장음표시 사용
121쪽
Sulphuri cuidam Arsenicalis quod sauore Subterranei Ignis sublimia conscenderat, nubibu que exceptum, atque conclusum , si quandb infestos halonitrales spiritus nanciscatur, accenduntur singula, primoq; in conflictu disruptis maximo impetu iniqui carceris repagulis, obliquo tramite,aereaq; volutatione, feruntur in praeceps,horribile, funestuq; spectaculu praebituri mortalibus. Recreabit nos iucunda obseruatio Montis Amiatis, cuius e sinu Philippus Benitius Seruila, olim Medicus, interq; Diuos relatus,mirabiles euocauit aquas cerebri languoribus,&Epilepsi fugandae praesertim apprime beneficas,atque auxiliares.Superiori voro montis in parte areis e quibusdam perniciosos efflat terra sulphureo halitus, noctu, atque interdiu, quae loca Auerna iure dici merentur,
quias ni auibus contraria cunctis Eregione ea quod loca cum aduenere volantes Remigi oblitae pennarum, vela remittunt
Precipitesque cadunt, molli ceruice pro e
Gadrupede quoq; quo simul ac vestigia primu
Intulerint grauiter vis cogat concidere ima, Mambus ut sisint duris mactata repente.
Consederam ego illucescente die ad montis clivum, editoque e tumulo attentus speculabar concretos illos aestus sub nubium specie e cro- ceo
122쪽
IOO Ioannis Nar θceo purpurascentium, quae uniuersum fere hae mispherium, quod tunc cernebam sparsim copleuerat equum ex improuiso adoritur me C leberrimus Collegam Stephanus Rodericus de Castro cuius indiuiduae amicitiae, mutuaeq; beneuolentiae post humo hoc techiniri pareto interrogat, meaeo speculationis iam certior factus , dubitauit primum, an Nubes illae singulare monte eruptisent, nec nes mox vero ubi noua subnascentes conspicatus es , obte statur, si quid peregrini habeo, communicem haud eri me nubium admiratorem. Quin nuperum auditorem, respondi , ne Aristophane Socratis me crederet esse sodalem,audi, dicebam, quae monuerint illae docuerintve sublimi e suggestu Irrident inanem perscrutantium laborem, frustraneamque operam, dum longissimis e recesibus Fulminum, reliquorumque lanatorum phasmatum exordia deducunt squum tamen obuia quibus', sit genitalis ori
go, sulphureaq; halans materia, quae ventoruvi huc, atq; illuc distracta, unicuiq; abundi dis ut Duitur regioni. Non alia Fulminibus tribuit originem exsinius Vates, quam tame velatam proponit Poetico ritu, Infula Sicanium iuxta titus, Eoliamque
123쪽
De Ione Subterraneo. Ioianira ae uae fouant, Ualidique incuribus ictus A. it refer ut gemitus Pstradunt i, cauernis Seructar Cba bώ, et fur cibus Ignis anhelat Vulcaui domus Vulcanis nomis tellus: Huc tunc quipotens caelo descendi ab alto. Ferrum exercebant iacto Crclopea in antro, Bro et que,Sterope nudus me a Dracm3. His formatum manibus iam paσte polita Fulmen erat toto Genitor, quapiarima coelo. De cit in terras.
Non improbauit haec Clarissimus Senexbonusque sibi imposuit maturius haec pensitandi, ad rhapsodiam usq; eorum,quae olim promulgauerat. Interim, quoniam instabat hora communisseruiiij, properantes illinc concellimus,
Cap. XL. Fontes. SVpersunt postremo loco illa ventilanda
quae Ignis Subterra ueusui Rit, neque te rae orbitam transgrediuntur. Inuitant nos primum salientes Fontes, amoenitate alliciunt, perenni beneficentia cordari quemque sui in admirationem trahunt. Quae inexhausta vis, a Mundiis' exordio, immensis fluminibus edu
candis susticita Quis iugem Fontibus mini strat
124쪽
unkae Prolusium intenti, Fontanarum materiam credimus cum Aristotele inclusum aerem in terrae cauernis, saepe vero, vaporem ab humido quocumque eleuatum. Ne primum controuertas, saciunt quotidiana experimeta,cestatis praecipue tempore, dum ex aere aquam actutum gigni obseruamus in phialae superficie quod tamen commodius succedere intra viscera terrae,non est quod ambigas Sin interroges, quid conserat generationi huic Ignis Subterraneus Frigus inprimis duplicant, atque intendunt antiperistasis autores,nos vero abijci culida, quae in aere inquinamenta rigus extendi, atq; propagari non dubitamus linc extincto, praeloci frigiditate, omni in aere calore, cra soriq; reddita materia, nequit tunc non gigni aqua,quae suapte natura si igida, tumida est,
aereque crassior omni . Postremam hanc utinduat aqua qualitatem, mirari subit, quomodo, quantumue aeris absumat; ita ut proportio illa Philosophi decupla seruari, iacuum excitari nequeant , nisi circumfluus terram aer perrimas, atq; poros introducatur, vicemque absumpti substineat hinc motus ambientis ad centrum exoritur,nsi tam plerisq; notiti quam operibus naturs necessarius. Altera causa, neque infrequens.generationis sontium est, vapor ab humido corpore, vi Subterranei unis
125쪽
De I ne Subterraneo. Ioab eleuatus, quis frigido, densoque obviet obici, concrescit in guttas, quae mox copiose fluunt
Io liquiduuar, cui contra Iofragore rorem M ix ab . in latices, diripis plenior errat.
