Isaaci Casauboni Ad Frontonem ducaem S.J. theologum epistola; in qua de Apologia disseritur communi Iesuitarum nomine ante aliquot menses Lutetiæ Parisiorum edita

61쪽

. bi, que Anglos multos partim hac, partim inica ita mihi notos viros, cqteroquin vestrorum omnium dogmatum tenacissimos, animaduerti sentire. Et sunt horum no nulli, quod fortas lse miraberis, qui Romam eo proposito profe- Abrupta. cti, ut rei veritate exposita piςcipitia &-Gνδ' tu ευμ ει α certorum hominum consilia, patriae exitiabilia,& Religioni Romano-Ca-Probros . tholiciet ' ἡ πονεέ ι megistanibus ibi probarent, & omnes Violentas rationes deprecaren- tur: deinde cognito plus Romae antagonistas'. suos quam recte monentes Valcro, reuersi in patriam moesti & gementes, acquiescere praesenti statui ac coditioni satius duxerui, & Christiana' professioni c5vcnientius, quam turbuletis Tribunis, aut perditissam is Carsi is potius, socios . sese adiungere. Quid quod ausus est non nemo. Anglus Romae P. Personio I esuitar, quem supe- . riorum omni u ab annis seri ne XXX. su scep tarum proditionum & conscium de architectum, fuisse credebat, item dic ς re ,& in ius ad Patrum Inquisitioni Prefectorum concessum vocare, rationcm ibi rerum a se, aut consilijs sitiis gesta, rum redditurum 3 hoc,inquam, Anglus est ausus, vir bonus & cum sacris tum alijs omne genusti' reris apprime eruditus: sed gen ero fae mentis incepto defuit successus ; sicut ipse mihi sepe narrauit. Igitur mutationis paullo ante memoratae,quq altero demum an ino regni Iacobi contigit, caussam esse comperior, non mutatu Regis animum,in clemetia &benignitate constantissimi, appello testes omnes qui norunt:) sed pr posterum nonnullorum e Romano- catholicis Ze- . Iam & immoderatam cupiditatem, Romanam

62쪽

ad Frontonem Duc. Epistola. ca

stilei formula, siti e bonis siue malis altibus; pa-xete quaeso te, dicere me quod res est ;promoue-di, & liberam eius proseisione passim toto hoc regno instaurandi . quod Zelotae isti quum sibi persuaderent alia fieri ratione nulla posse, nisi eversa funditus Republica; quo destinata perficerent,omnia sibi fas es se teti tare,& nullum non scelus experiri, pium opus & Deo gratum fore, in animum induxerunt, Hic nimirum est ille male sanarum mentiu , dirus morbus,quem iam . olim nonnullo se Christianis legimus inuasisse,& ad rixas in Ecclesia Dei ciendas transuersos egisse. Gregotius Nazian Zenus, quod te non latet,quodam loco pronunciat, foedam illam Ecclesiarum laccrationem, de qua toties &ipse, Amagnus Basilius conqueruntur, ab hoc potissi'mum fonte manare. Multos enim pietatis zelum obtendentes, pietatis arcem, metropolin omnium virtutum Christianaru, cliditate per didisse;& in studia varia, partes & factiones Ecclesiae na ibra distraxisse. Zelim ναοί τAγα ςῶς νομα suum. λει. η Dei fluit Haec Theologus de suis hominibus ; qui si impias in. ad nouissima haec tempora peruenit sex a quas eulum Deus bonet querelas institueret; cernent i, O eompa enidie multos, praepostero isto Zelo percitos re ebis italis ligionis de pietatis obtentu , impiet & irreligiosissime, non ut olim verbis tznus lites istxςxς, nuvio est de umbratilibus velitationibus inuicem decQx resilium. tare; sed rebelliones , proditiones, caedes &lanienas innocentium populorum crudelissi- , .mas, legitimorum dominatuum euersiones. ac . . Principum suorum teterrima parricidia ausos

