장음표시 사용
31쪽
ue uolebat Hypp. comam omni in loco videri posse. na quareo maximo interuallo, Sol & sydus inter se distarent, sydus crinem accipere non potest . si praesertim caussa exempli,ad solstitia aestiua, uel circum circa moram faciat Sol; ct sydus ipsum. ad solstitium hybernum. siue ad solstitia aestiua sydus consistat
siue ad hyberna; alteram mundi partem obtinente Sole: quum in utraque parte uis humoris redundet: humorem quidem attrahere syd us potest: ita autem se habens; Cometes gigni non potest . ratio autem huiusce rei est, inquit Phyloponus: quod x adii nostri ad humorem immissi, inde repulsi,ad Solem;ex magna ab ipso distantia, peruenire non possunt. unde facto ma- ximo interuallo, inter Solem &0dus, Coma adaptari non potest. nec minus poterit, si Sol Sc sydus in hybernis morentur, solstitiis. nnii cum Sol maiori parte sub terris moretur, & longas iaciat noctes, quando acies nostra, non posset ad illa loca Permeare, ut ad Solis radios perueniret. Unde non in omni l co fiebat Cometa: sed solum, ubi peruenire oculorum acies, ad solis radios posset. neque etiam omni in loco fiebat Comata stella, deficiente, materia illa humida, quae attracta a Comete erat. nam sub aequatore fieri non poterati quoniam intemper
in erat; & ut Virgilius Semper Sole rubeus, torrida semper ab igne . quod etiam eκpressit Ouidius. tidemq. plus ter ire premuntur,sauarum quae media est, non est habitabilis aestu,
Vix tegit alta duas, totidem inter utramque locavit, . Temperiemq. dedit, truxta cum frigore flamma. Quum itaque regiones sub aequatore inarescant; dc Solis ardore exustae squaleant. quod certe omne salsum est; & si huius sententiae fuerit Averrois; ut Avicennae recte sentietati contrariaretur, in ibique humoris copia desit; fieri non poterat humoris attractio: & minus etiam circa austrum,& meridiem, ob eandem caussam, quando regio illa sit exusta, & squalida: ut aethiopum colores indicant, qui subdiam eroe clymate uitam degunt. reliquum igitur erat, ut solum circa septentrionem firret cincinnata. quam sententiam post eum habuit, Aristotele
reserente, ipsius auditor Aeschilus, ut potὸ qui in omnibus sorte magis magistrum, quam veritatem sectabatur. Raris autem
32쪽
Hyppocrati,& A schylo apparebat crinitum si das,quianrc. εα iubdeficiebat.
Stratonis Lampsacem de Comete opinio
AT quum im e coelo dilapsi sinius; aliorum opinion
si quae sunt;uidemus; quae non amplius sydus aliquod putent , sed uel lucem, uel illustratam nubem. Strato itaque lampsacenus, qui tertius ab Aristotele,peripateticorum
iudum aperuit; & qui Ptholomeum phyladelphum, phylosophiam docuit. syderis alicuius luce, densa comprehensam nube, ueluti & laternis euenit, Cometem esse affirmabat . quam sententiam, ut intellis iis,paullo altius summendum est prinxipi im. Cum itaq; Aiundiis iste, in duas nainras sit distinctus; in elementa quatuor, levam, aquam, erem, ignem; quae uicii sim gignuntur, ac corrumpuntur; & coeleste corpus. quod in etiam ex duabuspartibus compositum sit; nepe ex orbis sub stantia, & sederibus sydera autem sunt, dcerronea, ct fixa, omnia Sole excepto sieno lumine lucent , ut Metrodorus ait. quicquid dicant Macrobius, dc Cicero. quc sedera ex eadem substantia constant, de fabricata sunt, eX qua sui orbes consistunt. nihilominus puriori,dc ad suscipietam lucem,ut inquit Albertus, magis idonea. quae sydera, ut nodus in tabula a suis orbibus continentur . recipiunt uerὁ a sola lumen, ut Plinius dicit . qui sol nou solum syderibus lumen foeneratur praeclarius: sed etiam suo lumine, ipsa occultat. eoque modo sedera. Sole illustrantur, ut supra eae Auennatha Lunam illuminari diximus. quae cum luce aliena fruantur, sole sub terra consi tuto, aerem illuminant. cum sit aer corpus diaphanum cuius natura,est: ut a lumine perficiatur. Cum itaque lumen, ut ait Themistius, nihil aliud esse possit, quam sederum praesentia in perspicuo corpore quandoquidem,nisi comoris luminosi adesset praesentia, cum aer no sit comus tum nosum esset quippe aer obscurus, Sc tenebrosus, no lucidus: unde sit Averroes notat,sequitur ut illuminatio sit sorma, dc persectio aeris . lumus autem carentia, in diaphano, seu perspicuo corpore, sit c obscuritas.
