장음표시 사용
421쪽
ses, Notiti bergenses; non modo en .uus splessorem ob- scurant, ac Reipub. dignitatem labefmstant, verum elis Rempublicam in apertum discrimen coniiciunt, duarcana promulgantur,ac noui senatoribu rerum prςteritarum ignaris summii Reipublicae gubernacula committuntui. Quod cum Florentinis valde periculosum vide retur, rogatione P. SOderint principis senatus in constia tuenda Republica cautum est, ut cum caeteri quidem senatores Lxxx. te mesties essent, qui Principes seu Imperatores in Republica fuist ent, perpetii O manerent, ut ab iis noui senatores de statu Reipublicae commodius informarentur. Genuenses eandem legem in mutabili senatu ferre coguntur; qua scilicet perpetui senatores sunt qui Reipublicae principes ac syndici suerunt. Melius tamen Rhagulii quam Veneti, quorum eXemplar in constitue da Republica secuti videnturmam hi senatores qui dein in singulos annos, no tamen uniuersos hoc est simul ac semel, sed viritima vicissim mutant. odii tanta est: honorum cupiditas, ut non aliter iis citis neri possiti qua ut ciuibus omnibus in senatum vicissim pateat aditus, Solonis achum imitari oportet is enim populari statu Atheniensium constituto, mutabilem Senatu quadrin- sentorum ciuium in singulos annos constituit, sanctius tamen consilium Areopagitarum perpetuia fecit, ut veluti fixo ac stabili cardine mobilis illa Senatus ac magistratuum omnium annua conuersio quodammodo cohaereret. Atque haec de Senatu dicta sint, equitur videollicialibus 5 curatoribus Reipublicae dicamus. De cialibus ct Cisratoribuό CAP. II.
CVM in niuerso iure publico multa sint frugifera ossis ista
ac fructuosa, tum vero de personis publicis Visputa-&Curacorutio fructuosissima semper visa est ac tametsi pleraque I ' peruulgata de magistratibus cottata putandur, fere tamen in abdita obscuritate latent; quod, qui collegen re disseruerunt, nihil perspicue definiant. Igitur a de- a finitio-
422쪽
finitione auspicandum opinor: cialis esipublicapersiona
quae munus habet lege definitum Curator qui minuspublicum extraordinem' lege imperantis arbitrio gerit. Peregrinis vel bis aut parii Latinis,a quibus deserimur, tendit nobis est, ne verborum obscuritate rei dissicultas augeatur. Ouannuam eicialis verbum terendo Latinum pleriu: d. i. b. Ains fecerunt Pac Paulus ipse .cii appellat munerapublica,
Tranquillum secutus. Vt autem definitiones a nobis positae clarius elucescant, personarum publicarum distributionem a capite arcessere commodius est Personaspublicas appello,qua publicis muneribus incumbunt harum autem duo sunt genera,alterum sine imperio; alterum cum impello coniun-cctum. Sine imperio sunt, qui religiones: sacra publica
curant fuerunt etiam sacra priuata quaesamiliaria dicebantur ut pistifices ac sacerdotes: item Senatores,legati,quique iussis magistratuum ciues parere cogunt,Vt '' scribς,notarii, viatores, lictores,accensi, cornicularii;&id genus alii , qui quod imperio vacant,magistratuum administros se ferunt; quibus omnibus munera sunt legibus
edictis comprehensa hos igitur ossciales siue ossciarios me imperio appellemus. Et quoniam magistratuum descriptione Respublica,seu lege agere,seu bellum gerere,
seu maperare,seu iudicare, seu imperata exsequi oporte- at, vacare nullo modo potest,de toto ossicialium genere disseram US. Reipublicae principio a curatorib.regebatur,antequam agistratuu ac legu vis intelligetetur; omnia, inquit Poponius, manu regia tenebantur. Aristoteles quide uniuersii
' genus ἀρχοὶς appellat, quos magistratus interpretantur, ς emit auteriti magistratu definit, si consilii publici iudi- ciorum, ac imperii particeps est: ψ verbum ad eos tantii magistratus pertinet; quib imperandi ius est. Est enim
'Gr ci αρ ρον,το επιτατJων,id est, iviperare; quod in scribas, viatores,accaeteros magistratuum ministros conuenire
nullo modo potest. Illud tamen in magistratus defini Boiie ab Aristotele allata absurdum videri potest;quod
423쪽
DE RE PUBLICA, LIB. III. OS qui non su consiliorum ac iudiciorum publicorum p ir-ticeps, magistratus nomen non mereatur qua discipli-
naeli sibi contentialit, nulli aut certe paucissmi sint in Republica magistratus cum magna sit in Republica be-
in constituta enatorum raritaς, quos tamen impe Iio vacare docuimus: δ maximam partem precarium munus habere.
