장음표시 사용
91쪽
bulisset.Famelici admodum sunt,& cibi auidissimi ita ut quicquid apprehendunt in aluum statim traiiciant, nihil attendentes, an stomacho suo conueniat nec ne, unde vel hamos ferreos, secures in ventriculis ipso. rum saepe repertos Bataui affirmare non dubitant. Tursiones vel phocamas Lusitani amnos, Galli ver, arsvis vocant, suntque duorum generum, quidam rostrum habent instar suis a Tu ne percicuminatum, unde etiam interdum Delphines vel porci marini nomi 'mnantur. Alii os latum&planum habent instar Lamiarum, quo nomine etiam ab ollandis vocantur,cumque quasi cucullati appareant,vocantur propterea etiam Monachi Marini. Longitudinem plerunque habent s. vella pedum, &caudam discriminatam. Cum dissecantur adipem praebent, lardum carnemque suibus nostris similem , Omnia enim intestina habet cum porcis communia, eodem cum ipsis etiam cibo vescuntur. Cateruatim semper incedunt grunnientes instar suum, quod quidem certarum tempestatum signum, indicium haberi solet. Sed&Lamiae cateruatim in mari natare videntur instar ursionum vel porcorum, quibus tamen celeritate nonnihil superatur. Paulo sunt minores Baleonis, sed branchias vel foramina in capite,quibus quam expuant atque transmittant, nulla habent.
CAp. XXXVI. DE OMNI S GENERIS STLVESTRIBUS ET DOMESTICIS
animalibus,quae in his regionibus inveniuntur, quomodo nimirum quali que instrumentis cap antur.
Ex ARVM, aliorum animalium,iam bonorum quam no
lentium, defectum nullum habent,nam a Lusitanis si quod adhuc deesset, statim eo transportaretur. Et quidem quod adferas attinet, inter illas quidem Elephantes primum&ε--. praecipuum obtinent locum, nam vastissimar&fortissimae sunt omnium ferarum, quae tantum sufferre, perficere laborem possunt, quanto nulla alia sufficiunt animalia, sed libenter omnia perficiunt, tanta
cum voluptate , ut etiam oneri potius succumbant, quam socium aliquem admittant, maxime si bene habeantur, in cibo potuque defectum nullum sentiant. virtutibus eorum alii multa annotarunt, quae nic repetere nececsarium non est,Vita ipsorum ad Iso. annos extendi potest, nisi vis aliqua ipsis inferatur, Quo plus autem annorum assequuntur, eo colorem &pilos accipiunt elegantiores,inprimis vero caudas habent admodum prata stantes, quae etiam in magno ab Indianis habentur pretio.Diligenter autem ipsis insidiantur,quamprimum intelligunt ubi locorum sese contineant,cum illis non ad laborem solum utantur , sed etiam carnibus eorum vesci passim soleant. Capiuntur vero tali modo principio locu obseruant, quo sese CoferrC Ra , Ois,Afrequenter soleant, ibi n. foueam satis profunda faciut, orificio eius stra Ruphanus.
miue& foliis arborti operto, Huius igitur doli ignarus Elephas accede9, in eam incidit, quo facto adsunt statim Nigritae iaculis .mis silibus eum hastis in fovea captum conficientes, Cumq; eo interfecto descenderunt,mebratim eum in partes diuidunt,de quibus cuilibet liberu est accipere quantu voluerit. Pelle sellis, sedilibus insternunt, Cauda vero Regi tan-
qua insigne aliquod munus offerunt, qui eo ad muscas abigedum utitur.