Absonum prosectbesset, si ius illud obicis controuerteres in Fontanae generatione dat fore ratus, si frigidum tunc non exulet. Etenim obseruamus in altificiosa destillationes, naturalis arnaula quod sublato repagulo, nunquam coeat aqua, superinducto, quamquam egelido vel calido, concrescat illa, perque rostrum es fuat: copiosior dubio procul sutura, si quando frigidum reuocaueris. Densus insuper debete ii obex, secus c5missos sibi vapore ebibit atque disperdit quam diuersitatem Austrina vigente constitutione obseruabis, Ipse ii dessepe insentibus sudanti axa,
Et guttas de marmoreis stiliarecolumnis.
lateres vero, atq; tophaceum lapidum genus
vix madefieri, quum tamen eadem corporis portio his communicetur. Extenuari vero in
vapores numquodq; humidum, inque sublime ferri tenuiorem illius portionem, non esto ub ambistas, toties experimento admonitus. Non unius modi velo est corpus illva, a quo madefit terra pluuiae rores, pruinae, vix superficiem assuunt sumina mare immensique aquarum gurgites quos proprijs in visceribus
126쪽
ribus continet illa, uberem in inistrant materiari copiam. Perreptant fluminum venae oeca telluris latibula quod vel puteorum aquae tibi in-ldicabunt: nam crescentibus futiij exiccanturi& illae hoc ver,experiebamur testate superi tris anni Mare quin etiam insinuat semet intrat terrae cauernas, patentiore irimas ubi verolnullus superest aditus, bibula terra tenuiorem, lneque reluctantem attrahit ubique humorem,
quod, praestantiacus illi inconspicui. Tan-lde nuda e tellure eleuat Ignis Sub erraneus moi
s amo vapores, qui frigidum impingentes inl
obiicem,concreti regrediuntur, perrennesque erumpunt in Fontes.
Cap. XXXI. Aquarum Sapor. M Elius, ni fallor rei veritati consuluit,
qui Dulcem dixit potabilem aquam, quam qui α, ον qualitatis nempe expertem. An non frigida, Shumida est aqua 'grauis insuper mollis , lubrica, lenis , tenuisque tandem fiunt ne tibi hae qualitat s cur igitur qualitatis expers risi a tum si cotrahas ad aporem, iam duplici nomine eris reprchendendus 'uod particularem erronee fecericvsii- uersalem nunciationem, nec non, quod in-l sipi-
127쪽
De ne Subterraneo. ID spidam nobis diuenda aquam. Excedentis equidem saporis expers est potabilis , verum tam saltum, quam quod falsissimum , aquam proprio orbari sapore Etenim quum mixtum quoddam illa sit , potiusque queum , quam aqua dicendum , Aristotele monitore suus yero debeatur sapor, odoris isto unicuique, dubio procul sapida erit aqua. Quod si nullum
suppeteret aliunde veritati argumentum commode illud ministraret purissima quaelibet fontana,si curiose destilletur mam sal relinquit euidentissimum vasis in fundo: sapor vero a sale dubio procul exoritur. Huius mediocri portione,quam vel ambit, vel secum deuehit vapor, non salsa fit aqua, verum suauis, atque potui iucundissima : si plus inualuerit, medicata dicetur , valentibus inutilis, eoque praecipue nomine explodenda , quod aluum remoretur, urinam, Coi Dictatoris obseruatione Verum enimuero, utim sapida evadant mista ex alieni corporis noua miscella, nulli poterat Alicius negocium illud demandari, praeterquam sali; nam, promptillime liquatur, sinsulas humidi partes parteS subit, arctoque cedere illis adeo iungitur, ut nonnisi maxima vi postque compositi fata,vix inde avellatur Gales autemsapores ex qualibus avicommictionibus, ut se docuisse profitetur Aristo
128쪽
teles, sic non negaret necessariam uni Subterranei operam in mistione illa vere promouenda, atque absoluenda. Cuiusque praeterea Salis fossilis auctorem agnoscit, atq; praedicat
Subterraneum neni. audi docentem. Sunt autem in mustis locis. Fontes, fluxione fluui rutis omnifarios babentes sapores , quorum omnium causam ponendum inexiuintem,aut ingensiam virtutem Ignis quum enim exuritur terra secundum, magis, si minus,omnifarias accipitformas , colorum , saporum Aluminis enim, aliis, saliorum talium sit plena virtutibus, per quae perc tantur aquae, exi Hentes duhes , transmutantur.