33쪽
obscuritas. Corpora igitur quae hac perspicuitate carent, illia minari minime queunt, , haec est caussa , cur tellus non mitiatur . non illuminatur etiam aqua, quando in illa telluris corpus est dispersum .ut in carnosis aquis conspicitur . neque potest uel sumus illuminari, quia est corpus densuim dc ten brosum. Vnde cum flantina sit sumus accensus, merito quis di Nerit propter eandem caussam , non illuminari. quapropter cuilluminari possint nubes quae eta uapore,adeo crasso, & exusto Non consistunt: sit ut quotiescunque lumen,qui eκ sydere aliquo ueniret in nube recipitur: nobis illam ingerat apparentia, ut oblongum sydus conmici uideaturi quae lux ita in nube coprehensa ; erat Stratoni Cometes. Coeterum nubes, in altum cum sua natura feratur, ut inferius uidebimus,necelsum erat. ut densa esset; non iamen usque adeo densa, ut ipsius corpus,
minime diaphanum foret ue alioquin haud illius sederis radii ui 'eri possent. seret quippe reflexio, ut in densa accidit nube, iris fit, & non corporis diaphani illuminatio: ut uere in u eo is uisitur. in quibus cum intromisitim lumen sit, corpora. uaeeumque sint) cum sint rara, ct transparentia, illuminantur: quibus illuminatis; etiam, & aer illuminatur, & sic late . na fit uiae dux, dum in suo gremio , lucerna fouetur . ut etiam
expressit Martialis .i Duxtiterna uiae citiusis ferar, aureat Lim: . ΔEt tuta est gremio parua lucerna meo .
Sic igitur, & Cometis accidit: quoniam radii qui eκ illo sedere ueniunt, ut flamma, includuntur in nube, quae cum sit corpus farum,&perspicuum, illuminatur, aerem illuminat nosque lumen illud, sic nube compraehensum uidentes, C metem esse iudicamus. qui uariis coloribus prout & nubes Scaer sunt dispositi affici potest . ut in nubibus a Sole illustratis, in nostro Horizonte fieri videmus. unde in Aegipto, cum ibi nunquam nubes uel pluuia adsuerint; eX Stratonis sententia . non poterant fieri Cometes. quod uero Amptus pluviam, α nubes non sentiat; testantur ec Lactantius ximianusi dc
34쪽
AEraclides ponticus, qui in Italica phylosophis , non suis
postremus; et si, ut Laertius inquit Platonem imitab tur,& Aristotele audiuerit: qui in Ionica phylosophia uersabantur. dicebat Cometem pria tam esse nubem ; in aethere locatam: illicque a superna luce illumarum. Coeterum I nicam phylaso iam a Thalete originem sumpsisse supra est dictum. Italicam uero a Pytagora putat Diogenes Laertius:sed meo iudicio sallitur: nam potius graeci ab Italis accepere qua econtra. siquidem Italicum genus est illusitissimum,nam non ex graecis ori sinem habuit, sed a foenicibus, uel lidis post diluuium . est misit testis inter gricos Dionisius qui genarcas Italos uocat oest testis etiam Iustinus, Portius, Cato Berosus,P pub& Virgilii illud. En Acur hesperiam grati re omine dicunt
Terra antiqua, potens armis, atque uberes , Cenotri coluere uiri, nunc fama minores
Italiam dixisse ducis de nomine gentem .ctante introduxerat Aeneam lac ad matrem loquentem. Sum pius Ateneas, raptos qui ex hoste penates classe ne mecum, fama Iuper aethera notus, Italiam quaero patriam. Unde non est ut aiunt grici. quorum ut Iunensis ait, est Iugenium uelox, audacia perdita ,sermo Promptus, Ilaeo torrens:oν: ede quid illum Me pMes e quem uis seminem , secum attulit ad nos;
Grammaticus, Rhetori Geometres, Pictor, Aliptes, Augur , Schoenobates, Medicus, Magus, on a novit Graeculus exuriens in Coelum iu seris ibit .