92쪽
Postea Pardales etiam habent&Tigres, illas quidem nostris per omnia similes, has vero alterius a nostris naturae. Ita enim Comparatae sunt,ut discernere inter homines albosvi nigros possint na ab albis hominibus in uniuersum abstinet,cum tamen nigritas sepenumero interficiantri deuorent. Feroces autem admodum sunt & crudeles,ipsis etiam leonibus saeuiores, pellem habent multis puncturis variegatam&interstinctam, quae propterea etiam magni aestimatur. Cum fame vrgentur nullum offendere in agro animal possunt quod vorent, aedificia hominum ingrediuntur, comprehensumque animal quodcunque, secum abducunt, idque sine omni metuin timore, spectantibus etiam hominibus,quos ipsos etiam iugulare&deuorare interdum solent. Difficulter admodum capiuntur, etiamsi enim iaculis veneno infectis petantur, nisi tamen comprehensae constringantur neglecto vulnere fugam arripiunt, quamuis postea inter currendum, veneno scilicet ex motu isto magis accens inexcitato, deficiant, in agris exanimes reperiantur. Itaque talem eas capiendi dolum Nigritae excogitarunt. Diligenter obseruatum locum ubi sese plerunq; continere solent, multis palis& stipitibus muniunt, facientes in eo decipulam seu caueam quasi, ligneis interseptam longuriis, muscipulae qua mures apud nos capiuntur,non absimilem, Ingressae igitur bestiae allatum cadauer, quod ibi occultatum vident, irretiuntur,in iaculis postmodum conficiun
Simiis Cercopithecis tota abundans est regio suntque variorum generum , Quidam enim barbam habent albicantem, reliquum vero corpus maculosum, multis punctis variegatum& distinc lum,&invontre quidem pilis niueis in tergo vero spadicet conspiciuntur,pedibus nigris, nigra cauda, Batavis simit barbati vocantur. Alii vero etiam reperiuntur , quibus a naribus albis Bataui nomen dederunt, quod nihil albi in uniuerso ipsorum corpore exceptis naribus, cernatur, feri admodum sunt& indomiti, odoreque suo pessimo nares hominum grauiter afficiunt. Quidam etiam Luci illis similes inueniuntur, quibus littus graniferum abundat. Omnes autem ad duo referri possunt genera. Quidam enim feroces admodum sunt& hominibus infesti,&hi admodum sunt foecundi,reperiunturque aliquibus in
locis tanta copia, ut incolae arma aduersus eos capere cogantur. Quidam vero hominibus fauent,libenter cum eis conuersantur,& conuictu eorum delectantur,nice.
Omnes autem in genere admodum ingeniosi sunt&callidi,ita ut, quod semel tantum viderunt,imitari statim conentur , pullos suos admodum diligunt, nunquam otiosi conspiciuntur,&membris omnibus ad humanam accedunt formam, ut ipsis praeter sermonem&loquelam vix aliquid deesse videatur, unde etiam Nigritae maledictos eos homines esse asserunt, qui loqui quidem si vellent,possent. Capiuntur plerunque funiculis ab arboribus suspensis.
Leporum,vulpecularum ceruorum, non exiguus ibi reperitur numerus,sed alibi tamen maiori, alibi minor, nihil autem a nostris differunt,nec rationem Nigritae peculiarem eos comprehendendi habent, cum enim forte potum ad flumina veniunt, adsunt statim 2Ethiopes4 culis eos petentes, Ut decidantri moriantur.
Serpentes quos regio ista alit, nostris non absimiles sunt,si magnitudinem
93쪽
dinem vel amplitudinem eorum excipias. Quidam enim palmorum a o. longi, s lati deprehenduntur. Ed haec quidem agnitudo eoru vulgaris
est,occurrunt enim interdum etiam maiores, sed rarius tamen. Nuper
quidem captus est aliquis longitudine o. pedum, cui portando viri 6.
sufficere vix poterant. Fauces habent admodum capaces, ita ut integra deglutire gallinas Mante res possint. In terra aeque ac in aquis vivere possunt, ventre cibis repleto prosternuntur in terram, somno indulgentes, more ebriorum hominum, sicque oppressi, facile interficiuntur. Nigritae enim eis libentissime vescuntur, carnes eorum vel gallinarum carnibus prae
Sed&aluid quoddam serpentum genus ibi reperiri dicunt, quos
Dracones Vocant, alis&cauda rostroque bene longo&dentibus acutis 20 μή osimis, quibus pecudes &carnes crudas quascunque conficere facile pos sunt. formidabiles. Colore sunt caeruleo, viridi, ab AEthiopibus pro Ri habentur. Odio Elephantes persequuntur maximo, quos etiam calliditate sua interimere possunt. Vinarum sunt in his regionibus plerunque decem, quamuis alibi inventi sint Dracones Ioo pedum longi, qui volando eo usque ascendere, attollere sese potuerunt,ut vel aues in aere volantes comprehendere potuerint Sedri Crocodilus ibi reperitur, animal perniciosissimum, quod taminaeodum. in aquis quam in terra vivere potest. Accepta enim praeda statim ad a quam properat, ut earn ibi abscondat. Non solum autem pecora sed, homines abripereri deuorare audet Ortum Crocodili ex ouo habent, quod magnitudine sua ouum anserinum non superat, crestunt automin tantam magnitudinem, ut pedes interdum O. longitudine sua excedant. Pecora cro abrepta in aquis non deuorant sed abscondunt so .lum,& cum iis vesci volunt, ex aquis retrahunt. Magna sunt pedum petanicitate, cute tam dura,vt nulla eam hasta penetrare possis, sed in ven ire tamen molles sunt,&facile vulnerari possitnt, itaque dexteritate prudentia opus est, ut capti interficiantur. Lacertisvi Chamaeleonibus regio ista etiam non caret Etheferunt Moris, inter alia Bataui, in sylva ipsis lacertam aliquando tantae magnitudinis occurrisse, ut crassitie virum aequarit in longitudine vero 6. pedes habuerit, squamis albis opertam, ita ut instar coclidear vel ostreae alicuius enituerit, quae cum ad quadrantem horae consistens Hollandos probe intuita esset, tandem in sylvam rursus aufugerit cum tanto strepitu,qua si ingens ceruus arbusta perrupisset. Chamaeleones lacertis non absimiles sunt, sed colorem tamen alium, -υνα.
