장음표시 사용
21쪽
potentiam eaetortae sunt, praeeipimus in mare. Unde ex Iloe lexiv eolis ι igitur , quod hae pactiones non sunt a principio irrita . sed tune solum, cum Judex eas irritas declaraverit. Idom colligitur ex cap. I. Abbase datis, quae vi, metusve caussa, ubi habetur: quae metu, et visunt, de jure debent M irritum revocari. Dixi : quibusdam contractibus eaee tis , quoniam sunt aliqui contraelus , qui per metum gravem injuste incussum ab extrinseco extorii, juropositivo irriti sunt, et continentur hoc versiculo a Glossa relato in cit. capit. Abbas. Fulor, Iudicium, Dos, Sacriam, Copula, Volum.
Tutor, scilicst auctoritas tutoris, vel Curatoris extorta per metum gravem ex L. I. Quamquam, et ex L. A. de auctoritale, et consensu Tutoris : disium hoe est absolutio a censuris, Vel earum quaecumquB revocatio : cap. unico, absolutionis, de his, quae vi, metu suo caussa in 6. Imo habetur ex hoc capite, quod melum incutiens ad hujusmodi effectum , ex. communicationem ipso facto incurrit. Item per ir judiolum intelligitur e-liam quaevis iurisdictio per metum gravem oblenia. L. p. II. de judiciis. Dos, nempe promissio, vel solutio dolis L. 2 r. ss. de eo, quod metus caussa, g. Si dos: nam dos, cum sit accessoria ad matrimonium, plenam libortalem requirit. Sacrum, scilicet promissio vel traditio rerum Ecclesiae; nam si huiusmodi promissio , vel traditio non valet si sine solemnitalibus fiat, a sortiori valere non debet, si sal per metum gravem. Cap. Pervenit a. de jurejurando.
Copula, videlicet matrimonium; cum enim sit in dissoluullo ejus vincu- Ium, totam requirit libertalom ne injuria aliqua accidat, quae postea prorsus tolli non possit: Cap. cum locum e de sponsalibus. Item sponsalia doluturo, se eundum aliquos: nam sunt via ad matrimonium eontrahendum, ac proinde plenum exigunt consevSum.
Votum, nempe Prosessio religiosa. cap. I. Periarum , de his , quae vi,
metusve caussa. Et ratio est, quia vinculum indissolubile ex parte professi Continet, ae proinde , non secus ae matrimonium , plenam requirit libertatem prosilentis.
Q. Quid essest metus in eontraetibus illis, quos de Are positivo non irritat 'B. Si melus est ab extrinseco injuste incussus ad extorquendum contrarium , et est levis, ae contractus est revindibilis, essicit, ut contraetus possit reseindi in foro conscientiae lanium, ne multiplicentur lites in soro externo. unod si hujusmodi metus est gravis, essicit, ut eontractus in utroquo soro roscindatur. L. 9. si de eo, quod metus caussa. Essicit A., ut qui motum sive gravem, sive levem, injuste incussit, teneatur in conscientia lolis ero, et resarcire injuriam ,et omnia incommoda indo orta,et laesum in pri rem statum liberialis adducere, ante Judicis sententiam ς atque etiam comis pensare omnia damna, quan metum passo evenerunt, quia ipse suit injusta eorum caussa: ea . uti. de injuriis. 3. Si nolit melus passus contractumr seinde re, metum incutiens tenetur stare eoniraelui, nam jus rescindendi
tribuitur solum metum passo, 4. Si res per metum injurium extorta in ma-
22쪽
nu tertii possessoris reperiatur; leuetur isto rem illam reddere, si metum passus repetat L. I 4. D. de eo guod metus caussa; quia metum passus habet acliouem non solum in personam , quae melum incussit, sed etiam iurem suam, ad quemcumque pervenerit. Ubi nota, quod haec, quae dicta superius sunt, valent. Sive metus procosserit ad altero contrahonte, sive a tertia persona, quia semper veri scatur, quod consensus fuerit per injuriam ex lorius. U. Metus gravis eaecusat ne a censuris pn. Si actio, quae ex metu gravi sit, excusatur a precato, excusatur etiam a ceu sura, tibi enim de si culpa, debet deesse etiam poena lati culpae ad. Dexa; et censura sine eulpa non eontrahitur. Si autem actio non est a peceato immunis , nee etiam immunis est a censura tali peccato adnexa, quia adest omne id, quod requiritur pro incurrenda censura, scilicet peccatum, Ol contumacia; peccatum, quatenus injuste violatur lex; contumacia, qualetius sit contra Ecclesiae mentem. Ecclesia nam quo , eum suum censurae
pracceptum adjungit legi, intendit homi ues polentius et essicacius retraherea violatione legis; quando ergo haec violatur, mons Ecclesia o frustra est; Patet ex capito, Sacris: de iis, quae vi, metusue etc. ubi habetur: Si quis
per coactionem adstrictus communiaeι cum ea Ommunicato, non erediis mus eaecommuniciasens teneri, cum massis Pati, quam vers convinem
ιur. Si per metum induetus, eaecommumicationis labe credimus inquinari , eum pro nullo metu debeat quis peccatum m ιala incurrere. Paletoliam ex proposition o tertia a Benedicio XIV. damnata: Non incurru ee-clesiasticas poenas contra duellantes latas Duae , vel Ulaialis militiae acceptans duellum eae stravi metu amissionis famae, vel ospeii.
