장음표시 사용
441쪽
de Scipione Atii cano divinatis cuia1 permatem magi- sttai tu in adipisci non pollet. Itaq Cicero in Riillum , niueb in ciuit, pote states, imperia curationes, abi uiuerso populo robicisci conuenit. Poetestatis verbo, magistratus promi urales, qui proprie sic dicebantur, intellexit: Imperia vero a de os, quibus urbani magistratus ordinario iure, vel extra ordinario munera cum imperadi potestate cocedebant:
Curationes, ad ea munera quoque pertinent, qua etiam line imperio tribuuntur. Oiatorie tamen Cicero, V cari sar inseruiret, quia maxima pars magistratuum Ccra a- torum non ab uniuerso populo, sed . iplcbesem Ori , patratiis, sciributis, lion centuriaris comitiis fiebant; ut antea docuimus: na Imperator proprie dicitur de eo cuius edictis exerci Lus parere tenetur Dux autem de eo qui , mentius est: militaris disciplinae petit', aciem instruit, castram ctatur,arces obsidet, imperator tame interior est. Ita Cicero bellum duce Xanthippo Lacedae. ODIO, imperatore vero Aidrubale, contra Romanos in Africa gestu crabit. Idc de Popeio Toties in lim mp.rator auἴe
qua miles. Verbii autensi Curationis COS Omnes complecti, bis mi ,- Qui fine magistratu muta publicum perunt, docet Cice- - ro φ .ldem, ii an ero, in qu It Inon Virati ,curatotes, biccr ι.ε. q. O. dotia, nam his trib. Omma fore munera publica complC- pNμπ ου --xus est ita Vlpianus quoque curatorem Reipublic 'di'. iiii l. ma serte amas: istratu diuitit, tum in eo libro quem de cura-gistriariis ret-
tore Reipublicae scripsit, tum alibi saepisti me Graeci λο- I
γiciis appellant: qui mulcta dicere non poterat ',id quod iοιο Cl. . in omni b. matristitibus licuisse antea docuimus
Omnes aute Curationes in magistrat abeunt quoti H et ruri totas
es ordinariti munus lege lata at ex eo, i antea extra or et '' tdinem gerebatur. id nostrae Reipublicae exempliS docili ι sii. . , raemus Romanorum exemplum cst de tribunis militum si qμ' qui antea curationis inmod urna Cositatibus nebant. sed uti orat, δε anno ab urbe condita CDXLIl. rogatione tribuno tum φρον Mict , plabis lata lex est, ut munus ordinarium esset, Scio Puli etaui, i tib ν.
442쪽
beneficio tribueretur: quod postea semper fieri confite-uit,nisi tam graue bellum impenderet,ut exrra ordinem tribunus militum legi oporteret ut in bello Macedonico aduersus Perseum Regem, Liciniusic Caslius Con-
si stiles rogationem ad populum tulerunt,ut eo anno*Tri buni militum a Consulibus legerentur:vti factum est. Ita quoque Costiles, Praetores, ac caeteri magistratus, uer-Uos ex familia viatores, scit bas, accensos, cornicularioSarbitrio suo legere consueuerant, ut in hoc imperio fa-
stum est usque ad Philippi Belli aetatem; qui Praetoribus
prouinciarum viatores creandi potestatem ademit, iis tamen qui praediatoriam iurisdictionem haberent, via In actis a tores actuarios sibi creare permisit' Nec ita pridem, id est,maiorum nostrorum aetate, Procurator fisci aduocato , qui principis causas agerent, arbitrio suo legere consueuerat : nunc vi magistratus ordinarii a principe creantur. Atque haec de ossiciariis curatoribus in niuersiim dicta sint; sequitur ut de magistratib',& quae Cuiusque propria sint, explicemuS. De magistratibuι III.
