장음표시 사용
181쪽
omnem ' citra ultraque Ihemmii ' subjecit imperio : primusque Romanorum ducum victor F ad Gades et Oceaniora si pervenit. ' Plus esti' provinciam retinere,' sq. 8.quam sacere.' - Ita tuo per partos jam huc Τ' jam illuc missi duces, qui serocissimas, et ad id ' temporis liber gentes, ideo ' impatientes jugi, multo labore, nec incruentis certaminibus servire docuerunt. Cato illo Censorius 3 S. s. Celtiberos, id est, ' robur Hispaniae, aliquot praeliis fregit. Gracchus, pater ille Gracchorum, eosdem si centum et quinquaginta 7 urbium eversione mulctavit. MotcI- ff. 10.lus' ille, cui ' ex Macedonia cognomen, meruerat ' et ' CeI
' IberumJ Hispaniae fluvium, qui
nune Ebro diei inr. P ad Gades et Oeeani oraJ Totum a Pyrenaeis montibus in Hereulis colum
nas et oceanum recuperavit. Sit P. cap. s.
' Plus est provineium retinereJ Facilius est quaedam vincere quam tueri. Curt. lib. i I. et ovid. do Arte lib. II. Non minor est virtus, quam quaerere,
parta tueri: Casus inest illis ; hic erit
Per partest Hoe est quod ipse subinjungit, jam huc,' jam illuc, nunc ad Carthaginem, nunc ad Celtiberos,
' Calo ille CensoriusJ Is est M. Porcius Cato, qui Hispaniam petiit decimo tertio anno post oppressos ibi Cn. et Pub. Scipiones. Vide cap. s. CiuiberosJ Hispaniae Tarraeonensis Populos. η GracchusJ Tib. Sempronius Grae-ehus anno decimo sexto, quam Cato in Hispaniam missus fuerat: sed nee toto illo spatio intercurrente Romanus a bello cum Hispania cessavit; nam et interea, et per L. .Emilium Paulam et per Fulvium Flaccum
' MeteιlusJ Quintus Metellus, qui Macedoniam subegit, et inde Haee.
182쪽
ti herius fieri, cum Contrebiam memorabili cepisset εoxemplod et Nertobriges, majori=β gloria pepercit. 7 Lucullus Turdulosv atque Vaccaeos:=9 do quibus Scis pio' ille posterior, singulari cortamine, cumsi' rexsi suisset
donicvx appellatus. Hispaniam petit sexto anno post inceptum tertium bellum Punicum. ContrebiamJ Celtiberorum urbem in Hispania, aliis Centobriea dieitur. η Memorabili exemploJ Nam ejus
milites in eertissimam mortem fiemitti putantes, testamenta obsigna verant ἔ ed ea virtute pugnavere, ut dum te morituros Putabant, hostes vincerenti
ν NertobrigesJ N ertobriga, urbs Celtiberorum in Hispania. jori gloria pepercitJ Hoe an phoram habet eum superioribus, qui
ex Macedonia cognomen meruit.' Sensus est: Metellus, qui ex victa Macedonia Macedonici nomen meruit, eκ devictis etiam Celtiberis Celtiberii nomen meruerat: sed major aliquanto gloria vietis urbibus pepereisse, et sie Celtiberii ab tinuisse eo omine. Alii aliter legunt, sed sic etiam Reu tentia plana est.