Vnde cum Italia a priscis Hetruscis, esset culta, ct isti a sceni cibus ortum habuerint, siue a lydis, ut ait Iustinus: quod quidem crediderim Liuium affabre monstrasse, cum dicat. quod Thusci imperium, a mare usque ad mare possidebant, una cuduodecim ciuitatibus: ci eorum vis maxima eκ eo apparet, ut C a a suo
35쪽
a suo nomine mare Thuscum vocitauerunt: gens ante omnes alias eo magis dedita religionibus, quod excelleret arte colei
di eas. Credendum Pytagoram hac de caussa Italiam appulisse; ut & ritus dc sacrilicia, quibus in sacris faciundis Italia ut batur uideret: si quidem hac etiam de caussa, si Iamblico standum, in Cari elum phoeniciae montem traiecit;&in Aegii tu dc iam Romae, ille optimus Deorum cultor Numa Pompili regnarat . quando regnante Servio Tullo, post quam Croesus, a Cyro est captus, Italiam est Pytagoras prosectus. quare haud 'est consonum, Sc ueritati ualde consentiens id quod Laertius scribit, quod ad leges dandas Crotonem uenisset Pytagoras; sed religionis potius gratia sed quoniam de hac re plenius uberiusve, ut Chrysostomo Memio viro eκ Paulli Manutii, de latini, latini uirorum illustrium, dc extra aleam doctissim rum iudicis in primis eruditissimo, dc de bonis litteris appi me merito; & qui in dicendi copia, politaque oratione,nemini
inserior censeri debeat; scriberes promitimus: nunc tantum
adiunxisse sat sit; quo jhylosophia, ita primum a Pytagora appellata; postea a loco Italica dicta; longE,ct uetustate, es nobilitate Ionicam antecedit. siquidem haec Deum Opt. MaX. creatorem agnoscit, Demonum lapsum scit, animi immort litatem docet; in serna profitetur: quatuor elementa , amicitia de lite mediante, esse rerum omnium principia declarat . quod amicitis nomen supprimens Arist. vocat symbolum .sed multa a Platone accepit, contra quem ut equi pullus recalcitrauit. similiter &de animi immortalitate . neque enim dubium est; Iec si petro Pomponatio ali tersit uisum : Aristotelem animam immortalem esse affirmare. quod non solum te mitur Laertius: uerum etiam, Si in eius doctrina uisitur. At Plato Sc Timeum Locrensem adiit, Sc Acthitam Tarentinum , de non ob aiiam
eatissam; nisi ut Italicam phylosophiam haberet: dc ipsa plonius ab italis phylosophis nutriretur. Taceo dc de re medica, aliquid in medium promere quando Empedocles, Alcmenon, Epicarinus, Eudoisus, Sc alii nobilissimi Dierint medici. dc in hac Italica scola etiam Heraclides Ponticus fuit; qui Comete,
illustratam nubem esse fatebatur. quae nubes ex eo in sublimest, quando uapores humidi, dc sua natura, dc a corporum coelelitum motu, dc lumine in sublime seruntur. leuia enim co rora
36쪽
pora illuc uel facile seruntur. cum enim tellus aqua aer ignis,
ct composita corpora, ct transmutantur inuicem, euec corrupui uapores ex ipsis generantur . nam cum tellus sit sua natura
Digida, ct sicca, ignis calidus,&siccus, aer calidus Sc humidus, aqua uero Rigida dc humidai qualitates istae, cum inuice lite,
Pugnant , uel amicitia conciliantur, tunc non solunt elemeta
