장음표시 사용
41쪽
γε appvBLICA, LIB. I. 23d Theologis ac Philosoplais disseratur: id vero, quod huius quaestionis proprium est , de imperio mari
ti aduersus uxorem quale sit , explicandum nobis est. Uxoris appellatione iusta ac legitima intelligo, non ac intibora, ricocubinam, quemo est in concubini potestate: tametsi p f
Romanis 'legibus In libere mulierIS contubernio tu i demons M. stum matrimonium sit , non concubinatus, Quae lex si s . Mpopulis omnibus quali pernI cIOsicltiplicuit, ac tacito e cap. d. istis. ω veluti omnium consensit abrogata videtur. Haec au- tres ensii cr
tem potestas in uxorem non complectatur ponsam , sponsa in quam manus iniicere sposo non licet, quod marito β lase ηαsemper licuit, tum ciuili J,tum Pontilici, iure quod 'UM , oh si sponsus in sponsam inuolauerit, ac ei stu Drum intu- q. G
lerit, capite puniendus est i Quid igitur si maris ac '
foeminae consensione connubium contra sum sit an ira. f. qui iudite mutuam utriusque coniuetionem Z id enim iustas I, 2 nuptias ex Rappellat : sic tamen statuo non esse par ober hominatum elusinodi contractu maritale imperium , nisi '
maritum uxor secuta fuerit cum Theologorum acaca icut. . q. Pontificum decretish, quorum maxima est auctori tas , quoties de iure connubiorum disputatur, VIX virg. C. vlla nuptiarum ratio habeatur, nisi corporum mutua si '' coniunctione contracta sint quod multarum g n lic des=itum. tium moribus diserte exceptum est , cum de com- te . municandis utilitatibus , quae ex connubio quaesita Sententia.i- fuerunt, disputatur Sed post eam quam dixi inus Ili 3 ' O- f. maris ac foeminae legitimam coniunctionem XOrestsil. a. iam.'ν. in potestate mariti, nisi seruus fuerit, aut alius simili .is go in eo.
qui nudum habent in XoreS'Imperium,ac Ulto mi δε---αnnus in liberos; qui, etiamsi pater emancipatus sit, in a- ra o ui potestatem recasuri sint. Id autem rationi consen- i laneu est, ne plura sint imperia domestica, plures do Πρων. mini, quoru alius imperare Velit,allus Imperata Iacere ι. - .d T . prohibeat, ex quo familiarum plurbatio sequeretur fρ s. in I H
42쪽
& in secer domum comearit, una cum marito seceripotestatem subire: caeteris reb sua libertatis iura tue- .. his visi . . atur. Ac profect o iniquum videtur, quod legibus Ro- f. l. I. ρ. vlt. l. manis cautum est,nisi filiasamilias emacipata sita pa- I ab M. tre, etiamsi deserta domo paterna mariti domicilium mi l. r. in .c sequatur,no sit in mariti,sed in patris potestate futura
baris . his.,ae quo a Cum legibus natulae pugnare videtur, quibus ιas quodsii non tantum marito potestas in uxore prima ac praecistis. Mam ' tua est, sed etia patrifamilias in suos rac voce diuina bnrol. inter L iube mi. UXor, caeteriSomnibus atq; adeo parentibus
is 2 a posti labitis,sequi maritum cui etij uni ius ac potestas
mirum i iis lege diuina tribuitur , ut uxoris vota probare possit, si aut prohibere.Merito itan lex illa Roman Ortimanti' de coni. c. l. si quata est, maX1me tamen nostIis moribusq,quibus pa- .. ξ γ terna potestate CXimitur salia, quae maiito nupsit. 6--o hau sc similis ea lex est legi Lacedaemoniorum,ut Plutarchus si Ierie scribitς:alioqui uxor, paterna potestate Contemta,ma
h v. r. rias cautiones adhibuerunt, ut euitaret ea ciuς ab stirda sustin.: jae m. consequuntur sublata mariti potestate, DLi rha ema-
a j iis . . In eo tamen populorum omnium leges cum diui- 'Dsit. ΔΩ-nis ac naturae legib' conueniunt, marito ab uxore ob-
IH zz: sequium deberi, nec illius iussa, si modo cum honesta-
