장음표시 사용
91쪽
De Igne Subterraneo. 69pe nasceretur aod si esset, neq; cogerentur nubes in pluviam, nivem, aut grandinem, prae caloris praesentia, uniuersaque illa regio, quae frigida hucusque credita fuit, feruidior esset hac nostra, quam incolimus. Altera verbcaloris aequivoca , minimin; dubia causa, est lumen;quod tamen non omniquaque sibi proficu uno erra experitur. Ratum namque illud est, nullique controuersiae expositum, agens unumquodq; actu esse debere δε quod praesui praesentia actionem mamlibet promoueat: proximum ver,caloris effciens quum creda tur lumen, praesens igitur, eluq esse debebit, secus expetitum calorem, haud generabit. At feriatur multoties astrorum lumen, Solis iubar per multam naturalis diei partem nobis de
nega turri quin apud quasdam gentes per sex
mensium intercapedinem nusquam apparet. Crassior praeterea his aer, densissima caligine obsitus omnem recusat luminis praesentiam quapropter Cimmeriae umbrae omnium in ore sunt, deducta nempe paraemia a loci tenebricosa conditione. At vegetant nihilominus plantae apud Boreales, mira foecunditate pollent arua, vivunt piscessu geluctati tantia animalia abditi in cuniculis perseo lora verbae r-ra superficiem incolumia peruagantur aliunde igitur sibi necessarias opes parant, quam a dubio
92쪽
Ioanni Nar j dubio illo,postq; longas periodos sibi commu
nicato lumine . Dic sedes, quo institutore, si quando emicat luminis scintilla,caloris foecunda parens, parcit illa gelu,& pisces interim tueturi hoc inquam nomine celebris, qudd hostis penitus innoxia , exteris vero prodigiose benefica. Respuit tandem inuicta telluris opacitas omnem luminis operam, Vixq, superficietenus affici se patitur. At vero leuis illa caloris impressio, quae Aristoteli passio, breui obliteratur, suique promotoris statim vestigia premit. Quod ut assequaris, ad speluncas, aut descende in subterranea loca poli Solis o casum, nullum percipies ibi calorem . quin si mero meridie statarius illic consederis, vel SPrio ardentes, non dubito tenui huic luminis opellae, sensu auspice, fore te renunciaturum, nouoque consilio e penu Ignis Subterranei ube rimo, copiosam caloris supellectilem mutuaturum, ad naturae sublunaris tutelam , atque pro
93쪽
De Igne Subterraneo. II Cap. XXIV. Astrorum influxus ex-
ta in generatione promouenda defen
CVod verbiertio laco deducunt Adueras arismirabile e Caelo subsidium, effla
gitat, ut sedulo perpendamus illius momentum nam quantum est de productis Philosophi testim ijs , praeterquamquod nil nostris ossiciunt , onus subeunt grauissimi Auctores mentem Praeceptoris interpretandi quo fit, ut expeditior ego descendam, atque perlustrem terrae penetralia, serib, atque oretentis obseruaturus flestis Legati munificentiam. Verum ubi concepta spe frustratum me intellexi redux interrogo Influxus assertores, sitne ille incorporeus, atque infinitae virtutis, nec nec Amphiis an solitarius in terrae visce ra penetraturus sit, vel stipatus satellitio motus luminis1 At rem illam incorpoream , atque infinita energiar,volens praetermittam, atq, declinabo , utpote imparem, Physicae tractationi δε ingenioli nostri viribus corpoream verb, atq finitam non admitto ea praea
94쪽
sertim ratione, qubd actio illa tempore egeat, ad hoc ut recipiatur, praesertim telluris in meditullio obstat vero rapidissima Caeli diurna verso, ne cuspis radij, quam stella iaculatur, minimam illam in portionem vim influxus ina primat praesertim quod patiens aegre obsequatur, ut noster cecinit Poeta Che a materia ali obbedire forda. Q uapropter, siquis admittat finitam illam virtutem adeo extendi, Vt terram penetraret, cuius tamen diamet tu milliariorum myriadibus mensurari non ignoro, momentanea tamen illa nouaque actio,vix ullam imprimet stratam in materiam dispositionem, eamque breui duraturam sita ut rediens stella improbo confeci tira semet rursus sit labores, iam obliterato pristino subiecti apparatu. Qui vero lumine, de motu vectoribus introducunt Influxus, rem non improbabilem tentant. Meminerint tamen,baiulos illos vix transgredi terrae superficiem, quod superiori capite indicauimus: Quapropter, vel pedes progrediens influxus ille
