장음표시 사용
151쪽
DE RE PUBLICA, LIB. I. 33VILEGIA NISI COMITIIS CENTURIATIS NE IRRO . . GANTO QUI SECUS FAXIT, APITAL E S M. cui logi derogat tim erat a senatii.
Qui aut una lege, plii cibusve; aut omni b.sblut est, colu tamen imperio a iura maiestatis habent tenetur; et iasi omni b. patri. legib. ini petuum sol ut sit, ut August us: Iaana et si populi Romani princeps esset, id vis, in Repub. Omnium prim', populo tamen univcrio in quo Reipublicae maiestas erat, inferiorem se simulans, togationes ad populum a pillime ferebat, cum populus leges iuberet, non Augustii S: in magi inaria His di, δὲ tib. creandis ciuium manus prehensabat, ut cadidatos inbui t. α
populo comendaret sum au Cmsat Izrarnas fatis haself, a L. beator ullius imperio teneri oportet o argute si in Incas Ti-μ princti Praeberius, nis verbis ad benatum Nam AlIteri in Vult ratio is, 3b. v. i. conflat, qllam si nulli reddatur. de iure 'aiestatis disiere e/lumna t. neat: cuius est, non modo singuliS sed etia Vnriterii te ,:. iij riges dare,& datas abrogare quod ab eo fieri, porcst in . . Archi. Qui alterius iustis ac imperiis teneatur. - 'Idcirco lex ipsa, principe legib. o lit L is atrie Ver imperat Α-bo, imperirem quoq; significatur eius, in quo Reipub.
modo priuilegia, sed ne leges quidem,aut edi sta moI' tuo principe vim retinere suam, nisi consequentium principum auehoritate, vel co sensione tacita sanciantur: Nam cum Bariolus 'ad Carolum III l. Germa t senorum imperatorem legatus Cllet,Vt Perusina cIUIta ire, amphio.
Caconditirentur aposteris Imperatoribus; quibus etiamsi clau- g sula subiecta non fui flet, praeiudicium nullit in creari ἡ ὸ tu, potui siet. Quamobrem Michael Hospitalis, Francor Ruiη uico syx.C ncellarius,priuilegia vico sancti Mauri a Carolo 1x.
ria confirmarent, obtinuit illud quide sed eti
152쪽
33 IOANNIS BODINI Rege concesia,sigillo regio munire. obstitiato animo, etiam petente Regina, recusauit; proptet ea quod perpetuam tributorum imum unitatem continerent,co traniaturam priuilegiorum,lpei nis tribuuntur, χ5- sequentium principum potestati piudicare videntur. Neq; tamen ,s: in perpetuum concessa fuerint corporibus,aut collegiis qua sempiterna su ut principis largietis vita diuturniora sunt hitura; Ugsa populo, vel optimatum Reipublica, corpori b. aut uniuersitati in perpetuum tribuantur Iempiterna fore necesse est; aut certe adiu ciuitas ilia populatis stabit. Nam cum populi Romani maiestas addominat una Vnius a UO, priuilegia peti oporteret, delata videretur Tiberius Augusti successor indulta beneficia a clei inclis principibus, no aliter vim habere voluit, quasi successores Iata haberent,cum antea principis bene iacium, nisi ad tempus datum esset,perpetuum haberetur. Itaq; Reges nostri,beneficia corporibustoc collegiis tributa,renouare consuduerunt, atque ad OCUriarum omnium
iurisdictiones 4mperia consarmare. hi ἰ- μ' Quod si princeps nullis maioru legib. Obligas, quo
ά ἡ pιφbi ipsi vero perare' nemopotes. Nulla, inquit Pom- .isct poni US ., obligatio con Utare potest, quaa voluntate promit-
Dasotiatine princepS,imo nec magἰitratUS,aut priuat quisqua, e-z..de ons lib. c. dicere aut imperate sib1 potest . Hinc illa in fine legum . n. I, Ashb. Omnium ac edictolum subiecta claustula, ain a CI. deras'. c in No B IMPLACUIT. Sab Omn1b incelligatur, leges tam
i ζ' ctis iusta binius iubentis voluntate pendere.
duxit, de ἀ- id legibus diurnis ac naturali ,' principes omnes ac populi aeque obligantur, quaS qui perIumpere aut innimai lcntabiant, diuinae maiestatis iudicia non eisuolent.
