Isidori Hispalensis De natvra rervm liber;

41쪽

DE NATURA RERUM LIBER scientiaeque peruenit Mystice qu0que dies imaginem legis p 0rtat. Sic

ut enim diei clarita obscura tenebrarum inluminat, ita et lex uiam ui tae demonstrans depellit tenebras errorum, lucem declarat uirtutum et iniqu0rum peccata arguen b0110 ad meliora perducit. Festi autem dies in ueteri lege isti sunt: Dies gym0rum phase quarta decima dies mensi primi est, quando luna plenissima abiecto sermento agnus immolabatur. Dies pentecostes est, in quo in uertice montis Sina lex data est Moysi, in qua de rugibus primi panes ossere bantur propositi0nis. Die sabbat0rum est, in quo tia celebrantur in lege et in quo manna in desert non licebat colligere. Die neomenia 10rum est celebratio noua lunae, Semper enim Iudaei in mensium principio, hoc est prima luna diem sestum agebant: sed idcirco in principio mensis hoc faciebant, quia deficiente luna tempus nitur et iterum nascente incipitur. Dies tubarum septimi mensis principium est, quand Iudaei 0lemnitatem agentes amplius tuba canebant et 151 seientiae L perueniat desunt uerbα α mystice quoque usque ad p. 6, 9 scripsit in B E et metui Areu Inr. 3. depellati 5. age- morum phasse D . quatia A die A . pentecoste A est om D in m. D 9. rapositionis A cio I 10. collegere A neomeniorum i 11. est om celebraei A enim autem 12 principia A 14. nascente luna Areu dies autem principio Areu. liberatus peruenit ad lumen iustitiae longis ad terram sanctam circuire dis- Hieronym. Comm. in Vach. l. pendiis, ut exceptis duobus aleb et p. 779 Vall. p. 1419 igne in Prima Iosue omnes in solitudine caderent. Infestiuitas est ZFm0rum phase, qu0d hoc mense et a Nabuchodonosor et apud nos Graeco Latinoque sermone a multa post saecula alto et Vespascha dicitur Secunda pentec0stes p0st iano templum Ierusolymis incensum septem hebdomadas, in qua pane pro est atque de Structum, capta urbs e- positionis de nouis primum rugibus s ther, ad quam multa milia confugerant seruntur. aertia in mense Septim tu Iudaeorum, aratum templum in ignomi-barum propitiationis et tabernaculorum, iam gentis oppressae a Turannio Ruso. id est σκγηνοπηγίας, cuius eXtrema die In Septim uer0, qui apud nos appella- egressionis appellatur et terminus. II tur October, sicut supra diximus 8. i. 852 147 5): Ieiunium quarti occisus est Godolias et Iudae tribus ac mensis, qui apud Latinos uocatur Iulius, Ierusalem reliquiae dissipatae. Lega die septima et decima eiusdem mensis mus Ieremiam. Mense decimo, qui apud illud arbitrantur quandi descendens nos Ianuarius dicitur eo quod ianua Moyses de monte Sina tabulas legis ab anni sit atque principium. Egechiel iniecerit atque confregerit et iuxta Ie captiuitate positus audiuit et cunctus remiam muri primum rupti sunt ciuita populus captiuorum quinto mense tem-tis. In quinto mense, qui apud Latinos plum esse Subuersum, quod plenissime appellatur Augustus, cum P0pter X in eodem propheta cognoscimus Hoc plorat0res terrae sanctae seditio orta est igitur omne quod dicitur: dies esset in populo, iussi sunt montem non planctus et ieiunio tum quos hactenus ascendere, sed per quadraginta anno habuistis in luctum, sciatis n0bis quia

