장음표시 사용
61쪽
recepto, atque' per nuntios consulenti, quid fieri vellet, ominentia' sorio papaverum capita virgula excutiens.' cum
per hoc interficiendos esse principes intelligi vellet quae superbial i sic respondit.- Tamensi de manubiis S. S.
captarum urbium templum erexit : quod cum inauguraretur ' cedentibus7 ' ceteris Deis mira res dictu restitero Juventas' et Terminus. ' Placuit vatibus contu- Γῆ. 9.macia φ numinum, siquidem firma omnia et aeterna pol-- Qui eum reeeptus esset Gabiis, ut pater voluerat, et consuleret eum per nuntios quid velieι seri, illa sis respondit: virga prostravit capita eminentis papaverum, qua superbia I eum per hoe eellet intelligi primores Urbis intersciendos esse. Erexit tamen templum de praeda urbium quas ceperat.1 Quod eum eonsecraretur.em Εd. Ven 20 Aput Εd. Lips. 3.-I Cui Gabios, ut voluerat, reeeptos dis. Naa. eui a Gabiis, ut vol. reeepto M s. Voss. I. 2. Ed. Pr. quo a Gabiis, vi res. reeepto Iord.-2 Et per Iord. Μs. NaE. Rych. Toll. Duisb. Fran. Ed. pr. 3 Concutiens Μs. Malliab. de tiens Μs. Fran. eacussit II s. Voss. 2. decussit Μs. VOM. S. Ed. Ven. Vin. Stad. Grui. Lugd. Pont. Zeu. Vetat.-4 Eminentia....uellet aberant a Ma. Ryck.-5 Qua superbia Jord.-6 Tum Εd. Pr.-7 Caedentibus Εd. Med.-8 De his ris. Nag. Diis Μs. Reg. Q. Μalliab. Ryck. Fran. Ed. pr. In Ed. Par. vitiose est eeteria eedentibus eoeteris.-s Iuventabis. Pal. 2. Voss. S. Reg. F. ΜaIliab. Ed. Gryph. Juventus M s. Fran. Εd. Ven. Junt.-10 Contumesia M. Lips. I. 2. 3. Par. 2.-II Nimium Εd. Μed.
os, ged nil mutandum : neque enimaa Gabiis recipere, minus Probuinquam Gabios. Qua superbiaJ Seu ira, fieu odio, seu superbia insita ingenio, nullam vocem emisit. Livius. Ego vero Pru dentiam potius quam superbiam v caverim, quandoquidem huic nuxtio,
quia dubiae fidei videbatur, nil voce
i ManubiisJ Manuhiae sunt pecuniae ex praedae venditione collectae. Templum erexitJ De templo Jovis Capitolini loquitur; quod cum Eutropius a Tarquinio Prisco inchoatum geribat, pater meus legendum
monuit, ubi de Superbo agit, non aedi auit, sed exaedificarit, id est, abis solvit. Quod firmatur ex Livio, qui sie libro primo scribit: Inde ad ne.
gotia urbana animum convertit, quorum erat primum, ut Jovis templum, in monte Tarpeio, monumentum regni sui nominisque relinqueret: Tarquinios reges ambos, Patrem vovisse, 6.lium persecisse. InaugurareturJ Εx profano Sacrum fieret.' CedentibusJ Qui Livium non legerit certe scio hoc nullus intelliget:
cesserunt Dii, quia eorum omnium sacellorum exauguratione1 admiserunt aves, et in Termini fano non addixere. Quapropter restitit, et ejus sacellum inauguratum suit, et omnia alia sacella diruta; et hoc est, cur dieit Noster, eedentibus aliis. P Jueentas et TerminusJ De Termino tantum Livius. Juventas autem significabat Imperium Romanum quasi juventae vigorem servaturum; Terminus vero, Imperium sine fine futurum, et quod nec metas, nee tem
62쪽
licebantur. Sed illud horrendum.' quod molientibus
dubitavere cuncti, monstriin pulcherrimum imperii sedem, caputque terrarum promittere. Tamdiu superbiam sq. 10. regis Populus Romanus perpessus est, donec uberat i libido:
Quorum cum alter ornatissimae 7 Reminae ' Lucretiae f*. 11 Stuprum intulisset, matrona dedecus seno expiavit. Imperium tum Regibus ' abrogatum. φCAP. VIII.