Inter iuriscosultos qui recte magistratum definiat habemuS certe neminem. Id n. Goueanus dissicile semis-biaeq; ac Ferreto visum esse δtellitus est: δ certe in ea qI ' sibi liposuit definitionc magistratus, errore labitur; w.rgistratum n. defini potestatein popul Roman or mariam. At oportet definitiones elle uniuerso um; singularia v. nec definiri, nec ulla dilciplina comprehendi postiliat pr.E terca pote)latu verbo naagistratus prouinciale fere sempsignificantur ut postea dicemus. Cui acius 'praeter deli b in n.tisca. r.
tritioncm Aristotelis, tres allaturum se spopondit: sic e-lnim ille Magistratus, inquit, spersionapublica quae iliri di-lctioni praeest rei quae pro tribunali ius dicim vel quae iurisdictio-lrnem ac iudicium publicum habet ulla quidem ratione quattuor faturae sunt unius Meiusdem rei definitiones Z quo nihil est a Dialecticorum praeceptis ac docti ina atque r. 'adeo ab ipsa natura magis alienum; quς non patitur ni' rei plures una definitiones este Dc scriptiones quidem rei cuiusque innumerabiles sitiat, quia rerum earum V
cuique accidunt, i m των emia βεβηκοτων, infinita est multitudo: tamen rei vim ac naturam terminare nullo modo polliint. Ist id quidem in arte ratiocinandi grauiter, mulio grauius tamen in legitima scientia peccatur, quae a magistratib. iuris initia, si irpem&originem ducere videtur. Nam id quod in magistratibus primum ac praecipuum est , imperandi scilicci prohibendiq; potestas, ab his trib.definitioni b.abest: magistratuum entia i lcgati,&ii qui b. iurisdictio mandatur, ius dicere, asi pro tribunali
iudicare ac decernere solent , non sunt magistratus ta
424쪽
Αo , IOANNrs Boni Nitione dornus Ciceronis ad Senatum decreta collegii, AE. .; ia, pontificum,ac de lege Claudia referret , sic auspicatus
Hia ad iii est', Pontifices religionis uni iudices egis, Senatus At ne- que peteriim Romanorum,neque nostrae aut Arabum religionis Ponti sicci stam habent maperandi aut prohibenda potestaterii, me iudicia publica ac pretuata exercent, in Im vocare, pr hendere coercere, punire, siententias exsequi nonposιnt: at ne viatores quidem aut licures dos habent. Contra vero saepe fit, ut is imperare pollit, cu1 iudicandi potestas est ad- , Lita h. emta: quod poste' perspicuum faciemus At quaesto-iutu res h parricidii, quibusque extra ordinem iudicandi fie-hat potestas,imperare,prohibere,in ius vocare, prehen-
dere, coercere,iudicare denique poterant. neque tamen
magistratus dici poterant. Quae cum ita sint, harum ominiatum definitionum nulla stare potest. Illud etiam animaduersione dignum, quod ex his definitionib. magna magistratuum, curatorum, ac ministrorum permrbationem sequi necesse est, cum nulla distinctio adbieti se 1. et beatur, Carolus Sigonius, qui magistratus definitione diligenter inuestigasse videtur,in eo lapsus est,quodMagistratum doniat,qM rerum humanaruin curam habet; deinde omni b. magistratib.iudicandi,imperandi auspicandi&exsequendi potestatem tribuit Deus pl. maX.rerum humanarum procurationem gerit. At non debet latius aut augustius definitio quam res quae definiatur patere, in omnes respublicas, etiamsi auguriis c auspiciis careant, magistratus descriptio in hac quam de Republica instituimus diiciplina valere. Dixim' prunis officiales omnes, seu magistrax' fuerint, seu magistratuu ministri, publicas csIe personas; quς oc ipso a priuatis differunt; φhi Reipublic negotiis nolimplicani :adiunximus ordinarium munus tractare, Ut acuratorib', quos nostri ρmissarios appoll. int distiirguere, mus; hi enim muneri publico, sed extra o Idinem incumbunt ut olim Diictatores, aestores particidii, ac caete'. . . Ii iudice CXta Oid1nem a populo, tollante ina agistra-
425쪽
lege lata piaescribi ac definiri: qtria nisi lex in ea causa inferatur, officialis non dicetur, sed curator. Atque id non modo ais tempori b. ubique heri, sed oluia i cis aeque ac Latinis iactu videmus; cauti 'tamen a cuberius no iiii principes minina arique munera, tum legib.wmulgatis, tum etiam diplomatu varietate, qui gillo cera viridis, ac sericeis funiculis viridi ac purpureo colore, tum cita V r borum discrimine a caeteris edicus itemporaria sun , cerni iubent. Curationum v. diplomata nec cera vii Idi, nec funiculis sericcis, nuc formula perpetui temporisco 'cepta sitiat. Acta melli coi posuic collegiorum iura pi Harcipum beneficio constituta iunt; si tamen iudicum aut magistratuum eiusdem collegii numetum princeps ati' gere velit illud dichomat oportea idq; etiamnum In Vili stimis ac sordidillimis munerib' 'publica sunt, saepe heri videm':plena iunt curiarum nostiarum acha, qui b.
