장음표시 사용
101쪽
satisfecero, haud prosect operam ludam,quii minime dubius hinc patefiat aditus ad ea , quae in posterum allaturi sumus probe capessenda.
Hoc age percunctator, quo tibi fiat satis. Singulis ille modis, quos dudum recensuisti, consulit naturalium rerum prouentui, atque saluti. Proximam, uti par erat, afficit inprimis, m teriam Ignis Subterraneus, eamMe, vel superat, et varia mistionis genera molitur, pro quorumodo noua edicitur forma nouo coposito ius dictura. Legatilia insuper propri caloris opera promouet, atq; fouet simplicia, mista quod audisti sepe ius. Nonnunquam vero fit ut obsequentem nactus materiam Ignis ille, copiosumque commeatum, longis itineribus no .uas faciat stationes, vel Colonias deducat Inuitus nunquam properat nec volens euocatur, sed Naturae instinctu Lumen astrorum, non tam veneraturus, quam amici caloris contubernio fruiturus,Terrifines quinetiam prster- graditur. Nouum hoc minime continget ei, qui nouit, simile ad simile ferri, dissimile vero, contrariumq; auersari, atq; refugere. Patmii terrae pori, frequentesque rinas exitum parant uni Subterraneo, Eslate vigente quo fit ut frigida,tunc reddatur Telluris viscera, avolante Igne, cuius praesentia aestuabant. Vt vero rigidum hostem aduentare persentit actutum
102쪽
palantes conuocat ille Phalanges, mota latibula repetit , idq; optimo consilio iam mo-uas describit copias,&antiquas prae nimia forsan licentia contumaces, alienaq; consuetudine corruptas, instruit abundes, atque expurgat. Sic reparatis viribus, rursus hyeme feruet, immensum terrae aestuarium. Iam latis tibi fuisse factum opinori concede remora.
Cap. XXVII. Singulatim opera Ignis
Subterranei prosequimur. NON Ociosus proinde Subteraneus Ignis,
nequesmetis viribus,generationi Simplicium sic incumbit, ut interim uberem istorunon detrecte prouentum Duos vero, primuinstruit satellites, quorum legat ilia opera, Sopibus nouas generationes absolui te ambos quidem e terrae orbita oriundos , exhalationem, scilicet , vaporem quamquam hic sit
potentia, velut aqua, exbalatio autem potentia,NG
lut Ignis ambos insupercalidos, prae communicata afleistione, non a Sole, longinquillimis Astris, etsi horum operam non respuam insuperficie Terrae, irrideam si penituis insinuare tetes,verum ab igne Subterraneo, cuiukenergia ex humida, siccaq; materia, ubicumque illa conm
103쪽
la consederit , perenni studio promouentur,a que eleuantur. Quapropter, quum Vapor,ac Exhalatio cuiuscumque , pene,misti inanimi sint omniseminarium , non secus ac eue tuum cun- horum, qui fiunt in sublimi rationi consent neum esse duximus ordine sub certo ea censere, ne vagi, atque incerti,vixq singulis recem sendis quod imperat P/olusio, suffccturi, erremus in posterum. Commode vero sic partiemur. QuRa vapore, exhalatione prouenuunt, vel in terra gignuntur, ibique esse perseuerant, vel e terra erumpunt, terramqs repetunt, vel tandem non reduces,euolant in subli inia; cuius sertis sunt Stellae cadetes, caudatae, Caprigantes, Halo, Iris 4 reliqua Phasmata. Et vero, ut praepostero, quo narrauimus ordine, exordiar,Meteora haec,omne,quod habet, Subterraneo sim acceptum se referre profitentur Eximo namque illuc conscenderant mutuatis viribus suffulta, mox vero Astrorum a mula, sublunare Orbem splendore corulco irr diant: ex octo, scilicet, ad negocium iam eru-pente facultate,& proxima illa potentia, ambito Ignis actu potiti. quod assequutus Poeta
cecinit. Hos igitur tellus omnes exae ctuat ae Ius . Expiratque foras ire aperta promptaque caeli.
