mundus cum maiore sim pathiam habet dc consensum. sequitur, ut si nostra natura m ue tur Per iudiciales uocatos dies, etiam si Lunae motiones sequatur, ut ait Gal. sequatur de mundi totius motum ut est statarum ab Hypp si uero adhuc quispiam mordicus in reti Mase
106쪽
6sq. 0 lus rubeum esse diceret, cotra Iouis & Veneris. Hoc ad
materiam quae lumen recipit est reserendum. nam magis densa, rubeum monstrat colorem, minus uero aureum . quod uel spoculorum eκemplo facile percipitur . nam quae densa magis si ut,& colorem uarium habent, a minus densis; & etiam solares radios ad eo uiolenter refrangit, ut possit in dispositam materiam ignem accendere, dc etiam corpora comburere. ut cκperientia manifestum ac conmrobatum tuit. Cum enim Turcharum Imperator Solimanus Vienam obsidione cingeret. & esset ab Augusto Caesare Carolo Qeinto fugatus. dum Viennae inuicem leui schiomachia eXercerentur milites: quidam eXperiundi gratia cum concauum speculum ita ad Solis radios conuertisset. ut reflexio quae eκ ipsius radiis prodibat, in militis leuem armatu .ram terminaret, ita est leuis armatura ignita, ut Scuestes, de carnem combureret. & alii milites rem nescientes, ob militis scelera, & dira facinora, ignem coelitus euenisse satebantur. quare etiam est fatendum, ita syderum materiam esse inter stellas dispostam , ut lumen , uel maius uel minus a Sole Dei piant stellae, & etiam eκ lumine colorem. & in haec in seriora non influendi, dc Cometes colorandi gratia lumen immittere. sed ut animantia, & coetera uitam, conseruationem, ac generationem habeant. Quae sydera nona sita natura,sed ab Oiue mouentur: orbis uero a sera intelligeutia; quae ei praesidet, ut Nauta nauigio. dc orbis intelligentia, nihil aliud est, nisi uocatus a nobis Angelus.apud enim Peripatheticos,non solum Angelus uocatur intelligentia separata, sed Sc Deus Opt. Maκ.ac omni gloria &benedictione assuens & eX uberans. tanten uocatur 'prima intelligentia, quae libera est, ut Auere. ait, a potentia om lvino,& simpliciter: cum aliae non sint a potentia liberae: immo aliquid materiae simile habent, ct aliquid somiae simile quapropter Platonicis animalia dicuuture & etiam a Mercurio tririne
gisto, Diuo Basilio Origene G cegorio, &ante hos Dinisio Areopagita. uocant etiam has intelligentias,animalia & secreti res 1 heologi, siue ut uerbo eorum utar Chabalist. ae. ut Archaselus Burgonouensis testatur. quae intelligentiae, ut diligentis- lini e Marcu, Antonius Natta scribit non solum praemiat orbia 'bus: sed ante Dei opti Mam tribunal Ilantes, ipsiam continuo laudant di magnifaciunt. alii uero nostri sunt custodes. alii ut M a secretiores
107쪽
secretῖores Theologi sciui;lapillis, brutis herbis, de ossius erratis Pr sunt, igitur no sunt sy sera quae orbe regat, sed sunt Angeli qui intelligentiae diculur, in ministeriu a lanamo opifice Deo ut Diuus Paulus ait missi. Unde sydera materiet rone minus vel magis luminosa sunt.at si Astrologis concederetur quod sydera vi est veru in materia sicca, vel humida eXhalatione attrahant, ct illa accedant: quomodo potest illa colorare respondeat Pthole meus. uel es xeferenda caussa in materiam, uel in agentem . si
in agentem, ut ipse ait iam est ostensum, quod itella non disserta stella specie. neque lumen Martis a Saturni, vel Iouis lumine nisi secundum eκ cessum & deffectum, differt. igitur si accedatur materia ustibilis, tam accenditur, a maiori, quam a minori Iumine, discrimine tantum posito circa agedi tempus. nam multa palea accenditur, & a parua flamma, ct a magna: a magna, citius, a Parua. non aeque citius. sic in Cometis a simili dicere licet. si vero hoc ab agente non fiat; sed solum niateriae ratione . satrtunc quonia materia, a materia specifice disserer colores prout materia erit siue humida, siue sicca, vari j erui. igitur mareria colores uariare potest, agens vero nequaqua . sed si quis pro