Luevit J Is est L. Licinins Mentius, qui Consili suit anno Mundi 17 . ante Ch. Nat. I s. ab Ur. Cond. 602. Gesta in Hispania deseribit Livius,
eraeoaJ Vaceei, vel Rac ei, Hispaniae populi. Φ Seipial P. Cornelius Scipio remilianus. Hoc accidit biennio ante insetum tertii m bellum Puni m. Heri Quis fuerit iste Rex, non patet, nam de illo nil alii. Sed licet suspieari Floriam suo more
183쪽
provocatus, opimasi x retulerat. Decimussit Brutus f*. 12. aliquantosi latius Celticossis Lusitanosque, otor omnis. Gallaeciaesi' in populos, formidatumque militibus numen Oblivionis : poragratoque victos' Oceani7 littore, non prius signa Convertit, quam cadentem in maria solem, obrutumquc aquis ignem, ' non sine quodam sacrilegii' metu et horrore' deprehendit. Sed tota certaminum fg. 13. moles cum Lusitanis suit, ct Νumantinis : 7 nec imme-
nexulum quendam, vel ducem aliquo I militum, regem appellaAge. imaJ Spolia, scilicet. s Derimus Brutusl Dee. Junii Brutus, anno Mundi 2814. ante Ch. Nat.124. ab Ur. Cond. GIT. Celιie J In Hispania Citeriori. raraitanosquet Lusitani Hispaniae populi supra Tagum fluvium. 1 Gu mel Gallaeeia Hispaniae regio, qtiae hodie. Gallicia dieitur. Flumen ObIisionisJ In Lusitania :Limia voeatur Melae, Λ hi Straboni. Cadentem in maria solemJ Hoe ideo dieit Florus, qnia credebant veteres Hispaniam ultimam esse metam soli, at ibi illum in maria cadere. obrutumque aquis ignemJ Nemo non videt .sse isthaec plane poetica; et nemo vidit pro aquia ignem legendum esse atheris .nem. Quill autem, Del . ri VM. Clas. si admonitus fuerit, amet ignem, prusole t quis aquis post maria ρ Haec satis, iis dieo qui sapient; aliis, non
MerilegiiJ Sacrilegus dicitur is, qui res Deo saeras Iegit; hoe est capit, sibi sumit, ut etiam qui ea
videt, quae solos Deos videre fas est. Et hoc Aensu sacrilegium dicit Noster, permagnum illud et fabulosum mysterium coram deprehendisse; sellieri solem cadentem in maria, et obrutum aetheris ignem. v HorroreJ Horror proprio eat rein Iigiosus quidam metus; quomodo apud Suet. sumitur in Aug. Concepta opiniono veteri, quasi temere adeuntibus horror quidam et metus objiciatur. P Νumantiniat De quibus mP. Mq. Flor. Μ
184쪽
rito;yi quippe solis gentium Πispaniae7 duces' contigerunt.7F Fuisset et cum omnibus7si Celtiberis nisi dux illius
motus initio belli opprcssus eSSet, SummuS77 Vir astu et audacia ' si res cessisset ' Salondicus '' qui hastam f*. 14.
argenteam quatiens, Velut Coelo missam.' vaticinanti similis. omnium in So mentes Converterat. Sed cum pari temeritate' sub nocte castra Consulis' adiisset,'' juxta tentorium 3 ipsum pilo vigilis exceptus est. Ceterum f*. 15. Lusitanos Viriathus' erexit, vir calliditatis' s acerrimae : si qui ex venatore latro ex latrono 7 Subito dux atque imporator, et, si fortuna cesSisSet, ' Hispaniae Romulus ' non contonius libertatem suorum defendere, per quatuordecim '
' Hispaniae dueesJ Lusitanis Viria. thus, Numantinis Megara dux contigit. ν CeltiberisJ Vide supra.' Silamite J In tabulis invenio illum oppressum fuisse anno Mundi 3780. ante Ch. Nat. 168. ab Ur. Cond. 583.
Velut erela missamJ Militibus suis Per uasum esse volebat hastam illam sibi e coelo decidisse. η ritieinanti similisJ Ut hae super stitione imperitae plebis animum teneret. Sic lib. III. Is. Syrus quidam, nomine Eunus, sanatico surore simulato, dum Syriae Deae coma jactat, ad libertatem et arma servos quasi numinum imperio concitavit Sed eum pari temeritateJ Supra
dixit summus vir astu et audacia ad τb astu pertinent, veIut caedo misissam, et vaticinanti similis nunc autem pari temeritate ' τψ, summus audaeia respoudet.
ConsulisJ A. Hostilii Mancini, ut
LatroJ Milites antiqui Latrones dicebant. γ Hispania RomulusJ Hoe est unda. tor et conditor Hispani imperii, ut
Romani Romulus, qui etiam ex venatore latro, ex latrone in Perator eva
185쪽
annos onmia citra ultraque Iberum' et Tagum'' igni ferroque populatus; castra etiam PraetorumV ct Praesi- f*. 16.dum' aggressus, Claudium Vnimanum' ' paency3 ad intor- nccionem' exercitus cecidit 'i et insignissi trabeis ot fascibus nostris, quae ceperat,'' in montibus suis tropae my
s xii tandem etiam Fabius' Maximus Consul f*. 17.
