장음표시 사용
51쪽
composuit, nigroque polos inuoluit amictu. duae terra est etiato A Iuncti uterus appellata. quia Sol dc stelli, suo calore ipsam calefaciendo foecundant, unde . mineralia, ct plantae, & animantia producuntur. uel eX semine produ- , alimentum, es omnia necessaria I sine quibus haud staretivita, capiunt. eκ quibus aliquibus est mater vocata. Caussatur autem, ut paullo stipra dictum est, in terra calor,quum eX l .mine Solis, de stellarum : tum etiam eκ radiorum refleXione. unde eκ ipsa,aliisque inserioribus elementis,& corporibus con positis duo eκhalationum genera fiunt. una calida & sicca, sumosa : quae suapte natura sursum sertur. altera calida, ct humida; uelut inquit Auere. frigida, & humida, vaporosa; quae omnes sunt earum rerum, quae in sublimi fiunt μετrivi αν graeci dicu ut. itaque Hyppocra. Chius, ct Aeschilus uolebant, ut Cometae eκ humido uapore attracto, qui ueluti quaedam nubes esset, fieret Caesaries, refracta uisione uti diximus: & ad Solem repulsa. quod uerum minime e Sistit: quia, si eκ acie repulsa mendax criniti sederis aspectus oriretur, ut post Aristotel. ait Phyloponus. ubique haud potest uidendi acies ad Solem radios replicare suos. igitur non ubique hoc sydus crinitum es taceretur. quod est salsum. non enim solum ad boreos tractus, sunt obseruati Cometes: sed etiam sub aequatore, & iuraa tr Picos tractus. repugnat etiam ipsi humoris attracti naturae,quais do exhalatio humida haud potest,tam sublime scanderer ut quet inediam regionem non ascendat. ut manifestant nubes; quae ea
ipsa humida exhalatione, ut diximus fiunt.
sTRATONIs igitur Lampsaceni, opinionem salsam
est e, conspiciemus: si ea quae supra de nube diximus; in
medium reuocauerimus nam cum nubes sit congeries, de
hu mi doriam uaporum agmen ; ex terra, eκ Solis, & stellarum Iu mine, & motu, eleuatum; atque in altum posituni ue fieri numqv am Poterit, ut aliquis Cometes ex lumine in nube te-
52쪽
henso appareat. quando & si nubes possit, quum uariis indui
figuris, tum & coloribus it secundum quod uapores nubem cHstituentes, sunt uel magis, uel minus crassi, terrestriores, subtiliores aut puriores: nihilominus si sic conspiceretur lumen, minime crinitum sydus esset, sed Halo. qui a Solis, & Lunae, caeterorumq. astrorum lumine caussari poteth. quando ipsa halo, nihil aliud sit; secundum eorum sententiam, qui eN tramittendo uisionem fieri putant.) quam nubes continuaud est non diuisa, inter nostrum uisum,&lumen, vel Solis, Lunae aut alicuius lucidi astri. in qua radii ex nostris oculis impulsi,ac immissi cum ref tanguntur, uidetur nubes quaedam colore pridita: quae modo circularem figuram representat; modo si non sit ita regula ta nubes) semicirculum designat, sed tamen illa nubes, non est adeo densa, ut eκistimabat Lampsacenus Strato. sed potius est quaedam caligo, ut ait Arist. At cum uisio fiat, eo quia uisibile producit radios suos pyramidis modo, cuius basis, in obiecto, siue uisibili terminatur; conus uero, siue acutus angulus ad uisum nostrum, uel nostros oculos. fit ut Jumen & syderis radii. Per caliginem illam, seu nubem transeant, ut fit in laterna: &nc deprehendatur ab oculo illa caligo, quae halum facit, una cum radiis. deprehenduntur autem una cum nube radii, ut in Iaternis accidit, quando lumen inclusum in diaphano, cum dia
Phano recipiatur. illa autem caligo quae caussat halum; ibi a stigido densa est essecta. quod eκ hoc uel facile percipitur, quia si a frigore magis caligo illa densatur, in pluviam uertitur . si uero disgregetur, uetitos parit. nam materia illa dissoluta in exhalationes, cit uentorum caussa. si uero evanescat, serenitatem
