장음표시 사용
51쪽
cultum Deorum immortalium docuit: ille Pontificost Augures, Salios, ceteraquo populi Romani sacerdotia 'r' 'unnum quoquo in duodecim menses, fastos dies' notastosque ' descripsit. 3 Illo Λncilia ε' atque Palladium.' ff. 3. Secreta quaedam imperii pignora Janumque geminum di hiidem pacis ac belli: in primis focum Vestae virginibus colondum dodit ut ad simulacrum si coelestium siderum 7
Ille dediι eolenda Vestalibus Antalia et Palladium, qua erant quaedam secreια pignora imperii; et Janum Geminum, in quo stabat pax et bellum p et in primis
stituit Numa, et augures totidem. η SaliosJ Martis Sacerdotes numero duodecim, qui certis diebus Per urbem armati canentes eum tripudiis et salin discnrrebant. φ Ceteraque populi Romani laeeta livi In aliis cetera sacerdotia, vel eete. rosque per sacerdodia; ex quo Salma-aius ingeniosissime, ceteraque P. R. acleerdotia. Nihil ego verius puto: ex
duobiis illis literis P. R. negligentes librarii secerant Per. 4 Fastos diesJ Fasti dies sunt, quibus jus satur, id est, dicitur; et quibus P, toribus licebat haec tria verba proferre sine piaculo, Do, Dico, Addico. Nesasti vero quibus jus non satur, nee tria verba licet profari Praetoribus. Ovid. Ille nefastnserit, per qnem tria verba silentnr; Fastus erit per quem lege licebit
η AneiliaJ Unum tantum e coelo delapsum, sed plura jussit fieri, simili coelata fignra, ut inquit ille, ut deciperentur qui illud furari en pe
PalladiumJ Palladis simulacrum e caelo delapsum, in quo Imperii fides stabat. Illud Vlyssos et Diomedes fit stulerunt, et aeneas Postea in Italiam do tulit.
nora certa dabo, de ancile. Ianum geminumJ Cujus templum belli tempore patet, Pacis vero Clausum e t; et ideo pacis et belli fidem vocat. Dictus antem fuit geminus, a gemina sacie, hae ortum, illa oc
UestisJ Alii Satnrni filiam, alii
Iani uxorem Vestam dicunt, et Vesta nil aliud est quam ignis. Ovid. Nee tu aliud Vestam quam vivam intellige flammam.' Illam Eneas a Τroja
52쪽
custos imperii flamma violaret Haec omnia quasi monitu Deae Egeriae, ' quo magis hamary acciperent. Eo deniquo sero cum populum redegit, ut, quod Vi et f*. 4. injuria occupaverat, imperium, religione atquo justitia'
ExcipIT' Pompilium Numam Tullus Hostilius: ff. I.
cui in honorem virtutis regnum ultro datum. 3 Hic Omnem militarem disciplinam, artemque holIandi condidit. Itaque mirum in modum' exercita juventute, provocare f*. 2. ausus Albanos, gravem et diu principem populum.=ς Ut summa euvios imperii semper vigilaret ad similitudinem eaelestium stulerum. ψ Tandem redegit populum rarentem ad id. ut ine Populus, qui occupaverat imperium per vim et i juriam, idem regeret religione et Iustitia. rillus Hostilius auecessor fuit Numa Pompilio, qui Mensit regnum a Popula sine ambitione, in honorem rimulta. Populum belli sum et qui dominarerat diu. ubi oue.-IS Hama Μsa. NIL ID Inrigilares Μs. Jord. 20 AEgeria Ed. Ied. Par. G ph. I Iusticia Ed. Lips. I. 2. s. Med. Par. et t. M. neg. Explicit M. Par. 2.-2 Ccus honorem Μss. Jord. in quibus eadem mantia correxerat ob honorem.-3 Diatur Μs. Gnd. Voss. 1. Immodum M. Lips.
in Italiam detulit, Vestamque potentem, aeterninuq ie adytis esseri penetralibus ignem. a Barbarii Non dicit, barbari, pro Latini, quod quidam volunt. Ut apud Plaut. in Prolog. Asinariae, Marcus vertit harbare,' id est, Latino; sed harbari qui scilicet legibus adhuc,
Caeremoniis, nee Deorum cultu e entassueti; et per hanc vocem Causam reddidit, cur se apud eos Meriae monitu uti simularet.