Ptho. Iemeo instaret: quod talis materia, ct talis, a tali determinate sy-dere, attrahatur: ut puta materia magis terrestris a Saturno, magis pura a Venere & Ioue, mediocriter affecta a Marte . Vnde tunc ratione tal s materiae attractae, subviridis color in Saturni Comete, Rubeus in Martis, Aureus in Veneris, pallidus in I uis, Mixtus in Mercurii comete cospiceretur.id necessum soret ει sequeretur, quod corpora illa electione ageret: & tuc corpus ydereum, esset animal rationale . quod valde absurdu est . ua ageret coeca abditaque natura, ut lapis Herculeus in serri attractione facit, Sc Ra barbarbarbaruin, ac Scamon tu in bilis attractione, & purgatione. quod etiam dici non debet quando nulla cadat inter caduca corpora, dc aeterna similitudo,& consensus nisi is, qui lumine, dc motu, mediantibus fit ut Peripatheticis omnibus est visum: Sc etiam Pico Μirandulensi comiti sui interim praetermittam quae ex Phaorini verbis dici possent. Iapis enim Herculeus, siue defluxu mediante attrahat ferrum, ut Democritus apud Alexadrum Aphrodisiensem ait. cu apud ipsum eκ similibus attomis, dc serru,& Herculeus lapis conster. xst inter eos proportiona dicebat ipse, tenuiores attomos lapi dem
108쪽
construerer unde rarior, dc pluribus vacuitatibus plenior lapis erat,serro:a quibus attractio fiebat. quoniani defluκus quia lapidis corpore, in serrum defluunt, efficere haud valent , veferrum, lapidem alliciat, quoniam serrum ob dentitatem, de sta Nus illos haud recipit. at lapis cum maioribus meatibus , in si gnioribusque, scateat, in quibus ferri defluκus recipiuntur sct cum sunt recepti serrum ad serapit lapis: at si alleum , super lapidem, vel serrum ducatur, non sit attractio, stipatis meatibus, des fluxione prohibita: quod cum a Conciliatore esset experietia comprobatum, verum experimentu non fuit: sed bene attraio nequaquam fiet, si lapis, vel ferrum hircino sanguine tingatur. Diogenes vero Apolloniates putat hoc ob humiditatem,
quam corpora eκtra se effundunt, euenire. de plurima cum a metallis effundatur, praesertim a serror dc a lapide Herculeo, Pauca: sed multa attra natur; attrahi. etiam corpus ex quo humiditas prouenit, ct sic mUnes ferru attrahit, ac rapit. vel clattractioni, ut Hieronymo cracaltorio placet spiritualibus speciebus mediantibus, quae substanti .ae herent. aut ratione caloris, ut Concitatoris sententia fuit. vel fit ut nos putamus ob dissere 4tias,quae inmediate ad rei formam consequunturi quae nomine
carent. quae cuin aliis disserentijs cum habeant simpathiam, vel ut Galeni verbo utar similitudinem; attractionem moliuntur. cuius sententiae fuerunt &Fernelius, ct ante eum Serapio. se lupinum iecur humanum iuuat,& Vulpis pulmo humano pulmoni auκiliatur Sc Cameli cerebrum comitialibus prodest. &ob dissit nititudinem cantharides vesicam exculcerant: sardonicus bulbus musculorum oris contractionem, ac conuulsionem
facit. quae disserentiae abs i. medio a forma sunt productae; deeκ quibus sit attractio, quum a lapide Herculeo, tu de a Rabarbarbo, dc scamon io: noti autem ut Avicennae alioquin Diui Dissimo viro & Melaeo visu est. quae ut receptui canamus una ex his opus esset ut inter astrum, & materiam eκhalatam eaderet:alioquin quomodo possent Cometet ita disponiZquapropter dicendum est non posse Cometas a Planetis colorari
109쪽
COlorantur itaque Cometae, non ut alia eorpora, quae eo
lorem in superficie habent: & eκ ipsorum corpora coloratorum natura color ipsis inest: nempe eκ ipsorum Eeneratione. ut ea quae magis aerem, & aquam sequuntur albanantiqui ignem saua: quae terram nigra. nam colore eX elementis fieri, ut coetera fiunt est necesse. sed cum niger color a tellure fiat, non ita accipere opus est, ut a simplici terra fiat: quonia& tellus alba extitit, ut cinis indicat. nam eNusto colore, qui in ligno & corpore combustibili erat, tunc cinis albus euadit ; notamen cinis ex omni parte albus est; eo quia tincturam a sunto accepit, quod eκ eo perspicitur, quoniam iXiuium coloratur, di flavum redditur: tiam eo, & nigro aquam colorante. niger autem color tunc fit; quando corpus aliquod ex elementorum trasmutatione fit,& in eo magis opacum quam perspicuum dominatur, ut terra est, alia enim elementa, ut aqua, aer, ignis Pe
