장음표시 사용
61쪽
tertiam, quartam generationem is Moyses testatur punit, cum parentum malitia interdum usque ad quartam
Privantur enim fili hereditate paterna, sicut MCiuili
legζς uς turi quod rebellium,' omnium, qui est ma Ha ,s i testatis crimen commiserint, bona applicentur fisco inde mai/i7- . fili bonis remanent priuati. Aliquando etiam ex malo paterno sanguine filius inficitur, aliquando ex patris bonitate fit benedictione plenus, ac mundus. Hinc spius accidit, quod propter parentes Deus filijs fauet, quia filius malo parentum inficitur
sanguine, hinc accessus ad menstruatam mulierem, ne proles inficiatur, prohibetur. Sed ad propositum reuertamur tale menstruum mirum homines cruciatibus affligit, pilorum affluuium , comitialem morbus , aliaque elephanticorum vitia inseri, quod postremo ad ipsas mulieres spectat mentauo retento ob illam putridam, venenosamque materiam terribilia symptomata oriuntur , nempe intensissimi capitis dolores , nam eleuatis ab utero vaporibus, qui cerebri meatus replentes, ipsam, telliculas suas extendunt, dolorem concreant una simul concurrete plenitudine capitis ex superfluitatibus in eo genitis , Ob eius naturalem facultatem concoctricem factam imbecillem , vaporibus ab utero ipsum petentibus . Adsunt interdum horrores ad Omnia corporis membra ob tales vapore S, quos uniuersis musculis uterus consentit, qui cum quandoque sint acuti eo pungunt, propulsantque corum calorem ad intra dirigent calore de
Si accidit etiam seminis corruptela Ap ne Hysteror,
ipsae melancolicae efficiuntur,4 falsis picrumque tenentur imaginationibus o falsis cogitationibus, quoniam apores, qui ab utero ad caput eleuantur cum turbidi sint, siluestres spiritibus animalibus , quibus commiscentur eos turbidos reddunt, factosque sylvestres virtuti animali. Quo fit, ut ea iudicent cilc quod non est, di non este quod est:
62쪽
terdum etiam ob illam putridam, venenosamq; materiam ipsorum corpora malis genijs vexantur, nam mali geni j mirum immodum in talibus locis habitare laetantur, gaudentque, nec non in putridis, venenosis ita corporibus ideo tale infortunium potius neminis ob caloris immi nutionem, quam mascuIis accidit, qui natura heminis calidiores sunt, magis a malis genijs vexantur tempore pleniluni quam alijs temporibus , sicut Diuus Chrysosto mus , M. Hyeronimus dixere, ratio duplex esse potest, prima ad hoc ut Dei creaturam nempe unam vittuperent, infamentquae; secunda physica est ratio, quia cum Dςmones operari non possint nisi adhibitis naturalibus virtutibus, ideo in operando corporum aptitudines ad ef- sectus intentos considerant, patet enim cerebrum omni una corporis partium humidissimum esse sicut Aristoteles dice bat,in ideo Lunae operationibus maxime subijciuntur; sicut superius ductum esto quae ex sui proprietate humorem habet mouere δε cum in cerebro animales vires perficiantur,& ideo demones secundum Lunae augumenta hominis phantasiam perturbant, quia cerebrum ad hoc dispositum esse considerant haec Diuus Thomas asserebat, ego ipsi astipulor, alteram reddam rationem, nam tunc Luna ex Ptholemaeo humi disi ima est, ideo corporis humores, atque putredine coaceruantur, atque turgent, mali geni Cut superius dictum est ob loci aptitudinem illuc redeunt, infestantque, salici,si non discedunt ob inopiam humorum sopiti remanenta hac igitur de causa ego tales curari posse iudicarem primo diuino numine inuocato, deinde medicamentis congruentibus, beneque paratis sicut superius dixi existimarem enim causa ablata effectum au- serri, unde putredine , humoreque malo ablato auferriri malos genios, sed haec alibi meo dante dicentur Medicamenta, quae menses cient sunt infinita, irimo anastomatica . Hippocrates tamen dicebat sumtus aromatum muliebria ducit, nam vi sua aperit vasorum
63쪽
fines obseruatos, extenuatque humorum crassitudin'm,&obstructiones incidendo remouet, sunt quae a tota stantia veluti pardi axter testi , qui est mirabilis G agatis suffitus led magis succini menstrua prouocat; Ego ad menstrui sistendi profluuium, urticae succum bis, vel ter in vulva iniectum mirifice prodesse expertus sum, Hippocrates tamen quam maximam ad mamma apponebat
64쪽
De Matrimonio Cap. I. v LCHERRIMA, diuinaq; omnia, que eis putamus,in immutabilitate qua dam consistere nemo dubitabit, ita texistant sempiterna Hominum igitur
progenies ob aeternitatem , durabilitatemque miram acquirit praestantiam, quamuis fieri nequcat ut id omnino, persecte consequatur, aliquo tamen modo participare noncs impossibile, unde procreationes, Qviventium ortus aeternitate immutabili continuantur, ut quae in singulari substantia conseruari non possint, specie saltem persistant, cum
65쪽
lib. I. c. 9 ethie. quo L. in priu.