Quod eiJ Quod vi et injuria hie
dieitur, id ad Numam pertinere non potest, quem scilicet ultro petiverat Pop. Roui. ob inclytam viri religionem ἰ ergo legendum, ut qui; Populum enim Romanum per vim et injuriam occupasse Imperium nimis v rum est. Sie restituit hune loeum Pater meus. CAP. I I. De Tullo HostilioJ Regnnmeepit anno Μundi 2279. ante Ch. Nat. 9. regnavit annis 32. . Condidit J Renovavit, resti init. v GraremJ Poetieas mori locutiones ubique notabis. Sic Horat. Poringas graves' voeat. Dd. I. 2. Audiet cives acuis,e ferrum, Quo grave Pereae melius perirent: ubi maloeommentator vetus qui in nes ex
plicat; sed pessime Cruqnius, qui ab
53쪽
Sed cum pari robore frequentibus prauiis utrique' ff. 3. Comminuerentur, misso in compendium7 hello, HoratiisqCuriatiisque, ' tergeminis' hinc atque inde fratribus, utrius- quo populi sata permissa ' sunt ceps et pulchra g. 4. contentio, exituque ' ipso mirabilis. Tribus quippe illinc vulneratis, hincε duobus occisis qui supererat 3 Horatius, addito ad virtutem dolo, ut distrahoret hostem, Simulat fugam: singulosque, prout sequi poterant.' adortus exsuperat.' Sic rarum alias docus 'β unius manu 7 ff. G. Parta Victoria est: quam illo mox parricidio foedavit '
Flentem circa se spolia ' sponsi quidem, sed hostis, Sor rem viderat: hunc tam immaturum virginis amorem ultus '
φ Sed eum utrique ferrent damna requiala praeliis frequentibus, ut facerent cussinem belli, uterque populus dedere fata sua Horatiis el Curiatiis, tristis fratribua
armorum genere dictos Putat, quippe qui ferreis laminis induerentur. Grais vis, nil aliud signifieat quam fortis, bcIlicosus, qui eontemni non debet, qui virtutis suae dedit speeimina.
gentos sere per annos regnarunt.
. Horaι iisJ A parte Romanorum.' CuriatiisJ A parte Albanorum. IllineJ Ex Curiatiis.s HineJ Ex Horatiis. Prout aequi poterantJ Bona luctio;
male poterat in aliis Cod. scriptum est. Sie Aurel. Victor. Unus Horatius quamvis integer, quia tribus im- Par erat, fugam simulavit, et singulos Per intervalla, ut vulnerum dolor patiebatur insequentes, interfeeit. Immaιurum4 Notandum ε immaturum' posuisse, Pro intemperatum.
54쪽
est serro. Citavere leges nefas: sed ubstulit virtus parricidam: et facinus intra gloriam fuitJ Nec diu in f g. s.fides Albanus. Νam Fidenate hollo missi in auxilium
exsi scedere, modii intor duos7 Expcctavero fortunam.