inuicem transmutantur, quae sunt corpora simplicia; verum ci compsita corpora fiunt. nam cum ignis amittit, siccitatem humiditateque se induit, essicitur aer.&sic de aliis est dicendum, in quibus facilior est ut ait Arist. transitus: dum interea maior adest amicitia, & syllabolus, ex quibus corporibus P stea duae exhalationum species fiunt, altera quae uapor dicitur, qui frigiditatem,& humiditatem, quodammodo retinet altera, quae eAhalatio dicitur: quae duae res maxime, ut inserius dicemus differunt. nam fieri non potest ut aliqua res gignatur, nivalia corrumpatur. quod hisce carminibus Capicius adnotauit. Qiare non poterit corpus formarier ullum, uis leti aliud perimat, compage soluta ara prior alterius constabat forma perempti; etenim quicquamst, ni certa intereat res. Ex illis igitur uaporibus , sue ut Diuus Thomas ait, ex humuda exhalatione, nubem fieri; contingit. quae cum sit uaporum humidorum, siue exhalationis humidae congeries, fit ut huc, Sc lluc, dc a uento. propellatur, &etiam, si magis sublimem locu Petierit, ab aeris rotatione circuieratur. at no quaelibet nubes, Potest, sic in altum ascendere; prohibentibus uaporibus cras noribus, oc terrestrioribus, eA quibus fit talis nubes. Vnde ut ait Metrodorus, aquos uapores; sunt, nubium materia. essi,
ciens uero caussa, ct coeli lumen, &motus, ac etiam uaporum natura . nam tellus numquam attrahitur, neque a Coeli motu,
neque etiam ab ipsorum sederum lumine impediente grauitate; quae in tellure, est differentia specifica. qui ab Auerroeterrestreitas nuncupatur, ad disterentiam aliarum terrae quali tatum: quas specierum constitutivas Alexander Aphrodisiensis uocabat. Ex his igitur colligere possumus quanto in errore uersentur stoici omnes, dc eos sequuti Anaximenes, Seneca, de Seruius; qui putant, nubes ex densato aere, oriri.neque nubesa nebula alia ratione differt ; nisi quod nebula est quaedam nubis
37쪽
bis superfluitas, in aqua in concretς , ut Arist. adnotauit quare optime Hyppocrates dixisse uidetur ; qui nebulam in aere coherentem &continuam; aquam est e statuiti unde cum nubessant liquore egresso in sublime ut Plinii uerbis utar sit ut
quan do in supremam aeris regionem abit, ibi contineatur , Sexb aliquo coeli lumine illustretur. quae cum sit illustrata, tunc erat, secundum Heraclidis opinionem Cometa. At vapor, uel in prima aeris regione sertur dc tunc nebula magis est, quam nubes, est enim nebula ut ait Diuus Thomas sterilis nubes; quoniam aquei illi uapores cum sint magis densi, in altum ex sua natura eleuari minime possunt. hinc ipitur dicebat Arist. nebulam potius serenos, quam Pluuios dies Protendere. quippe quae veluti nubes infoecunda, & semine exhausta existat. nam ut ait Olympiodorus, quantum residuum est in nube, ut si igcscar, & exarescat; totum id esse nebulam. ideo quatenus siccuin aquam no mutari; quatenus frigidum decidere in deorsum. quod etiam non solum frigido est tribuendum, sed paritu grauitati, quae in frigido existit. Si uero in aeris secunda regione seratur iste uapor, & ut supra diximus inspis Ilitur, de uti latur sit nubes. at si magis tenues sint isti humidi uapores, tunc fit magis clara nubes, dc magis in sublime uehitur, &ibi illustratur. illustrari eodem modo potest, quo aliae nubes, circa Solis ortum, dc occasum illustrantur. dc uarios induere colores:proueniasis, & minus gignitur ex simplici,puriori l. materia nubes.& iic Heraclidi poterat Cincinnata disserentes habere colores Boetho uero uisum est, quod nubes sat ex aere dense,ut stoicias firmabant, unde cum nubes densa in altum ardere flagraret, ct comburereturi tunc dicebat, quod illa nubes sic accensa enset Cometes. quae cum nimis insipida sit istius hominis opinior hac relictai altera est tractanda.