Τηρ cum eo te non pugnent,repudiari ab uxore debere unum in-xa . et rei pretem satis nobilem excipio, qui uxore mariti te ruis do Ixiuiis, gibus soluta ste putauiti, sed nec istius opinionis singui hea. . laris acgi absurdet ratione attulit vllam,nec auctoritas. itide eo,=ὶ tem: cum lege Romiliagius etiam vitae ac necis marito.'titata, hi tribuatur,si Vel ea in adulterio deprehendisset, vel amf Andi . ad tum,Vel claues supposui sic t vel vintina bibistet.Paul sis /-ca1m legis illius seueritas est indulsientia maritali anti
ritimi, quata: aGulterit Vero poena proximoru arbitrio pmu- g /ρη με - sa: qui trios etianti Tiberii dominatu renouari coepith, Tanivit bis quod marito propter adulterium Uxore reputata te,vel etiam adulterii conscio scelus inultum 1elinqueretur, non
43쪽
manis motibus adulteratas capite vel exilio danabat: 'Ac tametsi de mariti potestate mox ore plurimu detractum esset, nihilominus tamen ex oratione M. Catonis, qua habuit ad populum, lege Oppia,perspicuum est, foeminas inlpetua parrum, maritorum autE'ximorum tutela mille, ut nullos actus legitimos sine auctore facere pollent. FloruitCato maior post legem Romilia annos circiter quingentos quinquaginta: ducentes uno post anno scripsit Vlpianus, tutores foeminis ac pupillis dari cosue uille:at cum nupsisten in manu viri fuisse, id est, ut ego interpretor, inpotestate.
Quod si quis dicat, Vlpianu diuisisse disputationem 'I'
de iis si sunt in potestate,abiis si sunt in manu, no J-pterea sequitur,vxores in potestate maritorum oditisse; sed hoc factum opinor, ut significaret, longe diuersam cile patris iii liberos, mariti in uxore, domini in seruos potestatem. Quis enim dubitet, manus appellatione
imperiti in ac potestatem significari ξ nam Hebraeis F Gen. a. Eri Graecis', tum Latinis ac nobisipsis vulgatum est,manu . αα pro imperio ac potestate turpare. Festu Ver POm- ιις χειρος7ών peius rubi de marito uxorem domum ducente scribit, v Θρη λ- verbo 33iancipa liquod cruorum prDprium cst utitur 'eoque verbo etiamnum morab ac legibuS nostris o maheipatum. suevimuS, quQties agitur de XoIum emancipatione. Sedit planum sit hanc maritorum in X Oresto frusi liue testatem omnium populorum sq; fuisse communem, g Rotaris exemplis quibus dam id confirmare placet. Olorus L vi se Thraciae rex Dacos ab hostibus victo ad cnamter - L Obarce. t. nam ignominiam δέ contumeliam uxoribus seruire '
iestatem in uxores habueregqua veteres Romani uti etiamnum Daldi temporibus utebantur'. Ac ne lon CXXV . Q Eius Erediamur, quis unqua populus tantam in uxo Us 'M . res potestatem habuit, ut malore nostri Galli, Inquit Moeaχῶ, δε- Caesar',inixoret 2 liberos aque acanseruos vitalitia Gm 'habent: acs quidem et mmmapusticione teneantur mari 2Apa . fros neca s,
44쪽
onti l .e. 13. tos necasse,quaestionibus aproximis torquentur , csine ulla magistratuum cognitione damnantur. Nec Romanis Menatoris deo tantum,sed etiam Massiliensibus ac Milesiis usitatum
zz. 'It 'fut uxores occidere,si vinum bibissent,ut Theophra
m is eiripta stus scriptum reliquit. Vxoris vero necandae ius ob se --.R-- V dulterii causam Graecis omnibus aeq; ac Romanis co-aia o fissisis mune fuisse tradunt Graeci yscriptores.Nam lex Iulia, -- T rtua in quae patri filia in adulterio deprehensam una cum a-Tr .ai' b. dultero trucidare pmisit, Augusti rogatione ς adpo---a3. O .A-pulum lata est annos amplius septingentos post lege γέ b,si, Romillam eadem tamen lege qu1buidam personis 1-bb a Usia in dem quod patri licuisse i in uxores adulteras, leuiss1- -, Ea ' ima pinna maritum obligante, qui adulteros deprecta.ad Iril.d. hens S praeter personas legibus exceptas occidissent.