Sed rex callidus, ubi inclinare socios ad hostem sq. T. videt, tollit animos, quasi ipse mandasset. Spes inde nostris, motus hostibus. Sic sinus proditorum irrita fuit Itaque hosto victo, ruptorem foederis Metium' Fus fg. S. tium, ' religatum inter duos currus, pernicibus- equis distrahit : V Albamque ipsam quamvis parentem, ' f*. s.
aemulum M tamen, diruit, cum prius omnes opes si urbis,3 Lerea voeavere in jus illud nefandum facinus o sed virtus ectus escit, vi pareteidium ei remitteretur. Et faeinua eonstitu inter terminos gloria. Sed eum rex eavidus ridet uisa remere ad hostes, erigit animoa uorum mili. ἀm, rimulans se ita mandasse. Velocibus. M. Par. Ven. - Quod auderes mss. Jord. Num orta lectio e gloMemate τοῖ
in auxilium ea foedere Μs. Duisb. Ed. pr. misti in aux. exf. his. Uo s. I. bella quos misit in anae. eae L M s. Reg. ia.-7 Interduos M. Lipa. I. Mox in eodem est exspectarere. Et si tibique -Η Subinelinare socios Μs. Nar. ubi sub inel. a. Εd. Beg. ubi inclinare ae socios his. Pal. I. Berol. Duisb. Voss. I. Εd. pr. Lips. I. 2. 3. Ber. Sah. Med. Par. Ven. Junt. Grypli. Stad. Pont. ubi ineliis nare etiam se suos Μη. Pal. 2. -s Mettum Μs. Naa. et Μsa. Jord. metum I xx. Vin. Vosa. 2. - 10 Sie L s. N E. Vin. Reg. F, Toli. Voss. I. 2. M. Grut. Vetat.
l ParrisidamJ Pro parricidio. Fidenatet Fidenates, populi in Latio, sexto ab urbe milliario dis
mi inelinareJ Metius enim ne temin collem subduxerat, ut fortunam belli experiretur ae sequeretur, quare Tullus intellecta, magna Eait, suo illud jussu Metium sacere. Quare hostes territi victique fiunt. Parentem J Quippe ab Albae re. gibus Romae conditor Romulus.
55쪽
ipsumque populum Romam 7 transtulissct: prorsus ut consanguinea civitas non periissc ' Sed in suum corpus rediisse s rursus ' videretur.
ΛNCUR' deinde Marcius, nepos Pompilii,) pari fg. I. ingenio. Hic igitur et moeni muro amploxus est, Τ fg. 2.ot interfluontem' Urbi Tiberinum' ponte ' commisit : hostiamquo in ipso maris numinisque confinio coloniam posuit : jam tum i videli t Praesagiens animo, suturum, ut totius mundi opes et commeatus illo velut maritimo Urbis hospitio F reciperentur.
CAP. Iv. De Aneo MarcioJ Regnare acepit anno Mundi 1 l . ante Ch. Nat. 537. regnavit annis 24. mini I aedificia, domos, insu-ia ah Commisis J Ripas ponte eo unxit; committere enim, conjungere significat. Virgil. Delphinum eaudas utero commissa luporum.' Id est, liabens caudas Pommissas, eonjune. tas, utero luporum. . Usι iamJ Oppidum in Latio, ad Tiberis osti . De h. et I ur. Claa. Hor.
56쪽
TARQUINIUS postea Priscus, quamvis transmarinae f*. I. oririnis, regnum ultro petens accipit' ob industriam atque elogantiam: quippe qui oriundus' Corintho, Graecum ingenium Italicis artibus miscuisset. Hic et senatus f*. 2. majestatem numero ampliavit, et centuriis tribus auxit quatenus- Λttius Naviussi numerum augeri prohibebat, vir7 Summus nugurio. Quem rex in experimentum roga- fg. 3.vit, sierine' posset, quod ipse mento conceperat' Ille f*. 4. rem eXPertus augurio, possed respondit. Λtqui ' hoc,' inquit, agitabam, cotem illam Securo novacula possem.' Augur, ' Potos ergor inquit; et secuit. Inde Romanis
CAP. v. De Tarquinio PriseoJ Anno Μundi 3335. ante Ch. Nat. 613. regnavit annis 38.
