L. Annaei Flori Epitome rerum romanarum

171쪽

EPITO M. LIB. II. CAP. 15.

et scenico rege superatur. ' Sed Consule Μetello' ff. d. amissum cum legione Praetorem plenissime ultus est. Nam et Macedoniam ' scrvituto mulctavit, et ducem belli deditum ab co, ad quem confugerat, Thraciae regulo 3 in Urbem in catenis reduxit; hoc quoquo illi in malis indulgente i sortuna, ut de eo populus Romanus, quasi de vero

rege, si triumpharet. 7

BELLUM PUNICUM TERTIUM.

TERTIUM cum Africa bellum, et temporo exiguum *. I. nam quadriennio patratum' est , et in comparatione pri rum, minimum Iahore: non enim tam Cum Viris, quam Cum iPSa urbe, pugnatum est: Sed plano maximum i eventu:

quippe eo tandem Carthago finita est. Atque si quis f*. 2.

trium temporum momenta consideret,si primo7 commissum

' Consule MetelloJ Is est Q. Caecilios Μetellus, quEm tune Praetorem potius quam Consulem fuisse e redi. derim. Nam quo tempore debellatus Andriscus, Roma Sp. Posthumium Albinum et L. Calpurnium Pisonem Consules habebat. Vide Notata ad

cap. I S. et Isi. ProetoremJ Inventium. Eutrop. vero non Iuventium, ged P. Panaetium Praetorem nominat.

172쪽

L. ANNAEI FLORI

bellum, profligatum secundo, tertio vero consectum est

Sed hujus causa belli, quod contra foederis legem f*. 3.

adversus Νumidas'q quidem semel parasset ' classem et exercitum, frequens autem Masinissae μ' fines territa

bat. 3 Sed huic bonos socioquo regi favebatur. g. 4. Cum bellum F sederet, si h de belli fine tractatum est. Cato inexpiabili odio dolendam esse Carthaginem, et cum de alio consuleretur, pronuntiabat. Scipio Nasica'7 sq. G.

Servandam, ne, metu ablato aemulae urbis, ' a luxuriari feli-

ria tunc reportata tanta fuit, ut de exscindendis hostium moenibus non

quaereretnr. Supervacuum visum est in arcem m tirosque saevire, cum jam

in mari esset deleta Carthago. Vide Nostrum, cap. 2. hujus lib. v Prosi tumJ Cum Annibale manum conseruit Scipio ; cessit Annibal, Praemiumque victoriae Asriea fuit.

huc translatum est ex membro Eequenti.

4 ΝumidasI Littorales Africae populos a Tusca amne usque ad Amp- aagam fluvium pertinentes, qui Nomades a Graecis appellati a Permutandis pabulis, Mapalia tua plaustris

circumferentes, ut nunc solent Barbari. η Masinis-J Νumidarum regis.

tem, et est transitio. v BonoJ Bonum vocat ob aetatem :Masinissa enim tunc tempori nonaginta fere annis natus erat. Sie Vir- Acestem bonum' vocat alicubi .h SederetJ Eleganter pro Placeret, decretum esset. Virgil. lib. v. Idque pio sedet aeneae, probat auctor Acestes.' Et lib. vii. Ubi certa sedet patribus sententia pugnae. Delendam esse CarthaginemJ IIaeellunt ejus verba, Censeo delendam Carthaginem quam Aententiam Rem-Per repetebat, etsi de alio omnino capite consuleretur, quod ad Carthaginem minime pertineret. 4 aemulae urbisJ Nam saepissime, si desint quibus aemulemur, virtus torpet : sic Epaminondae morte, Atheniensium virtus intercidit, siquidem amisso, eui aemulari consueverant, in segnitiam torporemque resoluti. Jugis

LuxuriariJ Eleganter Pro, Contra Pudorem, et supra modum, sese disefundere.