&cuminumquodque individuum mortale, caducum sentiat generationis beneficio sibi simile producit suum locum ponere censet, ut renouatum quodammodo non numero, specie saltem perpetuum fiat, unde tvna
quaeque species perpetuo saluari posset, cunctis animantibus quaedam libido propagandi atura fuit constituta, necessariaque fuit maris . De minae coniunetio, atq; societas , ut ex Aristotele colligitur. Homo tamen praecipue christianus cum secunctum rationem , non secundum sensum duci debeat ipsaq; libido teste Aristotele sensum sequatur, ideo ne brutorum O re ducatur a Deo optimo Maximo matrimoniali lege itfulcitus matrimonium autem nihil aliud est tcste Gratiano nisi viri, & mulieris coniunctio indiuiduam hae consuetudinem continens eandemq; opinionem habuit D. Thomas. A Deo ut dixi institutum fuit,tum ad sobolem procreandam, tum etiam ad concupiscentiae remedium atque euitandos illicitos , vagosque concubitus quod ipse Aristoteles dixisse videtur, naturς rationem sequutuS. Ideo cuiq; documentum erit saluberrimum , ut quoad usque fragilitas patitur humana ab omni impudicitia , maxime a complexu, coniunctioneque earum, quae ex Dei institutione legitime sunt matrimonio iunctς, maius enim peccatum ess cum desponsata concubere, quam Virginem deflorare asserebat Doctor Angelicus Put non immerito. Sponsata oecursis mulieris Daemonis arma: Parthorum tanquam dira sagittaserit. Arx quidem tutissima humano generi matrimonium est, hoc naturalem esse amorem uerroema sic uerauit, atque sobolis propaganda insitum ardorem, ac pronensionem ipsus esse fidam stationem; Non male suae tranquillitati is consuluerit, qui huic se dediderit, quando adoleuit aetas, virileq; sit consequuta robur inconsulte enim faciunt, immature, intem P stlueq; tale
66쪽
Liber secundas. cytale quidpiam aggredientes non discussa naturae firmitate
Una cum virium exploratione. Nonnullos recordor impuberes quasi vel inconsulta temeritate, vel parentum impulsit, qui quaestui dotibus, atque nummis opime inhiane sub ijsse hoc iugum: recordor etiam precipue Ripettransionnon adhuc absoluto anni curriculo elumbatos,omniq; succo vitali exaristos, fuisse. Vir in Mathematicis excellentissimus D. Petrus Antonius Cataldus Bonon lausis amicus meus semper mihi prς- dicabat, Masculuin uxorem ducere non debere nisi trigesimo transacto anno,&quuenculam ante vigesimum secvadum annum m matrimonium collocari non debere, quod
quidem dictum si recte cosiderare volumus verissimum est; licet vigesimoprimo anno perma satis foecundum sit, ac
ad generationem potens, ut Galenus dicebat, tamen iuuenes, puellaeque nere dominantes amore exarsi, experi-ἐntia deficiente, atque iudicio, tanquam bruta ducuntur, unde supradicta causa mortes, aegritudines oriuntur; Videmus enim ex nimio amplexu, atque concubitu di iaspari spiritus, distumperari humores, hincq infirrilitates suboriri, non tantum ex diminuta, superfluaq; , vel alterata materia, sed saepius quia corpus ab animo regitur male, si enim ex nimi veneris indulgentia spiritus dissipantur, aeg um fit corpus, culpa non est corporis , sed animi non fraenantis venerem: sic etiam si corpus superfluo pascatur cibo, Vnde superflui generantur humores, culpa est animi, qui ingluuiem hon fraenat sed si animus tanquam dux appetitus inferiores, Vires bene moderetur, ac omnes indebitos hoste subiectos teneat, si aliqua tristitia expugna, aut taliore reportatur , non nocebit, sedi statim vertetur in gaudium . Nam sicut Deus diligentibias omnia in bonum cooperatur, ita dissidentibus a Deo nocent omnia, in malum omnia vergunt. Hac vero tempestate rari sapientes,4 maior hominum