Oppresserat: sed a successoro Pompilio' ' violata3 victoria
- Frexit Claudium Vnimanum usque ad ultimam eadem exercitus.
sidium Ma. Berol. Malliab. Ed. Lips. I. in quo tamen scriptum est pridium
IberumJ Supra dictum est. TagumJ Fluvium Lusitaniae, qui in mare prorumpit. PraetorumJ Quorum nomina nul- tibi apud valeres leguntur. ς Claudium VnimanumJ M. Vetilium alii nominant. 4 Fubi J Q. Fabius Maximus, qui Consul fuit anno IIundi 3808. ante Ch. Nat. I40. ab Ur. Cond. GII. ' PompilioJ Quis sit iste Pompilin , nescio, et quod illi tribuitur a Q. Ser. vilio Caepiono gestiam eon lat. Forsan pro Pompilio scribendnm Semilio. Sed omnino legendum Popilior is est M. Popilius Lamas, qui anno post Viria tum interfectum Consul fuit; nam et alibi ei Consuli rem refert Florug, qui tamen post rem consectam Consul fuit, et unius anni lapsus iacilis.
186쪽
est: quippes qui conficiendae rei cupidus, fractum ducem, et extrema deditionis agitantem, per fraudem, et insidias, et domesticos percussoros aggressus, hanc hosti gloriam dedit, ut videretur aliter vinci non potuisse.
NUMANTIA, quantum Carthaginis, Capuae, Grin- ff. I. illi opibus inferior, ita virtutis nomino et honore V par omnibus, Summumque, Si VirOS' ae Stimes, Hispaniae decus: quippe quae Sine muro, Sine turribus, modice od do in f*. 2. tumulo apud flumen Durium' Sita,' quatuor millibus' Cel- . tiberorum quadraginta militum' exercitum ' Per nianos quatuordecim' sola sustinuit nec suStinuit modo, sed saevius
tremum esse poterat in deditione. Gall. Sonooit a se rendre, queiquearudes que ossent lea e ditiona qu'on Iui proposer t. 1 Domesticos per MoresJ N am a suis Oeelsus fuit Viriathus. CAP. Tum. Bellum Num linumJAnno Mundi 2809. ante Ch. Nat. IS9. ab Uri Cond. st 2. Coss. Cn. Servilio Caepione et Q. Pompeio Ruso. Numantial Alibi dictum. v HonoreJ Honor hic pro fama. Sie honoratus, dicitur sumosns, nobilis, inelytus. φ Per annos quatuordecimJ Tamen per annos actos tantum ibi Pompeio, Mancino, et Scipione bellum gestum
187쪽
aliquanto porculit, pudendisque scederibus ' associi. Novissime cum invictam 'F csso constaret,' OPus quoque eo fuit, qui Carthaginem' everterat. Non temere, Si f*. 3. satori licet ' ullius' si causa belli injustior. Segidensos,
exceperant. Habita pro eis deprecatio' nihil valuit: ff. 4. Cum so ab omni bellorum contagione removerent, in legiti-
barbaris acceptum, quasi manus abscinderentur. ' Itaquo Statim, Megara viro sortissimo duce, ad arma Conversi, Pompeium ' praelio aggressi. Foedus tamen maluerunt, Cum debellare potuissent. Hostilium dcindo 3 Mancinum: hunc quoque assiduis caedibus ita subegerunt, ut ne ff. 5. oculos quidem aut vocem in Νumantini viri quisquam susti-
NOTAE A Pudendis foederibusJ Pompeii et Mancini foedera intelligit, de quibus
' Qui CarthaginemJ Scipione scili
t Si fateri IlaetJ Si Romano vera de Romanis sateri licet. Sic lib. m. 7. SeruiensesJ Excusi omnes hubent Segulenses, qui milii quidem ignotiaunt, neqne eorum in tabulis nila saetaeat mentio : reposui igitur ex doeto rum emendatione, et seriptorum Codicum auctoritate, Segidenses; et videntur esse incolae nrbis Segidae, prope Celtiberos, ad dextram Iberi. Habita pro eis depreeatioJ Pro eis,' pro Segidensibu .i PompeiumJ Is est Q. Pompeius Rufus: vid. Supra. ι Ne oeulos quidem aut eoeemJ Nec audire, nec contra tueri Numantinum Romani poterant prae metu: male qui aliter intelligunt.