parit. dissipata, Scinsensibiliter distatuta vaporosa illa materia, quae halum generabat. ta suibus illud non est mirandum; si
aliquando a Metheorologicis , 'ut signum pluuiae,aut uentoru. aut serenitatis Halo consideretur.sit etiam halo circa lucernas, ct potisiimum hyemis tempore: quoniam aer frigore incransatur , & oculus illam aeris rotundationem uidet. simili modo di a lipientibus, & imbecillioribus oculis omni tempore, circa lucerna halo cospicitur, Sc cu aliquis e mmo statim surgit. calidi uapores ex lipitudine prosilietes iaci ut ut halo cospiciatur, similiter, cum oculus est imbecillis, uel a sommo surgit animal,
tunc & caput enhalationibus redundare, ct oculi, nec minus . halo
53쪽
hali, accidit cum oculus fricatur, ob eandem caussam, caussantur enim, eκ motu illo uapores in oculis. At quaereret sorte aliquis, cur in halo tot colores, ut in itide non uidentur. dicimus quia caligo, siue nubes illa quae halum es scit, non est tanti permanentiae circa Solem, ut sunt nubes irim caussantes: quia uel in pluviam resoluitur, uel insensibiliter evanescit halo. at si esset permanens, dc rorida, dc alteram opacam nubem haberet , tunc dubio procul colorata esset halo. quae cum ita ut diximus
se habeat, qui fieri potest, ut halo sit Cometest ualeat igitur
Stratonis opinio. nec etiam posset modo Caesariem habere modo barbam, uel alterius figurae formam: cum ipsius figura semper, uel circularis, uel semicircularis sit. neque potest halo ita ut Cometae colorantur, colorari, nec ut ipsi permanere, diutius:ac in longum tempus Produci: quae duo raciunt Cometes.
Heracliis Pontis,s Boethi opiniones reprobantur. Cap. XII.
NEC minus Heraclidis Pontici sententia, est damnanda
qui Cometem, illustratam nubem esse dicebat a Sole. quando & nubium naturae repugnet, ut ita in altum eleventur nubes ut aeris mediam regionem pertranseant. quonia , dc si ratio id non doceret: eXperientia comprobari posset. ratio autem hoc demonstrat, quia,cum sint in aere a phylosophis tres regiones obseruatae, infima; media, in qua radiorum Solis refleNiones terminantur; dc extrema superemines. quae cum sit ignis
spherae contigua, potius ignis quandam sapit naturam; quam aeris . prima patiens frigoris, & caloris est: prout uarias a Sole
mutationes recipit, ut in hyeme, vere,aestate,& autumno cernimus. secunda cum a solaribus radiis, & motu non calescat; quia solares radii ad ipsam non attingunt, fit ut sit, respectu primae, atque ultimae regionis aeri frigida: quae ab effectu antiperist sis est dicta. in qua uapores delati, nubes fiunt.& ob illam contrapositionem, praesertim si ab aliqua frigida aura sit adiuta, in pluviam nubes resoluitur. Sc si maior sit ibi frigiditas, in iuueres in aestate cum frigidi boreales uenti stant, in grandinem resoluuntur nubes ; nam maior contrapositio, & antiperistasis fit. de
54쪽
quibus aeris regionibus, sic egregio carmine cecinit Potinus.. Et quoniam tres in partes distinguitur aer. Prima aeque patiens est stiraris,atque caloris , . i. sternasq. uices, alterna siorte rependit. Vere tepens, restate calens, eadem borrida brumavroxima ab inflexu radiorum amota, malignum di. LFruus, ct algentem lare complexa rigorem, . In quam ceratius passim ni ractus inerrat r . de eadunt imbres, de O nix concitat alas. Vltima torrentis persitit usta ealare ,
Flammarum consueta uagos inuoluere tortus.