ad malum nempe aureum fere accedentem prae se ferunt, cum autem hominem aliquem intuentur, vulgarem suum colorem mutant,exiguo utuntur cibo,ita ut etiam vento vel aere pasci atque victitare dicantur.Nigritae inter venenata animalia haec duo non numerant, arefacta enim
magna copia distrahuntri in cibum assumunt. Porro multis etiam Moschi vel Zibethiseris Catis abundant, quos Lusitani at Dagalia, Sthiopes vero Κ-kovocant, Haec animalia et-πα iam in aliis Indiae Orientalis locis, in Iuri reperiuntur, sed nullibi
eius sunt praestantiae, ut cum illis quae in Guinea vivunt, conferri possint, ubi vocantur Casto'. Nutriuntur autem multa copia a Lusitanis qui non exiguum ab ipsis commodum percipiunt, ex ab nempo
94쪽
8 VI PARS INDI E'ermo scho, quem egregie purgatum,& vitris probe obligatis inclusum,
Lyiabonam transmittunt,magnoque precio divendunt. Sed non facile educantur nutriuntur, praeterquam enim quod admordendum em per propensi sint,meris etiam tantum carnibus vescuntur, Gallinas nimirum, columbas, walia S delicatiores carnes expetentes , cibumque plane respuentes alium Forma ad vulpecula proxime accedunt,excepta cauda,quae feles vel catos eos esse demonstrat, per uniuersum corpus punctis pardalis instar interstincti sunt. Capiuntur potissimum ab
Ethiopibus in sylvis, cum adhuc aetate florent. Virilis sexus praefertur steminino,&quo ferociores&intractabiliores sunt, eo moschum proferunt praestantiorem. Multi praeterea lepores,ut alibi passim, sic potissimum in Gra repe-Lσε Vφη riuntur. Cum autem eos capere volunt, cateruatim ad locum eum sese conferunt, ubi lepores congregatos norunt accipientes singuli duos vel tres denigratos baculos, brachii longitudinem obtinentes. Porro circumdato undique&cincto loco ubi lepores latitant , ingentem strepitum, baculorum percussione excitant,quo perterrefacti lepores prosiliunt, exitum quaerentessed baculis Nigritarum percussi occumbunt,at que ita magna saepe Copia capiuntur. Venationes omnibus liberae sunt sipermissis. Sedri multae ferae aliae i. bire perlutur, tam inusitatae peregrinae formae, ut cum nulla nobis nota fera conferri possint, cum piaesertim incolis etiam ipsis natura ipsarum sit incognita, Batavi vero te e confidere,& a nauibus procul abs cedere,vt feras perscrutentur non audeant, ne a Lusitanis comprehensi in seruitutem redigantur. Iam quod ad domestica animalia attinet, Canibus fetibusque abunε dant plurimis, Et canes quidem latrare non possunt, nec mordendo nostris similes, sed plane muti existunt,varii coloris sunt,nimirum albi,nigri, spadicet, tui, flaui &c Assumuntur autem in cibum, unde in locis aliquibus, magna copia,velut oves Vel sues,in forum aguntur atque ver duntur. Nam ω a ab ipsis,& Cabrade Mutto, quod idem sonat ac oves vel capras sylvestres, eandem ob causiam vocantur, suntque primum munus quod ad nobilitatem aspirantes Regi offerre coguntur. Caeterum nostri canes in magno apud ipsos habentur preci , propterea quod latrare possunt,audito enim canum latratu,loqui eos Nigritae existimant. Sed feles in magno sunt apud ipsos precio,cum mures capiant, qui Nim itis in ciuitatibus passim habitantibus multum molesti esse solent. Vocantur ab ipsis crambes , suntque pelle pulchra uenera , Assiimuntur vero etiam in cibum quemadmodum de canibus antea dictum est.