- id Sed adulterii pinna ligitima non ademit maritis in
dc marito. Torcyanimaduerte di potestatem extra poenam capi-α si talem uua maritis interdictum est: tametsi Theodora
rina.cia l. 1 ad Iustiniani Augulti Vxor, quaera ces imperii marito sa-im in Osi ne stupido ac illiterato principi ademerat,cum omnia La. J, maritis en ficta foemmi aduertu maritos tribueret, eas etiadis CSi. ni. adulterii poena liberauis infamiae notam reliquit.AE-
iure,d ad i. c. quius erat Ainenletrum exemplum imitari, qu1 adul- Demsbene teros, praeter infamiam,sacris arcebant g quae aute in-
hLEisi is Da famiae poena legibus irrogari potestus, qui famam,p- me Ia.Dσure stitutae pudicitiae violarunt quo fit ut crirnen illud Φ
; ι M., lege divina' non modo capitale est,sed etiam lapidari
.lι- . emora tione,poenarum fere omnium acerbissimi coerceba-
kn gli hi tur, peti itiosis moribus prope inultum sit. At vete- μη sit longa res inprii se iura narium, mares vero pudendo-MTI Ea ti, rum amputatione ab adulterio reuocabant, ut scribit
β' In caeteris criminib', quς morte punienda non Ve-λιε o. i. niunt,VXori castigadae potestas maritis omniti m con- 'AE ' a ' sensu tribuitur, dum id modice aut etiam intra mO
45쪽
D RE PUBLIC A LII. I. 27 At ne mariti legitima potestate aduersus VXores abuterentur, veteribus olim propositum er*x'dς φ . .. . L, fibu iudicium , quod quidem Iustiniani lege sub iis .ci. Δρa
latum est pecuniaria poena aduexiv. O Mςςxς δ HV , .. ,. . repudio causam dedissent; maxime ob adulterium c ficu n,qua lege quod antaodo antiquata nostri b. L .dera. moribus integrum est uxori ob iniurias graues illatas a marito repudiu in iure petere nequCenIm Inmria rum actio coniugibus inter se permitti debet, contra uuam nonnulli putant Latet iam e pilatae haereditati ra, . .LI furti actio coniugibus inter se aut haeredibus alter dii αδ u mutuus aduersus alterum lege Ebibetur,propter con i. . - .
nubii dignitatem, Lbet,ae dolo. l.