104쪽
Succedunt ea, quς olim eleuata sub forma a poris, vel exhalationis terram rursus reuisunt qualia sunt, Pluvia, Pruina, Ros, Grando, Ful gura, Fulmina, Venti, hisque cognata. Con scenderant vero haec dubio procul praeter elementi propensionem, e cuius sinu tunc erue' bantur, non vi Solis, verum sese nis Subsereanta contubernio. Non dissa mulabo vula Ler
rorem, a quo non unquam mu etiam cauenteruditi. Siquidem passim audiuimus rapi,atq, trahi halitus huiusmodi ab Astrorum lumine,
tanquam potet Phoebus aquas , 'deraq; nouo se in per liquore madescant. Valetne aetherea natura, quae corruptionis nescia, alimenti e L se indigae Fabulas mitte, Lector, Poetarumque figmenta, reque ipsa monente,cautior reddituS in posterum, non ignores, simili prorsus praeuia actione Solis, his Subterranet, conscendisse vapores ad mediam usque Aeris regione Sin profectionis scisciteris mometum, in prom- ptu causa est, inductus nempe calor, eductusq; praeterea Ignis Subterraneus Indit tim est enim hoc sublunaribus, ut prae serma modo , atque
mensura, loco quin etiam potiantur: ex quo circumfertur, res,quantum acquirit deserma antum, π de loco. Quum igitur inducatur, vel euocetur quandoque calor a Solis radijs,comunicetur proprio nixu ab Igne Subterraneo, fit,ut
105쪽
compositum,praeuia dispositione sic affectum, nulla vi conscendat, profugumue exulet, Veritus Ignis Tyrannide, sed praestantiores, sibique designatas sedes conscendat, atque Occupet a
Cap. XXIIX. Nuses, ' Pluvia. EPuriore humidi corporis portione susci
tat Ignis Sub erraneos tenuissimum vaporem, interdiu, noctuque hic vero in sublimem conscendens aeris regionem, media haeret in via, comite, atque promotore destitutus obfrigoris nequitiam. Quapropter, Vel concrescit in nubem, vel redux delabitur, terramque prae squallore dissilientem ferruminat, atque compaginata Hinc crusta obducta, coercetur Subterraneus Ignis, moxque viuidior excoquit humidum illud in succum opportunum, ,egerantibus quibusq; apprime consentaneum.
Cap. XXIX. Prodigio se Plimia. O Minosum plane est aliud e Caelo pluere,
praeter aquam, Non ignoro ventorum vi in Aera conscendisse quandoque ex area in
106쪽
tegram annonam, evulsas arbores, rapta cau;
tes, nauigia transfretas e quin etiam cineres Vesevi uniuersamque Asiam conspurcas e. Ueneror vindicis, vel monitoris Numinis artes nihilominus reliquas admiror ego Pluuias ex Naturae praescripto, quas olim contigisse depcnunt testes Omni fide maiores Pluisse namq; ferunt,Lacte Sanguine, Carnibus, Adipe, Metallis, Lapidibus quae oninia, ni fallor, auctorem agnoscunt Ignem Subterraneum. Quum enim, nil sine causa fiat, Aer vero cx sui natura simplicis imus sit, atq; tenuissimus, reliquum proin deest,ut non nisi vaporibus, atque exhalationibus inquinatus breue, rigiduli que hos hi it maduenis commodet. Qua propter Ann Sal. 1 uero pluisse tradit Surius in Insubribus grandia Saxa, e quibus num pondo librarum 2 o. filisseq; silicibus duriora, atq; odore sulphureo. Cogi non minus possunt metalla media illa aeris in regione. Quandoquidem ex halitibus,
frigidi opera, concrescentibus, metallica constat natura Signum autem , quoniam calore liquantur,ratumque praetcrea Ost se staribus, erupere nonnunquam perniciosos halitus,qui uniuersam aurifodinam, saxaque singula auro purissimo obducunt. Neque enim verisimile est alio se insinuare metalla ingenio intra lapidurimas inconspicuas praeter quam sub tenui halituS
107쪽
litus specie, qui tamen prae obice, atque rigore