ΛΝΑ CEPHALAEOSIS . DE SEPTEM REGIBUS.
HAEC est prima aetas populi Romani, et quasi ff. I.
insantia, quam habuit sub regibus Septem, quadam satorum
' MolientibusJ Extruentibus, Virgil.
aeneid. r. Μolirique arcem, et manibus subvolvere saxa ' Lib. vir. Ipse hnnilli designat moenia lassa,Μolitur. que loeum.' Et inde dictum est δε- moliri, id est destruere; a quo ver hum nostrum, d molir. MonstrumJ Recte: monstrum enim nil aliud est quam monitrum. Saepe usus Virgil. aeneid. NI. Ut me conspexit venientem, Et Troiaeircnm Arma amens vidit, magnis exterrita monstris, Diriguit visu in me. dior Et lib. v. M Tam vero attonitae monstris raptaeque furore Conclamant.' Et paulo post: Mene salis placidi vultum fluetusque quietos I norare jubest mene hvie confidere monstro ' Et alibi. Quin et Cieero
de Divinat. lib. I. Monstris interin pretandis,' id est, monitris. Μonstra antem a monstrando sis clieta. Cieero ibidem: ε Onia enim ostendunt, Portendunt, monstrant, Praedicant O .
tenta, portenta, monstra, prodigia, dicuntur ImportunieatemJ Importunus proprie est, qui alios non sinit quieseerer hie importunitas pro tyrannide sumitur, ut eam te sequenti importuna dominatio
63쪽
industria, tam variis ingenio, ut Reipublicae ratio et utilitas postulabat. Νam quid Romulo ardentius Τ' tali opus ff. 2.suit, ut invadoreo regnum. Quid Numa religiosius ' fg. 3. ita res poposcit,' ut serox ' popuIus Deorum metu mitigaretur. Quid ille militiae artifex t Tullus ν bellatori- fg. 4.hus viris quam necessarius,' ut acueret rationesi virtutem.
Quid aedificator7 An si ut Urbem colaniae extenderet, Pontes jungeret, muros tueretur. Iam vero Tarquinii f*. d. ornamenta' et insignia quantam principi popuIo addid runt ex ipso habitu dignitatem ' Actus a Servio s*. s.census quid effecit,' nisi ut ipsa se nosset' Respublica Postremo Superbi illius importuna dominatiυ non- f, T. nihil, ' immo vel plurimum ' prosuit. Sic enim effectum est,
R Nam quid Romulo ardent iuri cive fidem dhibeas iis, qui reponnnt -- dentidiar nae illi vim verbi ἄν aeri non eapiunt: sie Virgil. aeneul. In ε Saevit atrox Volseens, nee teli eon. spieit usquam Auetorem, nee quo Mardens immittere possit. Et alibi virtutem ardentem meat, ε aut stris dens evexit ad aestera virtus. In deretJ Sie Virgil. reneid. H. Invadunt urbem somno vinoque pultam. Et lib. III. inosquου, ignare, paras inodere portus. inferoxJ Supra, capite secundo, inarum voeavit. Vide. Hi ne etiam firmare poteria expileationem quam affero contra eos, qui Barbarum, Romanum, es Latinum expli-
. Acti xJ Hie enim omnem miliis larem disciplinam, artemque he,iandi condidit. seMM Ostiam fecit Coloniam. malet Tiberinum ponte commisit. s MuroJ Μaenia muro amplexu
DraammtaJ Fasces, trabeae. Pha lerae, paludamenta, et alia : vlde e. 5. Importuna dominatioJ Tyrannidem signifieat, ut supra importunita
64쪽
ut agitatuo injuriis populus cupiditato libertatis incen
quibus ultionem sui moriens matrona mandaVerat, PopuluS Romanus ad vindicandum libertatis ac pudicitiae' decus,