Q. Metus gravis eaecusatna a reservatione pR. Si aetio, quae oritur ex metu gravi; est intrinsece mala. melus sicuta poecalo non excusat: ita uec a reservatioue eIeusat, quae ob peccatum, vel ob consuram sertur. Vel aetio est solum mala, quia prohibita, et luna sicuti metus gravis Excusal a peccato, et a censura, ita et excusat a reservatione, quae nonnisi supra peccatum, vel reservationem cadit.
n. Ignorantia est privatio scientiae eorum, quae quis aplus natus est sei re, ita D. Thomas 1. 2. q. 56. art. P. I. Ignorantia respectu rei, quae ignoratur, seu obieeti , primo, iripfex est. Alia, quae dicitur purae negationis, ac reperitur in subjecto non apio pro eo tempore , et statu ad sciendum ; et dieitur ab aliis nescientia , vel ignorantia Iale sumpta: talis est ignorantia mysteriorum Fidei in insanie perpetuo amento ole. Alia est iguorantia privationis , et est carentia cognitionis debitae carum rerum, quas quis potest, et debet scire; et diei solet ignorantia stricte sumpta: hujusmodi est ignorantia mysteriorum Fidei in adultumeniis compoto, qui ignorat ea, quae eum poluerit, et debuerit, vel nun
quam didieit, vel si aliquando didicit, oblitus est. Alia denique est ignor
23쪽
lia pravae dispositionis. estque earentia eognitionis debilae eonjuncta eum Wrroro huic opposito; talis est ignorantia m3steriorum Fidei in audaeo, has.
x. Ignorantia ex eodem respectu alia est juris, alia saeti,alia poenae. Prima est, qua quis legem, vel praeeeplum, aut legitimam consustudinem igno. rat. Secunda, qua quis ignorat factum, seu rem particularem, aut qualitatem, seu circumstantiam ejusdem rei esse iuxta, vel eontra legem, vel praeceptum. v. g. quis ignorat, hunc diem esse diem veneris: vel quod eo modit, ignorat, esse carnem. Tertia est qua quis ignorat poenam a lege latam eonira legis violatores, v. g. ignorat, percussioni Clerici injusle adnexamesis Excommunicationem.
Respectu actus, qui si ex ignorantia, alia est antecedens; alia concomitans; alia consequens. Antecedens est illa, quae nec directo, nee indire inest voluntaria; et qua absente, aetio non fieret; undo est caussa volendi id, quod agens alioqui non vellet; tali ignorantia dieitur laborasse venatoriqui omni morali diligentia adhibila, ne hominem oceideret, credens occidereseram, fratrem suum occidit. Dicitur antecedens, quia prior est ignorantia, quam voluntas agendi. Concomitans est illa , non ob quam, sed eum qua fit aetio; quae adhue seret, si talis ignorantia abesset Quare concomitans dicitur ignorantia V natoris, qui credens oceidere Cervum, inimicum oceidit, quem occidissei, etiam si scivisset illum ess inimicum. Dieitur eoneomitans, quia non est
caussa actus, Bed comitatur aelum.
Consequens est illa, quae a voluntate agentis direele, vel indirecte proe dii; qualenus poterat, et debebat agens illam repellere, et direelo, vel indirecte noluit. Dicitur consequens, quia sequitur voluntatis determinationem, qua agens id, quod tenebatur seir noluit, eum poterat. Hinc consequens
est ignorantia venatoris; qui dubitans, an sit sera, vel homo umbra illa , quam vidit, nullam volens adhibere diligentiam, vel negligens,contra umbram ballistam igneam explodit, et hominem occidit, Respectu personae, Ignorantia vel est in vincibilis, vel vincibilis, Invinei-bilis est illa, quam quis, adhibita, juxta sui flatus eonditionem, morali diligentia, ne studio, vincere, et superare non potest, ae proinde in voluntaria, in culpabilis, et an lecedens dieitur. Vincibilis vero est illa, quam quis adhi-hila morali diligentia, vincero et superare potest, ae debet; ac proinde V luntaria, lata, culpabilis, et consequens vocatur.