enses legatus; quem cum In concione u id ς en Dd ι .... s , . ia
ut nam et angustissimo cubili continemur mlulo minus tamen cuiuiisa exarsim in , vix B danti mama, quam-
tumuis ampla ni , capere utramqise possunt acti Omqtu de de pace, qua apud Athenic se habuit,uaseruiebat, cum Odia deponere suaderet, qua inter conIuge placari vix possunt ii alter alteri mortem tentant. CuIxamen incommodo prouisum erat diuina lege quς de repudiis lata est, qua populi omnes Asiae vitai que& Africe etiamnum utuntur;ut scilicet repudiandi uxo iis ius integrum daretur, si vel minimum 1 displicuit-set,iis conditionibus, ne semel repudiatam ad se reuocaret,aliam tamen ducere liceret; qtia lege nulla anctior esse potest me ad foeminarum supbiam, liue aci
asta virorum adeo cupida, nisi meretrix, nupserit manu
ariqui sine iusta ac hrobabili causa uxore repudiar i
46쪽
18 IOANNIs BoDINI Quod si cui videatur iniquum, uxorem non aliam ob causam, qua quia displiceat, repudiare licere, non magnopere pugnabo; nec ab eo iure,quo timuI, Ppter ea disceda: nihil tamenPernitiosius mihi videtur,qua coniuSem,qui repudia quaerat, non aliter id impetrare posse, si causa iudi0bus probatarnam in eo vertitur existimatio ac dignitas alterutrius, aut etiam Vtriusq; , quς nunquam violaretur,si diuortii causam neuter iudici probare cogeretur: quod dem olim, chis quoque temporib inter Hebraeos fieri solet, ut videm' intita rin, PHebraeorum' padectis; ubi describitur legitim' actustae 3,a eis si repudii, ac libellus quem Rabi Ieiel Parisiensis uxori ob fmm dedit A.D. 111.Kal.Nouemb.anno ab Orbis coditione
: . hq item exemplum exstat in epito me pande charum He-
cInia ditio braicarina Iurisconsulto Maymone V descriptum apud si foemi Chaldaeos ubi Iudex procuratoriis tabulis, qui b. maritus cora tribus testibus uxorem repudiarat, subiicithaeo verbas Sine causa repudiata esse acta viris matrimonii cum ali contrahendipotestate. Hac enim lagis actione mulier,illaesa existimatione alteri nubere potest. Ac tametsi apud Athenienses repudium mittere non liceret, nisi causa iudicibus probata; ea res tamen d ph a h i, periculi plena bonis omnibus visa est quod metuens Olaabiade Alcibiades 4 uxorem apud iudices coquerentem palaabripuit lumeris domum extulit. Aquius Romani veteres, qui nulla omnino repudii causa libello inserebant Pac ne rogatus quidem Paulus issimilius ab semicis cur coniugem castissima ac foecundissimam, quidem patritii sanguinis,sine causa repudiaret, calce um eleganter consulum ostendit; sed qua parte pede offenderet, praeter se scire neminem quid si causa repudii iudicibus probari possit Pan aequum est ad coui-chumi societatem omnium vi cogitari possunt,a cliisimam, adigere coniuges intestinis&capitalib. o-8iis inter se dissidentes monexistimo: na inde adulteria, veneficia, parricidia sequi, magnam parte oc-
47쪽
DL ME UVBLIC A L IB. I. 29 euitari necesse est:na ante repudiorum iura, qu pannos,ost urbem conditam quingentesimo aSpurio Carui-io origine acceperunt, ni us uxor in veneficio mariti deprehesa,ac parricidii damnata, socias criminis accusauit; ac mutuis deinde accusationib septuaginta,quae Viros enecarant, supplicio affectς fuerunt: quato magis id metuendum, ubi repudia omnino prohibetur Nam Imperatores tum Greci,tum Romani ut repudi isiorum nequentiam coerceret, Cum, cumS culpa repu Paulis
dium contractum esset dotis aut donationis propteri ' μ' sit nuptias a millione 'coercebant. Anastasius etiam repu- et .isa dium utriusque consensi impune fieri permisit : quod a ι.ε Iase ab Iust inianos vel potius Theodora coiuge abroga- .sh ,2, tum est. Vtrum magis expediat reipublicς,satis opinor μωm rimo. ex iis,quae diximus,intelligi potest. . . . '' Sed quecunq; nierit inlata Ieru publicaru varieta L authent.quia
te legu vicissitudo,summa tamen omnis consensione Ii
uxor maritum reuereri i, eiq; obsequi debCt ac mari--, d. r.iυ- tune quides me venia magistrat licuit inius vocaree i si sed que admodum nihil cit non modo adfam Iliarum, matr. sed etia ad Rerum publicarum salutem ac dis altatem et ge' Morem
sequiae tueri, ut Euripides scribit: itano decet maritos ηι vlima. C. hac potestatis specie ad uxorum columelia. ''rtututem abuti. quanquam M. Varro seruos verbis potius qua verberibus cassagari putat oportere: ac multo magis Uxorem, quam lex humana ac diuina domissociam si si sui. de appellat. Nam cum Iupiter apud Homerii nam Iunone ι -πὶ uxore incIepuisset, nec monitis obsequeretur, minas glis . α δε- adiicit , non tamen ulterius ad verbera progreditur. Quinetiam Cato, quem mulierum hoste fuiste plerique auint,percutere uxorem sine sacrilCgio non 8Ο1 h pl./ὰ .