153쪽
lliitim testib solutum diximus, nihil ad diuinas, alii natur ae leges p tinet. N S inter Pol tifices; is qui iura maiestatis omnium optime norat. 'ul e re omni uci ira Detratorum, ac Principum Clata ilian Ortim potes arem tibia ..his . o. cibi eccrat' summu Daperium Gus esse dixit, seu orgmari P tr h. i. v.
lirer id est . ut ego interpretor patrit, Agibio dero care o ire, t. Num igitur princeps patriis legibus, in qua Dra Παluit obligii tui DIlli laclionei es op'laabet. Si Princeps seipsum tibi iureiurando adegerit, obligatio tui inula sydi. ppter ea qdiximus, conlittere non potest cum ne '
priuatos quidem tene ac ut iurandia tis uia ter ipso cai. . . asis an
Obligatione cotractili eiusmodi nut pacti couent aquila. discedere lex ipsi patiat ;etilli pacta honestati tis ara ..c. .l contentanea suri A li Princeps alteri Principi iureiurando leges a se, 'ci a maiori b. Laetas non viola cuilina bium iterat, obligat 'te ictu . , si quid alterius Principis interesst similii Lotes, alterius Princ inici lateriit, Iae ipsc Q-dem qui iurauit, o olig rtur Actran et si Alexader mole nuS Omnib. I CO:nclata I Iis, acies poli.s fatuis, P. t-cta conuenta, quin Asia Pim habitura solis ni sola vi ix risi ra. Im ιγnasci ere qs ententia nulla vel ratione pio babili, vel auctoritxte condirmari ' potest nihilominus ta d Ct, iura σ-
men Pi incipes ita is edictis ac legibus quas et latui cita i
randoco firmavelint, tene Ii negauitς .lde iudicandum lex 4ndra
relinquitur, si Princeps jurat' qus, promi erit piluatis
Quod aute dixim iuratos Principes iis pactis, i cu Ald in l. ciari.
aliis Principi bra ut lubditis fecerint sta ista sint. oblita hi 'Vt C
ex itidem causis, qui b. priuatus ac iubditus qui q: in integrum, si capti sunt, restitui potest siue aliena fraude ac dolo, siue errore, siue metu circumuentuSest, norantum in iis quae ad iura matellatis imminutae, sed etiam in iis, quae a d priuata comoda rationes' domestica attinet. Atque in eo quidem plerosque tam labi ac
154쪽
t . derogare posse confitentur, hi blata causa, propter e
π,9 et ., te confirmari possit,nihil tamen pecuniis opus est, aut
U'ὰrrio FZl iureiurando,si subditorum intersit,legem seruari Vox 'S θ ' n. principis instar oraculi esse debet dignitas autem princi' Imnis, in is agitur,si Vel subditi tam improbum esse opinetur: δε ' Vt nisi iurato credi non debeat,vel tam auarum Vipa
ea. de pruri cta con Uenta sine mercede 1eruaturum non putent.
rum Oetaeodionis tale, achnesubditorum contenJu, abrogare, vel quadam ex Q η6ρ ς' r με disse e testibus derostare, vel libro rare, et abrogare licere, ac itidie. Oea . , em syllciit se, seviquitas sardpostulare videatur; derogatio t de et styst e vero, vel abrogatio,vel etiani obrogatio,nou obscura,aut am-wantim. de ui biglia, sed singulari verborum conceptione eri debet d. C. rchiata V Quod si nulla legis abrogand causa orobabilis est,
h. contra Omcium bona Principis raciat, i legem abro-οςV vltlib.ε. gare velit nec tamen obligatione maiorum tenetur
' r nisi quaten utilitatem ab eis percepit, Exemplo sitit lud Φ Aragonenses populi questi sunt apud Alphon-
sum regem leges numilinatum ab eo diminutas esse, falsa utilitatis pecte no sine maximo subditoru detri- meto,cotra pacta couentaIacobi FortunatiRegisAragonie anno MccLxu;&Petrii egis anno Mcccxx XVI. iurati populo Jmiserunt,se numisinatum leges inuiolabiles nabituros, eoq; nomine populus septimo quoq; anno a singulis singulos exigere Maranedios, id est duodecimam sere partem assis Romani eorum si Mara taedios quindecim in censu habuerint, S in aerarium Principis inso ire tenetur. At regnum Taracone
se haereditariti est, Unde ad shccesibres utriusq; sexus delatu Sublata vero causa legis fere dae,id est, tributo,
155쪽
DE RE V LIC A, LIB. I. 37 nihil obstat quo minus princeps lege abrogare possit. Non est igitur couentionum ac legum perturbada ratio; cum lex ab eius voluntate pendeat, qui sumam in Republ.potestatem adeptus est, qui sua lege, sib-ditos omnes tenere, ipse vero teneri nolo testiat c5 εἰ η' μι-ν.
uentio inter clues ac principem, mutuam l ab et obli AELO,...d. Eationem a Quadiicedi suae mutuo contensii noso H . test. In quo genere Princeps nihil nabet,q lubditissu δερ.ct. nihil perior 'esse videatur; illud tantum,quod sublata causa omn/tur tr. ferendet legis, in qua ipse iurauit, nec sua lege tenetur, d Jhis. Pal. nec iureiurando 'civis tenetur. Quanquam Principes Bario. Sab imbene a doctrina informati, nullo sese iurii iurandi, in , I cI .. culo patiuntur obligari,cum de legib. agitur,aut certe i. consit. summum Reipublicae imperium non habent. t . . -
Cur igitur, dicet aliquis Imperator Germanori, de constitui.