Q. Quotupleae est lynorantis vineibilis pn. Duplex: Alia erassa, seu supina, et alia asseelata. Prima est, eum quis ex quadam pigritia vel non curat vel parum eurat scire ea, quae leneiuraeire; et dicitur indirecte voluntaria. Secunda, seu asseclata est, eum quis Consulto non vult scire ea, quae tenetur scire, ut habeat exeusationem in peccatis, vel ut a peccato non retrahatur; et dicitur directa voluntaria. Demum ignorantia vel est habitualis, vel actualis. Habitualis est illa, quae consisti l in habitu, seu est permanens necessariae scientiae deseelus. Aelualis est debilae cognitionis actualis privatio, et dicitur allo nomine inadve lentia, inconsideratio, et oblivio.
Q. Num ignorantia tollis voluntaDium pv. Ignoraulia antheedens ei in vincibilis lollii voluntarium,el essieti aelum
24쪽
inuoluntarium simpliciter; quia quidquid sit per hujusmodi ignorantiam, fiteontra voluntatis inclinationem, et ipsa ignorantia est eaussa volandi. Ignorantia consequens, et vincibilis in directe voluntaria, seu crassa, elsupina non tollit voluntarium, sed minuit: non tollit, quia voluntatis detor. minationem sequitur; minuit vero, quia actio per ignorantiam erassam posita, minus essicaciter inlenditur, et contra aliquam voluntatis inclinatio. nem; unde essieitur involuntaria secundum quid, et non est caussa actus. Ita D. Thomas x. a. q. 76. st 3., et 4. Ignorantia consequens assectata, cum sit directe voluntaria, auget voluntarium; nam ex intentione voluntatis ad peccandum provenit, quod aliquis vult subire ignorantiae damnum propter libertatem peeeandi: ita D. Thomas loc. cii.
Ignoransa concomitans non effeti actum voluntarium; quia eum tali ignorantia non habetur cognitio finis, seu obieeti in agente. Nequa esset tectum in voluntarium, quia id, quod fit, non est contra voluntatis in elinationem; esse it ergo aetum non voluntarium. Ita D. Thomas, I. u. q. 6. R8.
o. Num lynorantia concomitans stat aliquando etiam consequens 'st. Maxime, quando scilicet ignorantia nullatenus ad operandum inducit; ita ut etiam ipsa seelusa, opus sieret: sed moralis diligentia, quae poterat, et debebat adhiberi ad vincendam ignorantiam, non praecessit: v. g. Oeeidit quis inimicum in silva talentem, dum eredebat occidere seram, sed si scivisset esse inimicum, etiam occidisset; attamen ante jaclum sagi ilae, qua oecidit, neglexit ei reum spieere, an esset sera, vel homo umbra illa, contra quam sagittam dirigebat. Ubi nota, quod do hae ignorantia mixta ex concomitanti, Et consequenti eodem modo loquendum, ne de ignorantia ab
. Ignorantia eaecusaιna a pereato formali g. Ignoraulia antecedens, et in vincibilis exeusat a peetato formali; quia hujusmodi ignoraulia reddit actionem absoluto involuntariam: ideoque ne ulpa immunem.
