Sphaera Ioannis de Sacro Bosco, emendata. Eliae Vineti Santonis scholia in eandem Sphaeram, ab ipso authore restituta. Adiunximus huic Libro compendium in Sphaeram, per Pierium Valeriano Bellunensem Et Petri Nonij Salaciensis demonsttationem eorum, q

31쪽

ρο Sphaerae Joannss.

austrum: quandoque autem sunt sub ecliptica, Pars t ero Zodiaci, quae declinat ab aequinoctiali versus septentrionem, dicitur scptentrionalis, vel borealis, vel arctica. Et illa sex ligna,quae sunt a principio Arietis usque ad finem Virginis,dicuntur signa septentrionalia vel borealia. Alia vero pars Zodiaci, quae declinat ab aequinoctiali versus meridiem,dicitur meridionalis, vel australis, vel antarctica. Et sex signa quae sunt a principio Librae usque in finem piscium,dicuntur meridionalia vel australia. Cum autem dicitur, quod in Ariete est sol, vel in alio signo, sciendum,quod haec praepositio, in jumitur pro sub,secundum quod nuc accipimus signum. In alia autem significatione dicitur lignum pyramis quadrilatera, cuius basis illa superficies, qua appellamus signum: vertex vero eius est in centro terrae.Et

secundum hoc proprie loquendo possiimus dicere planetas esse in lignis. Tertio modo dicitur signum, vi intelligantur sex circuli transeuntes per polos Zodiaci,& per principia I a. signorum. Illi sex circuli diuidunt totum superficiem sphaerae in duodecim partes, latas in medio, arctiores vero iuxta polos ZOdiaci in quelibet pars talis dicitur signum,& nomen habet speciale a nomine illius signi, quod intercipitur inter suas duas lineas. Et secundum hanc acceptionem , stellae, quae sunt iuxta polos extra Zodia cum,dicuntur e se in signis.

Iam intelligatur corpus quoddam , culus basis sit signum , secundum quod nunc vltimo accipimus

signum : acumen vero eius sit super axem Zodiaci.

Tale igitur corpus in quarta lignificatione dicitur signum, secundum quam acceptionem totus

mundus.

32쪽

De Sacro Bom. Cap. a. 3r

mundus diuiditur in duodecim partes aequales, quq dicuntur signa : & sic,quicquid est in mundo : est in aliquo signo.

DE DUOBUS COLURIS.SVox uim alij duo circuli maiores in sphaera

qui dicuntur coluri,quorum officium est distinguere lolstitia & aequinoctia. Dicitur autem coturus a κω ν Graece, quod est membrum ,& ροο' lest bos sylvesterno uia quemadmodum Sc MOLIO LU I 2 ETI. ε κωλον Graeci9 Imo a Guy, quod est mutilum, mancum:O ουρα cauda. .goniam cum spatio rarum rodiae- aquinoctialis toti oriantur, O videri podint , colurorum nunquam supra terram vide-

ture

33쪽

a Sphaerae pannis.

turea pars quae inaniarcticos circulo, qualet arai cos Grsci desicribunt. Q are bi, quasi amissa cauda,imperfecti O mutili nobis dicuntur. cauda bouis sylvestris erecta , quae est eius membrum,facit semicirculum,& non persectum: ita coturus sem per apparet nobis imperfectus: quoniam solum una eius medietas apparet, alia vero nobis

occultatur.

Coturus igitur distinguens solstitia, transit per polos mundi & per polos Zodiaci, & maximas Solis declinationes, hoc est,per primos gradus Cancri & Capricorni.' Vnde primus punctus Cancri ubi colurus iste intersecat zodiacum, dicitur punctus solstitiiij aestiualis. quia quando Sol est in eo, est solstitium,

aestiuale,& non potest Sol magis accedere ad Eenith capitis nostri.Est autem Zenith,punctus in firmamento directe suprapositus capitibus nostris. Arcus vero coluri,qui intercipitur inter punctum solstitij aestiualis & aequinoctialem, appellatur maxima Solis declinatio. Et est, secundum Ptolemqu, viginti trium graduum,& unius & quinquaginta mim nutorum: secundum Almeonem vero, viginti trium'. graduum,triginta trium minutorum.