rium habet. Parum refert quibus verbis,si Latina desint,vramur,modo rem teneamus officialem genus esse diximus pei narum publicarum,quae munUS Ordinarium lege defin1tum habent: Curatorem vero publicam personam,quae mun publicum extra ordinem imperantis arbitrio gerit. Prius erat,vide curatorib. quam de ossicialib. diceremus cum illi prius exstiterint, quam legibus vllis uteremur.Nam principum Volun raS,Verba, nutus,pro legibus initio fuerunt ab iis enim curationes domi ac militiae manare ac precario dari; ab iisdem arbi- τι - Q, - trio sito 1 euocari consueuerant. illud est quod Pomponius scribat , manit regia principio Romanorum Rempublicam gubernari ac teneri, nec tigibm uti consileuisse. Certe quidem Iosephus,optimus antiquitatis interpres, si ae-litarum
443쪽
D RE 'VBLICA, LIB. III. 2s litarum originem ab ultimo principio repetens,in libris aduersius Apionem Graimaticum, docuit Moysen pri-ipuim omnium mortalium leges scripsiste. At ne quingc' te limo quidem post anno cibum legis exaudiebatur:
argumento sit , quod Homerus tot ac tam multis libris quos scripsit; nusquam νομου verbum surpauit. Quare necesse titit omnibus curatorib committi, cum sine legibus ordinaria imperia, munera, potestates conssiluino potueri laet; nec plancipes se legib. teneri paterentur, quominus qui vellent arburatu suo statuerenta, arbitrium autem illud ac liniam apoicitas legit, .mran inui videtur, quibus magisti alui imperium certis codition Ib. ac temporib. tiuendum datur; si quidem nisi potestato abutatur, adimi non polst. Uamobrem nostra principes, qui iura suae maiestatis nulla ratione minui patiuntur, in a dandis magistratibus ad liti vetere clausula uti solent;
QUOAD NOBIS VIDEBITVR quia quidem precarium, noor imarium imperium in nificatur. tametsi videtur inanis ea clausula in hoc imperio cum Ludovici I lcge
Ord maria munera semel a principe ex legibus tributa, in- Ditis ante tempus, nisi fraudem capitalem admiserint, adimi non possint. Eadem lex est omni uni pene ciuitatum ac Rerum publicarum communis sed ea clausula, qua etiamnum principcstia tribucia dis honorit, ac imperiis utuntur, significat omnia imperia extra Ordinem a
regi b. olim precario data fuisse reluod Rebuipublicis uti, leuit necne, lito loco disseretur. Sed prius definitionem magistratus a nobis allata suis
ponderibus exigainus. Ossicialem in genere collocauimus, propterea quod omnes magistiatus osticiales sunt; non item omnes officiarii. magisti atus: hoc igitur maxime inter sediti erunt, quod hi quidem imperium habet; illi non semper. Gnec melius, qui αρ ςd . α ντας VO
cant magistiatuς, id Cit, imperaΗtes; ποι το αἱ ν, quod est imperare acedic ι. Latmi magistratus, quasi magi fros, Vocant, id est, moderatores ac duces. Dactator vessio in maxuma potestate constit 3tus, a /θkr populi dice-
444쪽
26 I. ANNis Boni Ni batur': nam Dictatoris vox imperatorem significat, quasi edictator est autem eduere nihil aliud quam iubere , sed magistratus proprium eis sunt en in edicta, magistratuum iussa: ut scribitVarro in libiis De lingua Latina, si modo is audi or est.sed quisquis est no debuit Dictatorem inter