scrobibus obruetur . vel Dodona comi r artio
intentata, regrediens sano consilio permittet uni Subterraneo proprio uti iure in poste ium. En exitum tanti apparatus. Validioribus co- pijs instructi bellum terminantur ali Subtιν raneo sint , neq; illius beneficentiam contro
95쪽
uertere tantummod satagunt, verum Med4gnitate Promotoris hunc se posse deijcere plane confidunt Produc ut verbprima in acie Ari G stotelem, cuius signa sequuntur. Is non dubia sententia denegauit Igni vim illam generandi animal quin calorem in animalibus contentu, nec Ignem esse, neque ab Igne originem v cere,manifestum retur, & praedicat. Quo primo impetu atque aggressione, Ignem Subterraneum profligasse iactant se Aduersarij, atq; imitantur. Hos tamen conatu irridet, atque re
darguit Pyrausta illa in Cyprijs fornacibus ab
Aristotele obseruata, cui mox auxiliarium se adiungit Germanicus Gryllus, e terra illa oriundus , prae qua fictilia quadrata firmam instruem fornacariam surgunt,atque coalescunt: sterilis nempe alioquin sutura , ni proximus Ignis foecunditati debitas tulisset suppetias Pi piunt aegyptiae turmae pullorum, nuper C praefurnijs exclusae iugi Ignis opera, quibus censendis, quumtempus non suppetat, mensura venumdant Licitatoribus Memini, dum essem ephoebus, pluries me obseruasse,Venetum quedam qui Florenti se in Veteri Emporio venales exponebat vernos quoslibet flores , vel quolibet anni tempore. Tali verbutebatur artificio. Fornaculam medio in caenaculo extruxerat, a qua derivabat calorem tuborum
96쪽
ministerio Recta tendebant hi, nullusque patebat calor exitus praeterquam superiori canalis in parte, ubi neque infrequens, neque fortuitus. Hunc reserabat, statimque vase illo, in quo planta, obstruebat, rima'; luto opplebat; hinc statis horis vas loco dimouebat, ac tepenti aqua irrorabat. Sic invita bruma,vernabant illic flores, neq; dissimili industria Horaeos, atque Oporinos pollicebatur fructus, siquis pro labore, expens argentum erogasset. Non dubito,quin, haec praestaturus iusset, nam rustici circumducta arbori fossa, eaque vi-uae calcis glebis expleta, irrorant,terraq; perculant: quo artificio cogunt arborem, vel sub Dio longe praecoces edere fructus. Maiori copendio rem admirandam prs stat Ignis Sub terraneus in Insula Engroueladia, si Nicolao Zeno Nobili Veneto, atque oculato testi, fidem non deroges. Is enim ad radicem Ignivomimotis Monasteriti obseruauit, in quo Ecclesa D. Thom aedicata a P. Dominicanis excolitur. Perenni vero beneficentia seruidissunt fontis illic erumpentis, fit, ut ambiens aer Ecclesiae, conclauium, tepescat, derivata per Tubos aqua. quae tamen contractum seruat feruorem, adeo ut aeneo vasi supposita, panes decoquat, necnon ad Culinae opera ut aris
97쪽
De Igne Subterraneo. suat.Plura sunt in Monasterio viridaria, quae notam tegumentis, quam illius aquae calore saeuitaliam eludunt nivis atque frigoris quod qui dem asperrimum est ob Poli viciniam Proserunt illa flores,sruetus, plantasque varias, non aliterquam Pomaria in regione temperata. His concita rustica plebs, Monachos illos DLuos appellat, munera offert, singulos, tanquam Dominos, summa reuerentia, atque veneratione prosequitur. Haec ille refert. Inunc, de Subterranei uni operam controuerte haud enim Aristoteles tus pervicacis sustragatur, qui de solitario Igne, nullaque Naturae, vel artis opera cicurato protulit, quod nullum animes
CV X XV. Congruebat Ignem inco