concrescit mox atqueinduratur. Quid prohibet,quominus non cohibita exhalatio illa erumpat e subterraneis carceribus liberum in aetε, Igneq; tandem destituta,prae loci frigore,concrescat,breuique intercedente temporis inter capedine descendati Infrequens est euentus, fateor verum materis culpa, quae saepius nulla, aut, exigua, vel tandem inepta frequenter Vero euenit, ut Ventis, atq; Procellis agitata dissiliat, hinc discerpta metalla, praetenuitat delitescant. At verbPingue illiad, quo terra redundat, si quandb exhalaverit, ubi nactisssuerit rigentem aeris sedem, concrescet actu. tum atque glaciabit, reliquorum pinguiuia i in morem quapropter contracta mola, grauitate adaucta. adipem aemulabitur, tandemq;
descendet. Neq; maiorem tibi incutiant admirationem frusta illa carnium, quibus aliqua-do pluisse Chronologi tradunt breui namqueen cheiri Iecoris parenchima simulare, quin aemulari te docebunt Chymistarum Tyiones, Sulphure,atq; oleo simul ad ignem liquescetibus Prius velo qua tanta nanciscantur cosistentia quatam sibi necessariam nouit artifex,rubescut sanguinis instar, pro insigni quam Sulphur continet tinctura. Finge tibi modo sulphureos halitus,seruido pingui casu occurrisse, iam
108쪽
primo ex congresti stilla deciduae rubescentsin diuturnior illis per mittatur consuetudo,concrescent quin etiam Carnium in morem Lactescit pluuia pri in tim, si alienae substantia misceatur, volitantibus nempe cineribus,Gypso, Cerussae cocedunt,s non unquam Lithis gyrii halitus in Lac Virgineum, tunc praesertim quuacidus occurrerit in Aere vapor. Sic naturaes mula ars,compendi facilique ministerio parem elicit candidum liquorem Cap. XXX. Pruina. RArefacta e tellure prs diurna ,eaque breui Solis opera , promiscuum excludit hyeme vaporem Subterraneus Ignis Occurritver,confestim ambientis frigiditas, adoritur, sugatq; auxiliarem calorem Riget vapor, hs-retq; proprijs in finibus, viamque erupturis in posterum socij vaporibus obstruit,atque de
Vem parauerat dulcem succum in Terrae visceribus Subterraneus Ignis, mox ero
109쪽
gat sub vaporis specie, Solis accedentis suasu cuius opera quin etiam soli repagula laxantur Sublimia petit vapor ille, ibique moratur, donec abeunte suasore, noctem frigidiusculai gente, contrahit tandem semet, fastuq deposito , almae parentis gremium oecundaturus, concedit, terramq, revisit.
p. XXXII Caligo. ΙNsoecuda Nubes,&qus segetum, fructuum
que foecunditati saepius ossiet , Ionis Subter ratie sodalitio destituta priusquam mediam te,neat aeris regionem grauitat atque dissiliens, terram madore infesto perfundit hoc nomia ne solum benefica, quod serenitatem portendat, iam expurgato aere ab inquinamentis.
T Naturae Genius habebit me subscribetem , cuius sententiam venerabundus modo transcribo. Quo enim congeiata est nube , nixs, quam a*tem apor,pruinas qu apropter,aμt temporis anni , aut restionis signum e rigidae non enim utique conge'aretur; adhuc multo inexisten
110쪽
se calliditate si mus spe inceret frigus. In Nube enim adbuc inest multum calidum residuum Ignis, qui evaporarefecit ex terra humidum Habebunt,
Recetiores,quicumque pingue, nescio quod, in Nive obseruant, dummodo utrique non recusent citatioris spiritus operam. Siquidem non destitui nebulam illam portione quis Subterranei, fateor, secus frustulatim decideret; pingui non orbari conijcio nam glaciata dissiliret.Praeter id,qubd vermes in Nive,& ex Ni-ue putrescente gigni iam teneo At neque spu. mescere poterat Nubes absquecocitante spiritu, cuius certa vestigia conseruant aquae e nivibus liquescentibus. spiritus vero ille minime dubia soboles est qui Subterranei quod breui audies.
p. XXXIV. Grando.QV ver pridem conscenderat vapor,
si quando comite pene destituatur, glaciatus concrescit, diraq; fit grando tui. uentibus singulis infesta, atque infensa. Locus
illi genitalis varius, non unus generationi modus. Cogitur assigore, cogitur nec non a B-dali calore circumueniente Suus quinetiam
stet honos vaporibus haloni tralibus , qui non dissimili euentu stillas in sublimi olaciant non