34쪽

eausam esse volunt motum illum tertium polos versus in octaua 'bara obseruatum. Similiter primus punctus Capricorni, ubi idem colurus ex alia parte intersecat Zodiacu,dscitur punctus soliti iij hyemalis: N arcus coluri interceptus inter punctum illum & aequinoctialem, dicitur alia maxima Solis declinatio,& est aequalis priori. Alter quidem colurus transit per polos mundi,&per prima puncta Arietis & Librae, ubi sunt duo aequinoct ia et unde appellatur colurus distinguens aequinoetia. Isti antem duo coluri intersecant lese super polos mundi ad angulos rectos sphaerales. Signa quidem solititiorum di aequinoctiorum patent diis versibus. Hςc duo solstitium faciunt, Cancer, Capricornus. Sed noctes aequant Aries,& Libra diebus.

siens per polos mundi,& per Zenith capitis nostri. Et dicitur meridianus, quia ubicunque sit homo &in quocunque tempore anni,quando Sol motu si mamenti peruenit ad suum meridianum, est illi meridies.Consimili ratione dicitur circulus med ij diei.

Et notandum quod ciuitates, quarum una magis accedit ad orientem,quam alia habent diuersos meridianos. Arcus vero aequinoctialis interceptus inter duos meridianos dicitur longitudo ciuitatum. Si autem duae ciuitates eundem habeant meridianii tunc aequaliter diltant ab orie 'to occidente.

. DE MERIDIANO ET

35쪽

Sphaerae Joannis.

or Crizon vero est circulus diuidens inserius hei 1 misphaerium a superiori. unde appellatur ho-i ri Zon,id est,terminator visus. Dicitur etiam horizon circulus hemisphaeri j, eadem de causa. Est autem duplex horizon,rectus,& obliquus, siue decliuis. Rectum horizontem & spheram rectam ha

hent illi,quorum etenith cit in squinoctiali, quia illorum horiZon est circulus transiens per polos mundi diuidens aequinoctialem ad angulos rectos sphaerales,unde dicitur horizon rcctus & sphaera recta. Obliquum horizontem siue decliuem. habent illi, quibus polus mundi eleuatur supra horizontem, di quoniam illorum horizon intersecat aequinoctialem ad angulos impares & obliquos, dicitur horizon obliquus, & sphaera obliqua siue declivis. Ze-nith autem capitis nostri semper est polus horizontis. Vnde ex his patet,quod quanta est eleuatio poli mundi super horizontem , tanta est distantia χenith ab aequinoctiali, quod sic patet. Cum in

quolibet die naturali uterque colurus bis iungatur meridiano, siue idem silequod meridianus, quicquid de uno probatur, ecce reliquo: Sumatur igitur quarta pars coluri distinguentis solstitia, quae est ab quinoctiali usque ad polum mundi, sumatur

iterum quarta pars eiusdem coluri, quae est a Zenith usque ad horizontem, cum Zenith sit polus horizontis.Istae duae quartae,cum v sint quartae eiusdem ci

culi, inter se sunt squales:sed si ab aequalibus aequalia Memantur,

36쪽

De Sacro Bo fio. Cap. a.

demantur, vel idem commune,residua erunt squalia.dempto communi igitur arcu, scilicet qui est inter Zenith & polum mundi, residua erunt aequalia, scilicet eleuatio poli mundi supra horizontem,&distantia aenith ab aequinoctiali.

l DE QUATUOR CIRCULIS

MI NORIBUS.

D Icto de sex circulis maioribus, dicendum est

de quatuor minoribus. Notandum igitur, quod Sol existens in primo puncto Cancri, siue in puncto solstitij aestiualis, raptu firmamenti describit quendam circulum, qui ultimo descriptus est a Sole ex parte poli arctici: unde appellatur cir-

Firmamentum auctor primo capite vocabat octavam sphaeram. sed hic firmamentum supremam sybara significet necesse es aliquotque alijs locis. culus selstiti j aestiualis,ratione superius dicta, vel tropicus aestiuatis,a' ο es, quod est couersio,quia tunc Sol incipit se conuertere ad inserius hemisphqrium,& recedere a nobis. Sol iterum existens in primo puncto Capricorni siue solstiti j hyemalis, raptu firmamenti describit quendam circulum, qui ultimo describitur a Sole ex parte poli an tarctici: unde appellatur circulus solstiti j hyemalis,ssiue tropicus hyemes quiaetunc Sol conuertitur ad nos.

37쪽

;s De Sacro Tosco. cap. I.