sanct iones ac publicatione continent Us.
Quod autem diximus, leges de ossiciariis perpetuas esse,ad
muneriSperpetuitatem speci at, etiamsi annui sint aut semestres,qui publicis munerib .incumbant. ROm δ' qui , citi is, si videm omnes magistratus annui fuerunt lege Villia piaeter censiiram, si in menses octodecim, tandem in quinquennium prorogari placuit; quia tantum munus breuiori tempore explicati non postet Florentiae semesties erant Senatores Venetiis sex uiri sanctioris consilii bi-Inest res: at etiam arcis Rhaguliae praefectus post horas XXIIII.abdicat praeiectura; quae perpetua quidem est, sed imperium praefecti cuiusq; diurnum. Omnia tamen haec munera legibus desaniuntur, non quia leges tabulis desci ibi, aut in aes incidi, aut cereis plumbeiive sigillis, aut funiculis versicolorib.ac sericeis subornari oporteat quae tua dem faciant legum earum quae feruntur, leges tamen noessiciunt ' nullius enim populi leae san-b ηοη'to. chi orexaut magis diuturnas fuisse videmus , quam qu ζhis omnibus caruerunt leges inquam Lycurgi, quae quod scribi prohiberentur ' Rhetra appellarunt. Sic nim persuasum habuit, inuiolabiles ac diuturnas fore, si
426쪽
tur.Athenienses tamen plebisscita,id est, ιηφι ματα, in aereas tabulas incisa, columnis pendere Voluerunt,ne sis erroris specie peccatum excusaret. Cum n. centum sen a Plistareh. intores conscIibi placuisset, Antigonidis ac Demetriadis D ' tribuum accestione, lex ad populum ' perlata est: lin. - caeteri quoq; munerib. fieri cosueuisse tradiitGreci scri-
si creati sunt lege Iunia V: Tribuniplebis, lege i Duillia, cud Dion μὰ Vero alterum Consulem plebeium creari placuisset, id cor lib. o. Li leo Licinia factum Vestri Praetorem quoque urbanum e L,iatis, lib. legobextia esseXItem publicarum g quaestionum Praeto-1L uiui lib. Coes aege Cornelia ac Baebia. Infinitum sit caetera perseg:
Hsis ῖ, plenus est tamen Codicis Iustiniani liber prim ac duo-
Myce/υ atis l. a. decimus, quibus perspicuum fit singulis ossicialib. sin-- gulas leges este lataS. Muniti ordinarist diximus;*pterea' leges etiade curationiblerebatur ad populu:id est,iussu populi magistras . tu rogante, qua Romani lege appellant:vt Gabinia lege
Pompeio homini priuat0 imperium in annos quinque extra ordiuem datum est,ut bellum contra Piratas geret Ciceroprotege reta. dolegae Manilia contra Mithridatem. Et quoniam μ' si bellum illud breui coficiendum erat,nihil oportuit magistratum, cuius ordinarrum ac perpetuum munus esse debet, creari sed extra ordinem huius belli conficiendi curam optimo Imperatori committi Temp' autem rogatione Catuli detinitum est annis quinq; Dello Pirari- cogerendo; ut si bellum diutius protrahetetur,populus
imperium Pompeio noli a lege prorogaret, aut nouum substitueret unperatorem; sin bellum illud citius conficeretur, Pompeius imperio abdicaret. Huiusmodi curationes extraordinarias , nostri homines commisones appellant. Dici attara quoq; curatio fuit, non Ordinaria potestas: qu 1a Dictator no niti extraorduae ab Intcrrege vel etiam a consule line lege dicebatur, si res ita postularet:&quonia in creato Dictatore magistiatus omnes
abdicabant, placuit mapcini mei semes redarici quod
427쪽
s negotium,cuius causa Dictator fiebat, citius confecti set, imperio abdicabat. Nam Enailius Manaei cus Didὶδ tor creatus,Vno die re gessit, die sequenti abdicauit 4ς
status impetia diuturna tibi displicere.