173쪽

EPITON. LIB. II. CAP. 15.

citas ' inciperet. Medium senatus elegit, ut urbs tantum loco moveretur. Nihil enim speciosius videbatur, ff. s. quam esSe Carthaginem, quaei non timeretur. Igitur f*. 7. Manilio Censorinoque Consulibus, populus Romanus agis gressus Carthaginem, spe pacis injecta, ' traditam a voloniatibus' classem sub ipso ore urbis incendit. Tum evo- ff. 8.catis principibus, si salvi esse vellent, ut migrarent' fini-

iras, ut extrema mallent Comploratum P igitur publice statim, et pari voce clamatum est,' ad arma; sedit- ff. 9.que sententia, quoquo modo rehellandum : si non quia Spes ulla jam 7 Superesset, sed quia patriam suam mullent hostium, quam suis, manibus everti. Qui ' rebel- S. 10. antium ' fuerit furor, vel hinc intelligi potest, quod in usum

ossicinisi aurum et urgentum pro aere serroque constatum cst :' in tormentorum vincula matronae crines suos contulo-

NOTAE

Ut urbs tantum Deo movereturi Nam Carthaginensibus petebant Romani, ut si salvi esse vellent, procul a mari, Carthagine exnsta, aliam urin

hem conderent.

Manilio CensorinoqueJ Vide ad tit.

Traditam a uolentibusJ Carthaginenses eum se Romanis tradere velisient, trecentos obsides et naves dedere, obsides Romam missi, naves ver

erematae.' Ut migrarentJ Vide notam 1uye riorem, ut urbs tantum loco moveretura

P ComploratumJ Commnni omnium lamentatione ploratnm est, ut in funeribus, cum rogu1 arderet.' Pari roee elamatum estJ Pari omnium voce ad arma eonelamatum.' Seditque aententiaJ Vide notam ab hac undecimam.

eanda.

174쪽

L. ANNAEI FLORIrunt. Mancinoii deinde Consule ' terra marique f*. 11. servebat' obsidio. Operis portus nudatus;3F et primus, et sequens, jam et tertius'si murus; 37 cum tamen ' Byrsa quod nomen arci suit, quasi altera civitas resistebat.

Quamvisi' profligato urbis excidior tamen satalo fg. 12.

Λsticae nomen ' Scipionum videbatur. Igitur in alium Scipionem convorsa Respublica, finem helli reposcebat. Hunc Paulo Macedonico' procreatum Africani illius magni filius in decus gentis assumserat, hoc scilicci fato, ut,

quam urbem concusserat avus nepos' ejus overtoret.

NOTAE

TormentorumJ Id est, machinarum, quae jaciendis quariimetimque rerum molibus fabricabantnr.u Maneino deinde ConsulaJ L. Hostilium Mancinum tune temporis Coninsulem fuisse contra knnalium fidem est, sed Proximo anno post devictam Carthaginem. Legatus vero pro collega Sp. Posthumio Albino datus fuit

Calpurnio Pisoni Cos. et clas is Praefectus fuit quousqne enm Romam remisit. Hie igitur Florus per Consum lem, legatum intelligit, qui erat Ioeo Consulis: vel scribendum legato loco

του Consule.

' Ferrebat J Sic Virgil. Fervet opus operiri Per operas, milites intelis ligit, qui pro portu stabant.

ByrsaJ Βυρσα Grapte eorium gignificat: arx antem Carthaginis sic vocata fuit, quod eum locum, ubi aedificata fuit, tauri tergo circumdatum, emere. Virgil. aeneid. lib. I. Mercatique solum, facti de nomine Byrsam, Taurino quantum Possent circumdare tergo

ν Tamen fatalal Quamvis, inquit,

paene Carthago devicta esset, tamen ita fatis comparatum erat, ut omnino debellari non posset, nisi ab uno ex Scipionibus, quorum nomen fatale Africaeas Λ omen ScipionumJ Nam jam Seipio, avus ejus de quo nune sermo, Afrieam devicerat, ideoque Africa

nus vocitati R.