preta i, quod ab interrege diceretur: nam ea ratione mingi ster equitum Dictator quoq; vocandus esset, cum adictatore diceretur nec dii Patore sed dictatam appellare oporteret. Melius ergo D 1onvsius Halicarnasseus Varronis domesticus, qui Di statorem quasi edictatorem, id est, imperatorem, appellari scribit ac propterea Populi magι- se dicebatur. Suo eri dixma definitione magistrarus ab Iuris interpretabus S ab ipso Aristotele allatam, stare nullo modo
polle: In eo tamen nobis cia Aristotele couenit in viriq; ἐ-πιτά I De sitim magistratui tribuimus Ide tamen eos omnes
ν est lxspera quos Uciales dicim', ipse αρχὰς appellat ς; nomine scili- ώλαγ. h. et iuptas magisti aluum quibus imperium est in Republica; quos partem facit ἀναγκοian parrem πός κοσμοκ
ministros,viatorcs inquam. scribas, lictores , ad uarios enumerat; quos ipse magistratuum complecti itur appellatione; qui tametsi imperio vacant,imperii tamen par- θυι ticipes esse scribit, his verbis' της αρχῆς μετεχ ούας Alibi haeret ac dubitat num iudices oratores veniant magistratuum appellatione, cum ab imperio deferantur; quae dubitationes magnam in hac disciplina perturbationem pepererunt. At M. Cato cum viatores, actuarios&scri-e Atur . in bas plecteret ς; Uos , inquit, vestrae conditionis memores esse decuit, nec magistratus, sed ministros vos e se Hebraei Vn verbo iudicumn zA publicas personas qua iiDperiuna habent complectuntur: caeteros Uzu , id est, ministros,
Vocant. De oratori b. seu concionatoribus, quos ipse is κλης, α ς', ca , cu In impetri vacarent, nemini dubium est eos magistratus non irrisse; sed quae incommoda Rei , Publicae aut Vtilia viderentur,siuadere aut dissuadere co
Dib, . ueuisse. quod δε incnis priuato cuiq; licebat modo an, num
445쪽
DE RE PUBLICA, LIB. III. 27 num quinquage limum attigisset caeteris vero iubente magistratu Roma ne mi ratas erat ad populuin ratio'nem haber nili concessii magis ratas. Quo ii de iudici bus dubitat, magistratus iuri necne, facile es ad explicandum, si ac mus iudicu Miata ab ultim UaO 'Uiui AOUC .... A. apte sibi cohaerere: parte a n. Hicii cum magi liratus esse, parte sine magistratu e sic scribit. Eorum g tur qui participes sunt publici mune is, i leget cietina artis, id C; officialium quosdam magiitiatus elle, qui scilicet impcitu habeant; caeteros magi ldi aruum in inris ros appClla II 6- stat. Ea diuisio ne cellaria visa nobis c sit, Vt negati Oia CS, clices anapartitionem vitiant, effligerCinu S. Inipeia o I suis legib. minio tros maxillia tuum qui impcr locis rent,s, pilli meo)ficiales' appellant. Sed quonia verbo I Umin' hb. Lis ad Opi alab Oiamus, verbia illud de toto gonere dici como ' diu soportere iudicavit Duς, tum ut verbo ministrorum uteremur suo loco; tum tia ut hac dilciplinam aditum
forensem, senatori ac militarem accola io darem US: non . offficiarios appellamus populari verbo qui mulieribus publicisi ordinariis incumbuntative imperium habeant, siue ab imperio destituantur.
tui Iustinianu Patristi, illi res, Spectabiles, At a tales, ius iis c MClarisii iii, siue Speciosi o Persecti mi quae in B priuatos sut 'e' via ciues aeque conueniunt atq; ita ipso magistrat US. Uod is J h, ὸ - δε vero quibusdam h tribuunt in munere dignitatem, et Gborsi π.
v c omitibus . Marcii Ionibu , UO tam di impe alibiarium ac iurisdictionem habere confitentur huius Opi- de tui. 1υ.