63쪽

esse susti pere. Paulus quidem Apostolus quem Zelo sanctissimo pariter & feruentissimo flagrasse, ac fide in Filium Dei, Dominum nostrum Iesum Christum, omnes qui inunc vivunt mortales longo superasse, nemo grauate opinor concedet ; monitus, esse qui

iactarent probari ipsi vetus dictum, faciamus

mala ut bona eueniant; clamat blasphemiam' damna- istos loqui; esseque eorum re κριμο ενδμονόνioncmλ- quasi anathema maranatha aduersus Prose' i m nos homines pronuntians. At zelorae hodier- m. se . ni, licet eandem cum Paulo Christi doctrinam profiteantur praedicare ; quoties tamen eius aliquo inferendae voluntas eos cepit, Deum, immortale mi quam B. Paulo sunt contrarii l&seuerissime ab illo damnatam sententiam ut

probanti ut libenter usurpanti Quid in alijs Europae sarribus nostra & patrum memoria ab eiusmodi et elotis in eum finem sit famina,

non est instituti mei commemorare. In hoc Vero regno quae facinora designarin Quibusuesccleribus suos suc rit introducere sint conati, quoniam ad rem facit & tua id scire te interest, paucis i indicabo. Vt igitur omnes illas tam frequentes , ad eo que exsecrabiles proditiones missas faciam, quibus Reginae Elisabe- thae charum superis caput est appetitum , ad' i Serens uersus hunc optimii de vere ' μαλο μοταlta Resimum. gem Iacobum ut regno ipsum aut tuitio excluderent, aut admissum deturbarent, homines' is r tu ' τι πνευμ on γοως,sed noli secundum Pauli ferue te . doctrinam, quas fraudes no0 excogitarunt RO Il. H. quas nocendi artes sitierunt intactas 3 Id egisse

64쪽

debita sibi i ure maiorum & regni legibus successione, multo ante legitimum tempus excluderent, pactiones claxissime arguunt, cum

Hesperiae Rege ab illis factae & tentissimi

illius Principis uniuerso mundo notissimus conatus Reginam Elizabetham armis expellendi& regni huius occupandi Postea vero quam periculum illud ingens Dei Opt. Max. virtute, ει gloriosissimae Reginae scelicitate admiranda, erat depulsum & profligatum; Cleones ijdem in scelere semel suscepto obstinati, breuia duo a Clemente V III impetrarunt, quib*s iubebantur omnes Romano Catholici operam dare , quantum in ipsis est et, ut post Eligabethae obitum, Rex ιligeretur, omni Janguinis propinquitate preta, ad religionem Catholicam rene assecti. Henricus Garnelius Iesu ita in Anglia Prouincialis , de quo plura nobis paulo post erunt dicenda, duo in eandem sententiam breuia sub extrema tempora vitae Elizabethae, ut postea ex ipsiusmet confessione voluntaria, liquido constitit, Roma accepit . quorum alterum Archipresbytero & reliquo Clero Angli cano erat inscriptum: alterum Principibus de N obilibu Angliae Catholicis; v t comuni omnium ordinum opera negotium procurarexu

si qua sorte perduci ad exituria posset. En erg0 tibi nouam,& Apostolis atque omnibus psescas Ecclesiae Patribus inauditam rςligioni con lendi rationς m. Qui sedentem in solio auito

65쪽

Prophetiam cum primis memorabilem, viri Pietate &doctrina maximi, Roberti Lincolniensis Episcopi, qui sub Pontificibus Gregorio IX. Celestino IV. Innocentio IV. Vixit, ac demum sub Alexandro item IV. moriens,

ante annos CCCL v III. posteaquam illa ipsa, qua ob ijt nocte & praecedente, longam

querimoniam apud circumstantes presbyteros ac monachos de infelicissimo Ecclesiae statu effudi siet; Papam omnium malorum caussiam esse confirmans, eumque propterea haereticum, i& eatenus Anticluistum appellans, tandem in his verbis beatam animam Deo reddidit:

ria seruitute, nisi in oresad' cruentandi. Norat videlicet sanctissimus Praesul, & vere Dei Plenus, non solere eos, qui siueiuri siue iniurias Pontificum defendunt, quicquam remit rere, aut querimon in cuiusquam, licet aequissimis , vel tantillum moueri. Itaque multo an te fututum in Anglia diuinauit, quod tandem aliquando factum videmus; ut Reges Angliae cum uniuerso Ciero , & cunctis Laicis , dura ac longa captiuitate , lique ut ipse loquebatur,t

cm a Tere rent. Non ignoro varias esse homue num sententias de occasione quam arripuit