42쪽

plurima osserebant sacrificia quam per singulos menses. Dies Scenopegiae est mense Septimo, quinta decima die mensis, in quo tabernacul0rum Solempnitatem uetere celebrabant Scenopegia enim tabernacula

interpretantur. Dies ieiunii quarti in mense Iulio est septima decima die mensis eiusdem, quando descendens Moyses de monte tabulas legis c0nfregit. In eo etiam die et Nabuchodon080 urbis Hierusalem primum muros destruxit. Dies ieiunii quinti in mense Augusto est quando

pro peculatoribus ad terram sanctam missis seditio in castris Ebraeo rum exorta Si et factum est, Ut per desertum quadraginta annis lab010 riose discurrerent et in eremo omnes perirent. Siquidem et in e0dem mense a Nabuchod0nosor et multo post tempore a Caesareait tem plum euerSum est atque succensum et in oppr0brium perditae gentis

exaratum. Dies ieiunii septimi in mense Septim est, qui appellatur October, in quo occisus est G0dolias, et reliqui, qui erant in Hierusa-15 lem intersecti sunt iuxta quod loquitur Ieremias. Dies ieiunii decimi

est in mense decimo, qui apud nos Ianuariu uocatur, quando agnouerunt cuncti in Babylone captiui quinto mense templum suisse destructum et secerunt planctum adque ieiunium. Haec beatissimus Hieronymus in commentariis Zachariae scripsit. rophetice autem dies Scien-20 iam diuinae legis signiscat, nox uero ignorantiae caecitatem Secundum Osee prophetam, qui dicit: Nocti adsimilavi matrem tuam, lactus est

populus meus tamquam n0 habens scientiam'. Item n0nnumquam dies prosperitatem Significat Saeculi, no uero due1 Sitatem.

q. Fasti dies sunt quibus ius satur id est dicitur mi nefasti

remeantibus Areu in castris est orta Areu. 10. heremo , annis XL in herim D 11. abachodonosor A 12 successum A ob

cogitaui ut benefaciam Ierusalem et do torum Halb prae corum Carol. praetomui Iuda in laetitiam et gaudium et so rum uti o susti dies sunt, quibus ius lemnitates esse uertendos satur, cis est dicitur ut nefasti qui-

4. Priscian. p. 93. . p. 387 bus non dicitur Papias p. 47 dies Η.ὶ Suetonius in VIII Pratorum: pae . sasti dicunt quibus ius satur, ne-

43쪽

DE NATUR RERUM LIBER Tquibus non dicitur. Feriati dies, in quibus res diuina sit et abstinere homines a litibus oportet. ros est dies estis contrarii, id est sine religione sest tantundem otii et religionis sunt Atri dies sunt qui et

commune uocantur. Siderales, in quibus Sidera mouentur et homines

a nauigationibus excluduntur. Iusti c0ntinui XXX sunt. Praeliares dies sunt quibus fas est hostem bello lacessere, de quibus liber testatur regum dicens: Eo tempore quo s0lent reges ad bella procedere'. 5. Intercalares dies sunt quinque, qui iuxta Aegyptios Supersunt du0decim mensibus, et incipiunt a non halendas Septembris et quinto Lalendarum memoratarum siniuntur. Dies pactarum sunt XI, qui per in 10 gul0s annos ad cursum lunarem adcrescunt, nam dum in annum XII lunae CCCLIli dies habeant, remanent ad cursum anni solarem dies XI, quos pacta Aegyptii 0 cauerunt, pro e quod ad inueniendam lunam per totum annum adiciantur. Solstitiales dies sunt, in quibus

5 nauicationibus B nauigacionibus A excluduntur excluduntur quinto decimo die de Ianuario et quinto decimo die de Februario a isti is dies sunt in in bello B lacere laseseere laciscere B regnum A lib. res II 11 1 7. Ο-

10. finiunt Areu epactorum L 11. curSu A . . crescunt 12. habent B solares A solaris A 13. ad om B inuenienda

luna ni 14. aditiuntur solsticiales Asasti quibus non satur. Is Origg. VI 18, 1 quibus contrarii sunt fasti, in quibus ius satur, id est dicitur. Isid. Origg. V 30 12 Festos dies hominum causa institutos, seriatos autem diuinorum sacrorum. aulus p. 228:

Prosest dies procul a religione numinis diuini Festus p. 229 Prosest dies di cti, quod sint procul a religione numinis diuini Macrob. Sat. I 16,