destituit, bona diripit, agrum Marti suo' consecrat, imperium in eosdemsi libertatis suae vindices transfert, mutato tamen nomine' et jure.' ' Quippe ex perpetuo' an- S. 2.nuum Placuit, ex Singulari duplex, ne potestas solitudine Vel mora corrumperetur: Consulesque appellaVit Pro re-
omisso et, immo, et vel, Ms. Reg. F.-12 Inritaretur Μs. Fran. Adealcem hujus Capitis in Μs. Rych. Iegebantur haec : Finit liber primus et pruna aetas. Incipit liber aerendus et prima sieg. se ada) aetas populi M. I Collatioque Ed. Ven. 2 Pudieirae Ed. Lips. I. 2. 3. In Ed. Lugd. vitiose aeriptum est vindieanda. a Conestus M. Μed. Par. Gryph. Stad. Pont.-4 Derepente Μs. Voss. 3.-5 Diripuit Ed. Lips. 2. Ven. Eusdem Ed. Μed. -7 M. t. dure et nomine Jord. mut. l. nomine et judire bis. Rych. m. t. et jure et
nomine M. Ald. Frainsh. Zeu. Duk. I. 2. m. e. et nomine et Iudiae Μs. Pal. 2. Fran. Flor. Mallistb. m. e. et judiee et nomine Μs. Pal. I. Toll. Duisti. Voss. I. Ed. pr. Lips. I. 2. a. Ber. Sah. Μed. Par. Gryph. Stad. Pont. m. t. et indiea et nomine Mas. Vin. Voss. 2. s. Ed. Ven. Junti Grui. Lugd. Vetat. m. t. rinomine et numero ML Reg. O, m. t. et nom. et jure Ed. Beg.-S Experis
b Agitatus J Virgil. aeneid. m. Et
scelerum furiis agitatus Orestes Ei lib. x. Et furiis agitatus amor, eteonscia virtus CAP. IX. De muratione Reipubli-J Bruto Collatinoque ducibus. Anno Mundi 2442. ante Ch. Nat. 506. ab urbe Cond. 245.
Bona diripitJ Diripienda Plebi
data suere, ut, conlaeta regia Praeda, spem in perpetuum eum his pacia amitteret. v Agrum MartιJ Ager Tarquinio. rum, qui inter Urbem et Tiberim erat, conseeratus Marti; Martius deinde voeatiis fuit.' SuoJ Suum vocat, quia Romulum Urbis eonditorem genuerat. 4 NomineJ Quippe non Reges, sed Consules vocati fuere. IureJ Mutata potestate, quam
annuam tantum habebant, cum Teges habuissent PerPetuam. NolitudineJ Consules duo hae causa creati sunt, ut si unus malua esse voluisset, alter eum, habens similem potestatem, coerceret.
ε δει moraJ Et placuit, ne Imperium longius quam annuum haberent, ne per diuturnitatem potestatis ius
65쪽
gibus, ut consulere so civibus suis debere meminissent. Tantumque Iibertatis novae gaudium incesserat, ut f*. 3. vix mutati status fidem caperent alterumque ex Consulibus, tantum ob nomen' et genus regium, lascibusi abrogatis,' Urho dimitterent. Itaque substitutus Valerius ' f*. 4. Poplicola, ex summo ' studio annixus ' est ad augendam tiberi populi majestatem. Nam et fasces ei pro concione V summisit, et jus provocationish adversus ipsos dedit, et ne specio'si arcis offenderet, eminentes sedes suas in Plana summisit. Brutus vero favori 7 civium etiam g. 5. domus suae clado et parricidio velificatus ' est Quippe
in eis eredere possent statum mutatum. Et ne offenderet eum per similitudinem areis, planas Deit aedes suas, qua erant
lentiores redderentur; sed ei viles semper essent, qui 1e Post annum scirent futuros esse Privatos. Db xommJ Quia Tarquinins v
Ei genuaJ Quippe qui sorore Tarquiuii Superbi genitus.