Curationum autem omni uni ea vis est , 'timperantis arbitrio reuocari,aut prorogari pollini ac tametsi curationes in por aribus A Optu natum imperiis, stato tem pore fere detiniantur,mmonai clata tamen L exta aordinarium ire carium invia' cit nullo tempo ii micruales definitum. in popularibus imperiis maius imperium
curatori datum , breui temporis interuallo terminari neccsse est, nediti turna potestas ambitiolis hominibus tyrannidis assee andae praebeat occasionem iam propterca dictatura semestiis erat nec ulli unquam in libera Republica praeterquam Furio Camillo, imperi u diutius progatum videmus: cum enim populus Decemuiros legib. fcrendis emtra ordinem cum annua summaq; potestate creallet, iitque in alterum annum imperium
progasset, quousq; leges duodecim tabularum ex optimis quibusq; ciuitatum instituris selecta hiissent, Decemuiri coluetudine imperandi, Reipublicae libertate oppresserant, nii: de manibus imperium illis non sine maxima perturbatione ciuitatis, eleptu esset. Queres plebem excitauit ad creationem Tribunornm, ut libertatis culco des essent;&ex omni b. magistratibus, creato Dictator aliave potestate, extraordinem soli imperium F μri tineient. Aliter florentini, qui tere sexto quoque anno decemviros aut isto uiros cum summa potestate, nullo imperii tempore definito, extrao id ineln,RCIDU-blicae constituendae causa creabant, qui b. creatis, magistratus omnes abdicabant. Id autem hominibus imperandi cupidis Reipublicae inuadendae Occalionem dedit Periculosa est enim non modo in popularibus euoptimatum imperiis, sed etiam in monarchia ipsa magistia suum ominum abdicatio: quod tamen in hoc imperio nunquam video contigissh, pr terquam Ioanne Rege ab Anglis capto. tunc enim CaroluSU.regni pro Ura- tionem
428쪽
tionem a patre adeptus,quinquagriua curatores Reipublicae constituendς fecit, ut de omnibus magistratibus quibus potestas interim erat aciem ta libera quaestio haberetur. Tunc fluctibus ac procellis seditiosorum hombrium vehementeria stata est Respublica gubernatorib. destituta: sed haec stio loco. Ut autem planius magistratuum iuratoria disciplina intelli eatur hos quidem precatio illos quasi como-
repetere licet; commodatum non item,sed tempore definito.Sic enim Tacitus hi fit de Galba imperatore Occiso, cum trimestre imperium gellisset Precarsum, inquit, seni imperium breui transturum; non quia ina perium pre cario haberet sed quia ingrauescebat aetas iam sua; iii imperio minime idoneus videretur, idolatura mollesIbi,etiam si occisus non esset, breui ereptum iri prospicie-
. . ,. . bat. CurationCSitem omneS,etiamsi tempus definiatur. AN Utolim. ΟDICCTare,ante tempus desinunt. Exstat in actis Curiet
Parisiorum vetus decretum aduersus viatores; qui quum cum iudicibus quaestionum publicarum extra ordinem Tricassium milia post temp' quaestionib.definitum munuS exercerent eos curia abdicare iussit, cum officiarios non esse iudicasset. Hic diu tuis haereo; quod tametsi rerum gerendarum usu peritis facile videatur; caeteris tamen nouum est:quinetiam Demostheni cum Eschine ob id tantum controuersia grauillima fuisse videtur. Narogatione ad populum ac teliphonte lata, ut aurea corona Demosthenes in theatro, pro suis ergaRempublica meritis donaretur ob id potissimum quod urbis Athenarum arces ac moeniarciacienda ac sarcienda diliete tercuratiisset: F schines Dem Oimenis ad uel a ius omniumma imuS,rOg itioni intercellit; caulas interceitionis exle ibus conquille: at; quibus cauebatur pr mi laturum este neminem, nisi qui gesti magii ratus rationem populo reddidisset Demosthenes, quod sua dignitas agebatur, pro Ctesiphonte, vel potius pro corona, Orationem habuit omnium te anta sumam , cuius status in unius
429쪽
D RE PUBLIAE A LIB. III. Irunius verbi signi icatione pene versatur, scilicet qui it magistratus, id est, αρ hii cum cnii si sarta tecta curasset,