Boues & vaccae eius loci,mediocris runt magnitudinis, Non mulgen tur ab hominibus,vix enim tantum lactis habent, quantum nutriendis vitulis sufficiens est, quos etiam aegre sustentare & educare possunt propter pabuli siccitatem&inopiam aestusque Vim maXimam. . . Gallinas capras, quae simul etiam oues crveces eorum runt, a Lusitanis ex Insula S. Tl nae acceperunt. Et Gallinas quidem facile ipsis. est sustentare cum frumento abundent optimo, quo saginatae Vel Caponibus nostris non cedunt,quamuis quoad magnitudinem, iis paulo inferiores existant, Oua quae pariunt, magnitudinem ovorum columbi
norum vix assequuntur rColumbas,
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmma
95쪽
Columbas similiter a Lusitanis acceperunt, Unde etiam Abronama, quod aues a candidis hominibus eo delatas significat, vocantur. Colum Gq- bis nostris fere similes sunt,nisi quod capita habeant aliquantulum minora, nondum vero maiori ibi cernuntur copia. Sed sues a Lusitanis acceperunt, vocant vero eas Ebbio, suntque e Xi- ..guae magnitudinis,& carnis suauissimae. Anseres quos nuper ab Hollandis acceperunt latra Vocant, irΟ-Ant. H. pter raritatem in magno habentur recto.
CAp. XXXVII. DE AVIBUS ET INSECTIS OMNIS GENERIS, VAE
in regioniblis istis inveniuntur. VIVM quae ibi reperiuntur genera varia sunt, pauca tamen nostris similia. Primo quidem Psittaci caerulei coloris, ma Ps taci arul gna frequentia per arua passim volitantes cernuntur. Ho ρ- 'rum pullis incolae admodum insidiantur, ex nidis eos eruentes, idque propterea quod rectius, melius ad garriendum assiiefiant si a primo quod dicitur ouo in aedibus foueantur,i cum sylvestri bus passim volitare non permittantur, Atqui non tamen eius sunt prinstantiar, nec garrire etiam tam commode ut Bresiliani illi virides, di
Deinde viride quoddam auium genus occurrit,sturnis nostris non Ais., si idia. multum dissimile, quod ipsi ita urent , Batavi vero Paroquiten vocant. Has aves laqueis&retibus capiunt, eodem fere modo, quo Fringillae nostris capiuntur. Valles amanti campestria plana milio consita, eo enim libenter vescuntur. Amice inuicem yiuunt,& Concordiam unice colunt, si enim par aliquod aviario includatur, turturum fere naturam imitari videntur. Aspectu admodum delectabiles existunt,per uniuem sum nempe Corpus virides, caput vero habentes colore mali aurei insignitum tondecoratum. Eiusdem autem generis adhuc aliae reperiuntur, rubri&sanguine Ave Dumnia coloris,nigro in capite puncto,& atra cauda insignes, paulo tamen supe ρ'- η rioribus maioreS.
Sed wali reperiuntur aues, EmberiZis nauis vel Fringillis quas Vo- .... ,
cant aureis non dissimiles, coloris nimirum aurei vel crocei. Hae autem in agris non morantur, propter serpentum& aliorum Venenatorum animalium insidias, sed nidos suos a tenuissimis arborum ramusculis quam artificiosissime suspendunt, ubi ab insidiis omnibus tutas se esse
Habent adhuc minutas alias, quas carduelibus nostris assimilare ii Aies ea- .l, cet, eas Nigritae uiuasori inserere,i una cum plumis atque intestinis deuorare solent.