ι Fuaeibuat Ante Consules manipulum fascium eum aecuribus a liet ribus serebatur, ut ostenderent leviora erimina fascibus, graviora securi
risera summisiιJ Inde summittere saκes alicui, usurpatum est pro, e dere, ge minorem gerere. Cicero in lib. de Claria orat. Cum enim in
maximis causia versatus esses, et Cum
tibi aetas nostra jam cederet, sagee que summitteret. i Jua pronoeationisi Legem tulit, ut a magistratibus ad populum Prou
Eminentea Men Ouas habebat in summa Velia tutissimo loco. et ideo in suspicionem asseetati regni venit. Veli atua estJ Velificari, mela. phoriee dicitur pro lavere, studere :sie Cieero in orat. de lege agraria
66쪽
cum studere revocandis in urbem regibus liberos suos comperisset, protraxit' in forum, et concione' media virgis
cecidit,' et securi percussit, ut plane publicus parens in Ioeum Iiberorum Moptasse sibi populum Videretur. Liber jam hine' populus Romanus prima adversus fg. G. exter P arma pro libertato corripuit; mox pro finibus; deinde pro sociis; tum pro gloria= et imperio, incessentibus' assiduo usquequaque finitimis: quippe cui pa- fg. 7.trii' soli gleba nulla, scd statim' hostilo φ pomoerium, ' 'modiusque inter Latium et Tuscos, quasi in quodam bivio collocatus, omnibus portis in hostem incurreret: donec quasi contagione quadam per singulos itum f*. 8.eSt: et, proximis quibusque correptis, totam Italiam sub
se redegerunt. 4. Nam eum haberet nullam glebam soli patrii, et prima terra, qua erat eriramur . erari hostib , positusque in medio Latii et riseis. eeluti in quodam bipio, non posari egredi per ullam portam, quin obeius esset hostibus. ν meandis in urbem regibus Μs. Nych. Re g. Toll. Duisb. Berol. M. Beg. filios mos rer. ει α rcr. Μs. Frnn.-I Pertraxit bis. Vos . Σ.-2 D in conelone Μs. Flor. Fran. i. maei e M s. Itych. et eontione Ed. Med. Par. Ven. ubique. -a si e ni. pr. sed populum Romanis et r. Ed. Lips. I. 2. S. populum ro. vi deretur Ed. Μ est. Par. pop. Ro. rideretur M. Ven. Col. Stad. Lugd. Pont.-4 Liber hine J- Μa. Flor. liber jam, omisso τέ hinc, Μ s. Reg. ia. Iam hine liber Ed. Amstol.-d si e Mas. et Edd. I n h. omnes. etiam Ven. Grui. Lugd. Zeu. Amstet. Duh. I. 2. praeter Μss. Regg. Nag. Berol. in quibus erat tum moria; nt G-vius quoque edidit, cujns exemplum operae hic neglexerunt seqiri. Atque sic ext in Ed. Lips. I. 2. s. Med. Par. GryPh. Stail. Pont. Freinsh. Fab. Blane.-6 Merarentibus M. Lips. 2 7 Assidua Ed. Pont. 8 Sic M s. Malli b. et eoni. Salmasius. Sed eum patrii Μss. reliqui et Edd. Duk. omnes, etiam Μss. Jord. et Pall. M. Med. Stad. Pont. Beg. patrii Ed. Lips. I. 2. 3. Par. cum patri M. Ven. eum patrii Ed. Grypti. Lugd. Zeu.-s Sie Ed. pr. Sed rebba n. esset Ed. Ven. gleba nvitia sit sed statim Μss. Iord. Meh. Pau. xleba nulla an statim his. Voss. 3. nulla gleba sit, statim ' s. Naa. glaeba nuιla esset: aed M. Lips. I. 2. a. Med. Par. Gryph. Stad. Lugd. Pont.-Is Hostila abest ab M. Lip . I. 2. 3. Med. Par. Grypti.-II Pomerium Εd. Ven. Grypli.-I2 Thuscos M. Med. Par.-II Corruptis Ed. Lips. I. Ven. 14 Sub se redigerent M s. Reg. F. auo rege degeret bis. Voss. I. sub re
Adeersus exterori Porsenam Ε- trus eorum Regem.' PomoeriumJ Proprie pomoerium est locus tam intra, quam extra urbis murum, hic vero est locus qui est ex
DevrreretJ Cave in eurreret exisplices irrueret; sed amiv, obviam
67쪽
BELLUM ETRUSCUM CUM REGE PORSENA.