lere Terrae cauernas. Micat proinde inii Subterraneus,cui tenebras offundere perperam studuerant Aduersarij. Quapropter, quum confirmata non minus,quam abunde, ni fallor, vindicatast illius necessitas a detraci oris calumnijs, superest,ut ex condicto congruam illi sedem assi gnatam olim suisse modo euincamus. Et vero, si ordinem niuersi spectes, catenamq; illam
98쪽
iam mirabilem, qua singula ad inuicem nectuntur, qui poterat terra distantissimo Elemento Ignis, qui Caeli convexa incolit, iungi, firmeque nectis Qui poterat e terra statim fieri ignis, nulla praeuia mutatione interiacentium Elcmentorti quod Piaeceptori placuisse obseruo eis Themistio minus forsan copertum, a queratum. Nulla insupererat cura igni Su, lunari terram inuadendi, quin ociosus amico
cum Orbe spatiatur Meq; si illum ambiret, loco concedendi fieret illi potestas. Distrahuntur equidem, non dissiteor, prae motus violentia exiguae Ignis portiones, nonnumquam vero propri)s e sedibus pelluntur, ex radiorum im petu, verit neq; longe exulant, neque diuti ne, sed patriam, quam auent, summa pernicitate tandem repetunt. Dictu, qui poterat Ignis e terra generari, Igne non praesente,neque vigente Quid caduca igitur terrae natura, mutationibus subeundis mancipata, iners iacebit, atq; inutile pondus , vixque superficiet enus naturae mandata absoluet ' quum proinde parque fuit, ut non sola, quam vidit Aristoteles siccitate aerra Igni necteretur, ve rum iraesentia, si niuersi ordo, Naturaeq; leges inuiolatae seruari debebant. Medium praeterea terrae locum Ignem occupare decebat placi de audi non enim recoquo Pytha
99쪽
De Igne Subterraneo. Tgoricam crambem, ii huius opinionem ab
Aristotele impugnatam videam expugnatam non videam.Me2ium ingemino rei, naturae, non magnitudinis quamquam non ignorem
hanc neque prster , neque fortuitb, sed certo naturae studio rebus quibusq; appositissime pridem suisse aptatam Liceat vero mihi a , crocosmo ad Macrocosmum analogiam impune traducere quod fecit olim Arist.
Dumtaxat rerum magnarum paruapotea res sExempla dare estigia notitiai. Quidni vero licebit, si homo omnium metrum Heraclito in quod admod finis Aristoteli, Epilogus,5 Compendium Magni Mundi Platonicis, atq; Trime gisto)at Paruus ille Mundus medijs in penetralibus continet Ignis socii, atq; lares, quo proficit, dunctiones praec puas absoluit, si Pergameno, atque euidentis fidem non derogas. Par igitur erat, ut Tellus, quae omnium mater atque genitrix simili non destitueretur supellectile, natorum in beneficentiam, suturaeq; prolis in praesidiium. Confirmant nostram de re proposita opinionem, Pythagorici illi, qui referente Simplicio inceriὐs icta callent. Ignem quidem in medio dicunt conditivam virtutem ex medio totam Terram alemum , ἐν quod in rigidatum ipsius es recreantem, propter quod,bi quidem Iouis turrem imum Nocant,
100쪽
ut ipse in P thagoricis narrauit, alij autem Duis custodiam, it in his Hic ille e re nostra narra bat.
p. XXVI. Opera, qua praestat Subterraneu Ignis modumque proprius scrutamur. Postrema tandem nobis superest tentanda
ni superanda, prouincia,speculatio nem,pe operum, quae prsstat Ignis Subterraneus Iam pro re nata libauimus nonnulla , importune tunc absoluturi, quod omni iure cogente prς- senti debebatur disquisitioni. Verumenimuero dum manum admoueo, ne mea vacillet fides aqvd Lectorem,in re necessaria, quam primo tractationis in vestibulo polliccbar di-sthrait me interim nescio quis curiosus, anxieq:essiagitat, modum sibi aperiri, quo Subterraneus Ignis opera illa prs stet. An proprijsinaedibus, intimisque in penetralibus fabrefaciat illa, moxque absoluta excludata an vero sedulus sconomus, Naturs Prore loca visitet,&negotia disponat Sciscitatur insuper, an, luntarius illuc properet, an euocetur Curiosissima equidem haesitantia , cui si pro virili sati