Sc MOLIOR VIVETI. A do an q. θ Hanc Bο πών Cicero libro secundo de

natura Deorum appetrat reuersionem,quod Sol reuerti incipiat eo unde est profictus. Vocat autem auctor i

serius hemilybaerium partem mundi ausralem, vi Macrobius libro primo Saturnalium. Cum autem Zodiacus declinat ab aequinoctiali S polus zodiaci declinabit a polo mundi. Cum igitur moueatur octaua sphaera,& zodiacus, qui est pars octauae sphaerae, mouebitur circa axem mundi, & polus zodiaci mouebitur circa polum mundi. Iste igitur circulus, quem describit polus Zodiaci circa polum mundi arcticum id jcitur circulus arcticus: ille vero circulus, quem describit alter polus zodiaci,circa polum mundi an tarcticum,dicitur circulus antareticus.

Arctlacrum orbium di si riptio haec multum diuersaeIi ab ea,quam c leomedes Proclus O alij tradunt. Quanta est etiam maxima Solis declinatio, scialicet ab aequi nc ctiali, taura est distantia poli mundi ad polum zodiaci:quod sic patet. Sumatur colurus distinguens solstitia , qui transit per polos mundi &per polos Zodiaci. Cum igitur omnes quartae unius& eiusdem cliculi inter se sint aequales, quarta huius coluri , quae est ab aequinoctiali usque ad polum mundi,

38쪽

De Sacro Byco.

mundi, erit aequalis

quartae eiusdem coluri, quae est a primo puncto Cancri usque ad polum zodiaci, igitur ab illis aequalibus dempto communi arcu, qui est a primo puncto Cancri usque ad polum mundi, residua erunt aequalia,scilicet maxima Solis de clinatio, & distantia poli mundi aI polum zodiaci. Cum autem circulus arcticus secundum quamlibet sui partem aequὸ distet a polo mundi, patet quod illa pars coluri, quae est inter primum punctum Cancri , & circulum arcticum, sere est dupla ad maximam Solis declinationem, siue ad arcum eiusdem coluri,qui intercipitur inter circulum arcticum, &polum mundi arcticum, qui etiam arcus aequalis est maxime Solis declinationi. Cum enim colutus iste, sicut alij circuli, in sphaera sit 36o. graduum, quarta eius erit 9o.graduum. Cum igitur maxima Solis declinatio secundum Ptolem qum sit 23. graduum, &3I .minutorum: & totidem graduum sit arcus, qui est inter circulum arcticum & polum mundi arcticum , si ista duo simul iuncta, quae sere faciunt q8. gradus, subtrahantur a 9O. residuum erunt q2. gradus , quantus est arcus coluri, qui est inter primum punctum Cancri S circulum arcticum,& sic patet, quod ille arcus sere duplus est ad maximam Solis du

cit nationem.

39쪽

De Sacra Bosco. cap. a. ' Ι'

sunt propter nimiam frigiditatem, quia Sol ab eis

maxime remouetur. Similiter intelligendum est de plagis terrae illis directe suppositis. Illae autem duae zonae quarum una est inter tropicum aestiuale& circulum arcticum, & reliqua, quae est inter tropicu hyemalem & circulum an tarcticu,

habitabiles sunt,

liditate torridae gonae existentis inter tropicos, de frigiditate Zonarum, quae sunt circa polos mundi extremarum. Idem intellige de plagis terrae illis di- recte suppositis.

SCHOLIO QUIN ETI

Recte apud Trogum Scytba,geus septentrionalis,degeneris vetustate cu Aegypt ijs contendentes dicebat naturam,qua calore O sirigore regiones dininxisset,ad locorum patientiam homines quoque alia animalia generasse. am quas Ronata inhabitabiles actu rigore permulti exissimarunt,compertum mEltis nauigationibus hoc nostro saeculo hab:tatores habere, c quod O ante annos mille ac qningentos Iubam utimidia regem aduersus plurimorum veterum opinionem probasse Solinius auctor en, Polybiu ante Iuba Strabo

lib. secvndo earumque intemperiem nonros etiam homines ic erato coelo natos O educatosferre tandem

bueuisse. α uolenIm Lusitatiorum in Orientali, quos C 4 reliquorum

40쪽

ψο Sphaera Joannis.

reliquorum Hilpanorum Colcntas in occidentali tonaror rida hodie invenias Z na autem frigida non aquὰ nobis notae fiunt, que amiliares.

ctione Zonarum, qua simul causae distributionis earum & in coelo & in

terra cernuntur.