HEN Ricvs VIII. magni incepti perficiendi sed mihi grauissime errare videntur, qui in HENRICi facto haerent, neque ad prior

tempora animum reuocant. quemadmodum enim mortis caussam nemo sapiens ultimae quae

hominem rapit horae tribuit ; sed prioribus vi

66쪽

temporibus, per quae moriendi causis pan-latim sunt contractae: sic, Iesu draiae , tanto cum omnium ordinum applausu reiectae auctoritatis Pontifici ς,altius repeti causi e debet, in antiquis Anglorum Historiis inucialetica'. Quare, etiam si H enricus VIII. non fuisset; viam tamen fata inuenissent, & quod fictum est futurum fuit: quodque in Anglia videmus accidi sse, etiam in alijs regnis, ne dubita, eueniet, cum erit mensura plena, & Deus volet. Nam ' tam mutationcm hanc Anglica- Non nam esse factam , longa pax in secuta, quies pu- nemι--blica, inaudita felicitas primo Reginae Elisa- nchethae, deinde Serenissimi Regis lacobi, videntur probare. Atque has Anglorum veteres histolias, si isti adeo animosi Curiae Romanae Patroni, quanta par erat dith gentia euoluerent candide res memoria Patrum & heic& Romae gestas aequis ponderibus examinarent, at que iidem Summo Pontifici eorum quae legissent veritatem simpliciter exponerent : nae illi rem facerent cum Ecclesiae univcrsiae utilem, tum ipsi Pontifici maximo apprime honς stam. Sperarem facile eo pacto futurum, ut caussis rerum in Anglia nouatarum melius & Pontifex . ωαπ ιυ Fcwerent: prorsusque re - ,- - L confiderem, ut de Elisabetha Anglorum ho

nestriis senistent: & rationes ad desensionem allius a fidelibus eius subditis saepissime allatas quas modo breuiter attigimus, non adeo supercilio se de malignὰ reiicerent. Verum age , Elisabetham mittamus, Principem vel fatenis

inuidia, Illustrissima, de cuiuis priorum Regii vel pominatissiniorum comparandam. Quid

nantur.

67쪽

an cum Serenissimo Rege I Aco Bo,

Dei gratia felici sitim e regnante, qui Vtinam regnet quam diutissme, bono suo riim- subditorum natus, Regi Christiantisimo con iunctissimus:) mcillo aliter hodie agitur Z an illi sua virtus admirabilis, dc illa diuina in ne-' gotio de religione moderatio, quicquam apud vestros profuit 3 An caussael ontificiae patroni,

inter lenitatem aequitatemque tanti, tam eru

diti Principis, tam paci studentis, & praesta 'a i:

Insolen- atque ' in is γα quorunda ' Rch Tu των in-tia. genia disse tamen ullum statuerunt Nihil minus: 'Opinio- totum enim quod postulant, aut nihil aufe, nescientia rant, oportetisti homines, si volumus Catho- turgentissi. lici aut Christiani dici: minoris non impetraueris ab illis earum appellationu usura. Omnia ine exception e probada sun t, etiam quς priora seculato notarunt. Alioquin statim audies; sin ' peccat in uno, rem est omnium. Nec refert, si illud unum , neque sacris literis fuerit contentum, neque priorum seculorum Concilijs cautum.

cuiusmodi illud est, famosum & funestum Ec

ante ct clesiae sic mens ominatur, neque aliter iudi- retro cer- cant prudentes uisota 5οτά-ορων rid dog'nentes. made temporali Pontificis potestate, & nire, i deponendi Reges ac regna dandi. Serenissimus itaque Rex Iacobus , qui hanc doctrinam ut priitae Ecdestiae inauditam, respuit, ut pernisi' osam suo alijsque aliorum Principum impe riis , Ecclesiae vero exitiabilem, detestatur, ex . secratur, abominatur, Cardinati Bellarintho Catholicus non est , ne Christianus quidem.

, Quid igitur est 3 Iuliano similem appellat Car

68쪽

dinalis cum suo diri ominisTorto ipse torquem dis Scripturis quo ambitioni seruiat, tam Iuliano apud B. Cyrillum similis, quam Rex Iacobus est dissimilis. At enim uero testis est uniuersa haec maior Britannia,& hoc norunt etiam in cptera Europa quam plurimi, Serenissimum Regem, quando voluntate Dei & legibus regni ad hanc, virtuti ipsus non minus quam generi de sanguini debitam, Coronam eius Maiestas est

accita sinter reliquas animi dotes vere regias infinitum etiam quoddam desiderium secum attulisse , non temere profecto in illo horridiore axe conceptum; scd celitus a Deo infusum, in concordiar in Ecclesiis Dei omni ratione honesta procurandae. Et quum Maiestati ipsius persuasillimum esset, nullam se Deo immortali victimam gratiorem, nullum ολο υτ υυαι acceptius posse offerre, quam si subditos suos a varietate opinionum ad mentium unionem, a dissentionibus ad consensum in vere antiqua fide primaevae Ecclesiae traduceret: ut huius , alteri