Halitus illa igitur landi, validusq. potensq. Huc ometra uperatq. Demes, ct stigora uictor. Ex quibus, cum sint ita nubes constitutae, eκ uaporibus calidis ct humidis, uel frigidis, Sc humidisilli umores, secundam ut diximus aeris regionem ascendere non postulat, ipsorum natura prohibente,& etiam aeris, frigiditate; quae ipsos cogit, inque eos pluviam, nivem, uel grandinem resoluit. quare no ita sublime petunt nubes, ut Heraclides Ponticus dicebat. Experientia auteest compertum, altissimos quosdam montes reperiri, in quorum summitatibus, & acumine,semper adest pulvis. ibi enim nubes non ascendentes, pluviam caussare nequeunt. ut de Olympo in Macedonia refert Eustatius: in quo, repertae sunt litterre, quae
per multas ante Olympiades, erant in Olympi polline inscul-Ptae. quae, cum altius non ascendant nubes, fieri haud potest ut ipsae a Sole illustratae; cometae figuram representare ualeantineque eX uaporibus nata congeries, posset tamdiu in aere consistere, ut crinitum syd faciti impediente uTorum natura, cu sint maκime resolutioni dediti. nec etiam postent nubes uno in i co, semper consistere ; quum in locis, in quibus ualde aurae, Seuenti uigentigignantur: quoniam uel huc, Sc illuc, impellerentur, aut in aquam, uentum, uel aliam aeris medii impressionem resoluerentur. Et nec minus Boethi opinio ridicula stare potest; quando uapores cum sint aquei, qui nubes faciunt, ut in caligine, uel nebula videmus; quae ut diκimus in foecunda est nube inflammari nequaquam possunt. quoniam si ita foret aqua co-hureretur. quod est ridiculum, nam nubes est sui dicunt) uiciniori potestate,aqua.
55쪽
DE COMET Is Vulgi opinis Suetonis referente,des dere Caesaris
CV Μ homo, qui diuinum animat,a Trismegisto dicituri
haud sit cum brutis comparandus, sed cum diis coelelUbus. quippe cum bruta, ut Salustius inquit,natura Pr
na, atque uentri obedientia finxerit. Homo uero cum sit mal prouidum, sagax, multipleX,acutum,memo plenum rati Dis ta consilii; praeclara conditione quadam, ut Cicero ait, a summo rerum opifice Deo, est creatus. solus enim est eκ tot anxmantium generibus, atque naturis, particeps rationis, ct cogistationis, esim coetera sint expertia. quid est autem non dicam in homine, sed in omni coelo. atque terra ratione diuinius. hinc igitur factum esse affirmarim, ut homo deorum ludus, ut a Platone dictus . cum ea omnia quae possidet homo, uniuerurespondeant,ac consentiant. ita de hac re promente Ariuole-Ιe. caput itaque coeteris omnibus superiorem, obtinet litu, co
Poris Li ratione. At homo quoniam ut modo diXimus, ad uniuersi orbis habitum, institutus est ; idcirco partem etiam illam, habet respondentem parti sublimi uniuersi quapropter re te quibusdam, Melesio reserente ab ἀνω es ἐουοῦν, di ctus est homo et quod uultus ad sedera tollat. quos est Ouidius imitatus . Pronaque cum spectent animalia cettera terra os homini sublime dedit, coelumque uidere Iu sit, erectos ad pydera tollere vultus. . similem etiam sententiam habuit Sillius Italicus cum dicit. 2, me vides laminum, vi celsos ad bdera vultus Eunuserit Deus, aesublimia finxerit ora, cum pecudes, Tolucrumq. genus formasq. ferarum
Seguemuitque obsunam payim natuisset in aluum equam rem etiam haud tacuit Seuerinus Boetius. Quam variss terras animalia permeant figuris. 2 a . alia extento sunt corpore, pulueremque vertunt continuumq. trahunt, ut pectoris incitata sucum. runt quibus alarum leuitas vaga, verberetq. uen;οι;
Et liquida longi spatia alberia enatet volatu.
56쪽
ret virides campos tra limittere, uel subire fyluas. asiae variis videas licet omnia discrepare formis , Trena tamen facies hebetes νalet hrgrauares M. . . ' d. Unica gens hominum cels leuat altius cacumen. At leuis rem stat corpore , deliciiq. terras.