se putabat: sed mariti ius ac dignitate sic tueri blebat. D imi ut facile obsequentem haberet; quod feri non potest ab iis, quibus no fatis est uxorum 1bcios fuisse, nisi etiaobsequentes sese praebuerint, ut tandem serui poenae fiant : id quod in Laced monios olim iactari consueuera
48쪽
acomc si1euerat ; quoniam uxores dominas appellabant: hoc'. . tamen Romanis in ipsius imperii occasu contigisseti Tramrusi in videmus, non modo priuatis sed etiam Imperatori- M.Ati , ius Vipsis, qui tande Una cum domestico imperio pu-s.l Tiria, g qui blicum amiterunt. Quanquam quae uxores viris im- u , ὼ perare concupiuerunt, consimiles striatiis, qui caecos vlt. f. uxorem ducere, quam duces optimos sequi malunt. At lext. . 'st diuina ipsaque lingua sacra, quae nomina rebus indi- lfamina, dedit ex Vniuscuiusque natura, maritum Babal, id est,
. p . . . dominum , appellat ut intelligatur imperium penes
μ, αδ- laute viri plane intellietat uxoribus tonitate ac in L st. d. aptentIa praeliare Oportere, Omlarum rere populorum οῦ YN si ac suorum consensione splendor uxoris a viro velut i is , i, A. H Sole pendet. nam uxor ignobilis mariti dignitate no- eis Delph. 3ρρ bilitatur : 1 vero foemina nobilis ignobili nupserit, duari. L l. t. partam nobilitarem amittit si fuere tamen ac simi his de Mignitat. C. adhuc temporibus nonnullis, quia matribus sitae cla-
Anisi Orne os,Delphos, XanthIos, Ilienses, appo loces; sive J-IPLO..ha iter patris incerti originem, siue propter amissam bela D. lo nobilitatem ut in Campania Gallorum ignobiles
aist. rufa Eh mariti ab XoIum nobilium connubio claritatem ge- De claris mu neris una cium liberis adipiscuntur: ut apud Calecutiossiis hi ab iar, Indiae populos reges etiamnUm ac patricii, quos mi-Grum ras ipsi appellant,vix unquam suos imperii aut bono filia: Ghi rum haeredes habent, sed nobilium ffice minarum libe- exemplo, de de roS etiamsi spurii fuerint: tametsi Iuriscosultorum in-σμ ι' terpretes id nec moribus, nec institutis fieri posse pu-
die.in eap.Rast tanta propter eam,il diXI, populorum fere omnium Mi *m consensionem ut iam olim Herodotus' ipse scriptum
Dρη tionem, i patriam 'fam1liam, i domicilium, ' origi-hlis .. pisci iis nem deniq; mariti sequatur, ac tametsi marit sit exul
49쪽
DE RE PUELICA, LIB. 1. 3IN extortis, eum tame uxorc5sequi tenetur, Ut omnes Iuris utriusq; interpretes tradunt ata quoq; omnium , ... , nactionu, qu Uxori concedutur, maritus arbiter est , ac D u -υμ
pr diis omnib' uxoris suo iure uti frui' potest nec tu 222 4
dicio sisti debet uxor sine auistoritate mariti; aut certe is funem in sine venia iudicis, qui auctoritate praestet, absente aut 's . et τ
bus intelligi facile potest marito aduersus uxorem ius, et
mano concessam fuisse satis etiam cognitu quatenus ',
quoq; modo uxores debeat obseqai ossicia sua prae Tanis. -- stare maritis.No dubito in cotrahendis nia pilis uxores se se in aliquato stipulari coniueutile, ne marito rupotestat θ,nsa.&ιηυ subii cuin tutaquς pacta conuenta,quonia cum legibus , O A P ιν diuinis humanis,& cu honestate omnino pugnant, bl.in febM, Aferii damo sunt, nec si iureiurad, incita fuerant, serua sto Dis. γε- da; cum nec eo Iureiurando quisqua possit obligari . t tu is -
