장음표시 사용
51쪽
L I T E R A R I A. 49,, movit, quod ei suit illa manu copiisque sa-.,, cillimum, ut in agrum Rutilum, Aborigiri numque procederet, aut in ostio Tiberino, is quem in locum multis post armis Rex Λn- , , cus coloniam deduxit, urbem ipse conderet ,, sed hoc vir excellenti providentia sensit ac se vidit, non esse opportunissimos litus maritimos A Urbibus iis, quae ad spem diuturnitatis com. derentur, atque Imperii cisi . Primum, is quod essent Urbes maritimae non solum mulis iis periculis oppositae, sed etiam coecis. Nam
is terra continens adventus hostium, non modo
is exspectatos sed etiam repentinos, multis imis diciis et quasi stangore quodam et sonitu ip se so ante denuntiat. Neque vero quisquam PO- is test hostis advolare terra, quin eum non modo is esse, sed etiam quis et . unde sit, scire possiis mus. Maritimus vero ille et navalis hostis, ante adesse potest, quam quisquam venturum ,, esse, suspicari queat. Nec vero cum venit se prae se fert, aut quis sit, aut unde veniat, , aut etiam quid velit: denique ne nota quidem se ulla, pacatus an hostis sit, discerni ac jud
D cain is i) De quaestione, an civilis prudentia madeat, ut hi condendae eligere lociavi ad mare situm, nec ne reons. Aristot. Pol. L. Vil. C. S. 6. - Cie. de Rep. II, 3.
52쪽
W' . C O M M E N Τ Α T Iiotari potestis Est autem maritimis urbibus. etiam quaedam core tela ac mutatio morum. is admiscentur enim novis sermonibus ac disciis plinis et importantur non merces solum adisse ventitiae, sed etiam mores; ut nihil possit in is patriis institutis manere integrum. Iam, qui ,, incolunt illas Urbes, non haerent in suis se-- dibus, sed volucri semper spe et cogitationeri rapiuntur a domo longius, atque citam cum
se manent corpore, animo tamen excurrunt ac
vagantur. - Multa etiam ad luxuriem inci. , tamenta perniciosa civitatibus, suppeditanturis mari, quae vel capiuntur vel importantur, is atque habet etiam amoenitas ipsa vel summo.., fas vel desidiosas illecebras multas cupidita-o tum. -- Sed tamen in illis vitiis inest illais magna commoditas, et quod ubique gentium se est,t ut ad eam Urbem, quam incolas. posse sis adnare et rursus, ut id, quod agri efferantis sui, quascunque Velint in terras, Portare pos-- snt ac mittere. Civitatis igitur conditori opportunissimus situs
est deligendus; is quoniam non ingenerantur hori mininibus mores tam a stirpe generis ac sermo- ,, nis, quam ex iis rebus, quae ab ipsa natura ,, loci suppeditantur, quo vivimus. Carthaginienses fraudulenti et mendaces, non genere,
is sed natura loci, quod propter portus suos,
53쪽
LITER A R I A. St,, multis et variis mercatorum et advenarum serisse monibus ad studium sallendi midio quaestus M vocabantur. Liguri montani, duri atque agresis tes; docuit ager ipse nihil serendo, nisi mulis in cultura et magno labore quaesitum. Camisse pani semper superbi bonitate agrorum et fruc-λ tuum magnitudine, urbis salubritate, descripis time, pulchritudine. cisa
M Haud scio. an pietate id versus is Deos sublata, si des etiam riis societas humani generis et unais excellentissima virtus justilla
Ut nemo beatus sine virtute esse potest, ita respublica felix esse nequit, nisi in qua virtus colatur, Virtutis maxima adminicula e religione petuntur. - Praeterea quos lex civilis non potest, eos ad ossicium ducit religio.
54쪽
3 COMMENTAT 1 o Religio Ciceroni dicitur: - Justitia erga se Deos cis 3 ; versaturque in metu De ,, rum ci 54b et continetur corum pio curu
,, Sit igitur hoc a principio persuasum civ
is bus, dominos esse omnium rerum ac mode- ,, ratores Deos, eaque quae gerantur, eorum
,, geri judicio ac numine, eosque optime deis genere hominum mereri, et qualis quisque is sit, quid agat, quid in se admittat, qua mente, is qua pietate colat religiones, intueri piorum is que et impiorum habere rationem. His enimis rebus imbutae mentes haud sane abhorrebuntis ab utili et a vera sententia. - Utiles autem se esse opiniones has, quis neget, cum intelligat, is quam multa firmentur jurejurando ; quantae si salutis sint foederum religiones; quam multos ,, divini supplicii metus a scelere revocaverit qis quamque sancta sit societas civium inter ip-
is sos, Diis immortalibus interpositis, tum judiis cibus, tum testibus 8 cIs6 Hinc est res praeclarissima ad diuturalita- ,, talem reipub icae religio cis ); quamobrem
55쪽
L i et g R A n I A. Sareligionis esse et patronum et defensorem, magniis animi est, magni ingenii, magnaeque consta 3, tiari cis8 ,, Sed nisi honesta de numine deorum ac minoi,, te sit opinio, nulla est erga eos pietas IS9 , is quare omnes superstitionis stirpes ejiciendae . A non enim superstitione tollenda, tollitur reli-- gio cIω . Conservanda vero religio nonis metu, sed conjunctione ea, quae est hominiis eum Deo. V ci 61
56쪽
is Ploe spectant leges, hoc Foruis lunt, incolumem esse civium is conjunctionem.