Hae c nisi terrenus male desipis ad net figura iuui recto caelum Itu petis,exerisq. frontem, In sublime feras animum quoque grauata pessum Interior fidat mens corpore celsus leuato. Vnde ob istam quam cum magno inudo habet similitudinem. dictus est v v mis, nempe paruus mundus'. quoniam ueluti in magno mundo adsunt prima corpora simplicia; quae uti su- Ira diximus, sunt tellus aqua aer, & ignis, quae habent suas qua-itates: ita in homine adsunt quatuor humores, elementis respondentes adest enimbilis: quae est humor calidus & siccus,adignissimilitudinem. a demanguis, qui cum sit humor, calidus ex humidus,proportione respondet aeri. adest pituita,quae abi graecis dicitur. & est humor frigidus, Sc humidus aquae initaridi reperitur bilis atra, siue melancholia, qtis,est humor frigidus ει siccus, sicut terrenus existit: ob id cum ipso proportione habet. & humores isti, sunt prima huiusce parui mundi Me metarqui ab illis primis Mundi maioris es ementis ortum ducunt, uti
alia omnia corpora, &ueluti in magno mundo finiat rerum generationes ut mundus corruptibibs Permaneat: ucιn isto paruo Mundo res generantur, ut ipsum conseruenti ut sunt facula rates tres, siue spiritus, qui in notiris gignuntur corporibus. ut vitales spiritus, in corde; animales, in cerebro; naturales, in herate. eκ quibus postea facultatibus sic ortis, ct per uniuersum Paruum mundum disseminatis; sit uita, cuius esse ictus, sunt
operationum procreationes ; tam internarum, ut memorari, co, gitare, atque ratiocinari; quam eXternarum, ut sentire, uidere , . audire, olfacere, gustare,ac moveri. dc ueluti in magno mundo elementorum uicissitudines numquam ab ipsoruin operarioni
bus sistunt, & a motu; ut vel manifestum in Coeli si lacris uisitur, Ssupra abundE est monstratum . sic in paruo mundo cor semper mouctu semperq. uitales spiritus procreat, & per arterias per animes univer dispersit,ac seminati sic hepar, num-im. ψ ' F quam
57쪽
quam cessat humo es, ' ni turales spiritus producere. R ii e eis Das toti corpciri issos tripartitur. nec uentriculus a cocti ,rie umquaru cessat, Scociatur . . cerebruari semperat liniales spimus sacit illosque dillemiuat per uniuersurii corpus, neruis mediantibus: qui auch tres motus.& sensus, sunt. sicut in magno triudo Deus Opt. Ma M. cum ipsum eX nihilo creaverit , ut Mereurius, & Plato docuere, praesidet: ita in paruo anima, quae cui nsit, ut magnus orator, ac phylosophus Cicero ex Aristot. dicit rquaedam De renuis, continuata l. motio; iure a quinta natura, uel magis a Deo Opt. Max. ortum trahit. unde si ut inquit Cicer
comparari eum aliquo potest, cum Deo si fas est comparari sebet: de ratio est, quonia ut eκ Mercurio Sc platone didicimus a Deo est creata. ita enim inquit Cicero. Et ut bestiis aliud, alii Praecipui a natura datum est, quod suum quaeque retinet, nee discedit ab eo: sic homini multo quidem pr stantius: & si praestantius debent ira dici , qui hibent 'aliquam comparationem. Humanus autem animus decerptus eκ mente Diuina, cum alio nullo nisi cum ipso Deo si hoc tas est dictu, comparari Potest. alibi de naturali diuinatione loquens, dicebat. quae physica di sputandi subtilitate reserenda est ad naturam Deorum a qua, ut doctissimis, sapietissimisq. placuit,haustos animos,ac delibat habemus. quod etiam expressit Claudianus.