νιαν est eclocuit: Latini veterescuration es videtur Tran- ciuilius in Augusto commisitone appelhriae Admonebat, inquit, 'raetores ne pateretur nomen suu com=;M Oomb si oti ieri. Fx quo intelligitur nitin illud publicii moeni uni sarcie dorum,no ordinari una sed extraoid: narium tu ille: quia non est perpetua muror ima rela ciendorum ne cellita S. Muum videri debet nemini, si Demosthene munerii publicorum, inia gistratuum irit Iam curatorum, di 1 fcrentiam tectilis propterea quod in rebus agendis media Republica diutissime versatus estet. At isto reles vero nusquam illa distinxit, ut nec caeteri quoque phil O sophi; qui tametsi de Republica scripserunt, quam ne digito quidem tractarunt, eos tamen Laertius quorum vi
fuisse iudicauit. Nec mirum cuiquam debet videri, si Ca rolus Sigonius ac Nicolaus ruchius icriptis contrariis de imperio te mutuo impetiuerunt, nec se ipsos explica. uerunt; qui ille Iastorenses ac lenatori .is non attigeIaut. Ita Carolim igni legio. curatores misi appellantur, amit tendo Germani Si hen veteri verbo utebantur n- de cacaraum curiam appellabant iudicum, qui e X tra oredinem in prouincias mittebantur. Hic forsitan dicet aliquas, eos quos tu i Cesti belloru liras,
S Castelli cem missarios Parsiorurii vocant, ordinariam potestatem habere; Sc quidem perpetuam legib. acedictis compreheniam. Huic dubitati sudatis hel, si intelligant iudices libellorum vetere instituto curatore tantum fuisse, ac pie carium in i perium habuisse sed utilitatis publicae causa perpetuum pollea imperium 1llis tributum est manente vereri appellatione, qua etiamnum iudices currae libelloruin , com=nissarii Paria Menti dicuntur; qualidari iudiccs, clui imperantis arbitrio reuocantur a IU- dices curiae libellorum ne ab ipso quidem Rege reuo cari nunς pollimi, nisi iudicio capitali damnatuuerint. a. I
430쪽
ix IOANNis BoD1N1 aut sponte abdicarint: id enim Ludovici XI. lege cauetur; non quia magistratus curator esse non possit; nihil enim ,pius occurrit; sed quia non potest idem magistratus eiusdem muneris curationem isagistratum simul ac semel obire. Neque enim mandata extraordinem quae magistratibus dantur excitandae iurisdictionis causa, curationes appellari debent, nisi tempus locusve iudiciorum ' mutetur.Nec vero parui momenti res est, cumrarn.Iae,ue sis etiam Iutalconlultorum decreti planum sit, iudicium 3raga in L qui non consistere,si iudex datus, quasi magistratus ordina-
pr e. d. m. i. ri rure cognitionem tu re lusceperit, quam extra o
aην dinem iudicare debui siet: hoc tamen' ita verum est, si ME. ἡ ι rei cognitionem iure magistratus non haberet alioqui prob DD. in . I cognitionum concursus erit, hoc est, si quasi iudex da- a. j . . tus, magistratus de re proposita iudicare pollit, ordi-Aee Ae in Or naria magistrat cognitio potior futura est:vi sua vi ma-: C h gistratus iudice dato praestat, si utriusque par est imperib ala Dan una: magistratuum a sta firmiora sunt ac stabiliora iis duae extraordinem explicantur. in Heiam. Illud etiam perspicuum est, curationes' magistratuus V sed Uς - imperium ac potestatem exhauriant, minus esse gratio e ruis, fas nisi ad corormandos magistratuum mores,ac sordes 3-dem tqri et tubdas curationes suscipiatur: ut Venetiis quinto quo'
e-m ex hieti. Quaestore Iudices Vina populo extraordinem darentur. Fuit etiam oratio a extra ordinem cognitio iudicum, d T η'miri quos Vespasianus Imperator dedit terminandis litib'
dicandis vix omnium magistratuum aetas stillicere potuisset. Me mi a Carolo IX. Rege Flancorum decretam esse quaestionem extra ordinem, de agris dominicis ac Misis D. publicis prouinciae Ormanorum ' iudicibusque ordinariis ereptam cognitionem ac tametsi Rhotoma- sensis curia diu reluctaretur, iussis tamen iterum atque iterum