188쪽
vire 7 potuissent. Sed non minus Numantini, quam f*. 7. Caudini illius foederis flagrans ignominia ac pudore ' ΡΟ-Pulus Romanus, dedecus quidem praesentis ' flagitii deditiono Mancini/ expiavit :' cetorum duco Scipione, fg. 8. Carthaginis incendiis ad cxcidia urbium imbuto, tandem otiam in ultionem excanduit Sed tunc ac mas in f*. 9.CRStris, quam in CamPO, nostro cum milito, ' quum Cum
Νumantino pracliandum fuit. Quippe assiduis et f*. 10.
injustis '' ot servilibus maxime operibus attriti, ferro pleni u Avallum,' qui arma nescirent; luto inquinari,' qui sanguine nollent, ' jubebantur. Ad hoc scorta, calones, M' Sarcinae nisi ad usum necessariae, amputantur. Tanti f*. 11.
Sed pop. Rom. non minori suffusus ignominia et pudore ob Numantinum findu , quam Caudinum illud, purgarit quidem foeditatem praesenι is dedi eoris per deditio. nem Mancini. Ceterum ιαηdem etiam exarsit in vindietam, dura Seipione, instrueto ad eversionem urbium per ineendia Carthaginis. η Νam assieti eontinuis operibus et iniquis et maxime semiIibus, imperabantur ferre ravum, eum nescirent restare arma ; et foedari luto, cum nollent funguine. Insuper meretrices, servi, et sareina, nisi quae erant necessariae usui, rescin
Εil. Ups. I. Par.-26 Internicionem Ms. Ryck. Toll. Duisb. M. pr. Ber. Sab. Ivnt. Ald. Lugil. Frein h. internuionem Ε l. Lips. l. 2. 3. Med. Par. Ven. interemptionem bis. Pal. I.-27 Sic quoque M s. BProl. Sed delere M s. Itych. delere vel a rire Εd. Ven. Quae quidem lectio duplicem loci olim scripturam in libris fuisse arguit. 2S Ignominia sagrans populus Romanus Μs. Reg. Q.-29 pillis Ed. Lips. 2. praesinfra Ed. Grypti. 30 Quam campo in nostro Ed. Med. Par. Λb Εd. Vets t. absunt verba quam in e. n. e. milite.-3I Nolent Ed. Par.-32 id Mee Μs. Ityth. Flor. Berol. Duisb. Fran. Voss. 3. Ed. Heg. 33 Et ealones Εd. Lips. I. 2. 3. Med. Par. Ven. Gryph. -a 4 Sarcinaeque M.
NOTAE Quam CaudiniJ Foedus a Veturio
Post humi ne Coss. en in Samnitibus Post acceptam cladem apud Caudinas surculas factum intelligit. Vid. l. .lsi. in sin. i Dεditione MuηeiniJ Vide Notata, lib. I. I 6. Voluntaria deditione. InuusιisJ Scio qui legi velint, insueιis: cave mutes; imitatio poetica est, Injusto sub sa ce. Ferre planius vallumJ Ad septonos vallos eos quotidie ferre eogehat Seipio. Luto inquinariJ Dum valliam munirent.
CalonesJ Calones dicebantur servi militares, qui militibus ministrabant, a lignis serendis sic dicti, quae Graeci καλα voeant. Catones Tribuni, Centuriones, et digniores militum habe
189쪽
csso exercitum,' quanti imperatorem. vero proditum est. Sic redacto in disciplinam milito, commissa acies: quod
que nemo Vi Surum se unquam Speraverat, factum est, ut
fugientes Ν umantinos quisquam' videret. Dcdere f*. 12.
etiam sese volebant, si toleranda' si viris imperarentur. Sed cum Scipio voram vel Ict et sine exceptione Victoriam, eo necessitatum 37 compulsi primum,3 ut destinata39 morio in Proelium ruerent, cum soso prius epulis, quasi inseriis implevissent, carnis semicrudae. ot coliae : R sic vocant indigenam cx frumento potionem. Intellectum fg. 13. ab Imperatoro consilium: ita quo non est permissa pugna morituris. Cum sossa atquc loricae quatuorque castris circumdatos 3 samos premeret; ab duce orantes Prae-
hant, gregarii non item ; quibus am putatis, alumenta inertiae reseindebantur.
η nati esse exercitumJ Νic Livius alie ubi dixit, Multitudinem semper serme regenti esse similem ν QuisquamJ Id est, qui vis. Des inata moriri Sic Horat. de Cleopatra destinata morte ferocior Qvasi inferiisJ Inseriae dicuntur sacrificia mortuis fieri solita. Et dieit
propter τb destinata morte supra. CeliisJ Cerevisiae, ut sere vocatur, genus. IIa e est forsan eujus meminit Taeit.: Potui humor ex hordeo et
frumento, in quandam Eimilitudinem vini corruptuar' Eae frumento potionemJ Ex Dumento, id est, cum frumento : si apud Terent. in Eunuch. aet. v. se. 4.