Paula MaeedonteoJ Hic est L. aemilius Paulus, qui Perseum Mae doniae regem vicit, inde Μacedonici

nomen traxit.

175쪽

EPITO M. LIB. II. CAP. 15.

Sed ut quam maxime 3 mortiferi esse morsus solent *. 13. morientium bestiarum; sic plus negotii F fuit cum semiruta ε Carthagine, ' quam integra. Compulsis in f*. Id.

unam arcem hostibus, portum quoquo maris ' Romanus obsederat.w Illi alterum ibi=φ' portum ab alia urbis parte foderunt: nec ut sugerent, sed quia nemos illos hac ' evadere posse credebat. Indo quasi enata subito classis eru

pit: cum ' interim jam diebus, jam noctibus, nova fg. 15.

aliqua moles, nova machina, nOVa perditorum hominum manus, quasi ex obruto incendio subita de 3 cineribus namma, prodibat. ' Deploratis ' novissime rebus, qua- ff. 16.draginta so milliati virorum dediderunt, quod si minus credas, duce Asdrubale. 7 Quanto fortius ' foemina, ' ff. 17. et uxor ducis quae, comprehensis duobus liberis, a culmine se domus in medium misit incendium, imitat 3 regi.

4 SemimuaJ Nescio quid sibi velint illi, queis de hae voee dubitare visum. Ili alterum ibiJ Delenonm ibi.

Certum est.

me ut fugereri, sed quia nemoJ

Cave quicquam mutes, ut vult Salinmasius ; nam sententia plana est. mna aliqua molesJ Navium scilieet.

Deploratiri Deplorata dicuntur

ea, quorum omnem fipem amisimus.

Dueε AsdrubaleJ Annibal duos Dalres habebat, qui ambo Asdrubal voeabantur. Horum alter in Hispania oecisus a Livio Salinatore. ι ει uxor duriri Haste verba quibusdam irreptilia visa sunt; sed eontra est: immo et faeinoris dignitan eo major aliqnanto, quod eum fuerit uxor ducis, ipsa enm imitari, dum so

176쪽

L. ANNAEI FLOR

nam quae Carthaginem condidit. Quanta urbs de- ff. 18. Ieta sit, ut de ceteris taceam, Vel ignium mora ymbari potest :q' quippe per continuos decemsit et septem dies vix potuit incendium extingui, quod domibus ac templis suis sponte hostes immiserant: ut, quatenus urbo oripi Romanis non poterat, triumphus arderet. CΛP. XVI.

QUA si saeculum illud ovorsionibus ' urbium cur- fg. I. reret, ita Carthaginis ruinam statim Corinthus 3 excepit, Achaiae caput, Graeciae decus, inter duo maria. Ionium et Egaeum,' quasi spectaculo exposita. Haec facinus indignum lὶ ante oppressa est,si quam in numerum' Certorum hostium t reserectur. Critolaus causa belli :' qui f*. 2.

NOTAE

dederet, recusarit, aeque medios in ignes miserit. Imitata reginamJ Didonem, quae se eremavit. Res notissima, vel ex ipso Virgilio. OuvienusJ Quippe, quoniam, ut jam supra vidimus. CAP. xvi. Bellum Actai mJ Λnno Mundi 1804. ante Ch. Nat. I 44. ab Ur. Cond. 507. Coss. Cn. Coruelio Lentulo et L. Mummio Achaico. Eeersionibus4 Male in aliis legitur

. Aeliata J Haec est Achaia propria diei a in Peloponne O. Inter duo mariaJ Bimarem vocavit Horat. Bimarisve Corinthi Μoenia. 4 Quam in numerum eertorum hostiumJ Tamen post violatos legatos bellum contra eos decretum, et pro certisho tibus Romae habebantur. a Critolaus eausa bellit Cicer. de