23: Dies autem postriduanos ad omnia maiores nostri cauendos putarunt, qu0Setiam atros uelut insausta appellatione damnarunt eosdem tamen nonnulli commune uelut ad emendati0nem Do minis u0citauerunt Macrob. Sat. 16, 15 Praeliares ab iustis non egregauerim, siquidem iusti sunt continui triginta dies quibus Xercitui imperato

uexillum russi coloris in arce positum est, praeliares autem omnes quibus asest res repetere uel h0Stem laceSSere. Paulus p. 103 Iusti dies dicebantur triginta, quum Xercitus esset imperatus et ueXillum in arce positum. aulus p. 26: raeliares dies appellantur, quibus fas est hostem bello lacessere. Erant Dii quaedam seriae publicae, quibus nefas fuit id sacere. 5. Isid. Origg. VI 17, 29 Epactas Graeci uocant, Latini adiectiones

annua lunares, quae per Undenarium numerum in Se reuoluuntur usque ad

tricenarium. Quas ideo Aegyptii adiciunt, ut lunaris emensio rationi solis

aequetur.

44쪽

ISIDORI sol stat crescenti spatio dierum uel noctium Aequinoctiales dies sunt, in quibus dies et n0x aequalibus40rarum spatiis euoluuntur.

1. 0 est s0lis absentia, quamdiu ab occasu rui Sum ad exor tum recurrat. 0ctem autem fieri dicimus umbra terrarum, quam datam ad quietem corporis credimus, non ad alicuius operis ossicium. Duobus autem modis nox in scripturis sanctis accipitur, id est aut tribulatio persecutionis aut obscuritas caeci cordis. 0 a nocendo dictae quod oculi noceat. 2. Noctis autem parte Sunt Septem crepUSCU- 10 lum, Vesperum, conticinium, intempestum, gallicinium, crepusculum matutinum ' Crepusculum id est creperum, quod dubium dicimus,li 0 cest inter lucem et tenebras. Vesperum riente stella, cui hoc nomen est. 3. Conticinium, quando omnes silent conticescere enim Silere eSt.

Intempesta id est inp0rtuna, quando agi nihil potest et omnia quieta

1 crescenti in maiore latitudine quam habere possit crescente l. 2. Orarum A m. reuoluuntur rursus B ortum b. recurrit Areu dicimus uel E delet m. scis om. B et Areu 9. eo quod Isid. Origg. V 31, quod B Areu. autem M. B Areu Isid. l. l. 10. uespertinum conticinium 11. crepusculum scripsi crepusculum dicituro B Areu 12. orienteJa Oeti orientis l. 13. est uesper B conticescere A E a Isid. l. l. conticiscere conticere Areu est m. ad intempestu in portuna inportuni nielii L II 1. Ambros. ex. IIII 3:

Noctem enim ad quietem corporis datam DSSe cognoScimus, non ad muneris alicuius uel operis unctionem.

Isid. Origg. V 31, 1 No a nocendo dicta eo quod noceat oculis. Serv. ad Virg. Aen. I 89 Nox dic tu quod oculis noceat. Varro L. L. VI 6 quod nocet noX, nisi qu0d Graece

tis partes septem sunt, id St Uesperum, crepusculum, conticinium, intempestum, gallicinium, matutinum, diluculum Vesperum ab stella occidentali uocatum, quae S0lem occiduum sequitur et tenebras Sequentes praecedit, de qua Virgilius Aen. I 374): Ante diem clauso

c0mponet uesper OlSmp0'. enebrae autem dictae quod teneant umbras. Crepusculum est dubia lux . Nam cre-perum dubium dicimus, hoc est inter

lucem et tenebras. Conticinium est quando omnia silent, conticescere enim silere est. In tempestum medium et inactuosum noctis est tempus, quando nihil agi potest et omnia quieta sunt Sopore. Gallicinium propter gallos lucis praenunti0s dictum Matutinum est inter abscessum tenebrarum et aurorae aduentum, et dictum matutinum quod h0 tempus inchoante mane sit.