spicua sunt: sed ignis, & aer magis qua aqua . ea enim uero Perspicua dicimus, quae, ut AleX. Aphrodie siensis, ait proprio carent colore: ut sunt corpora omnia, quae diaphana perspicua, translucida, & trasparetia diculur, qualia sunt aer, aqua,ignis,& vitrum, christallum,glacies,& quidam lapides. S perspicia rum est una natura, ut Arist. ait, quae est omnibus c5munis, siue is sit aer, vel ignis, siue aqua, aut alia corpora mixta; ct separata non est;& si aliqua corpora, hanc proprietate, vel magis, Vel minus habeant. igitur color erit extremum perspicui in determinato corpore t cum sit color forma , & actus corporis col rati, ut inquit Diuus Thomas. quoniam ueluti corpus eκtremuhabet, ita & perspicuum . qui tamen color corpus nequaquam est, sed est una quod corporibus accidit . unde Pytagoras Inalς deceptus, corporis superficiem, colorem vocabati at est bene color in superficie. Cuius quidem ut dixi ex Arist. sententia, duo sunt prima genera, nempe niger, & albus. ater vero, color fit quotiens miscetur terra, quam cx Averr. sententia diximus corpus esse adeo opacum, quod nihil de perspicuo habet, cum igne
110쪽
turbido. ὁ contra autem albus color, qui fit eκ igne claro, elenaeto valde diaphano quod elemetum aer est . unde nil miri est, s niger color visionem congreget, candor vero disgreget . nimmagis visionem offendunt ea, quae magis lucida sunt, quam ea
quae atra. eκ quibus eorum error manifestus fit, qui magis oculos a uiridi colore quam a nigro corroborari statuunt. dc si magis oblectetur animus in viridi colore, quam in atro ob superius assignatas caussas. corroborantur etiam oculi a uiridi colore, quoniam viridis color, costat eae maiore nigri portione, qua
candidi. si quidem manifestum est, quod alia quinque colorum genera septem enim colorum sunt genera, ut Arist. Thpeohrastus, ct reliqui Peripathetici statuunt.ὶ ex duobus illis generibus inter se miκtis, ut ait Auerri sunt. sunt autem ista septe in tenera, ut ait Aleκ. Aphrod. Albus, Niger, Fuscus, Puniceus, Purpureus, Viridis, Ceruleus. Flauus vero ad album refertur. si vero quis contendat flavum esse coloris genus: inquit Aleκ.
non erit reclamandum, tamen fuscus sub nigro colore continebitur. Coeterum cum eκ illis infinita pene colorum multitudo oriatur, non disserunt inter se nisi m. aioris, minorisve ratione, ut Puniceus, & Violaceus. unde fit fuscus color, qua do aequaliter miseentur . &albus, niger. Puniceus vero cum niger miscetur, cum albo luminoso . nam quod ab igne emicat, talis euadit coloris. cum luminosum corpus, no soluin possit aliquod corpus puniceum facere, sed album: k rursum alia nigra. causis autem est, ut ait Arist. quoniam luminosum corpus, nempe Sol eximendo nimium humorem, qui praehumidus, propter humoris terrei miXuonc, est. corpora quae hac humiditate priuantur, candefiunt; ut in cera, ct oleo manifestu est. si vero in corporiabus non adsit illa lium iditas excrementitia, Sc terrea: tunc aduruntur, Sc atro as iciuntur colore; vico i oribus nostris accidit,
cum sub Sole stamus. sed non est haec caussa, qnod homines in senectute nigri fiant, etiam si sub Dio non vivant, sed cum senectus sit quaedam putredo, quoniam ut Comicus dicebat, senectus ipsa morbus est.) quae putrescunt nigra fiunt; situ, esecepto: qui cum fiat locis vliginosis, humidisque, semper albi orct candidior euadit. adhcc ait Arist. cum sanguis senectute sic cescat, sit ut senum cutis, sicca, & nigricas euadat. Purpureus
vero color, ex igne non ira claro, Sc terce Portione commiκtis, .