uionis leuitas a se ipsa confiitata non dei ader. 1 ΟΙ - tionem tam , nec item illud quod gymnasiarcham iuri 1-
446쪽
18 IOANNI. Bo Dr Nati pis, hil iurisdictionem indiscipulos habere putant e quodqO- P o, is dena si demus,magna perturbano publici ac priuati iuris sequatur necesse est Alexanderim olensisauris omnium suae aetatis peritissimus propi abest a vera magistratus definitione quam caeteri, cum magistratus eos tantuetestatuat,qui sunt ord1narii iudices: sed ne id quidem satis est. Etenim magistratus etiam dicitur is cui imperium est sine iurisdi stione ut Censores ac tribuni plebis: contra vero iurisdictionem habent ordinariam plerique sine imperio ,sine viatore, sine lichore: ut olim quidem, ubique nunc pontifices,qui de rebus sacris,sanctis, ac religiosis iudicant. Pontifices inquit Lentulus, religionis, sint iudices; Dotis, Senatiu.Ex quibus perspicuum fit, cam' de imperio ac rurisdictione est, deque magistratibus disputationem, no esse ab intei pretum riuulis, sed ab ipsis iurisconsuliorum ac historicorum sontibus hauriedam. .L.M. scribit enim Vlpianus,' ' omnibus magistratibus, praeterquam duumviris, licere suam iurisdiectionem poenali iudicio tueri; quod non modo ad mulctam pertinet, sed hi '' etiam ad manus siniectionem. Hic tamen dicat aliquis, magistratuum appellatione a. ': a l. venire quoq; Duumviros; aliosi frustra exciperentur'.I- ins DF de tame negat, iurisdictionem Duumviros habuiste, aut
G ullam litium cognitionem, praeter quam quod poterant in possessionem mittere ac iubere cauere; quae magis imperium sapere, quam iurisdictionem videtur. Haec Vlpianus; qui etiam in eo genere causarum Duum uti os
: ζ. Praetoris iurisdictionem exercuisse scribit id quoniam
dilatio periculosa videretur, si ad Praetorem iri oportes Liui dandi,deret. Ob eam causam tutoris Sdandi pote itatem fecerunt ' - Duumviris,si tenues essent pupillorum fortun . Ex quo planum fit nihil eos iure sui magistratus, sed Praetoriae talitum iurisdictio itis partem habuisse precario.Qui vero mandatam aut precariam habent iurisdictionem, ni, hil suum dicere possunt. Sive igitur Duum uirinum potestas in imperio siue in iurisdictione tantuni posta fue-- .ca rit,ut lautus vella videtur,piectu ia certe suit. Ex quo
447쪽
DE RE VBLIC A. LIB. III. 4t' intelligitur, Dutim uiros magistratus non fuisse. Qui autem imperium a iurisdictionem habent δ vocare,&prehendere dc iudicio poenali iurisdictionem tueri S iudicata exsequi possunt. Quibur imperium est sine iurisdictionc,prehendere quidem licet, caetera non licent. Atu: in eo fallunt,qu luod antiqua lege Ateria Tarpeia' magistratibus omni b. mulctae dicenciae racta 'pO c d αν testas est iudicrum magistratib omni b. fuisse arbitratur.' Di nam si mulcta publici clicii caula diceretur a magutra G Cl. . it. ear tu puta a Tribuno plebis, licuit aut mulct am dependere . Festu F l . line caulae cognitione aut ad populit m prouocare, Vol M. certatio mulctae fiebat, ut saepe videre est apud Liuium V elis. ar.trii
idque fael um cst leges Icilia; quia mulcta non quidem , ' via claex esse infamiam Virrogaret, sed ex causa publici crimi s Fuis: amanis ivtiectus sustium no minuit existimatione na, sed cau- ιι, si . Quodsimules Adiceretur ei, qui magistratui se vocan-Ocira j'ha tinon pareret, aut rogatu non responderet, aut exalta h-.ia causa quae dignitate in non violaret, magistratui licebat mulctu. M. pignoribus captis mulcham exsequi extra prouocationem; quia Tarpeia lege, modus mulctarum magistratibus erat definitus, ut ciues inobedienteS coerceri posset illisso statu. Erat autem mulcta minima,Vna OuiS maxima, duo boues, aut oues xxx qua quod RVarietate pecudum grauiorem aut leuiorem ellacerent poenam,aut