Hic tamen advertendum, quod ignorantia non dicitur absolute invinei bi- Iis, et inculpabilis, quia agenti tempora aetionis nulla ratio, nullum dubium, nullus scrupulus occurrit de ignorata dissormitate moralis actionis; vel omissionis, ut aliqui volunt; sed in vincibilis, ei inculpabilis dieitur, quando nulla ratio dubitandi, nullus scrupulus, nullum dubium circa jus, aut laetum, vel circumstantiam ignoratam oecurrit agenti: qui ad discenda ea, quae seire tenebatur, et poterat, illam praemisit moralem diligentiam, quam in simili adhibere golent viri prudentes, unda talis ignorantia introducia videa tur praeter omnem culpam, et non jam per praeambulam eulpam. Anioine. Ignorantia consequens, et vincibilis non excusat a peccato, quia sicut hujusmodi ignorantia voluntaria est, ita el aetio peccaminoSa, quae ex tali ignorantia sit. 1Hie lamen notandum, quod ignorantia eonsequens non asseelata , sleut minuit voluntarium, ita et minuit culpam; at non ita minuit, ut ex mortali faciat illam venialem, quando negligentia addiseendi gravis suit. Dixi non essectata, quia, si assectata est, non solum non minuit; sed etiam auget o luntarium, et proinde malitiam peccati. Ignorantia concomitans excusat a peeealo, si eum ignorantia invincibili Corale
25쪽
Iuniarium, et proinde nequo culpa. Quare si quis adhibita morali diligentia, iuvincibiliter iguorat, hominum inimicum esse, quem occidit, et si se iret, etiam Occidisset, is non vult ea actione homicidium committere, unde non peceat homicidii peccato. Lay man, Si unpb. Ubi adverteudum, quod cum ignorantia concomitanti in vincibili potest haberi peccatum, quando scilicet cum tali ignoratilia conjungitur prava ae lualis assectio animi, v. g. si tu actu, quo crudubal seram occidere, Opta-hat occidere inimicum, vel si postquam occidit pro sura inimicum , et advertii; de perpetrata caede laetetur. Si autem iguorantia concomitans ini xla est cum eonsequenti, non excusat a peccato, quia iudirectum voluntarium
continet, ut supra notatum est.
Q. Vnorantia in vincibilis Itiris naturae eaecusatne a peccato formali eum, qui eae tali ignoranIta illud Ius uiolat pR. Maxime; quia quod fit ox ignorantia in vincibili omnino in voluntarium est, otiamsi sal contra legem naturalem; quod autem in voluntarium est, culpa vacat. Quare merito haec propositio ab Alexandro Vlli. proscripta suil: Tametsi detur ignorantia invincibilis Iuris naturae, haec ira alatu naturae lapsae operationem ea ipsa non eaecusat a peccat Ormali. O. Daturne ignorantia invincibilis Iuris naturae ZR. Jus naturae sub triplici respectu considerandum est. Primo enim adveniunt prima, et universalia principia recte agendi, ut: Quod tibi non vas, alteri ne feceris. Bonum faciendum, malum vitandum esιζ Deum adoran- dum, et amandum. 2. Sequuntur conelusiones proximo, et immediate deductae clare, et faciliter ex illis primis principiis; uti nou occideae nouitiraberis. 3. Denique habentur conclusiones remotiores mediale, et per discursum descendentes ab illis primis principiis, uti sunt praecopia ipsa D ealogi secundae labulae, sed variis implicata circumstantiis: uti non iura beris in gravi necessitate; non accides ad conservandam famam ete. Si sermo sit de primis, et universalibus principiis; de his uoti datur ignorantia in vincibilis; quia cum sint prima, et universalia morum priueipia,
per se nota sunt; et a corde rationalis creaturae deleri non possunt, ut ait
D. Thomas ij. Si loquatur de conclusionibus proximis, et immediate de ductis ex primis principiis, et de his, nec etiam datur ignora talia in vincibilis, quia hujusmodi conclusiones naturaliter, et facito deducuntur; et, si ali quando reperiatur de his conclusionibus iguorauita , haec dicenda est via cibilis, ct volita in sua caussa; oritur enim ex pravis eonsuetudinibus; at que vitiis, quae homo potest, ct tenetur repellexo adjutorio Gratiae diuiuae bi loquatur denique de conclusionibus remotioribus, datur ignorantia invincibilis de his, quia non omnes adulti si vo defeetu scientiae sibi nou debitae, sive mentis hebetudine, es ,rmare possunt talo ratiocinium, ut exprimis principiis recta via ad conclusiones remoliores descendant.
. Daturne isnorantia in vineibilis Iuris positivi divini novi, sellicet
Iesis evangelicae psi in Sapienter ad rem Tullius sorat. pro Mil. Exi haest Leae non aer pia, Red n
rct: quam non ci Amus, accepimus, legimus, uerum eae natura ipsa arripuim ,
26쪽
R. Jus positivum divinum novum tria praeeeplorum genera complectitur: moralia scilieot, caeremonialia, et credibilia. Praeeepta moralia eadem sunt, ae praecepta auris naturae, *el saltem ad ea revocantur, quae proinde Cristus Dominus non instituit, sed clarius explicavit. Caere inOnialia vocamus, quae pertinent ad Sacramentorum consucliouem, vel administrationem, quaeque Christus instituit, abrogalis iis, quae ex itiosaIco ritu praescripta orant. Credibilia denique sunt, quae continent mIsteria Fidei, quaa prius umbris, et figuris involuta, suerunt postea a Christo reserata, expli
cata, et proposita nobis Credenda . . .