pars sensualem ducit vitam teste D. Thoma ynon immerito igitur si adolςsccnῖς , adolesccntuisque inordinatam sequan
67쪽
aman.isequantur vitam , imminent ipsis vanae impensae In rebus iocosis , imminent, adulteria, praecipue cum foeminae virguncutsque eodem tempore potissimum custodiri debeant, cum ad rem veneream mirum immodum incitentur. tunc incipietes semen afferre,sicut ex Aristotele habemus , cuius rei causa extat prouerbium periculosa merx virgo nubilis maturaque viro, ideo non immerito dicere possu-
riformosampoteri eruare Puelum Nuncprece, nun auroforma petita ruit. Iuris vero Doctor Clarissimus Franciscus Ripa dicebati sunt mulieres, qnae dant, qua negant, gaudent tamen esse
Documenta igitur ad tanti mali cautelam conabor docere debet primum,qui hoc iugum subire voluerit metiri, explorareq; vires, ac lumbos quid ipsi valeant, recusentq; ferre; puellae ex honesta familia non tantum ad dotem macet hodie ad hoc magis respiciatur 4 ad formosam, quam ad pudicam , verecundam, honestam, beneque moratam vitam respiciunt , cum sui difformapopulat quam morbus, istas, Multis ea fimati canaidaforma fuit: Hac quam cernis anum, quondam formosa puella Extitit an nescis quam brmis forma bonum os pEt Ouidius. Forma bonumfragile est quantumq; aeredit ad annos Et minor, ct spatio arpitur itosuo Ne emper viola, ne Omper Δώasomn3 riget amissa spina reii Hir a. Et tibi amoenient caniformos vivi,
Iam Uenient ruga quae tib corpus aren1 Documentum erit.
68쪽
Mulieres omnes virgunculae matron a Plauto edisse re debent,c tuus verba ab ipsis aureis literis insculpi, atq; memoriae mandari debent Plautus igitur in persona Alcumenae sic dicebat. Non ego mihi dotem duco esse,quq dos dicitur, sed pudicitiam, iudorem, sedatum cupidinem Dei metum parentum amorem, cognatum Concordiam virum, morigera atque ut munifica simi
ni , praesim probisci quod etiam Comicus asserebat si ib. e. c.
bene morata dotata est satis hoc idem Aristoteles fatetur . I. acon. Non solum virgungulis, verum etiamin coniugatis pulchrum esset domi esset, nec per vias, atque platea deambulare, nam ex hoc essicitur, ut ad extraneos di illicitoamores domesticis corruptis sensim consuescant pudorem exuere, ac pudicitiam nundinari, venalemq; habere,sic veeam facillime patiantur expugnari, aut Mon magnoperet
callido pudicitiae, virginitatisq; insidiatori obsistant; Domi igitur maneant, sicut ex Propheta videtur colli h Uxor tua sicut vitis abundans in lateribu domus I. Demi. tuae .merito igitur Imperator eas priuat ab omnibus ossi V ἡ ἡλcij cclviissius, vel publicis, rideo Iudices esse non possunt, i p.
xec magistratum gerere, nec postulare, nec pro alio inter venire, nec procuratrices existere Sed altius exordium repetamus in connubiali statu adeundo multa sunt consideranda animi qualitatcs, corpus incolume aetaS nempe, quod ad generationem sit prona, eruditio, rma , consanguinei. dos
Primo animi qualitates dixi,na hic est prςcipuus scopus sq; omnia alia adsint, rit stulta,mecha loquax,contentiosa perfida, furaX, ebria, prodiga, quid reliqua pro derunt di cum sapiente melius est habitare 1 a terra desera sim ta, quam cum muliere rixosa, Miracunda, lat trifariam prρη δ' sunt utiles scilicet ad domum gubernandam, ad concordiam cum coniuge, ad filiorum procreationem,bonamque educationem 4 cum mulier fortitudine destituatur
maxima opus habet prudentia;post animi tranquillitatem, quoviam subesse merito debet, etiam esse memor, atq; is ingenia.