Iosiae conuenientissimi, voti compos fieri posset, quid ille statim initio regni sui non fecit quid comitatis,humanitatis & benignitatis desiderari potuit, quod non abunde eius Maic stas illi parti subditorum suoru ni obtulerit, praestiterit 3Non ad aulica ministeria, amicitiam A familiaritatem cum Ipsius Maiestate; non dii nores aditusis ullum denique beneficentiae genus est illis denegatum. Videres breui spatio teporis multos ex Romana formulaCatholicos. ad dignitate Equestrem peri Regis munificentiam conscendere. Videres derepente , uescio

69쪽

unde ex ignotis locis, agmina Catholiconani vestrorum prodire,versari in luce, in aulam, in ipsa interioris admissionis cubicula Palatij, sine disticultate ventitare atque admitti. Et quum multos quotidie Rex pietate admirabilis , de

, 'controuersiis huius temporis cum illis sermones haberet; erant qui Vltro manus darent; erat qui a proposito non dimouerentur; omnes sua libertate utentes , omnes religiosum animum Plincipis sui, dc in tam alta adeo exquisitam omnium hodiernarum controuersiarum peritiam & facundiam attoniti stupen tes. Rc stabat nanota, quae Catholicos Pontificios & Catholicos Protestantes o quando haec distinctio cessabit,& fiet viam grex, unum ouile l) inuicem separaret; mulcta quaedam florenaria per.

. superiorum temporum turbas vestris imposita. arim' Hanc disserentiam S 'et racmος Rex Iacobus Rh non patiens, statim sustulit; mulctam vetuit exi gi; exactam iussit restitui. At scin quomodo non obiter aut dicis caussa, more Principum, quos non Voluntas facit liberales, sed frontis

infirmitas chrestologos; verum planu serio; ita ut magna pecuniae vis duo & quinquaginta

millia florenorum semel sunt relata) ex ea caus sa collectaeo rediret unde fuerat ablata. Quid multa 3 Sola fere iam erat virtutis aut viiij nota=qua ciues a ciuibus, qui non parum diuersa contditione prius vivebant, distinguerentur; caeter pari conditionc inter se agitabant. O vere tum liberta- beatos partium vestrarum Catholicos, suas bo- m pro- na nossent,&suo se pede metiri didicisset. Nam pia retia praeter publicam professionem de ' πιρρκοόυo,nis. His cias 'po ας , qua sperare in hoc tegiari

70쪽

eo tempore, magna suillet stultitia, quid r estabat, quod sonent viri prudentes iure desiderari re3 At dices, scio mi Ducaee, non fuisse diuturnum hanc vestrorum in istis regionibus statum. Et vere dices. Neque enim clementissimo Regi sua clemeti L quamdiu optabat. vii licuit. Optabat autem semper uti: fecissetque adeo: nisi per illos ipsos stetisset, ad quos hic tantae bonitatis ruinis perueniebat. Fictae&simulatae virtutes flabiles non sunt & temporinus metuunt mutati al

ri. Serenissimolatoris Bria naniae Regis excellentissimae virtutes, atquς illa cu primis bonitas, χρῆ os; & benignitas, quas in eius Maiestate tavel ipsi hostes prςdicare cogutur, natur ipsius, non minus quam spirandi & respirandi facul- j q). Vς tas, sunt coalitae,nunquam mutaturae cum bono IIJς in Deo, nunquam mutandae, Non igitur Rex ani- 4 m-mum priorem erga subditorum suorum illam partem mutauit; 4ed illi subditi erga situm Regem, suum μυεργέτοιο , fidem perfidia mutantes de parte loquor, non de vinnibus Catholicis . vestris: ne hoc sitit Deus:) vim indoli naturaeque ipsius attulerunt,& ad repudiata prius consilia inuitum traxerunt et neque prius a furore destiterunt, quam indulgentissimi Domini sui Maiestatem coegerunt, si se si tuos, si publicum statum, vellet aluos, legibus, quarum vim ha ctenus inhibuerat, vim suam permitteret. Cum quidem ,&Rex &omias patriae suae amantes, sunt coacti summae prudentiae testimonium I m

inae Elisabethae Consiliariis reddere; qui solam

anc impediendi vestros, ne res no parent δίRempublicam a fundamentis verterent, ratior . nem expeditam & enicacem,nec minus necessa