Pr1ncipes omnes Christian OS dignitate antece ait,pri , ., vite.-. usquam initiatus dacris auspiciis auguratus sit, usu C. Panar.3 copi
randum praestare solet: verbis a Pontilice Agrippinensi 'ι
conceptis , se leges imperii minime violaturum; ciuib. and confaeva quo bono iura daturum: Pontificis maximi male si si
statem coiniter obteruaturum Romanam religione summa pietate defensurum; pupillos, eger S,ac pere grinos omni caritate amplexurum. Hanc formula iurisiurandi qua se Carolus V. Imperator obligauit cum initiaretur, Cardinalis Caietan' ad Potificem maximumisisse dicitur. Neque id mirum, cum ImperatorGermanorum Principum lagibus ac decretis teneatur, ut suo loco dicemus. At etiam Epirotarum Reges, ineunte impe rio,patria decreta sese obseruaturos iureiurando sp5dere consueuerunt; ac subditi quoq; Principis,ex maiorum moribus δί institutis se iusta facturos Regium nomen sanctum est 3 augustum: sed plerim non tam reipsa, qua appellatione Reges sunt, ut de Regib. Daniae, Iohemi fertur. Idem quoque de regi b. Epiro tarum iudicium iaciem'. Neq; vero maiores nostri, iusiuranduin a regibus, ut leges seruarent, extorqueri, oluerunt.Testis est formula, ex antiquis Rhemcnsili
156쪽
vhil pol arclaruis accepta, quam describere placet. Iuliani R 'gis Dan Eragium Regem anno MLVIII. Henrico regrante XXXII riui filii Ilii Calavd Imit. Ego Philippin, Deo propitiante mox D tvrus ex Francorum, in die ordinationis es, promitto coram Ddo di auctis ritu, tr Io vniciti lue de nobis commisiis canonicam priuilegium. 2 debitam linem , atque iustitiam construabo ct defensionem adiuuante Dymino Gaantam
potero, exhibebo sicut Rex in βο regno vnicuique epi copo, o eccissiae sibi commisse per rectum exhibere debet populo quo grex bis credito , me dispen atιonem lino m in se iure consistentem nostra auctoritate concesurum. Consimilis est formula in Bellocassiorum bibliotheca Merusdem Regis: utraque tamen Pontificuim aliquid sapit. At ego sormulam, qua nihil purius ac melius fieri potes , ex antiquissimis bibliothecae Gergobiorum archiuis
excerptam, Omnib. Regibus ad intuendum adimitandum proponam: Iuro Coper Desim omnipotentem, ac promitto me ireste regnaturam,iudicium,aequitatem,ac misie
ricordiamfacturum :quae certe formula, ex ipsius Hiere- miae' verbis expres avides: Ego, inquit Deus sempiternus, quisacιo iudicium iustitiam, ct misericordiam,se in iis summam capio voluptatem. Quae formulae satis indicant; iusiurandum non ita pridem typis excusam in eo libello qui inscribitur, Regis initiatio,populari sermone, SACRE U ROY,ab antiqua formula valde diuersu naesse: in utroque tamen nulla est legis erga principe ob-lligatio posita. At ne reges quidem ipsos,Hebraeorum populus, nec Samuel in Saule ne item Helias, autta elisaeus in Legibus renuntiandis, ulla iurisiuradi ob lieatione illos devinxerunt: nulla tamen ex omnibus rmulis e cacior visa mihi est, quam Henrici Andium Dacis, cum Poloniae Rex a legatis, renuntiaretur, his verbis concepta Ego Henricus Rex olonia dcc iliro Deo Innipotenti, quod omnia iura , libertates , priuilinia
publicari priuata iuri communi non contraria acclinis, Principibi , Baronibus, Nobilibus , ciuibus , incola, per aesti praedec res Reges ct quoscunque Principes dominos