Corinthol Damarati Corinthii filius erat, ejus qui, Cypselli tyrannidem fugiens, in Etrnriam commigravit : ipse Lucumo dictus, postea ver ah Urbe Tufeiae, Tarquiniis nomine, Tarquinius vocatuS.h CenturiisJ Onod Flores de Senatu, Aurel. Victor de Equitibus dicit: Centum patres in Curiam legit, qui
minorum gentium gunt appellati, Equitum Centurias numero duplicavit, nomina mutare non potuit, Aeeti Navii anguris auctoritate deterritus, qui fidem artis suae novacula et tote firmavit.
57쪽
sacor auguratus ' Τ Νeque' pace Tarquinius quam f*. 5. hello promtior Duodecim namque si Tusciae populos frequentibus armis subegit. Indo 7 fasces, trabeae ff. G. curules, δ' annuli, 'x phalerae, φῆ paludamentast praetexta;' indo, quod' aureo' curru, quatuor equis triumphature togae pictae,i tunicaeque palmatae ;=ν omnia deniquo decora
et insignia, quibus imperii dignitas eminet .si
. Ex eo avgurium fuit sacrum Romanis. v Neque Tarquinius fuit ardentior in paee qiιam in bella.. Inde est, quod triumphatur quadrima aureis. Jord. augur, potes Μs. Reg. Q.-I3 Auguriatus Ed. pr.-I4 Naque Εd. Gryph. - 1 XII. Εd. Lips. I. 2. 1. Par. Veia.-16 Νanque Εd. Lips. 2. Gryph. ubique. -II D inde Μs. Ryck. Flor. Berol. Duisb. V ora. 3. Εd. pr. Lips. I. 2. 3.Μed. Par. Ven. Gryph. Stad. Pont.-18 Currulas Ed. Lips. I. 3.-19 Sic Ed. Lips. I. 2. S. Gryph. Stad. Reliqui anuli.-20 Fale Ed. Lips. I. faterin Ed. Μed. Par. falere Ed. Lips. 3.-1 Praetextae Jord. Ed. Beg. Freculph.-2 Sic Μs. Nag. Sed indeque Jord. Mss. Pall. Flor. Berol. Duisb. Fran. Est pr. Med. Par. inde M s. Malliab.-3 Aurato curru Ed. Stad. Pont. male, cum aureum dieatur etiam id quod est auro obductum. iumphatur abest ab Ed. Par. I. - Pulmatem Ed. Par. I.-G Sumta sunt add. Ed. Jord. et Freculph.
η DuodeeimJ Etrusei, sive Tusci, RGraecis Tyrrheni dicti, intra Appeninum, mare inserum, et Tiberini bla-ernn qu miles consesierunt, duodecim urbibus totidemque principati-hus inter se constitutis.. TrabeaJ Sunt vestes, quae qua8dam tanquam digeolore1 Pannorum trabes habebant. Suetonius inde vesistimentis docet tria trabearnm suis Egenera, unum e 1ola purpura Diis conseeratum, alterum e purpura et cocco, quo Augures. Ceterum, et
ante Tarquinium Priscum Romae in usu fuit trabea, nempe Romuli tempore. Virgil. aeneid. v II. Ipse, Quirinali trabea cinctuque Gabino Insignis, reserat 1tridentia limina Consul. Ubi interpres, Quirinali Trabea, regali veste, quali Romulus utebatur. CurulesJ Erant sellae eburneae.
Annuli J Annuli aurei insignia dignitatis eqnestris.s Phalarael ornamenta, quae equo rum frontibus, maxillis, pectoribus ad speciem addebantur, iis ob rem bene gestam equites donabantur. PulvilumentaJ Vestes purpura et cocco distinctae, quibus induti Imperatores ad bella profieiscuntur. i PraetextuJ Vestis, cui Purpura praetexta est, hoc est, quae purpuram in ora habet. Hae utebantur pueriusque ad annum decimum septimum, qui annus tyroeinii dicebatur.
culiaris, ex splendidiore purPura, va riis Phrygioniae artis pigmentis, et variis iconibus ad extimam et intimam utram qne frontem elegantissime descriptae.