Circa praecepta primi generis, recole ea, quae superius dicta Sunt. Quoad Praecepta secundi, et tertii generis, dicendum, quod possit dari ignorantia in vineibilis. Potest enim fieri, ut ait D. Augustinus libr. do natura et Grat. quod alicui suffcienter annunciatum non sit Evangelium Chrisii, a quo jus divinum positivum novum oritur; ac proinde hoc in vincibiliter ignoretur. Unde ait Apostolus nd Rom. xo. : Uuomodo credenι ei, quUm non audi runs quomodo autem audient sine praedicanιer uuaro D. Thomas M. R. qu. IO. n. I ait; In elitas negativa in iis, qui nihil audisertinι da Fide, non habet rationem yeccati, sed magis ysenae. Unde recte proinseri pia fuit thesis 68 B i ab Urbano VII1. In delitas nesaιiva in iis, in
quibus Christus non esι Araedicatus, peccatum eSt. Nequo huic doctrinae obstant verba Apostoli Epist. M Rom. cap. Io. Numquid non audiartinι' Et quidem in omnem terram Misis Ronus eo rum, et in Mes Orbis terrae verba eorum. Ex quibus verbis apparet, quod in omni mundi regione nolitia habeatur do Evangelio, et Fide et .proindaeorum ignorantia in vincibilis nota est. Neque obstant ejusdem Apostoli rerba Epis i. ad lIebr. eap. D: Sina Fide impossibile est ylaeere Deor quoniam placere quis posset Deo sine Fide, si daretur ignoraulia inviseibilism3steriorum Fidei, cum talis ignorantia nou Sii peccatum, , Non obstant, nam ad primum, Verba Apostoli ad Romanos citata videntur esse prophetica tractum successivum thabitura usquo ad finem imundi.
quatenus, antequam sinis mundi adveniat, in omnem terrain nos in, Chri stianae Fidei advenerit. Insuper ad verilalem illorum verborum susscit sui se Chrisii Evangelium praedicatum tu omnibus Provi uciis, earumque pri ei palloribus Cnitalibus, alqua ideo potuerunt esse oppida, et loca ignobis
Ita, quae Evangelii notitia caruere. - . . .
Ad verba Apostoli ad Hebr. , dicendum: quod verum est, neminem sincts do posse placere Deo, et salvari. Sed infideles, qui mIsteria sidet, ac jus divinum positivum novum invincibiliter ignorant, damnantur quidem propior alia peccata; qua B sine fido remitti non possunt: non autem damnauis tur ob infidelitatis peceatum: ita D. Thomas Ioc. citat. Aut damnantur vel vitio originis, vel additamento propriae voluntatis, ait D. Augustinus ad X istum Epist. 194. Vide Berii de Τheologie is disciplinis lib. aa. cap. AO- . Datume Unorantia invincibilis juris positivi humani8 R. Maxime, nam impossibile est, moraliter loquendo, quod quisque sciat
omnes leges, et praecepta humana, si vo civilia, sive ecclesiastica, ut protudo ignorantiam illorum vineal. Hic tamen nolandum, quod in ordina ad te ges, et praecepta, quae proprium Staium,elossicium respiciunt, raro ignorau
ita potest diei inviuuitilis, navi satile euilibet apparui dubitandi ratio do ii i
27쪽
25 . Num meeaι ilis, qui eae ignorantia legis legem non servat pn. Si ignorantia est invincibilis, non peccat; quia cum haec ignorantia voluntarium tollat; tollit etiam peecatum, quod sine voluntate commissum est. Si vero ignorantia vinei hilis est, peeeat, quia habetur violatio legis in. direelo voluntaria; nam poterat, et debebat legem scire, ei neglexit. II incnit Augustinus lib. 3, de libero Arbit . eap. 19. Non ιibi deputatur adcti am, quod invitus ignoras, ted quod neylictis quaerere, quod Unoras. Neque huie doctrinas obsint regula Iuris 23, in 6. Ignorantia facti,
non vero Iuris eaecusat; nam haec regula locum habet in foro exteriori, in quo non praesumitur aliquis ignorassa in culpabiliter ea, quae tenetur scire; non autem in foro eonscientiae, in quo praesumptio cedit veritati. Antoine de Mecalis cap. 4. q. 5. . I9norantia testis eaecusatus a poena per legem ignoratam imposita R. Si ignorantia legis exeusal ab omni culpa, excusat Eliam ab omni poena, quia ista non nisi ob eulpam imponitur; eum ergo deficiat eulpa; defieit etiam et poena; unde cap. a. da Constitutione sic habetur: Rem, quaa culpa caret, in damnum vocare non convenis. Hi ne si ex ignoran. tia ineulpabili quis legem violavit, nulli poenae obnoxius esse debel, ita uisi a Iudico poenae addictus sit quia suam ignorantiam probare non potuit, Potest popnam declinare, modo id faciat sino scandalo, vel aperia vi. Si
vero ignorantia talis sit, ut tantum a culpa gravi excuset, non vero a v niali, ignorantia tune excusata poena gravi, non autem a poena levi,
quia poena eommensuranda est cum eulpa , juxta illud Deuter. 25 : Pro mensura Peccati eris et plagarum modus: Si denique ignorantia nullatenus excusat a culpa, qualenus vincibilis psi, regulariter loquendo, nee etiam Excusat a poena, quia cum haec ignorantia sit indirecte voluntaria, non lollit eulpam, et proinde nec poenam. Col-Iel. Antoine.