157쪽
DE RE VA LIAE A LIB. 4. I 'rei ii Poloni e iuste concessa se quae in interregno decreta sunt,
eruabo res lae omnibχs incolis more viaior m reddanI. Acs-nui 'evi quod ab sit sacramentum Iamriolat ero, nullam illi, Hi icolare ut obedieritiam praestare tenebrentur dcc sic a IIII. et. Iaec formula non regia viaie state, sed Prinitiis id est, in Reipublicra primi conditionem sapit. Juantum vero ad impetii lcges attinet, cum in t cui I i maiestate coniuncti P, Pi incipes lac cras abrogare, ncc iis derogare possunt: cuius: nodi est lex alica, re an hui' iri millimum fundam ciatu. Quod si legit, impcril de rogit una sit, hoc laicili solet a magiiciatibus; mortuo pittacipe, siquid erit contra leges imperii decret utra. aut de iure maiestatis deminutum, aut de predis ad Rcm publicam pertine latibus hirpatum. Hic obiiciet aliquis, Henricum V Anglorum Re-s:em, Cum Catharinam Caroli Vi filiam tibi desponderet, Francorum Rex reri tantiaretUr. 1 Ism: rando
promi isse, ltibertatem ac nrie latem senatus Francoram se
nrt umerii laturIm ac modis omnibus operam datErum, ut i ii 1 inaqIlira iί ta, ex legu a praescripto, diceretur: sic enimis .aile Icitur anno a CCCCXX. ad X. Calendas Ianti-
si Sed hoc ideo factum est , quod peregrinus homo intuitus impelli sceptra, contra leges di instituta maioruinuasisset,&Carolum II. quem per senatum parricidii damnari,ac regni iure indignum . palam In cu ria Parisiorum declarari tutis et . Legibus autem municipalibus quae de iure priuatorum lata sunt, no aliter apud nos derogatur; aut subrogatur, quam Uiusq; ciuitatis ordinibus conuocatis, PontificibuS in qua nobilitate ac plebe i unum in locu , duumviros a principe datos, legitime coactis. neq; tamen Princeps iis legib. municipalib. aut comitiorum suffragiis pbligatur, quo in iis .lcrogare siro tire, si velit, pollit; idq; maxime, si aequitas ipsia pollulate vidcatur. Atq; in eo de Principis maicitas eblcet, cum populirrib'd ordines, humili habitu ad principe rogationesi erat,nec ulla impcradi phibendive iaci. iitri .agio; u
158쪽
potestatem habent; sed Princeps albitrio suo ac voluntate omnia moderatur; δ quaecunq; decreuit, ac iussit,ea legum vim habent. Eorum igitur,qui Principem imperio populariteneri,di quidem libris peruulgatis tradunt, minuenda opinio est; idia. seditiosis hominibus ad res novandas materiam praebet,ac Rerumpublicarum perturbationem affert.Neq; n.vlla ratio probabilis adduci potest,
cur subditi principibει imperent,aut popularibus comitiis uda potestas tribai denat, praeterquam inlesius Principis insentiaiyelibrore ivel gutiuitate: ut ei procurator legatusve comitiorum suffragiis creari possis alioqui sit
Reges legib. comitiorum ac populi iustis teneantur, inanis est illorum potestas, inane regium nomen futu rum . nec tamen sub tali Principe Rcipublica popularis este potest, sed optimatum aut paucorum coetuSi in quo leges acie licha, non eius qui praeest, sed eorum gaequa potestate suffragium habent, auctoritate ac nomine imperantur; qui tamen supplices tum Vniu Crii,
tum singuli ad principem rogationes ferant, eiq; fide ac obedientiam praestare se simulent; quae Omnia tam absurda sunt, ut quid maxime non facile dici posui.