Cap. XLI Fontana Medicata. GTolidus plane est, qui Thermales feruere
aquas perenni scaturigine conspicatus, haesitat, usque Ignis Subtιrranei controuertit. Conuocet auxiliares astroruin radios,qui interpolata, segnique opera cunctabundi in finibus haereant.Concitet hic spiritus anhelos, vel tantdem rediuiuos cineres, calcemq; euocet alius dubior ocul singuli hic triumphum excitantem Subterraneo. Nam, ut disputationi omnia condonem, dicant primum, quo auctore Calx cinisue constiterint in terrae meditullio
129쪽
De Igne Subterraneo. IGIconflagrarintve corpora illa,absque gnis ope ra Verum spiritus, qui soboles enis Subtem ei agitabit torpentem Ignem, nam
Vidi ego iactata motasace crescere flammas, Levi di nullo concutiente mori Non generabit igitur. at generet iam in Ignem recidis, quod, S radiorum fautoribus continget. Profectorem acu tetigit Pontanus au dicanentem. Ipse monentute multum tetare ob ima Debacchari ignem, camposque exurere aperto sInde fluit caudum referens ex igne maporem Vn afugax, tectis seruent, i balnea lammis Maius est, quod sontanis confert Ignis Subterraneus,dum medicatas illas reddit, pr curiosa Salis mistione diuturnoci incubatu. Reserat ille metalla, atque metallica singula, quae tandem alluens aqua, larijs inficitur ijsq; admirandis virtutibus, ita ut 5 acrae minime controuersam, nomenclaturam, tandem, inde lucretur.
Cite intulit Aristoteles, quod si Mundus
factus est, simul,&ortum est Mare. non non inscite alius, qui factum, tale, quale nunc experimur, salsum nempe, quandoque, et ama-
130쪽
ωamam in ex nimia Salsi intensione . Confici an se proinde improbo labore in uestigandi causam Salsedinis,in Mari praesertim, qui undum non factum , verum Summo Otori coe-uum, magno piaculo, autumant. Non est cur
ambigas astrui hinc Salis praesentiam in unaquaque aqua, si tenuiori illius parte vi Solis, ut dicunt, concedente in vapores , Mare evadit salsum nemo enim, quae non habet alteri largitur Caueant hi tamen, ne Mare uniuersum ex salso iam redditum fuerit amarum, quod salsum non evaporat, sed subsidet. amarus sapore salsi intelisione. copia oriatur,quod superius ab illis accepimus. Praeterea cur ex actis tot annorum centurijs atque myriadibus, quantumuis circularis sit aquarum generatio, non concreuit Mare, is auigijs substinendis perquam idoneum, admittendis penitus ineptum iam iam euasu: Sint illis hec curae nos ver Aristoteli asseti etes,quo ast alis sapor propter comm istionem alituum, , quaocmnq; aliqui fuerit, quod commistum est, talem. Dcit porem: prs-terea Mare, non ex ducta Gum esse terra extali tamen verum es i. pro com nrilnicata eruditione hanc illi rependemus gratiam, ut primaevam salsedinis causam ipsumq; propter quid anxie expetitum diuq; expectatum ab ljs praecipue, qui Mundum factum dicebant, sero tandem re-