177쪽

libertate a Romanis data adversus ipsos usus est, Legatosque' Romanos, dubium an et ' manu, certo oratione

violaviL Igitur Metellos ordinanti tum maxime f*. 3.Μacedoniam 3 mandata est ultio : et hinc Achaicum bellum. Ac primam 3 Critolai manum Metellus Consul, per patentes si Elidis 7 campos toto cecidit Alpheo .- Et uno praelio peractum erat bellum : ' jam et urbem f*. 4. ipsam ' terrebat obsidio : sed sata rerum i cum Metellus dimicasset, ad victoriam Mummius venit. Hic ff. G. alterius ducis Diaei' lato exercitum sub ipsis Isthmi' sau-

Nat. Deor. lib. m. Critolaus evertit Corinthum, Carthaginem Asdrubal; hi duos illos oculos orae maritimae EDfoderunt Certe orationeJ Immo et manu et oratione. Bis legati a Senatu ad Achaeos missi sunt; priores ludibrio habiti, posteriores pulsati suere. s MetelloJ Qui Macedoniam devicit, ideoque Macedonicus appellatus. Vide supra ea P. Id. manumJ Exercitum. Metellus Consud Fessum: nam Consul non erat, sed praetor. Sed vid. quae supra diximus in cap. I4.

ι Elidiri In Peloponneso ad littus

septemtrionale.

AlpheoJ Alpheus, Elidis in Peloponneso fluvius.

t Sed cfata rerum IIJ Male in aliis

fato rerum.

MummiusJ L. Mummius, qui et Achateus dictus est. DiaeiJ Post Critolaum, qui sIbi

mortem consciverat, Achaei Diaeum praetorem elegerant.

' IsthmiJ Corinthiacum inter et Sa

ronicum inum.

178쪽

L. ANNAEI FLORI

cibus sudit, geminosque pori P sanguine insecit. Tandem Fab incolis deserta civitas, direpta primum, deinde, tuba praecinente,' deleta est. Quid signorum, quid Ves- f*. 6.

tium, quidve si tabularum raptum, incensum, atque projectum 7 esti Quantas opes et abstulerit, et cremaverit,' hinc scias; quod, quicquid Corinthii'' aeris toto orbo laudatur, incendio superfuisse comperimus.' Νam et ' seris f*. 7. notam pretiosiorem ' ipsa opulentissimae urbis secit injuria : quia incendio permistis) plurimis statuis atque Simu

lacris, seris, auri, argentique Venae in commune 33 fluxero.

CAP. XVII.

RES IN HISPANIA GEST E.

UT Carthaginem Corinthus, ita Corinthum Νu- ff. I.

NOTAE

Geminosque pori J Utringqne 1inus scilicet, et Corinthiaci et Sar niel. Tuba praecinentri Nota tubam ad urbium direptionem. ν VestiumJ Hic per vestes est e Iind intelligas quam quod nos vulgo dieimus, Des etUes. Ut et apud Virgil. aen. lib. m. Fert picturatas auri subtemine vestes Abstularii et eremaeeriιJ Miles Romanus, scilicet. Corinthii ariri Toto orbe celebe rimi. Corinthia vasa laudant ubiqne

vetere .

Comperim J Comperire, est ab alio discere : at eomperiri, eAt Per se aliquid invenire.' DiluriaJ Passive sumitur, Prornina, infelicitate, fiet. CAP. XVII. Rea in Hispania gestaJ

Ηoe caput vere Anocephaleosin voisces : nam a tempore qno Scipiones in

Hispaniam prolaeti sunt, hoc est R

179쪽

mantia,' secuta est. Nec deinde toto orbo quicquam' intactum armis suit.si Post illa duo clarissima7 ff. 2. urbium incendia, late atque passim, nec per Vices, Sed simul pariter quasi unum undique bellum fuit; prorsus' ut illae' urbes, ' quasi agitantibus ventis, diffudisse quaedam belli incendia toto orbe viderentur. ' Hispaniae f*. 3.

nunquam animuA suit adversus nos universae 3 Consurgere :

nunquam conferro vires suas libuit, nequo aut imperium experiri, aut libertatem tueri suam publice. Alioquinqita undique mari Pyrenaeoque vallata est, ut ingenio ritusne si adiri quidem' potuerit. Sed ante 7 a Romanis f*. d.