Diluculum quasi iam incipiens parua diei lux Haec et aurora, quae Solem praecedit. Similia Censor de dienat. 24 of Serv. ad Virg. Aen. II 2 6 84 Varrone hauserunt. Varro L. L. VI T: In tempestam Aelius dicebat quom tempus agendi est nullum, qu0d alii concubium appellarunt, quod omnes sere tunc cubarent, alii ab e quod sileretur silentium n0ctis, quod

45쪽

DE NATURA RERUM LIBER ssunt. Gallicinium autem dictum est pr0pter gall0 lucis praenuntios. Crepusculum matutinum inter absceSSum noctis et diei aduentum ' .

1. Hebdomada apud Graec0 et Roman0 Septem dierum cursu peragitur. Apud Hebraeo autem Septem anni Sunt declarat hoc Daniel de LXX hebd0madibus. ebd0mada autem septem seriis constat. Foria autem a sando dicta quasi saria vel e quod in creati0n mundi per singulos dies dixit deus sat', item quia dies sabbati ab initio seria ius habetur. Inde dies Soli prima seria nuncupatur, quia primus esta seria, item lunae pr0inde Secunda seria, quia secundus est a seria. 10Sic et ceteri dies tali ex numer SumpSerunt 110cabula. 2. Apud Romanos autem hi dies a planeti id est erraticis stellis momina ceperunt. Primum enim diem a S0le uocatum dicimus, quia princeps est omnium siderum, sicut et idem die capud est cunctorum dierum, secundum a luna, quae 80li et plendore et magnitudine proxima est, 15

semper ebdomata I quoque D Areu feriendo al. endoci. Areu.

dicta est A Areu fari A B Areu seri l. vel addidi 8. 9 A m. itaque itemque u inieto seriatus 9. abetur habetur L noncupatur prima seria est

primus est in seria id a sabbato A 10. clunis A seria est B

est m. feriato seria id est sabbato qui est feriatus B 12. hi B planites ad creatidis B acciperunt B acceperunt Γηuocabulum acceperunt Areu. 13. dicimus aiunt L a sole uocauerunt Areu qui L 14 sideraim cuntorum B 15. 4e-

eundus solis magnitudini Li proximata idem Plautus tempus conticinium. III, 1. Isid. 0rigg. V 30 12

Varro L. L. VI Secundum sando autem seriae nuncupatae sunt. hoc dicitur crepusculum a repero. Id Beda Venerab I p. 12, sed Bas. : uocabulum sumpserunt a Sabinis, unde Feria a sando nomen accepit, et dicitur ueniunt Crepusci nominati inmiterno, seria quasi uria, id est nomen quod est qui eo temp0re erant nati, ut Lucii pri seria a Secunda persona quae est saris'ma luce. In Reatino crepusculum signi uel quia prima persona caret derivatur; ficat dubium, ab eo res dictae dubiae seria consuetudine dicitur. creperae, quod crepusculum dies etiam 2 Isid. Piςς. V 30, 5 I: nunc sit an iam nox multis dubium. f. Primum enim diem a sole appellauerunt glossar. Hildebrand p. 4 et Nonium et quae Secuntur usque ad figmenta.

46쪽

et exinde mutuat lumen tertium ab Stella Martis, quae uesper uocatur; 3 quartum a Stella Mercurii, quam quidam candidum circulum dicunt; quintum a Stella I0uis, quam phaethonta dicunt sextum a Veneris Stella, quam luciferum asserunt, quae inter omnia Sidera plus lucis habet sep- timum a Stella Saturni, quae septim cael locata XXX annis sertur explere curSum Suum. 4. Pr0inde autem gentile ex his septem planetis nomina diebus dederunt e qu0 per e0sdem aliquid sibi essici existi marunt dicentes habere ex sole Spiritum, ex luna corpus, ex Mercurio linguam et sapientiam, ex Venere uoluptatem, e Marte seruorem, ex

10 Ioue temperantiam, ex Saturno tarditatem. Talis quippe gentilibus extitit stultitia, qui sibi finxerunt tam ridiculosa figmenta.