usu mentem traxisse polo e quid profuit auum i Erexisse caput e pecudum si more pererrant --β stangunt communia pabula glandes e
Vnde nil mirum est,s Plato animam a Deo uitam ace ere meebat. quare optime ab Aristc tete nouo nomine anima ευτελε- χία dicitur. quod tamen animi persectionem denotat;cum brata hac persectione careant. quae anima cum organo corporeo ad munia, & operationes agendas,haud utatur ;nt ut de ipsa sie Arist. divirit. Alens igitur extrinsecus accedit, ea quae sola diuina est. quoniam nihil cum enis actione, comunicat actio co
Poralis . quapropter ab hominum coetu est eliminandus Lucretius, qui de ea sic scripsit. d si immortalis nostra bret mens stam se moriens dissolui conquereretur; sed magis ire foras , urgemq. relinquere τι σην is . .
58쪽
Vam ut hoc interim non omittamus. non licet , ut Socrates Iud Platonem docet: inuioodontino hinc mi are; utnon illi, cui in carceribus detentus est, Praeside Drohibente carceres disrumpere . at cum tempus, &occasio pollulat, tunc cilacriori anima homines, qui uere sunt hominet, M'misran
quoniam tunest id quod uerὸ dixit Petrarcha. Ia Morte E il fin sina prelatis Ucura Agrami gentisi, a glastri/naiacblanmp nelongo o gwlar cura. ideo Michael Verrinus optime hoc disticorem hae explicaui υ - ali si pletis mauulta mortalis egenas.
cur exire times carcere e ubereris. quae mens a Virgilio Poetarum maXimo, uita inuocata. Et ni docta comes tenues sine corpore uita , Admonent uolitare ea sub imagine forma
, Irruat est frustra ferro deuerberet umbras. est Em. Vitaque eum gemitu fugit indignata sub umbras, Mens itaque cum sit diuina . eius sinis,ut inquit IamblIcus est
se in Deliciorem statum transmutare uel secundum Porphyrium secundum intellemim vivere,quae uita est contemplatio Vnde si cognoscere Creatorem, opera coelorum rimari, ac Dei sapientiam, sit eκ Arist. animae munus. quum haec omnia dis- ficulter fiant, nec probe, ut Plato ait; fit ut tamquam in carcere detrusa anima, cupiat a corporeis nexibus solui & in stelictiore statum se transmutare; ad eumq. a quo uitam accepit conuolare. Cum itaque res ita se habeat fieri non potest ut anima ad stellam sui parem, progredi desideret nec minus se posset stellis co- iungere, cum sit illustrior, & astro nobilior, Mens humana. utpote quae a perenni illo lumine sui Mercurii uerbis uian pr ueniat. sitq. ipsa eκ nobiliori materia si fas est materiae nomine uti creata. quare nil mirum est si Gal. doctissimus animae substantiam ignorare sit lassus . nihilominus eam, quaeratiocinatriκ ab ipso dicitur, non solum esse diuinam statuit, sed etiade re hac se demonstrationes habere profitetur . quae utina stria Ptae forenti quaprooter uere dixit Ouidius. Est Deus in nobis agitante calescimus illo Impetus laesacrae Iemina mentis habet. Qitur ut iam orationi coronidem imponamus, quisquis inanibu F a mi
59쪽
ini natim, potest facile comprehendere : quia sit filiis ininssilia a Suetonio recensita: tum Sc Horatii sententia quod Caesaris anima,in Cometa sui tunc pace abiisset, sed potius illud Crinita sydus fuit multaru calamitatum praenucium, ut Cic. diKit .
cui β Cisicinnata siecunia piTria sententur.