Tunica puImatreJ Triumphantium Propriae, ut togae Pictae ex splendidiori purpura, ubique palmeis foliis
ex alaro praetexta, et qua in longum latumque patet, eisdem foliis elegantissime descripta, triumphantis celebres victorias sua specie designanti.
58쪽
SERvius Tullius deinceps gubernacula Urbis inva- f*. I.
dit. Nec obscuritas inhibuit, quamvis matre serva' Creatum. Nam eximiam indolem uxor Tarquinii Tanaquil Ithora- litor educavcrat : ct clarum soro visa circa caput flamma Vpromiserat. Ergo inter Tarquinii mortem, annitente fg. 2. regina, substitutus in locum regis, quasi ad tempus, ' rcgnum dolo partum sic egio industrie,si ut jure adeptus videro -
uitur sub mortem regis rubstitutus est in locum effus, quasi pro tempore, regina nitente. I ob eximiam Εd. Lips. 1.2. a. Μed. Par. Ven. Gryph. Stad. Lugd. Pont. Reu.-2 E earat Μη. Ηych. Berol. Reg. F. Μalliab. Duisb. Fran. Ed. pr. Lips. I. a. edueararat Μs. Voss. I. 2.-3 flama Μη. Flor. Berol. Duisb. 4 Ad-niιιete Ed. Lips. I. admittente Ed. Lipa. 2. a. Μed. Par. Ven. Gryph. adnitente Εd. Stad. Pont.-5 Sie Μas. Et Edd. Duk. omnes, in his Lips. l. 2. S. Med. Par. Ven. etiam Freculph. Sed quasi tempus Μs. Nag. quasi in tempus Ed. Fab. Amstet. Beg.-G Sic etiam Jord. Et Freculph. Sed industria Μs.
CAP. vI. De Servio TullioJ Anno
Μnndi 3373. ante Ch. Nat. 575. Tegnavit annis 44. matre seruaJ Non serva suerat,
sed Corniculo Latii oppido capto, et Servio Tullio, qui Princeps in illa
Urbe fuerat, occi o, uxor ejus in hostium potestatem venit, et ob unicam nobilitatem ab regina Romana serinvitio prohibita fuit, et Servium Tul- in m in Prisci Tarquinii domo peperit, quem matris fortuna, quod scilicet capta patria in hostium manus
venerit, ut serva natum crederent,
secit. Vido Livitim lib. I. v Uisa eirea eaput flammaJ Semper monstrum istud magnum aliquid portendebat. Sic Virgil. aeneid. II. de Ascanio, M Ecce levis summo de veristice visus Iuli Fundere lumen apex, tactuque innoxia molli Lambero flam
ma comas, et circum tempora pasci.
Et lib. vii. de Lavinia: Visa nesas longis comprendere crinibus ignem, Atque omnem ornatum flamma erepitante cremari r Id vero horrendum, e visu miserabile ferri; Namque fore illustrem fama fatisque canebant Ipsam, sed populo magnum Portendere bellum. φ Quasi ad tempust Quia vulnerato Tarquinio uxor Tanaquil poplitum bono animo esse jubet; sopitum fuisse regem subito ictu, ferrum haud alte
in eorpus descendisse, jam ad se rediisse: inspectum vulnus absterso eruore: omnia fialubria esse e confiis dere propediem ipsum eos visuros.
Interim Servio Tullio jubere populum
dicto audientem esse: enm jura redditurum, obiturumque alia regis munia.' Liv. Et hoc est, cur Noster eum sntatitutum in loeum Regis, quasi in tempus, dicat. β Sie egit J Nota agere, Pro administrare : sic capite Requenti, geolere partam potestatem non melius egit quam aequisierat.