ObSeSSa est, quam se ipsa' ' cognosceret: et sola ' omnium provinciarum ' vires suas, postquam victa ost, intellexit.

In hac propo ducentos' per annos dimicatum est, u f*. 5.

Primo anno seeundi belli Puniet; de

annum bellu limantini, de quo e P. sequenti Extenditur. Numantial Hispaniae Tarraeonem sis urhs, ad Durinni sumen sita. Clarimimal Alii legi volunt elari rimarum, male. Nam per elarissima ineendia, ea No ter voluit intelligi, quorum fulgor ad extremos terrarum orbis sinus penetrarat. φ Neque aut imperium expeririJ Nee se Romanorum imperio credere, nec libertatem auam aperte defendere voluit, sed media quadam via et sibi vivere, nee Romani ervire.. AlioquinJ Idem est, quod ceterum ἰEt est transitio, nee ad superiora hahet anaphoram.

expugnari. Et hoc petit et, quidem. Sola omnium prouineia mJ NRm sola fuit quae non collatia in unum viribus pugnaveritis meentost A tempore quo metus et Publius Seipiones in Hispaniam

180쪽

primis Scipionibus' in Caesarem Augustum, non continue, 3 nec cohaerenter, sed prout causae s lacessierant : si

nec cum Hispanis initio, sed cum Poenis in Hispania: inde contagio 7 et series causaeque bellorum. Prima g. s. per Pyrenaeum jugum signa Romana Publius et Cnaeus 9 Scipiones intulerunt: praeliisque ingentibus Annonem ' et drubalem fratrem Λnnibalis ceciderunt: raptaquo oratim petu Hispania, nisi sortissimi viri in ipsa sua victoria oppressi Punica fraude cecidi cnt, torra marique victores. Igitur quasi novum integrumquo provinciam ultor f*. 7. patris et patruis Scipio ille, mOX Λsricanus, invasit: isque, statim capta Carthagine, et aliis urbibus, non contentus Poenos expulisse, Stipendiariam nobis provinciam ' secit:

mi si sunt, u que ad illud, quo Augustus imperium si cepit, anni sunt circiter centum septunginta quatuor.

A primis SeipionibusJ Cn. et Puh-linm Seipiones intelligit, de quibus

supra eap. s.

Sed eum PoenisJ Cum Annibale scilicet, qui Saguntum obsederat. ι PrimaJ Vid. cap. 6. pressi Puni fraudeJ Punicae

insidiae alterum ferro castrametan tem, alterum, eum evasisset in turis rim, cincti m facibus oppresserunt. Si p. cap. 6.

tor patria et patruiJ Igitur in

ultionem patris et patrui missus eum exercitu Scipio. Si p. caP. s.

Mox Afriean J Sic suP. eap. 6. cui tam grande de Λfrica nomen sata deereverant.' Hie adhue de priori bello, eum Poeni in Hispania gesto, Florus loquitur. Stipendiariam nobis proeineiam feeit JHie, ut et cap. 6. Provineiae nomine abusus Florus; nam si provincia erat Hispania ante Scipionem, erat et stipendiaria; si vero eam stipendia. tiam fecit ille, feeit et provinciam ;nam provinciam facere nil aliud est, quam legas domesticas eripere, et praetorem dare, qui eam a datis legibus administret, et qnaestorem instituere, qui curam gerat vectigalium. Debebat igitur Florus hoe tantum dicere, prorineiam feeit. Sed hie illa provinciam alio sensu posuit: nempe pro regione illa quae debellanda Seipioni mandata suerat.