69쪽
ingeniosa haec enim ad familiares res curandas. Rursus causas repetamus in tria domus distribuitur, res, illam , c fit 1os, coniugem , familiae imperat, prudentia igitur opus est re tractat, indiget memoria, Min senio coniugi paret, tranquilla igitur sit oportet ut conesia maneat; in viro ianodesto etiam hae virtutes esse de- έ postea connuhi fine n considerabimus, nempe De sitatem, ne orbata remaneat domus, immo in Mo- ac lege steriles a Deo maledictae erant, atque spernabantur nec ita scrupulosius familia debet inquiri, nam, velutIsancitum est, foeminae aptς clarissimis personis clamarum seminarum appcllatione continetur, non item 1 liatoriani filis, s Divinis enim dignitatem clarissimam illi Elis parenteS vero donec plebeis fuerint copula quin luparatae sunt a clavis siniis, tamdiu clarissimaet aheni , quamdiu alijs inferioris gradus non hupserint': abia derelinquo coliderationes tanquaininus necessarias Sunt e prouerbia, quorum meminisse hoc in locon pigebit. Primuin est duo esse praecipua, ex quibus hominis vita dignoscitur , nupti e demor secundum nuptam eπω dore noce prima coniugem velut capram herbas agnos cere, ex illa enim nocto cognoscit an parere, vel dominare de li,emia dicere possimus
uam miserum es, stultus tracturiruus babenas
Imp rat aut uxor ambitios, Uiro Tertium quale velis fili Os talem accipe uxorent Quumna metriis est notam XO rem cunn Vna nota ducere quam ignotam cum nulla : quintum in equis emendis, &vxore ducenda xlaudere oportet oculos, QDeo norioni mendarς sic tum v rc in qui noli habet facile verberat i tu in v xoremscindu Zeris, seu non, pcehitebit octatistii Jphdicran duxerit Norem nunquarii iesinunis est irnoldiis , ac poena aliam , inimica alia auiro clarissiti oedi liui, qui gratia breuitatis ilentio inuoluo. Postremo tres errores refcram 'ni se uxore ducenda Loisi I VI 'tur Primus error ci , quod 1 homi-
70쪽
num par hoc vitae genus , nulla vitae deliberatione iliconsiderate, atq; praecipitanter agrediuntur, eaque aetate,quo rei huic minus est apta .secundus error est, quo nonnulli se matrimonio serius, ac minus tempestiue se abdicant, atq;
deflorida e ate, nec non ingrauescentibus annis hoc sub unionum. Recordor iuuenculas, praecipue Ripe transion-hac tempestate duodecimum,vel decimum tertium annum agentes senescentibus o. annorum fuisse in matrimonium collocatas: Miuuenem doti inhiantem anicillam a naturali societate alienam ducere vltimus error, quod dispari coniugio substineant alligari morbidae sanus, c. Ideo in coniugio adeundo omnia mature agenda, hoc enim iugum c. porro si aliquis subit, nisi per mortem liberari potesta eges nostr ext de diuortiu non permittunt, tantumodo thori separatione;res diuor piciant deniq; ad immaturitate,nam non satis valido cor e. puru-pore in palestrino subsistunt,sed post alteru insultu conuel que ext. li solent mec legitimu nubedi tepus procrastinari debemus, de dona. ne inane degamus ita , atq; illicito polluamus connubio inter VI.
D Miris, o Foemina concubim. Cap. I. PRIMVs conceptus motus est amor viri in mulierem, mulieris in virum cum vnione in genitalibus , unde
in tanquam agens , mulier vero patiens relativi vana' bent, cum in concubitu mutua sit relatio, eoque Vmus se men in alterum refertur, rutrumque alterius, antecedens viri luxuriam , ut per Iob colligitur primam radicem in lumbis habet, mulieris in umbilico, unde dicebat vi tus eius in lumbis eius,& sortitudo eius in umbilico ventris eius Euangelium asserebat, sint lumbi vestri praecincti,& lucernae ardentes in manibus vestris Antequam ad conisceptionem deueniatur in seminis effusione duo occurrunt ridiculae questiones , prima an opus sit in primo concubitu omentum , seu claustrum virginale frangi omentum igitur est membranosum carnosum ante os uteri a natura exco ita tum, ne a liquod extrinsecum noxium uterum obtenderet.