necum liberos nabere. AP. IV. iam .Het. F
REcet Adisciplina patris ac liberorumpendetapa
tria potestate, qua vel natura, Vel Detis ipse naturae paren Optimus maximus unicuique in liberos dedit; vel ipsa lex in eos quos quisque sibi adoptat. Potestatis verbum commune est Omniurn , quibus imperandi ius est seu publice seu priuatim. Princeps inquit Seneca, insiubditospotestatem habet, maget iratus in priuaatos ater in liberos, magister in discipulos, imperator in miliares,dominus inseruos. ExiiStamen Omnibus iiDperandi ius ac potestas est a natura nemini tributa,prς terquam patri, qui vera est Dei praepotentis ac maximi reruomnium parentis imago ac simulacrum. Et quide Plato cum leges, quae adDei cultum pertinent, quibusdacapitibus coplecteretur, praefari se dixit de cultu liberorum erga parentes, qua Ous hoc spirabile coelum vitamque debet acceptam ferre. Et quemadmodum p aer filios educare,&honestis artibus erudire tenetur; ita liberi,
50쪽
ita liberi, cum p retarem vim ac robur adepti fuerint, parenteSamare ac reuereri,eosque dilere ac sustentare ciebent, δί modis omnibus sese illis obsequentes praebere; ac si ullum dedecus,vlla infamia in parentib' inesse videatur, ea modis omnibus occultare ac tegere. deniq; pro tuenda parentum salute suam periculis omnibus opponere. Quae obligatio est a natura mentibus cinimis uniuscuiusq; nostrum instita, S 'upparatam exsecucionem habet: cuius rei nullum argumentii maius esse potest,qua prima lex secundae tabulae, quae sola ex omnib' decaloes teilibus praemium liberis pro-ιὸ bis., ponit, qui parente cultu prolequutur tametu om-b Deuter. II.ώς cio nulla merces debeturh: eoq; minus debetur quod
j nulliun est in omnib' tum diuinis , tum humanis sane Ochiel. az chius edi flum; nec ulla execratio maior in sacris libris, y ' quam aduersus eum,qui ad male tecto a patris in pude lascelerate arrisisset. Neque mirum, si contentiones ac. c.. s. n certamina filiorum inter se legimus in saccis literis,pro parentum fausta precatione adipiscenda ac prςripienda,ut qui execrationem paternam ipsa morte duceret frit 6 inax acerbiorem Quid Torquati filius non sibi necem intulit quod pater illum a se abdicarat Nuid Plato, qui patrii execrationes ac yota urbet attedi: quasi nihil sit, quod api potente Deo esticacius exaudiatur Quod si tanta est liberoru erga parentes officiorum
obligatio, quibus iuppliciis dignos existimare debemuS, qui adueritis eos contumaces sint, ac intuito Qu poena uacerbitas iussiciat, qui iisdem anus intulerint na aduersus parricidas, qui parentem necauis sent, nullis unqua legibus supplicia fatis magna proponi aut ab ipsis legu latoribus excogitari potuerunt: ι i. adi. τοῦ etia II lege Pompeia supplicium magis nouuacinus1-pς-m g tatu,qua tanto scelere dignum decernatur. Videmus aetate nostra Turque tum,qui paretem necari iusserat, ardenti forcipe lacerari; deinde rotae obligatum trabe ferrea contundi postea viuum adhuc ac spirantem Jamis vltricibus absumi:nemo tame exstitit qui parricidam non