8 Vetonius Tranquillus dicit, quod dum ab Augusto Caeci
re, C satis in honorem ludi eclebrarentur. Iulius Caesa-
in Deorum numerum est relatus, non ore modo decerner '
tium, sed dc uulgi persuasione.squidem ludis, quosprimo in
38쪽
sinatos et , haeres Augustus edebat , stella Crinita per septem
continuos dies fulsit. exorieris circa undeciniani horam. Cr ditumq. est, animam esse Caesaris, in Coelum recepti: & hae caussa, in uertice eius simulacri, stella edebatur. Vnde apud eos irrepsit sententia; utlulii Caesaris anima illa foret cincinnata; queapparuit. Et quamuis Suetonio qui Traiani temporibus uiκir,h c uulgi opinio uiderctur; tamen mihi uetere quadam phylosophiam redolere uidetur . quae cum sempite asydera conspiceret: lumina aetern ac perpetuos ignes esse: non soluin stellas Deos esse credebat: sed humanas animas ex illis ignibus esse efformatas:& in mortalium corpora esse immissas. hincque post corporis dissolutionem, ad stellas sui pares transire. quam etiam sententiam, apud Ciceronem; Scipione Aphia canus liabuisse uidetur. ita dicens. Homines, sunt hac lege generati, qui tuerentur illum globum, quem in hoc templum medio uides ; quae terra dicitur. Hisque animus datus est, ex illis sempiternis ignibus; quae sydera, ct stellas uocatis. quae globosae, & rotundae, diuinis animatae mentibus, circulos suos, orbes i. consciunt celeritate mirabili. quam sententiam paullo sublimius, dc excelsius, prosequutus est Trisi negistus, qui cum Pimandro loquens, ita eκ Marsilii Ficini translationecebat. Quoniam eae uita, Sc luce constat omni u pater ex quo natus est homo. Pimander, rc teloqueris, lux& uita Deus est : & pater, eκ quo natus est homo. si igitur comprehenderis , te ipsum, ex luce, ac luce compositum; ad uitam rursus lucemque transcendo. quod Socrates apud Plarone cognosces; eo die, quo cicutae succum erat apud Athenienses bibiturus: s de Diis optime sentire socratem: Athenienses non putabat. dicebat, se putare ad Deos Potius, quam ad bonos uiros post morte a proficisci. qui Dei, cum eκ luce constarent dc uita; merito ad lucem traiiure ipse profitebatur. at Boni uiri erant, quos Arist. Herohas uocat: quibus templa aedifieanda praece- Pit . qui sunt illustrium uirorum animae, a corporibus lepara tae . non sic autem Platoni. nam apud ipsum sunt homines ex Diis geniti. &maxune a Chaco demonibus disserunt. quippe in ipsis sunt inseri, sunt & etiam medioxumi ita enim apud ueteres Romanos uocabantur. unde est Plauti illud. Ita me
Dii , Desq. superi, atque inseri, dc medioxumi. Vnde cuna
39쪽
ita Heroes essent: de originem a lumine sempiterno homines traxerint , hincque homines dicebantur, nam lumen dicitur. fiebat ut cum uita hac discederent, ad illos sempite nos ignes redirent: quia nobis stellae uocantur, ut Cicero ait. quapropter si quis egregium aliquod iacinus patrasset, A dum uiueret secisset , post mortem in nobiliorem stellam remeabat. ruam rem sol sallor in Horatius cognoscens, ob egregiasa tiaris , nobilius sydus ei attribuens dicebat. crescit ocollo uelat arbor aeuo Fama Marcelli; micat inter omnes Iulii f)dus , uelut inter ignes .