1. Mensis est luminis lunaris circuitus ac redintegratio siue a noua ad nouam cursus. Cuiu figura plerumque huius uitae cursus in-

1 ex eo B Areu mutuatur L hab et illa ι uesper hoc loco et III 2 4 libri et origo. III 66, 2. 40, 7 atque I 70, 20 Griali omnes, ubi hiriona su 1 phthionii praebent pyrois inaconem secuti Grialius et Areu scrip8erunt. Equidem cum Ottone errorem si

doro tribui. 2. quartu B a B stilla i quidem candidum circulum hoc loco et Origg. 40, 7 libri stilboni ci macon. in Origg. Grial Areu Otto cripserunt . quintus B ab stilla x fetoti fetonte A sextus B 4. septimus B 5. a B qui A sextu sexto B libri omnes Griali et Opiis V, 30, 7 plerique libri Griatii et Gu 2, si eae Ottonis silentio aliquid concludi potest Stellis B Areu et Isid. l. l. 7. dierum A B indiderunt l. easdem Areu aliquod existimarent B et Gu 1 2 in Origy. l. l. aestimarent Areu. ex aere

ignem ex sole ex ole B psin spv x mereorio Ex9 lingua B sapientei. sapientelam A ingenium et linguam Origg. l. L uolumiatem 3 10. temperandiam A X-titit gentilibus B 11. stulticia stultitiam B X0runt , inexerunt B tamen B affigmenta x 13. hae 3 redintegraei A et ita fere semper iro Tisime I litterani bosuit, quod

3ae pius m. 2 correxit . rem gratio al. a. m. A B 14 adnouati cursus addidit Grialius 4. Serv. ad Aen. XI 1: Superis tum a luna c0rpus, a Marte Sanfuinem, autem debemus minui donec uiuimus a Mercurio ingenium, a Ioue desiderium ideo quia is dicunt physici cum a Venere cupiditates, a Saturno hum0- nasci coeperimus, Sortimur a Sole Spiri rem.

47쪽

tellegitur, quae sui incrementis quaSi mensis peragitur ac deminutio nibus certissimis terminatur. Mensem autem antiqui desinierunt: Quamdiu luna odia cum circulum perducit'. 2. Antiqui autem gentiles mensibus nomina quaedam ex dii SutS, quaedam e cauSis, quaedam uero ex numero inposuerunt incipiente a Martio, quia ex ipso anni exorientis ordinem Seruauerunt. Hunc autem Martium propter hon0rem Romuli sic appellauerunt, quia eum Martis silium esse crediderunt. Aprilem uero nullo de0rum Su0rum n0mine Sed de re propria

1 incrementi Bimens Rindemianutionibus demenutationibus Bi2 terminatur diminuntur B diffinierunt AZogaicum L perducitur Areu. 5. ipsi. 3 6 exorientes i

Ziacum A Baminaque

fidelium A credide-

Men Sena autem, quamdiu luna Zodiacum circulum perducat.

2. August. c. Faustum XVIII 5: Sed et mensibus imposuerunt nomina deorum suorum. Pr0pter hon0rem quippe Romuli quia eum Martis filium crediderunt, primum mensem Marti dicantes Martium uocauerunt. Et inde Aprilem a nullo dei sui nomine, sed a re ipsa quasi aperilem quod tunc plurimuin germinis aperiatur in florem. Inde tertium mensem Maium, quod Maiam Mercurii matrem deam colunt. Inde quartum Iunium

a Iun0ne. Inde ceteros usque ad De cembrem a numeri nominarunt. Sed Xuis quintilis atque Sextilis nominibush0minum, quibus divinos honores decreuerant, appellati sunt Iulius et Au gUStuS, nam Septimus September et ceteri ut dixi usque ad Decembrem numerorum ex ordine pronuntiantur. Porro

Ianuarius a Iano appellatus est, Februarius a Februis acris Lupercorum. Censor in de die nat. 22, p. 7Ia in Numina decem mensibus antiquis Romulum fecisse Fulvius et Iunius auc-t0res Sunt, et quidem duos primos a parentibus suis nominasse, Martium a