Habetur porro genus aliud Aquilis non dissimile, nisi quod capite ad Galli decumani, quem Gallopauum es erus vocat, speciem, ri. a. 'magis accedat. Volucres sunt fastu&iracundia tumentes, Nigrretisque admodum perniciosae, multum enim ipsis damni inferunt, qui sibi admodum ab eis metuentes frumentum subinde aquam ad montana deferunt, ut escam reperientes ab iniuriis abstineant,ipsique ita placatas quasi,
96쪽
quasi, mitiores eas experiantur. Vocant eas Pastro de Diago, quod idem sonat, ac volucres a Deo missas,& summo studio cauent, ne damnum aliquod ipsis interant,aut ullo modo eas offendant, cum illud inultum habere eas non posse certo sciant. Delectantur sordibus,&plerunque in sterquiliniis locisque aggesto fimo foetidis at oue obscamis versantur, unde etiam adeo foetent,Vt nares hominum ostendere vel e longinquo soleant. Reperiuntur etiam ibi Ficedular& Gallinagines, auicula nempe ad stagnorum ripas crepidines frequenter versantes, sed minori copia. Turtures vero circulo nigro circa collum obducto quasi torquati cernuntur, sed phasiani perdices a nostratibus parum distant. Pavones ii militer a nostris non differunt Ardea stellaris siue Taurus, inserto terrς rostro mugitum frequenter edit, unde etiam pro 'tisse ipsis habetur, ut supra quoque annotatum est. Sed nec Ardeis vulgaribus, nec Gruibus, nec Gaviis carent, habent etiam genus quoddam auium Ciconiis nostris non absimile, nec vero necessarium ei se puto, autum hic prolixiore instituere catalogum, Cum illis ita abundent,ut tota fere regio auibus oppleta Videatur, nemine fere cxistente qui eas capiat, cum instrumentis ad aucupia necessariis destituantur.
Iam quod ad Moetuas,Vlulas,Vespertiliones c. quemadmodum e m iam id seca a,locustas ranas Malia attinet,passim illis abundant, ita Vide eorum defectu conqueri nemo possit. Sed & Cancri terrestres ibi inveniuntur. Bataui autem aliquando noctu in agro splendidum aliquid, lucens inueneriit animalculum,comprehensum igituri strophio involutum , icindelam esse putantes, Nigritis obtulerunt,sed nihil certi de eo cognoscere potuerunt, donec facta iterum luce, Viderent vermiculum esse nigerrimum muscis quas hispanicas vocant, non absimilem,excepto colore quo erat plane piceo; De Apibus ad arbores mellificantibus,itemque de nigris formicis sub terra habitantibus,&insectis aliis plura hic dicere necesse non est.
DE HERgIS ET FRUCTIBVS IBI MASCENTIBUS, ITEmque de vino Palmarum,quomodo nimirum crescant, cuiusue virtutis sint ore caciae. A L A Indicus Saccharites, altitudinem . vela pedum crescendo avsequitur, medulla optimi saporis, qua vulgo mel
arundinis vocant,repletus,multa habet internodia, seu arti-
culos, folia vero longitudinem duorum cubitorum, sed lati tuclinem calamo hispanico minorem obtinent, colore ab arundine vel calamo vulgari nihil differt, flores late dispergit, Radicem calamo hispanico similem habet, sed aliquato tamen suaviorem, stolones siue surculos interdum ex radice emittit, qui postmodu abscissi transplantatur. Terram requirat calidam&humidam, quae causa est quod Hollandia plantatus non crescat. Cum maturitatem assecutus est,eodem modo quo frumentum abscinditur, sed plus temporis antequam maturescat requirit, duas enim aestates crescendo consumit, donec iustam altitudinem attingat, Cumque abscissiis est, multum adhuc laboris requirit, ut cibo conueniens aptus reddatur.
97쪽
De tritico turcico quod ipsis δ' Vocatur, supra dictum est oryza in culmis crescit nonnihil inflexis&incuruatis, firmis tamen& rigidis, Spicas habet acutissimis aristis formidabiles, grana vero ipsa lumis inhaerent siue folliculis cerei coloris, Culmus longitudinem habet unius pedis cum dimidio, assimilatur vero stipulis hordei, sed radix ad triticum magis accedit Originem traxit ex Iridia, & per uniuersum fere terrarum orbem distractum atque disseminatum est, ita ut vix ullus reperiatur hodie locus oryza Vacuus. Multum requirit Caloris,& messis eius sera admodum est, in septembrem nimirum incidens. Hoc vero
mirum est, quod granatam dura&spissa, humido delectentur agro,&quod terra humida iliginosa frumentum procreate tam praestantis saporis Lalimenti tamque siccum possit. Zingibe in multis sivariis locis crescii speciem quandam tenuio mulιιν. ris arundinis,qualis in nostris regionibus passim reperitur, prae se ferens, Ad spithainas duas vel tres a terra assurgit, radix vero Zingiber ipsum
est, Farti enim mensibus Decembri&Ianuario, terra erutam, arefaciunt, sed luto prius diligenter circumdatam,ne quid virium per exhalationem& humoris extractionem forte amittar, experientia scilicet edocti, quo diligentius rimulaevi foramina obturentur, eo praestantiusvigenerosius ingiber euadere.