dissicilius in Vrbem agi curari possent,aestimari placuit ouem quidem decem assibus, bouem centum assibus, id est totidem aeris pondo Sud postea auctis opib. ac linibus imperii propagatis, extraordinariae mulinae inuectae sunt, si causa grauior Occlirrisset: vide Fuluio scribit, . Liuius quod se Pr tore aduersus holles exercitus in f 1gam conuersus est et,&initium fiagae a Pretiore ortum fuisse diceretur; Tribuniplebis mulctam triginta millium aeris Fullii dixerunt cum antea suprema mulcta esset
Et quoniam huc nos oratio deduxit Agethia snω bis est ab errore purgandus is enim in Noctinus Atticiis ggi . N R 'Icribit,inuictam 1uprema fuisse triginta bouin, vel Cum
448쪽
duom iri: ex quo colligit, maiorem in Italia boum quam ovium copiam exstitille ac propterea Italian; dictam fuisse;'Iταλὸς enim Graecis ac Varroni vituli seu bos dici itur. At Dionysia ' Halicarnasseus Varronis domestic', lege Tarpeia mulctam omni b. magistratibus, cum antea Consulibus tantu liceret, perna illam fui si scribit: modutamen lege definitum, ne scilicet amplius u duos boues,aut ouestriginta ad summum, mulcta egrederetur. h p Consimili errore peccat Festus Pompeius,iisdem Ver' bis,quibus Agellius ut alter alterius ductu auctoritate lapsus esse videatur. 'terque etiam scr1bit olim ues
b.: . . tuit, ut duos oves pro duos boves legerem. At nequis pittet . utilis in Romanis antiquitatibus Dionysio Halicarnasleo homini Graeco plus a me tribui, quam Agellio, quam Festo Romanis ciuibus , ipsi a se refelluntur. Nam uterque id F st confitetur 4 minimam mulctam fuisse unius Quis; maxi-
δε - oitur minimam mulis ham unius bovis exstitille. Neque ramen video in Romanarum antiquitatim pervestiga-
tipne,quem Dionysio Halicarnasse anteferre debea-1nus, excepto Varrone, cuius hic domesticus fuit ac familiaris , ex eius fontibus optima quaeq; hausit: nalibros qui de lingua Latina circusseruntur,no esse Varronis,tu ineptiae declarat, tu etiari, in illis legitur, mulctam per antipnrasin dici: Agellius vero scr1bit, Uarionem li- oro uno S vicesimo Rerum humanarum, mulctam verbum Sabinia appellate; sed posteriores ramaticos per antiphrasin dici putare quo argumento perspicuum fit eos liberos non esse Varronis. Haec tamen quae de pecorum aestimatione diximus, auctoritate Demetrii Phalerei confirmantur. Is cnim scriptum reliquit argenti drachma legib. Solonis costituta futile iis qui lupam occidissent; qui vero lupum, quinq; drachmas: drachmam autem otiis precium exstitisse; quinque vero drachmas
bouis unius quod lupa facibus ovem capit, lupui robustior
449쪽
D Rrpus L 1 CA LI s. III. strobustior bouem ex quo planum cst , etiam in ipsa Atti- .iboues triplo viliores, qua in in Italia fuit te: nam fere decem asses seu denarius dia climae praeponderat. Alius item citcrror apud Ag ilium eodem loco, ubi naulina quae suprema dici tui, in singulos dies dictam tu isseti adit demendum est verbum dies: lex enim voluita singulis ciuibus , si plures cx eodem delicto tenerentur, non possCgraui Orcua mulctam exigi, alioqui non licuisset eodem die magiitratibus, si plures pCccassent, s. aepius mulctare: ex quo scelerum impunitas S magistratuum cotem tu sequeretur.Argumento sit illud