Marte patre Aprilem ab Aphrodite, id

est Venere, unde maiores eius oriundi dicebantur, pr0Xim0 du a p0pul0, Maium a maioribus natu Iunium a iunioribus, ceteros ab ordine quo singuli erant, Quintilem usque Decembrem perinde a numero Varro autem Romanos a Latinis nomina mensum accepiSSe RP-bitratus auctores eorum antiquiores

quam urbem suiSSe Satis argute docet. Itaque Martium mensem a Marte qui dem nominatum credit, non quia Romuli suerit pater, sed quod gens Latina bellicosa. Aprilem autem n0 ab Aphrodite, sed ab aperiend0, quod tunc sere cuncta gignantur et nascendi claustra aperiat

natura. Maium uero non a maioribus,

sed a Maia nomen accepisse, quod eo menSe tum Romae quam antea in Latiores diuina Maiae fit et Mercurio Iuniumqu0que a Iunone potius quam iunioribus, quod illo mense maxime Iunoni honores habentur duintilem, quod loco iam apud Latinus uerit quinto, item Sextilem ac deinceps ad Decembrem unumeris appellatos. Ceterum Ianuarium et Februarium postea quidem additos, sed nominibus iam ex Latio sumptis et Ianuarium ab Ian0, cui adtributus est,

nomen traxisse Februarium a februo.

Est februum quidquid eXpiat purgatque,

et ebriiamenta purgamenta, item se-brare purgare et purum sacere. In hoc autem mense Lupercalibus, cum Roma lustratur, salem calidum serunt, qu0d se bruum appellant, unde dies Lupercalium P0prie februatus et ab eo porro mensis Februarius u0citatur cf.

Varro L. L. VII 3.

48쪽

quasi perilem n0minauerunt eo quod tunc germen plurimum aperiatur in forem; . inde mensem Maium pro Maia Mercurii matre, quam deam uocant, siue propter maiores, deinde Iunium a Iunone, quam Sororem uel coniugem I0uis suisse testantur. Alii autem sicut Maium pro maioribus, ita pro uni 0ribus Iunium uocari dixerunt. Item Iulium a Iulio Caesare Augustum uero ab octauiano AuguSto uocauerunt, nam prius Iulius Quintilis, et Augustus Sextilis uocabantur, Sed eorum n0mina a Caesaribus Iulio siue Augusto sunt commutata. 4. Iam September eo quod Septimus sita Martio, qui est principium ueris. Simili 10 quoque ordine ctober et ouember et December ex numero imbrium adque ueri acceperunt uocabulum. Porro Ianuarium ex nomine Ianiu0 cauerunt, Sed Specialiter Ianuarius appellatur, eo quod ianua sit anni adque principium. Februarium autem a Februis sacris Lupercorum appellauerunt. Itaque apud antiquos Latinos decem mensibus cursus 15 anni computabatur. Sed 0manis Ianuarium et Februarium Numa

Pompilius addidit ad tu ita in XII menses annum distinxit. 5. Pleri

que autem adserunt Cingum Sabinorum regem prius annum in menses

saeris .ualidis A lupercorum id est a plutone cui eo mense Sacrificabantur romani meae Origg. V 33 4 14 apellauerunt B 15 Romanis Ianuarium et Februarium crissi ianuarium romani febroarium A E Areu ianuarium romani dixerunt febrOarium A L an rom addi

tin Xerant B 17. asserunt cingum Ancum Areu an Sancum lavinorum sauinorum η4. Isid. 0rigg. V 33, 11 Sep perunt uocabula. Cassio d. a P. I. tember nomen habet a numer et imbre, pist. 35 Qu0d ab ipsis quoque mensi quia septimus est a Martio et imbres bus datur intellegi, quando e numero habet. Sic et October Nouember atque imbrium suturorum nomina SUSceperunt. December e numero et imbribus acce D. Lyd. de mens. IIII 8.

49쪽

DΕ ΑΤVR RERUM LIBER 13 diuisisse idus halendasque et intercalares dies instituisse. In codici

bus autem sanctarum Scripturarum XII menses suisse anni etiam ante diluuium ostenduntur. Sic enim ibi legitur: A qua autem minuebaturusque ad undecimum mensem. Undecimo autem mense prima die mensi apparuerunt cacumina montium'. Sic enim tunc dinumerabantur menses, Sicut et nunc, Sed non quo kalendae Sed quos luna coepta et sinita concludit. 6. Kalendas a c0lendo dictas, apud antiquos enim semper mensium principia colebantur. Idus quoque dictae a diebus, et nonae a nundinis. Menses autem omnis apud Latinos ex kalendis sumunt principium, apud Hebraeos autem ex lunae nascentis recurSu. 107. Apud Aegyptios autem principia mensium ante kalendas quattuor aut quinque dies pronuntiantur, iuxta quod formula subiecta declarat