PULs Is cx Urbe regibus,' prima pro libertato arma fg. 1.
corripuit. Nam Porsena rex Etruscorum ingentibus copiis adorat, et Tarquinios manu reducebat. Hunc f*. 2. tamen, quamvis et armis, et fame urgeret, occupatoque Ja
niculo' ipsissi Urbis faucibus incubaret sustinuit, repulit,' novissimo etiam tanta admiratione porculit ut superior ultro' cum paeno victis amicitiae' foedera feriret. Tunc sq. 3. ilia Romana prodigia ' atque miracula, Horatius.' Mucius, Cloelia : qui 3 nisi in annalibus forent, hodio fabulae vide. Et reducebat Tarquinios eum exercitu. Et oeeupato Ianicula obsideret Uma adima urbis. ad postremum tetigit illum tanta admiratione. I Bellum Ethrus m eu rege Porsenna Ed. Ups. I. 2. 3. Ven. Grypli. Atque sic nomen hujus regis et Etruseorum ubique his in libris scriptum est. Et iam in Par. est Ethruscum. M. Stal. Zeu. Beg. b. E. et e. r. R-2 Regni Μη. Naz. remis Μs. Reg. F, Voss. I. Σ.-3 Corrupuit Ed. Llp3. 2.-4 Porsenna Nas. Toll. Duish. Fran. Voxs. I. 2. Ed. pr. Ber. Sah. Par. Ven. Junt. Ald. Beg. -5 Tarquinium Μss. Reeg. Malliab. Ipsi aes urbia Μs. Fran. Rep
Car. x. Bellum Etruscum eum Rege
Forae J Anno mundi 1444. ante . Nati 604. ab Urbe Cond. 247. Cosa. P. Valerio Poplieola, et M. Horatio Pulvillo. Core HlJ Quis eorripuit P pulus Romanus, qui superiori eapite
nominatur. Hinc ergo patet Florum libros suo uno tenore, non per Capita, composuisse ἔ res per se loquitur, et
a ieulal Janieulum moua trana Tiberim versus meridiem: ex hoe Roma conspicua propter ejus altitudinem, testatur Martiat. - Ηine sepistem dominos videre montes, Et totam Iicet aestimaro Romam. Nune a M. vis arenis mons aureus, et eorruPtovoeabulo Montorins appellatur. φ Horati J Horatius Cocles, sienominatus quod in aliquo praelio oculum amiserat, pro ponte gntilicio atetit, et aciem hostium solus suatinuit, donee pons a tergo interrumperetur; quo interrupto armatus in Tiberim insiluit, et ad suos transnavit, Renia usus,' inquit Livius, plus famae ha.
68쪽
rentur. Quippe Horatius Coeles postquam hostes f*. 4.
undique instantos solus summovere non Poterat, Ponto reciso s transnatat si Tiberim, 7 nec arma dimittit. Mu- ff. 5.cius 3 Scaevola pq regem per insidias in castris ipsius ' aggreditur : sed ubi frustrato circa purpuratum' ejus ictu tenetur, ardentibus socis injicit manum terroremque geminat, dolosi Ut scias,' inquit, ' quom virumη ff. s. effugeris, idem trecenti juravimus 7 cum interim immano
hil uram ad posteros, quam fidei ε nueius MaerolaJ Mucius Cordus dicebatur, sed postea ob eladem dextrae, quam socis injecerat, Scaevoladietns, a Graeco Malas, qni tantum sinistra manu utitur. PurpuratumJ Purpuratum, Pro Rege, deceptus, occidit, Victor. Llvius scribam vocat: Ubi in eastra Porsenae venit Mucius, in consertissima turba prope regium tribunal constitit : ibi cum stipendium sorte militibus daretur, et seriba cum regeaedens pari sore ornatu multa Ageret, eum milites vulgo adirent, timens seiseitari uter Porsena esset, ne ignorando regem se inet ipse aperiret quis esset, quo temere traxit fortuna cinns, scribam Pro rege obtruncat It DOMI Dum scilicet simulat treis centos juravisse, Livius nullam dolimentionem saeit, sed id quasi verum tradit. 1 Quem virumJ Hune locum tenta. vere multi, et suspectum habuere. Quid enim ad aestimationem viri sit recenti, an plus minusve, idem jura-
.ere Sed illi intelligendo saeiunt, ut nihil intelliganti Sie intelligendum puto ; Mucius trecentos illos se. que quasi corpus unum considerat;