Cometes itaque est ignis, in suprema aeris regione,in callida de sicca exhalatione accensus, stellae figuram aemulas Quoniam, ut supra est dictum: aer cum sit 1ntres diuia sus partes, in supremam, mediam,atque infimam, corpora coelesia quae suo motu,& lumine,cum corporibus inferioribus communi ant: duo milialationum genera faciunt. humidam unam, aliam siccam, quae cum amuis qualitatibus uel oriuntur, uel statim coniunguntur . illa ergo quae calida &humida est, uel frigida & humida ut parua est,aut multa.at si multa eristat, uel in aeris mediam regione eleuatur; uel in infima manet si mediu locum petit:eκ illa nubes fiunt,& pluuiae,niκ,& grando at si lite ob sui densitatem eleuari non possit,in ea nebuli,& uenti sutis uero sit tenuis de pauca,tuc hyeme pruinae fiunt, aestate uero ex ipsa rores gignuntur. at si alta petat potius in exhalationem abit, quam eX illa nubes generari possint, dc alia.si uero sit illa
exhalatio,calida,& sicca:aut haec tenuuium,aut crassarum parium est, ct uiscidara;quae quandam oleagineam crassitie referunt in qua accensus ignis,modo unam, uel alteram refert fgi
ra,prout materia illa disposita atque locata est.si ueia si tenuis, etiam in ipsa ignis accenditur, sed statim dispergitur,ac colamitur; ut in discurrentibus sederibus videmus. quae accensae e alationes sunt, sed modicae, de dispersae,&aliquando non continuatae, sed modice distantes, ut in lucernis modico tepore extinois apparet.quibus si flamma appropinquetur, rursum accendatur. igitur si illa sicca evhalatio crassarum partium existat, quae non tam cito ab igne dissoluatiinprout stuata est materia,ac post ita uariae imagines apparenti locatur uero uario modo materia, quum a syderibus motu, & lumine attrahentibus, tum & ab orbium rotatione,i qua de ignis,& suprema aeris Pars adeo uvlociter circumrotantur,ut hydriarum exemplo si circa caput cir amrotentur, ac moueantur, non Permittant aquam decidere.
60쪽
se non admittunt et uentos, & haec est caussa cur uenti oblique
moueatur, ut notat Olypiodorus. itaque cum eXhalationes admittatur,& si dissiculteri uariam sortiuntur locatione unde accenta uarias sormas repraesentare queunt. quae nocte uidentur, ει non die, ob Solis lumen. nec nocte omnes colores uideri possunt: sed punicei,&sanguinei,&argetei de aliqui ex his misti .
illae uero ignitiones quae uniformes non sunt, ut Hiatus, uel uoragines, ni esset circumposita flamma haud uiderentur. na Hiatus ex disrupto lumine accidunt. quoniam eκ obscuro nigroq.
qui in eius flammς medio conspicitur oritur. quod aliqua do in igne, qui apud nos est videmus: cum sumus adeo crassarum, Se humidarum partium est, ut comburi non possit, nec in fumo sama accendi potest, usquequo illae humidiores partes haud sint
siccatae, tunc enim flamma accediturinam ipsa est fumus accensus, uel ut ait Arist. spiritus sicci ardor. Vnde in voragine apparet in disrupto lumine, profunditas, de quibus exhalationi-Dus, ita Ioannes Iovianus Pontanus dicebat. . Terra etenim duplicem exhalat faturata vaporem Humidus laceras que madens se corpore vix fert. locridus, O calidosus mine prosilit alter . . . a ecipit bos late in gremium earcum lis aer.
Hane ipse triplex regio strat, altera candet . Ignibus, horreretiquegelu riget altera, utrumque vruna quidem analem. suam sua frigora sentit . Ex hac denique sicca exhalatione,sunt etia aliae ignitae imprensiones; inter quas est Cometes ipse. qui uel maiori, ut minori tepore durat,secundu male , in qua accensus est ignis diuersitatem. na alia, est magis uiscidior,actenuuior alia) quae et plures latitudines habet. ex quibus et materiebus & cometis, ut dicemus) colores,oriuntur. Cu igitur ista materia attracta, sit multa ac rite disposita, fit ut accedatur, Cum hoc si de naturali stetilarum consuetudine, ut ait Auer. accendere illud quod est sub' exhalatione sumosa, & attrahere hoc ad ipsas.& cum suerint, inquit ipse maiores, & plures, ipsarum operatio erit maior. initur cum exhalatio ista sicca, quae eκ corporibus inferius, tam . simplicibus, quam compositis ortum habet ad tertiam illa aeris regione & sua natura, quonia leuis est, & cyderii ac Solis attra-etione deseratur: ad illa inquam regione, qua Potanus Calida