M. I). Dehinc reuerteris ad IIII Kalendas Septembris, alique ratione conplentur dies CCCLXXII mensium Aegyptiorum. V dies supersunt

quo Erraro1ιε νους et intercalare U0cauerunt, de quibus superius b

1. Manuarius cum Decembri in horarum mensura concordat. Fe-1 diuidisset et atri adque 2 B eras adque m. 2 kalendas et 2. earum saerarum Moys. II, I. ostenditur Areu mu- nuebatur inuehebatur Aa aquae ibant et decrescebant I 0. 4. decimum I 0. undecima decim, Vulg. 5. mens B apparuerant B capita Areu tuno m. A denumerantur L 6 copta conclud B ale in au au e0lende colendos B dicte B aput mensuum B nomina principia dicti dibus diebus uol ab dissio Areu sedulio Ly i. nonas non asia nondinesdines 3 ex a kalendas A 10 aput A ebreos A autem m. recursui nascenti recursum l. mensuum A Bi 12 des 3 quatuor uel quinque siue se se septem aut octo dies L iusta for- mola A L 13. reuerte B quarto quartu B septembrium A 14 complentur A diebus B CCCLX B mensuum Bi 15 epagomenas epn nomina epae . menas gintercalares siue additos intercalares siue addititio Areu. 17. mensuum x 18 decessi decembri orarum A 36. Isid. Origg. V 33, 13 quidam a putant, qu0 ii dies apud ueteres autem kalendas a colendo appellari exi epularum essent. Nonae a nundinis u0sthuabant apud ueteres enim omnium e t e. mensium principia colebantur. Idus au V. Palladius II 3 ille Ianuatem plerique Latinorum ab edendo dic rius mensis in horarum spatio cum De-

50쪽

bruarius cum Ν0uembri spatium aequale consummat. Martius conSentit Oct0bri Aprilis aequa Septembrem. Maius respondet AuguSto. unius compar est Iulio.

1. Annus est circuitus s0lis ac reditus per duodecim menSeS. Cuius quidem nomen sigurate significat omne tempus uitae huius, sicut per Esaiam dicitur: Praedicare annum domini acceptabilem', quoniam n0 ille quo dominus praedicauit, solus sui acceptabilis, set et t0 tumh0 tempus, iuxta quod ait apostolus: Ecce nunc tempus acceptabile'.

10 Finem denique huius anni diem iudicii adiunxit dicens: Ρraedicare annum domini et diem retributi0nis'. 2. Annum autem quasi anum dici quidam putant, id est circulum, unde et anuli dicti sunt diminutive. Principium autem anni alii a bruma putant ut populi R0mani, alii ab aequinoctio uerno ut Hebraei, alii ab solstitio ut Graeci, alii ab 15 autumpno ut Aegyptii Annum autem sapientes mundi partim ciuilem partim naturalem partim magnum esse dixerunt Ciuilis annus est, qui

solitio miri rasura 15 autumno B huius mundi partem ieembri mense conuenit. III 34 Hic magni dicebantur circite ani unde an mensis in horarum mensura cum o nus Isid. Origg. V 36, 1 Annusuembri mense concordat. III 16 Hic autem dictus, quia mensibus in e re mensis ad deprehendendas horas con currentibus uoluitur, unde et anulus di- sentit Octobri. 3 9 Huius mensis ho citur quasi anuus, id est circulus, qu0drae horis mensis Septembris aequantur in se redeat. Serv. ad Virg. Aen. IV 18 In horarum mensuris Maius re 26 9 Annus autem dictus est quasi an- spondet Augusto VII 13 Iunius ac nuus, id est annulus, quod in Se redeat. Iulius horarum sibi aequa spatia contu Serv. ad Virg. Aen. V 45 quia

terunt mense in se currunt et annum aciunt,

VI I Varro L. L. VI Si unde et annulus quasi et annuus.