eum autem rex unum tantum vitaverit, perinde est ac si neminem euntasset, cum supersint adhuc 100. idem facinus agitantes. Ut scias, inquit, quem virum effugeris, id est, ut scias te sere neminem effugisse, idem tre-eenti juravimus. Quod si minus plaeet, Poteris verbis Flori ipso gestu consulere hoe modo, ut scias quem virum effugeris,' ardentibus Deis manum injecit; et postea, ut terrorem
69쪽
dictui hic interritus,' ille trepidaret tanquam manus rogis ardereti Sic quidem viri. Sed ne quis sexus ' u ff. T. Iaude cessaret ecce et virginum virtus. Una ex obsidibus regi data olapsa custodiam Cloeliae per 3 patrium siu-men equitabat. Et rex quidem tot tantisque virtutum fg. 8.territus monstris valere, liberosque esse jussit. Tarquinii F tamdiu si dimicaverunt, donec Aruntem 7 filium regis manu sua Brutus occidit ' superque ipsum ' mutuo Vulnere ' expiravit; plano quasi adulterum Inseros usque Sequeretur. δ
geminaret, Idem trecenti juravimus tamen prior explicatio magis placet. h Cloelivi Virgo nobilis, quae deceptis custodibus, noctu castris Por- Senae egregSa, equum, quem sors dederat, arripuit, et Tiberim trajecit. PatriumJ Nam Tiberim patrem vocabant. Virgil. aeneid. x. ε Danune, Tibri pater, serro, quod missile libro, Fortunam atque viam duri per pectus Halest.' Sic apud Livium Horatius Cocles antequam in Tiberim desilit: Ttherine pater,' inquit, te sancte precor, haec arma et hune mi. litem propitio flumine accipias ubi illum, patrem et sanctum ' vocat: ut apud Ennium, que, pater Tiberine, tuo cum flumine sancto 3 MonstrisJ Monitris. Vid. Eny. vir. Donee Aruntem IliumJ Falsnmest quod hic habet Florus; nam Bru
tiis et Aruns ceciderant, antequam Porsena Romanos reduceret.
adulterumJ Belle admodum. Sed cur adulterum, adulteri fratrem vocat tantum erat dedeeus, ut in omnem Tarquinii familiam redundarat.
70쪽
LATINI ' quoque Tarquinios asserebant' aemula- fg. I. tionc, et invidia: ut populus, qui soris dominabatur, saltem domi serviret.' Igitur omne Latium, Mamillo Tusculano duce, quasi in regis ultionem, tollit animos. Apud f*. 2. Rogillii lacum' dimicatur diu Marte vario, donec Posthum ius ipso dictator signum' in hostes jaculatus est novum et insigne commentum' uti' peteretur' cursu.
CAP. XI. Bellum LatinumJ Annonfundi 2455. ante Ch. Nat. 493. ab Urb. Cond. 258. Coss. A. Postumio
Albo, et T. Virginio Tricosio. LatiniJ Qni Latium ineolebanti
Latium autem dividebatur in anti- qnam et novum. Antiquum, a Tiberi ad Circaelos; novum, a Circaeiis ad Lirim fluvium. h AsserebantJ Regno restituere en-Piebant. Λsserere, Proprie est, in libertatem vindicare; et Optime eo usus est Florus, cum Tarquinii regnopnisi ad servitutem redacti videronis
ς Domi aerviretJ Scilicet si reges
reciperet.' Mamilio TMevianoJ Hic consul dit Noster: nam antequam Octavius Mamilius Tuscos excitas Set, eum Sabinis pugnatum luerat et trium Pha tum, et duae Coloniae Latinae Pometia et Cora ad Auruncos defecerant.
Et plane distinguit Livius lib. II. Supra belli Latini metum id quoque
accesserat, quod triginta jam conjurasse Populos, eoncitanta octavio Mamilio, satis constabat I Hinc eur
riculo abeo, si monuero errorem ease
in hocee Livii loco ; legendum enim
Pro triginta jam, i te. Tusciae duodecim eo durasse populos, he. nam de Etruη- Cis sermo est. Et eos in duodecim populos divisos fuisse notum est.' Regilli laevmJ Ad Algidi nemoria
ingressum ponit Florus. Alit in La. tio, alii in agro Tusculano. PosthumiusJ Aulus Posthiam ius
dictator signum in hostes medios injecit, et magister equitum equis Din. nos detrahi jussit, ut irrevocabili impetu serrentur.