Dixi regulariter loquendo, quia si in lege habetur particula: Selenier,
vel umere, aut praesu tuose, vel alia hujusmodi, tunc ignorantia vinei-hilis, ol graviter culpabilis dummodo tamen non fuerit asseelaia, Exeusat a poena; quia lex talem particulam apponendo requirit, Bd po nam inserendam, talem seientiae, contemptus, vel praesumptionis modum, ut videatur violatio legis proeessisse ex l meritate, et ex certa scientia. Collet. Anio in A. Dixi: dummodo non fuerit arietata: quia ignorantia asseela in aequiparatur se lentiae; et eum sit directo voluntaria, nullam tribuit delinquenti ex- eusationem, ut o capti. eos qui do tempore ordination. in s. O. Ignorantia solius poenae eaeeusatne a Poena
R. Regulariter loquendo non excusat; quia ignorantia haee non tollit culpam, et proinde nec poenam. Dixi: regulariter et quia si loquatur d
Poena eensurae, ejus ignorantia excusat B censura, quippe quae fundatur in contumacia, qua caret, qui estnsuram ignorat.
. Num eaecusatur a poena, si quis aetum, quem aeis esse prohibisum jure naturali, Mel divino, ignoras ιamen inviseibiliter esse prohibitum jure humano, et quidem sub Poenast . . .
R. Rogulariter loquendo, non excusatur, quia cum habeatur vera legis violatio, ac proinde culpa, legislator humanus hanc puniro intendit. Praeterea nolitia poenae,posita culpa, non est Deeessaria ad incurrendam ipsam poenam.
28쪽
ra, quae non incurritur nisi ob contumaciam; contumacia autem non ha-
. belur, quando in vincibiliter ignoratur lex Ecclesiae, quae id prohibet sub
Censura. Item excipienda est poena extraordinaria, et exorbilans; nam si-eut istius invincibilis ignorantia minuit contemplum legis, et proinde culpam, ita et minuit poenam, et sic, si non excusatur transgresSOr a lola poena; excusatur saltem a rigore poenae, quae ei minuenda est.
O. Ignorantia innineibilis lema irritantis eaeeusatne ab illa, hoe estim editne irruationem R. Minime : quando irritalio actus posita sest a juro direele ob bonum
communo, quia haec lex irritans non respicit culpam puniendam, sed bonum commune statuendum; propterea non landatur in praesumptiones iacti, sed periculi, ne aliquid fiat contra bonum commune; quare Semper ac perieulum hoc existit, existit etiam in suo robore lex. II ine nullum est Testamentum sine solemnitalibus substantialibus conditum : professio religiosa ante legitimam aetatem emissa, vel nondum completo anno probationis; matrimonium celebratum sine Parocho, ei testibus, licet haec ex ignorantia in-
vineihili posita sint. . Quid si irritatio actus ainposita su in vindictam eulpae et Unoratur invincibilite p. R. Si igno'ntia hac excusat etiam a culpa , excusat ab irritatione, quia
eum culpa sit caussa irritalionis, cessante caussa , cessat essectus. Hinc si ex ignorantia in vincibili, vel oblivione in eulpata benefietarius omittat horas ea nonicas aliquo die , non irritatur Ductuum acquisitio illius diei. Si autem ignorantia non excusat a culpa, nec etiam excusat ab irritatione, licet haee in vinei hi liter ignoretur, quia existente caussa, nempe culpa, EXisloro debet etiam ejus esseclus, scilicet irritatio.