Sonuentus Cum n. Carolus vi II. Francorum Rex, apud Turone
1es conuentum haberet annos circiter XIIII natUS,ta
metsi nunquam antea fuerat, nec postea exstitit tanta comitiorum, quanta illis temporibus, potest as nihilominus Relliis orator populi, sic oratione quae typis excusa est, ad Regem conuersus auspicatur Altissime, potentio me, Christi in ime Rex, Domine noster naturalis,acvnice vestri humiles ac obedientis msubditi, c. qar huc P si iii a venerat, si enutiora vobis in omni humilitate,re' verentia, Crsabiectione,&c. mihi madati est ab riuuersis
sagulis,vobis exponere bona volsitate a Delioneo Drani finiet
ammiproposiau, quod habent vobis seruiendi, δ obediendi, ac suba mendi in omnibus pesris negotiis, ac voluntatibuF, G In Limina, omnis illa oratio nihil aliud habet quam perpetuam voluntaris omnisi erga regem testificatio
159쪽
DD REDUBLICA, LIB. 1. I Inem, S supplicem obedietiam ac fidem Eade fere est apud Aurelio sua comitiis habita oratio ad Carolii ix. re rem , cum tamen Vix annum Vndecimum attigillet. Nec aliter Hispanorum couentus habentur; quinetiam maior obedietia ac maius obsequium Regi exhibetur, ut videre est in actionibus comitiorum, quae habita sunt Toleti ab rege Philippo, anno MD LII. cum vix annum Quintum ac vigesimum implesset Regis autem Hispani ad rogatione popilli responsa, eadem Hispanoi formula, qua apud nos concepta sunt; his verbis:vo-LUMUS, DECERNIMUS, STATUIMVS. Quinetiam tributi genus quoddam,apud Hispano S SERVITIVM ap
pellatur. Ex quo perspicitur eos falli ' qui reges Arago
ni Iacobi Fortunati 'beneticiis derogare posse negat , iam
Vt enim inane futuitam erat beneficit post Iacobi re- JICLA Ogis occasii, nisi succello riSauctoritate itaret, ita quoq; ι amia nece aria est consequentiu ressum sanctio, cum aequa δε CcC Ctibus in rare ex lege Sine nolo pit iam Muum. Ac tametsi couentus Angloria, fere altero aut ter- σιτ οε t F.
tio quoq; anno naberi colueuerunt, maiorem quanda Anglorum.
prae se ferat populi potestate, ut fere populi omnes ad Aquilone politi, libertate quanda spirant; reipsa tamepopulos Anglorum supplex ad regem rogationes sic
Ieconi euit. Cum aute populus anno MD Lxvi. ico si mens Octo-muni Omnium consensione decreuisset, nihil in comi 'tiis agere, priusquam Regina successore imperii designia siet; eiq; denuntiatu esset comitiorum decretu; re spousum tamen ab illa iterum Sepulcra ibi riusquam xioreretur,no 1 essesodiendum nec tamen illorum consiliis ac decretis vitum fore locum nec certe decretis comitiorum acquievit. Iam ver conuentus Anglorum nec admitti, nec dimitti positant, nisi Principis edi isto,
perinde ut apud nos S Hispanos fieri blet. quod satis est argumenti, concilia eiusmodi nullam habere imperadi, phibendive potestatem. Hoc tamen singulare videri pollit, quod leges populi rogatione ac Principis iussit seruntur, non aliter quam populi comitiis abrogari
160쪽
legatus milhi conrniauit: idem tamen cofitetur, legern probari aut reipui consueuiste 'corra populi voluntatem Vtcunque Principi placuerit. Et quidem Henricus i II rex, summa regiaque potestate, comitiorurn
decreta uno cibo sustulit; tametsi Reges Anglorum o aliter initiantur, quam si iureiurando promtie in t isios leges patrias Mi:velistias aros: quod quale sim, sati expli catum opinor. At obiici potet , tributa temeraria nec apud Anglos, nec apud Hispanos imperari, nec imperata solui, nisi ordinu consensu id fiat: Idque Eduardi I Regis Anglorum, veteri lege cauetur, qua popluus aduersiis Principem quasi clypeo quodam se tueri sae-ipe visus est . Ego vero caeteris Regibus non plus in eo genere, qua Regibus Anglorum licere puto; cum ne-nao sit tam improbus tyrannus, qui aliena bona diripere sibi fas elle putet,vi Philippus Cominius,se in comitiis Turonensibus disteruisse scribit si tamen ur let
Reipublicae nece iuras, in pariatur comitiorum Vocatione haberi, no est expetenda cosensio populi, cui' salus agitur,quae post Deum immortalem in Principis prudentia conlistit sederit de toto genere tributorii ac vectigalium disserendi locus. Reges quide Anglo-
risu, in rum,tertio quoq; anno,iam inde ab Henrico I. Rege, i. - tributum extra ordine a populo percre i obtinere c51' ' ' sueuerunt: nam Eligabetha Angloru Regina quingeta aureoru millia populi cosensu eXprellit, anno DLXx. ut in Hispania quoq; interdia ieri consueuit quo genere tributi exigendi iam multos annos abstinuerat. Hic tamen aliquis obiiciat, Thomam Henticii, exillustri Hauardorum gente, capitis damnatos fuisse, idque populi comitiis ac suffragiis,postulanteHenrico citra .Rege quin etiam Henricus V I. Rex iisdem comitiorum suffragiis damnatus est Dat id fael una est in curia superiore ordinum Pontificii inquam,ac nobilium, rogatione curiae inferioris; ubi plebis legati consimili rogatione ac decreto damnati hiat Comites NorthΗ-