exemplum Agellii, Marco Terentio quando neque citatus restondit, re lae excusatus e si ego ei ovem ruulatam dico Aluisitem error est apud Festum , ubi legem demulcta T. IT 'Menenium Lanatum Sestium Capitolinum Consi1-les sanxis scribit est enim inauditum a Consulibus leges sanciri: na lex ea lata est anno CCXCV1 I. ab V. quo Sp. Tarpeius: A. Aterius Consules creati sunt sed sexto post anno T. Menenius T. Sestius Capitolinus consules, rogationem ad pol, illum tulerunt, Vipem cudum mulcta aere aestimaretur, deculi1 vel decem aeris pondo inungulas Oucs, cetum naimgRlOs boues. Quod vero solis coirtutibus mulcham dicere licuisse Dionysius scribit, mirum videri non debet, cum eo tempore quo lata lex est, nec Pi artor, nec AEdilis Curulis qui piam erat creatus Cicerc, cum Platonis exemplo scriboret leges Reipublicae illius, quam cogitatione tibi finxerat,dem agilitatibus ita cauit Magistratus nec obedientem ci b τι Πλ
nepὐ testas potitu se prohibest,ad quos provocatio esto. Cum 3nagistrat iudica sit interrogastre, per populit mulcta σrtatio esto idem paulo post , Omnes magistratus auspicium iudiciumve habento. Qui putant easdem leges usie Romariorum, quas a pucl Cicerone videmus, errore labuntur: ἱostea docebunus, non omnes magistratus iudiciu Ea-uisse id tam cia Ciceroni utile visHm est. Iuri 6 4 Littvero, non modo is magistratib. qui suo ' At e liabeat sed citam
450쪽
ai,M.time necessaria putant, sine quibus ' iurisdictio inanis sit
se.eius M. in inutili futura,id est, imperium quod iurisclichioni cohaerere dicitur. Ex quo sequitur, Pontifices, qui imperio cauerunt, iurisdictione propria caruille, cognitionem tantum, seu notionem habuisse. Nam quod Lentulus, .-- ά. Pontifex in Senatu dixit, pontifices religiovis iudicessui se egis Seiratum, eo pertinet, ut perinde illis, cum ρος 1, . .,A' ' ritur de religionibus, ac caeteris suas arte peritis credi oporteat, aut ut iudices dati, seu ad facti quaestionem nudam , qui proprie recupcratores, seu ad equitatis cognitionem, qui verius arbitri iure dati, non tamen CX 5- promisso saepe tamen iudices appellantur. Itaque Vestales quae pudicitiam prostituerant, semper a Pr tori b. Vrbanis apud Liuium coerceri videmus in Pontilacibus nunquam in cum Publius Clodius Pompeia Caesaris stuprum inferre in templo Bonae Deae conaretur, senatus frequcias .de violatis religionibus quaestionem de creuit , Nascentis vero Christianae religionis initio diis j v lii . pontifices Christianos ne minimam quidem ullius reid Ist J.id F iurisdiectionem aut cognitionem in sacerdotes ipsbs ha-I . . f., , is tuisse testis est Augustinus i testis Nicephorus', te-D η' stis lustinianus , qui tamen illis cognitionem in sui or i, si is dinis homines concellit S. Nec maiores nostri pontifi- die is pii O cibus vllam imperii partem tribui voluerunt idque uih.h cepissime curia Parisiorum suis decretis testatum reli-
iis tu, aὸii, Cur ergo, dicet aliquis, tribunalia, mulchas,carceres, eat, fisi lar . quaestiones pontificibum permitti videmus quid haec ' γ nisi imperium dc quide merum significat Atella in Phis , --lso lippus Bellus,ac Ludovicus Belli F.Pariliorum politici
εr Vr prehensionem in sua dioecesi permiserunt. Ego vero su-
η t i statuo, quia magistratuum exsecutio est eodem tame aseo momento adempta est prehensio pontifici Patisiorum, I9. ἰωq- 7 quo fuerat concessa; idque Senatum consulto ac tametsit iis ιθ n6 ita pridem Henricus II ex impietatis causa' prehensionem