Sed alia ratione Zingiber crescit nimirum velut gladiosus,vel etiam velut lenticula palustris, caulem habens duos vel tres palmos altum. Mi. Verum radicem hanc dum adhuc viridis est,in partes aliquot disiectam&herbis permixtam, aliis, affuso aceto satel&oleo in acetarium praeparant comeduntque.
Crescit vero Zingiber omnib'in locis calidis si trasplantetur & terrae inseratur, nam quod sua sponte nemine transplantatu crescit,efficaciam virtutem habet exiguam. Quamuis interim negari non possit virtutem hanc fro diuersa locorum qualitate&natura mutari, ita ut non eiusdem ubique braestantiae reperiatur Optimum igitur &praestantissimum ex Bresta& S. Domingo affertur, Maod vero Insul ab Thoma promontorium viride suppeditant,paulo minoris efficaciae existit. Frumentu illud quod Bataui Grai n, AEthiopibus Vero Mamytte Voca Mais risi ritur,potissimum in Africa reperitur,mquidem in peculiari quodam loco qui nome etia suum inde obtinuit, Crescit aute in agris, ad modum oryzae, seminatur etiam quemadmodu frumentum verum,sed ad tanta altitudinem non assurgit. Folia habet stricta tenuia, quibus frumentu illud instar auellanarum nucum adnascitur, Aristas habet cum tritico si-uet sconuenientes, colore rubicundo. Caeterum putamitia habet, quibus apertis grana demum inveniuntur,cuti tenellulae involuta,&peculiaribus quasi loculis admodum granorum in malo punico ab invicem distincta. Ficus Indicae, per totam fere Indiam inveniuntur, suntque frustus , praestantissimus&omnium qui in India reperiuntur, post Cocquos utilis
simus frequentissimusque .Non uno autem eodem ubique vocantur nomine. Nam in Guinea dicuntur Banana, Bresiliani vocant eas Pacona. carborem ipsam riguo r.Inimativaria autem Patan nominantur.
Arbor ramorum expers plane est,fructus vero ex ipsa prorumpi stipite cernuntur, folia habet longitudinem unius orgyae,latitudinem ve-
98쪽
ro trium palmorum fere excedentia, quibus Turca quidem pro papyro tuntur, Alii vero parandis aris ficiorum suorum tectis ea adhibent. Frutex potius est quam arbor vera, nullum enim lignum habet, sed si confringatur speciem refert in fasciculum conuolutorum foliorum. Ad viri alicuius altitudinem a terra assurgit, qua assecuta folia protrudere incipit, quorum natura haec est quod veteravi arefacta subinde erumpentibus nouis decidant, semper enim alterum alteri cedit donec fructus maturitatem suam assequantur. Neruum folia habent in medio transeuntem, satis crassum,quo in duas aequales dirimuntur partes, Inter ipsa autem folia,flos erumpit, magnitudine ovi Struthion et,qui malum persicum colore referens, progressi temporis late sese extendit,ut admodum caulis alicuius promineat, huic ficus adnascuntur instaracinorum ingentis uae, quae donec folliculis suis inclusae sunt, formam maiorum fabarum referunt, in dies autem magis magisque augentur&crescunt, donec longitudinem pit hami latitudinem vero palmi assequantur,& cucumeres quassi repraesentent. Resecantur autem antequam ad perfectam maturitatem perueniant, atque cum caule suspenduntur, qui tanto interdum pondere est, ut ab uno viro vix eleuari possit, aeterum post aliquot dies in aere penden-
summonsibus C maturoscunt, flavumque colorem Contrahunt. Ex 1ectura autem II-
- sim μ' quor profluere soler albedinem lactis referens. Non plus unico arbor ista caulem una vice profert, sed cui ultra centum ficus adhaereant, cumque caulis resecatur, ipsam simul etiam arborem abscindi necesse est, ut sola radix in terra relinquatur, ex qua statim noua arbor emergit quae sp acio menstruo iustam non solum altitudinem rursus assequitur,sed ' fructu nouo exornata cernitur, ita ut iterum resecari eam necessessit,idque singulis mensibus per totum annum ita continuatur. Caeterum fructus hic tenerrimus suauissimus, lenitatevi mollitie F μβ' β'i' sis vel buturum superat, coloris est exalbedine flavescentis, infrigidat evita. Ventriculum,&non solum raucedinem inducit, led&cli arrnaram prouocat si nimirum immoderate comedatur, Mulieres etiam salaces libidine admodum prurientes efficit. Sunt autem qui ex suauitate fructuum arboris pulchritudine coniiciant, arborem forsitan eam esse,
qtia in medio paradisi consita , fructus eos protulerit, quibus primis parentibus nostris interdictum fuerit vesci In medio fructuum crucis apparet signum , si nimirum cultro dividantur, quod Nigritae admodum auertantur.