Q. Valetne colla io beneseii eoelessastiei per simoniam faeta, Si provisus invincibiliter simoniaeam ignoraveris pravitatem R. Talis collatio ipso jure irrita est, quia licet non peccaverit provisus,
peccavere lamen electores, vel collatores, aut media lores; ideoque ex corum culpa irritatur provisio. Ita ex eap. 27 noιis fuit; de simonia. At valida erit, primo si ille, qui commisit simoniam promillendo, vel solvendo pretium simoniacum , lacit hoc malitiose , et per fraudem in dispendium illius, qui eligendus erat; ebratio est, quia alterius odio et malitia cluis praegravari non debet. Ex eodem cita l. capti. Nobis fuit. v. si eligendus praevidens anis collationem, simoniam lare eommittendam, ipse pro virili parte conatus est eam avertere; sed postea credens Simoniam non fuisse commissam, hona fido beneficium recipit per simoniam Secreto ab alio commissam, et sibi ineognitam, quia nihil sibi debet imputari ad culpam, et poenam, quando ipse expresse simoniam prohibuit. Ita ex cap. sicut tuis: de simonia. . Daturne casus, in quo etsi provisus conatus si ante collationem benefeii avertere rimoniam, provisio tamen simoniaee sibi saeta imo uter, adhuc irrita est 'R. Maxime: et est casus, quando provisus a voluntate, qua exhorrebat simoniacam provisionem, recessit; vel quia postea sciens, simoniaco sibi
heneficium comparatum, illud acceptavit; vel quia pecuniam promi1sam: by Corale
29쪽
28 solvit, vel solutam reddidit; tunc enim videtur adprobare Simoniam , ne
proinde rati habitio retrotrahitur, ae habetur tamquam mandatum. Glossa tu eitat. cap. sicus tuis.
P. Teneturne ad restitutionem damni ille, qui damnum alieri eae ignorantia in Iulii ZR. Si ignorantia fuit antecedens , seu in vinei bilis , non lenelnr : quia obligatio restitutionis oritur ex culpa justitiae eommutativae opposita sive theologi ea sit, sive juridica, quae cum hujusmodi iguorantia non habetur. Si autem ignorantia fuit consequens, seu vincibilis, tenetur ad rostitutionem, quia habetur illa culpa, quae lalem obligationem parit. Si deniquosuit concomitans ignorantia; et videndum, an actum, vel omisSionem, undo damnum ortum eSt, praecesserit moralis, et conveniens diligentia ad damnum praecavendum, vel non: si praecessit, non tenetur, quia contra justitiam commutativam nulla adsuit effectiva culpa; si non praecessit, tenetur
ad restitutionem; quia adsuit revera eulpa sussieiens tum assectiva, tum enlacliva , nempe omissio diligentiae. . PoIesina isnoranlia alicui prodesse ad praescribendum pti. Si ignorantia vincibilis est, certe non prodest, quam hujusmodi ignorantia adversatur bonae sdei, quae ad praescribendum omnino necessaria est. Si vero est invincibilis, distinguendum est. Si est ignorantia juris, et quidem dari non prodest ad praescribendum, quia benescium praescriptionis habetur a Jure posilivo. Jus autem positivum excludit praescriptionem, accedente ignorantia solius duris. Si vero est ignorantia in vincibilis facti, prodest ad praescribendum; nam quaevis praescriptio tu laeti ignorantia fundatur, quare enim quis praescribit alienum, nisi quod illud suum esse censet7 Hinc L. 4. g. de juris, et laeti ignorantia habetur: Iuris ignoransis in usucapionibus nesatur prodesse: faeιi vero Unorantiam Proesesye conataι: et L. B. E. pro emptore: Si a pupillo emerem sine Tutoris auctoritate , quod puberem esse putem; dicimus usu inionem Sequi quod si scias prvilium esse, putes tamen pupillis licere res suas sine Tutoris aucιoritate administrare , non evses usum , quia Iuris error nulli prodest. Layman lib. 3. trael. I. cap. 8. g II.; V. I9norantia eacusame a censura pn. Si ignorantia, sive juris sit, si vo saeli, in vincibilis est; excusat a censura; quia hujusmodi ignorantia impedii contumaciam , quae ad incurrendam censuram requiritur. Si vero ignorantia est vincibilis, crassa, vel Rupina, regulariter loquendo, non excusat; quia eum sit in directe voluntaria , contumaciam susscientem pontinet. Palel ex eap. v. de constitui. in
s. ibi: ut Animarum periculis obvietur, sententiis, per Smιum quorum cumque ordinariorum ρrolatis; ligari nolumus Unoranter, dum ιamen eorum ignorantia crassa non fuerιι, aut lupina. Dixi: restiliariter loquendo ; quia si censura lata sit contra eum , qui Seienter, consulto, temerario a Mu, audacter ele. aliquid fecerit, vel omise rit, vel praesumpserit aliquid facere, vel umittere, tunc quavis ignorantia, praeter assectatam, excusat; nam Legislator, qui hujusmodi particulis usus est , exigil in violatione suae legis , vel statuli pleniorem contumaciam ;quae per ignorantiam crassam vel supinam impeditur. Dixi Praeter asse- Corale
30쪽
Mntam: quia ignorantia assectata aequi paratur certae Seientiae ex eap. eos, qui, de tempore ordinat . in 6.