Quo pacto ex jure hesterno paneIn atrum vorent.' Ubi panem ex jure. nil aliud ost quam panem cum jure: sic apud Varr. panis ex aceto item brassicam ex aceto mn est permissa pugna moriturisJ Cum desperatis Pugnare periculosissimum, illis enim quandoqne ipsa
desperatio Iux et salus. Notissimum illud Virgil. Una salus victis nullam Perare sal ntem rieal Hie pro vallo aut terrea muro humitur, ut saepe RPud veteres.
Vegetius etiam scribit legitimum ip.
190쪽
lium, ut ianquam Viros occideret, ubi ' non impetrabant, placuit eruptio. Sic conserta manu plurimi occisi: f*. 14. et cum urgeret 7 sumes, aliquantisper indo vixero. Novissime consilium sugae sedit: ' sed hoc quoque, ruptis 'equorum cingulis, UXOres ademere, Summo SCelere,' Peram Orem. Itaque deplorato exitu φε in ultimam f*. 15. rabiem furoremque conversi, postremo mori hoc generodestinarunt. Duces suos, seque, patriamque, ferro et Veneno, Subjectoque undiquc igno peremerunt. Mactei' ff. I 6. sortissimam,h et, inco judicio, - beatissimam in ipsis 3 malis civitatem l asseruit cum fido socios ' populum orbis terrarum viribus sultum sua manu, aetato tam longa' sustinuit. Νovissime maximo duce' oppressa civitas, nullum de Se
gaudium hosti reliquit. Unus enim vir Νumantinus f*. 17.
ν Desperata fuga. Fideliter defendit socios. Voss. I. Sed sed ubi IIA. Ryck. Roga. Berol. Duish. Voss. 3. Ed. Pr. Li Ps. I. a. Med. Par. Ven. Grypti. Stad. Pont. et hoe ubi Μs. Pal. 2. Fran. Μalliab. et hine ubi Μs. Voss. 2. sed ubi Me Μs. Pal. I. ubi hoc Μη. Naz. et ubi M. Beg. qui etiam pro orantes recepit orant. Paulo ante pro morituris iuris. Berol. erat perituris. 7 Urget Ed. Ven. 48 Sedit abest ab Ecl. Von. -49 Emptis M. Gryph.-50 Sic ras. Naa. Herol. Ryck. et L uk. Omnes, Ed. pr. Sed itaque exitu deplorato Ed. Zeii. itaque etiam exitu deplorato Ed. Lips. I. 2. a. Me l. Par. Ven. Gryph. Stad. Lugd. Pont. ituque etiam deri. exitu Ed. Grut. Vetst. -5I Ita Μs. Malliab. Sed maeisque etiam fortissimam Hs.Rych. macte esse fortissimam Mss. Duk. reliqui, Ed. pr. Lips. I. 2. a. Ber. Sab. Med. Par. Junt. Ald. Ven. Stad. Grui. Lugd. Pont. Zeu. Vetfit. Beg. Mox in Gryph. Stad. Lugd. est eicitatem asservit, quum fide socios,--52 Ju-diιio Ed. Lips. I. 2. 3.-53 Etiam in ipsis Μs. Ryek.-bi Cuthenis Ed. Lips.
siam vallum sudibus turribusque instructum, loricam dictvm ; et sic intellige insta lib. m. 10. 7 Inde risereJ Inde, hoc est, ex cadaveribus occisorum. Meminit Valer. Μax. Capta jam urbe, complures
inventos artias et membra trucidatorum corporum sinu suo gestantes
Consilium fugae sedit J Id est, Placuit : jam supra dictum est cap. Io. eum bellum sederet Vide. Summo seεDreJ Siammum vocat scelus, quia ademta fuga maritis suis
h mete fortissimamJ Μακαρασμός quo civitatem benedicit. Μacte proprie est, magis ancte; hic autem prohene, feliciter, &C. φ .ReiosJ Segidenses, qnos Nirmantini e Romanorum manibus elapsos
4 AEtute tam longaJ Vides hic aetatem ' de quatuordecim, cum Floro loquor, annis dici.' Maximo dueel P. Cornelio Scipione Asricano.