Est enim anima,ex aliquibus naturae interpretibus Coelio Rhodigii oreserente, lumen substantiale, unde inscitiae aduersatur, & tenebras aufugit, compavescetq. obscura, Sc tenebricosa; & lumen uel maXime amat. idcirco summe quaerit in Coelum redire, ueluti ea illo anima uenit. quod hoc carmine defi-gnauit Manilius. In ca q. reare animas , caelos uenire.
Anaxagora opinio de Cometa Democri
QVamuis An X goras maximus uir sierit; ut supra de
eo scriptum est . ut qui Thaletis doctrinam fit sequii tus; & qui omnium Primus, primam materiam,primuhyle nuneupauit ue quique rerum omnium principium me semstatuit: quae cum in rerum confusione, Chaos ab ipso diceba- tun persisteret; omnia secreuit, suoque loco apposuit. quod Scipio Capicius, post Ouidium, & Lucretium ita cecinit.
Principis finxere rudem, nec corpore certo Informemq. globum : uarias unde omnia primum Discreta in formas, rerumq. e luaerit ortus. Namq. hi qui uam nascuntur, in aethere, tellus
Q o. Ierax parit, Osalsi quae stagna profundi,
Mirificis concreta modis, dumsumere cernunt
Haec aliam, atque issis auamsubreperesensim Naturam
40쪽
laturii penitiu4. noua mutare prior .
Inuarias . eadem semperosisse Dimis,
Inque alias rursus oecies extincta piari, nigera haud viam Ilatirere in corpores ratior 'Hine ortum duxisse rati genitalia partes ructa per earlas Orienti semina mutus. v In Millo, pleugenera ut de omnia nasci, , Materiam latuisse rudem, couli aque certas . . t Reddenda in species cunctarum exoria rerum Hine chaos id grati dixerunt nomine , primes uod causae mηdum pro M, uisque abdua matris i Naturae, rerumque forent ibi corpora, nurus Formata in partes, tantumque incerta facultas,
Quae prima in species coalescere semina possent
QVM.fuas, naicique opus adu abile mundus. ta qua de principiis rerumque Primordiis appellatus est νου ,
idest Mens. siue in bis quae ad physiologiam speetiuit, ob prudentiae rationem, Sc magnitudinem, quam iniigniter admirati sunt priore. uel Potius quod rerum eXordiis,non sertunam aprosuerit, non neces itatem, sed mentem. quam infinitam,& seipsam mouentem esse dicebat. qui ut supra dictum est Cometa congressum syderum errantium esse dicebat; in quo & se illustrabat, ct talem, qualem Cometa serinam habet representabat;&eo praesertim, siali quae eta inerrantibus stellis, illisse adiunxissent. Cuius uinio Pluribus a ueritate cadit modis.nam cum plures uisi sint Cometes. ut aliquando duo & aliquando tres, ut Arist. refert: & duo etiam sub Michaele furopalate. Rom. Imperatore sit ut cum eX erroneis sederibus tot congressiis feti no possint; nec etiam possint Cometas representare .praeterea,etsi errantia sydera septem sint, relictis Sole,& Luna,nam apud ipsos non representant Cometam. fit ut quinque aliae stellae errates hoc faciant solum. Vnde cum Sol semper Purbachio sub signifero seratur: ea tamen lege sertur,ut nunquam ab Eclyptica deuiet; est quippe eclyptica,tinea; quae ita medium secat signiferum, ut hinc, &hines X gradus signiferi relinquantur. Coeterae autem quinque stellae,ita semper ab eclyptica deuiant, ut alia sit alia proquinquior: nec ulla magis ab ista linea sequestratur, quam 'infris ilella: quae Lucifer tunc dicitur, cum So