Porro ranis habent, fructus tenerrimos suauissimosque 'ama odoris gratia quam saporis praestantia commendatissimos. Variis autem appellantur nominibus, illis enim qui in canariis vel fortunatis habitantissulis, Ananas, Bresilianis, Nanu, Hispaniolam inhabitantibus Diuma, vocantur, Hispani vero qui in B resilia sunt, Pisas nominant. Duorum autem generum sunt, masculini nimirum, foeminini, quorum trumque magnitudinem malorum medicorum , quae Melones vulgo vocamus obtinet, coloris sunt pulcherrimi,ex flauo nimirum viridique&jussi, suauiter rubentis,qui tamen, ad maturitatem Vbi fructus peruenerint, paulatim in colorem mali aurei desinit Naturae sunt calidae humidae , t sine vino illis vesci non licet, concoctionis sunt facili mae, immodice tamen si comedantur , inflammationis causa exi
99쪽
In Guinea unius tantum generis inueniuntur, Assurgunt ad orgyae dimidium a terra,& folia habent herbae, quam semper vivam vocant, similia, si instar raphani in orbiculos dissecentur, vino hispanico perfundantur, cibum praebent adeo delectabilem, ut eo expleri& saturari vix possit S. Natura sunt calidissimae, lagro delectantur arenoso, Liquorem, si exprimas, praebent,vel musto dulciorem. Atqui si cultrum quo in cindendo hoc fructu, usus es, non statim abstergas, sed madidum ita seponas, deprehendes eum vel semihorulae sp acio ita exesum consumptu, ac si aqua torti conspersus fuisset. Causia saepe ingentium morborum existunt, si immoderate assumantur. Iam quod ad Diamosattinet quibus regio ista etiam abundans est, it .los feminari plantari necesse est instar raporum nostratium, Nihil e 'f'φ' nim aliud sunt quam rapa sub terra nascentia, quemadmodum etiam raporum flaui coloris magnitudinem assequuntur Colotas sunt in exteriori parte murini vel cineret, intrinsecus vero rapis nostratibus albis assimilantur, quamuis dulcedine, suauitate aliquantulum ab eis differant. Si in aheno, cum carnibus decocti, cuticula exteriori, liberentur, oleoque faIeprobe perfundantur cibum praebent suavissimum, sed panis loco passim habentur comeduntur, suntque cibus Nigritarum vulgatissimus fere quotidianus. Simili modo Batates habent,raiamis, si colorem excipias, non admo BAE AEtM. dum dissimiles, sunt enim colore nonnihil rubicundo Iaporem habent nucum sub terra nascentium, Suntque cibus Nigritarum vulgaris, assis enim&elixis passim vescuntur.