59쪽
tur.- Ab hoc Populus Romanus relatus in censum,7' sq. 3. digestus in classes.' curiis' atque collegiis V distributust summaquo regis solertia ita est ordinata ' respublica, ut omnia patrimonii, dignitatis, aetatis, artium, ossiciorumque discrimina in tabulas ' referrentur; ac si maxima civitas minimae domus diligentia contineretur.
POSTREM Us omnium fuit regum Tarquinius, cui f*. I. cognomen' Superbo' ex moribus datum. Hic regnum fg. 2.
Relatus in eensumJ Sie Livius: Censum instituit, rem saluberrimam tanto suturo Imperio, ex quo belli
pacisque munia non viritim, ut antea, sed pro habitu pecuniarum serent. Census autem est, quo publicae et privatae omnium opes deseribebantur; ante Servium Per Orbem terrain mim incognitus.
ClassesJ Popnium Romanum in sex classes divisit Servius Tullius,
quibus eentum nonaginta tres centuis riae continehantur. Vide Livium lib. 1.s Curiiri Triginta fuere curiae . rege Romulo inAtitutae; postea ver triginta quinque, quae tamen triginta
dicebantur, eadem ratione qua Centumviri dicebantur, etsi revera essenteentum et quinque capita.
h CollegiisJ Collegium est proprie
collectus hominnii , qui eandem aristem tractant, ut Coligium Fabr rum, Collegium Μereatorum, Col Ie.gium Sacerdotum, Sc. Collegia instituisse Numam Plutarchus tradidit. CAP. VII. De Tarquinio SuperbοJ An. no Mundi 3417. ante Ch. Nat. 53 I. regnavit annis 25. CognomenJ Cognomen est, quod nomini gentilitio subjungitur. . Ea moribusJ Livius : Cui eognomen Snperbo laeta indiderunt; quia fiocerum gener sepultura prohibuit, Romulvm quoquis insepnitum periisse dictitans ἔ primoresque Patrum, quoa
60쪽
avitum, quod a Servio tenebatur, rapero maluit, quam expectare, immisSisque y in eum percussoribus, Scelere Partam potestatem non melius egit,' quam acquisierat. ε Νec ff. 3.
abhorrebat moribus uxor Tullia, quae, ut virum regem Salutaret,si q super' cruentum patrem, Vectu carsenio, Conster
natos' equos egit. Sed ipso in Senatum' caedibus, ' ff. d. in omnes ' superbia, quae ' crudelitate gravior est bonis, grassatus cum saevitiam jam 3 domi satigasset, tandem inhOStes conversus est. Sic valida oppida in Latio f*. 5. capta sunt, Ardeae Ocriculum si Gabi id Suessa 7 Pometia' Tum ' quoque cruentus ' in suos. Neque enim f*. 6.silium verberaro dubitavit, ut simulanti transfugam' apud φ
hostes hinc fides esset Cui Gabiis,' ut voluerat, f*. 7.
mn melius administravit regnum partum scelere, quam acquisierat. ε Ipse rero eum Merisset in Senatum eaedibus, et in omnes superbia.
Servii rebus savisse credebat, interfecit. ς Non melius egit J Vide supra, rognum dolo partum sic egit industrie,' &c. Ut virum regem salutaretJ Hoecontra historiae fidem docet Florus, cum apud omnes in consesso sit Tvl
liam carpentum supra patrem egis e, cum jam viri m suum regem salutasisset: sed forsan legendum salutarat.
' ArdeaJ Urbs octavo et decimo milliatio ab Urbe distans. Eam Dau. ni Urbem vocat Virgil. aeneid. x. Et patris antiquam Dauni desertur
erieulumJ Urbs in Italia. g GabiiJ Urbs in Latio, vigesimo ab Urbe milliario. Suessa PomeιiaJ Volscorum in
i Simulanti transfugamJ Composito, ut inquit Livius, trans git Gabios, patris in se intolerabilem saevitiam