O. Quid si ignorantia sit vineibilia, sed leviae quae scilicet est in eo, qui aliquam, sed non omnem adhibuit diligentiam in inquirendo pR. Si negligentia suit graviter eulpabilis, non excusat a censura, quia habetur gravis culpa, et sussiciens contumacia; si vero suit leviter culpabilis, excusat a censura; nam ad hane requiritur culpa gravis, quae pro tali negligontia non habetur. Collet. Q. Num ignorantia coneomitans sive Iuris, sive facti eaeeusat a tem Sura R. Si ignorantia coneomitans est simul in vincibilis, qualenus agens omnem ad hi liuit diligentiam antequam ageret haec excusat a censura, quia, si culpa adest, tota est interior, et assectiva, quae non influit in actionem externam procedente revera ab ignorantia. Si vero hujusmodi ignorantia est simul vincibilis, qualenus agens susscientem in agendo non adhibuit diligentiam ς non excusat a censura, quia habetur culpa, et contumacia interior simul, et exterior, sive assectiva, et essectiva, quatenus influxum in talom actionem praebuit ignorantia per inquisitionis omissionem. O. Num ignorantia invincibilis solius censurae eae sat a censura ΤΗ. Lieet aliqui dicant, quod, si censura lata sit per legem Pontisietam,
nut Canonem universalem , ignorantia i Sihaec non excusat; secus vero, si Iala sit per flatulum parsiculare, et probant ex citato capite: Ur Animarum. Cum communiori tamen dicendum, quod ignorantia in vincibilis solius censurae exeusat ab omni censura, quia tunc dicitur Vere contumax quis, quando praemonitus de lego Ecclesiae, et de poena legis violatori imposita, adhuc ipso Iegem violarit; praemoni ius autem de censura non dicitur, quirensuram in vincibiliter ignoravit; ergo nee contumax: desumitur ex Canorines 2. Proposuisti, dist. 82. in prima parte Decreti. His adnecte, quae supra dicta sunt in quaestione: 2 an ignorantia excusat a censura. Q. 6norantia invincibilis reserva ionis eaecusatne a reservatione pR. Si casus est reservatus Episeopo sive per jus commune, sive per proprium statulum , ignorantia invincibilis solius reservationis non excusat, quia hujusmodi reservatio, eum adnectatur peccato, adimit Consessario jurisdietionem absolvendi ab eo; neque ignorantia privata poenitentis polesteam supplere. Si vero est casus reservatus Summo Ponlisiet; ignorantia invincibilis hujus reservationis excusat ab ea, qui Summus Pontifex reservat plerumque sibi casus non ratione peccati, sed ratione censurae; quare si-euti ignorantia invineibilis excusat a censura, ita et a reservationa ei
Dixi, quod plerumque Summus Pontifeae reservat ratione censurae εὐδi castis; nam aliquando etiam reservat eos sibi ratione solius peccati. Hujusmodi est castis, in quo quis salso, et per calumniam accusat Consessarium vel Sacerdotem innocentem de sollicitalioue apud Iudicem Ecclesi Sticum , sive per se , Sive per alios, ut ex Bulla : Sacramentum Poenuentiae, Benedicti XIV. Ilem casus, in quo quis a Regularibus uiri usque sexus
munera recipit, ultra valorem decem sculatorum monetae: uti ex constitutione Clemoniis IIII.; Urbani V ΙlΙ. et demum Bened. XIV. in sua Comstitutione: nator bonus, edita anno I 744.