Palma arbor,ex qua vinum colligunt, similis fere est Dactylo arbori , O in 'quam ipsi vocant, item alteri cuidam quaripsis dicitur. Reperiuntur enim huius generis arbores aliquot, quae foliis quidem fere conueniunt, sed certis tamen notis& signis ab inuicem discernuntur. Et haec quidem proceritate ab aliis differt, quam caeteris omnibus mi
Ex hac arbore vinum suum colligunt,perforata enim liquorem suppedita lacti non dissimilem, qui frigiditate& suauitate sua admodum 'delectabilis existit. Non diu autem asseruari hoc vinum potest, sed ne 'cesse est trecens ex arbore collectum bibatur , tunc enim non dulce solumi gratum potu sed inebrians est, dolorem in capite excitans, sed si asseruatum veterascere incipiat, acidum plane fit&adbibendum ineptum,quin imo breui temporis pacto in acetum plane transit, ut acetariis adhiberi possit Vrinam ciet,&hominem non valde grauat,
quippe quod facile per urinam rursus dissipetur. Quamprimum ex arbore promanat, feruere incipit ac si igni appositum esset,i tum tantae virtutis est, ut si vitro infusum probe obturetur, ne vel transpirare vel aerem admittere polsit,vitrum disrumpi necesse sit, verum ubi ita deferbit,amissa statim suauitate,tantam breui tempore acredinem austeritatem contrahit, ut a natura sua degenerasse,& plane deprauatum esse videatur. Sed tamen etiam aqua valde miscetur&diluitur antequa in foro venti exponatur, ita vin5 facile purusicut ex arboribus promanat, haberi possit Corrupitur aute ab ipsis,
100쪽
Palma νόον quomodo renopalmites. Nobilitas a rum lucroga. Munem pro acquirenda nobilitatΦ. Eualia ad no. bilitatem asse quendam pra. paratio t.
partim ex avaritia ut copia eius maior fiat, partim vero ut palato melius arrideat,crassitie eius nonnihil discussari moderata, temperatum enim aqua modica mulsi nostratis saporem acquirit, colore ad mustum quam proxime accedCnS. Arbor haec quando inveterascit, ita ut exsuperna parte, Vel cacumine nihil suppeditare ampIius possit, statim a terra abscinditur, nihil eius praeter radicem fit reliquum. Postmodum ab altera parte accensia, vini i quod in trunco adhuc restat, calore isto ad partem protruditur oppositam,&in subiectam ollam colligitur, quo ita expressis, truncus tandemVulcano consecratus comburitur. Caeterum ex radice,noua statim arbor emergit, quae ubi dimidium annu attigerit,vinum rursus suppeditat aeque ac prius generosum. Cum autem non sit diuturnum, hoc vinum primo statim diluculo illud colligi necesse est,ut circa meridiem in forum prolatum vendatur,4 eo ipso statim die absumatur, per noctem enim sepositum acescitri perit. Non frequentes admodum hoc loco palmites visivitur, quae arbores sunt ramis&frondibus in uniuersum carentes , fructus vero ex stipite protrudunt, illis non multum dissimiles,quas Ananas vocant. Fructus ad maturitatem ubi peruenerui, colore aureo delectabiles apparent, aperti
vero, nucleos vel granula exhibent, instar mali alicuius punici quam plurima, qua saporis sunt suavissimi, cum folliculus exterior, cui grana ista inhaerent crudus sit&esu plane ineptus. CAp. XXXIX. DE NOBILITATE IPSORUM, VOMODO NIMIRUM, ET
quibus eremoniis nobiles creentur temque qua ratione nobilitas comparetur es confirmetur. RV Leti in his regionibus Nobiles inueniuntur, sed tenuio ris tamen fortunae, opum exiguarum. Quamuis autem, non admodum lucrosa existat nobilitas ista, parum ex ea x commodi sperari possit, summo tamen studio ab illis expetitur, Dies enim noctesque eo contendunt ut tantum pecuniae acquirant, quantum ad comparandam nobilitatem satis est, quae certis sumptibus acquiritur Triplici enim munere nobiles alii primo honorandi sunti devinciendi,primu est canis qui ipsis Cabrade mimh. e. Capra vel ouis sylvestris dicitur,alterum ouis est vel capra domestica Tertium est bos vel vacca. Praeter haec autem munera sumptus adhuc alios facere quam plurimos cogitur nobilitatis appetens, ut paulo post apparebit, Et haec quidem munera inter nobiles alios distribuuntur. Cum igitur nobilitatis candidatus aliquis, ut ita dicam, qui ad honorem hunc aspirat,excussis diligenter viribus suis, deprehenderit,se oneri huic esse ferundo, necessarium ante omnia est, ut nomen suum apud praefectum Regium profiteatur,& bonem in forum productum ibi alligari curet. Hoc enim facto publice proclamari praefectus iubet hunc&c. nigritam, ad nobilitatem aspirare, eo&c. die insighia nobilitatis Consecuturum. Interea dum fama haae percrebuit, Nobiles omnes sese praeparant, ut solennitati huic interesse, spectacula dare populo possint. Candidatus vero seu futurus nobil1s, omnia praeparat quae ad festi
uitatem --m mmmm mammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm S tam rammmmmm