Capite idi diximus, cum de origine civitatis quaeritur, distinguendum esse inter causas, quae civitati originem dederunt, Occasiuinales, sue Bistoricas, et Fisales, ita dictas. De prioribus Cap. I. egimus, nunc de Fin sibus agemus. Quo proposito hic illic homines vitam civilem inierint, desectu monumentorum, ignor mus: ingeniis vero nostris proponere possumus aliquid, quod ratio praecipiat, ut propositum civitatis dicatur. Ut homines nullam suscipiunt actionem, nisi spe boni cujusdam; ita nec societatem contra-
57쪽
L I T E R A R I A. 53hunt, nisi spe boni ex illa societate oriundi. . Sed quid et quale est illud, quod qui civi. tatem contraxerunt, sperarunt, sibique proposuerunt bonum Aliis verbis: quid dici potest propositum civitatis Ciceroni placuit , generaliori enuntiatione, utilitatis communione, civitatem sociatam dicere ci6aλ Accuratius autem populum sibi, civitatem cum iniret, proposuisse censet: it Ut jura sua tuta haberet: sive statum justitiae. st . Ut beata et honesta vita frueretur.
I. Cives sibi proposuisse, censet Cicero, jura sua tuta habere. A Hanc ob causam, inquit, ut sua tenerent, is respublicae civitatesque constitutae sunt ci6ab; si et licet duce natura congregabantur homines, se tamen spe otistodiae vium suorum urbium is prae .
i6a - Unum debet eala omnibus propositum, ut is eadem sit utilitas uniuscujusque et Universorum sile. de ossi IlI. 6. V. porro Cic. de Rep. I. 2S. IIic loci Cicero populum etiam dicit Iuris consensu so. ciatum. Hoc vero reserendum videtur ad fundamenta civitatis; sive ad Pactum fociale, quod dieitur. CL Zachariae li. P. 68.
58쪽
prium est civitatis, atque urbis, ut sit libera et is non lallieita rei suae cujusque custodiae si Detrahere alteri stil commodi causa, mansis est contra naturam, quam mors, dolin , quamis cetera generis ejusdem. ci6OM Imprimis igitur videndum erit ei, qui min-- publieam administrabit, ut suum quisque te-- neat, neque de bonis privatorum publice fiat
ἔ, diminutio ci67 ; eiqui opera danda est, ut,i iuris, ut judiciorum aequitate suum quisque
se teneat et neque tenuiores propter humilita, se tem circumveniantur, neque locupletibus, ad se sua vel tenenda, vel recuperanda, obsit in.
simmumque censendum est, idque ita existima. vit Clecto p sine eo enim ineolumis es2 nequit civium conjunetio; estque tale quod omnibus aeque eonvenit, quodque omnes voluisse et velle intelligi possunt. II. Propositum civitatis quoque habuit Ciceropinam Honestam et beatam. Consideratem nune
59쪽
is nunc sita dicit cetera, quam sint provisa si sapienter ad illam civium beate et honeste vi- ,, vendi societatem; ea enim est prima causari coeundi, et id hominibus essici debet ex reo publica, partim institutis, alia legibus ci69 .se omnia sere in republica providenda sunt pru- denter ad illam civium beate honesteque vi se vendi societaten cI po) ; unde profecto con . ,, stat, ad salutem civium, civitatumque incoisse lumitatem vitamque hominum quietam et bea- is tam inventas esse leges III , quibus ad-- scitis susceptisque cives honeste beateque vive. D rent. V ira Vidimus, Ciceronem statuisse propositum civitatis esse jus tutum, sive juris securitatem,
et uitam beatam et honestam. Dixit etiam communione utilitatis sociatam rempullicam; porro incolumitatem conjunetionis civium, tanquam propositum civitatis me
Primo obtutu pugna videtur esse inter Ciceronis placita hac de re, quasi non minus quam quatuor civitatis proposita tradiderit, atque adeo sibi parum constiterit.
60쪽
sR COMMENTATIO Re autem penitius perspecta, hae sententiae optime, ut mihi videtur, conciliari possunt. Incolumitas, si tuta et integra dicenda st juris conservatio, nihil deflectit a proposito civitatis, quod dicitur jus tutum, juris securitas. Vitam beatam et honestam etiam sibi proposuisse cives statuit Cicero. Sed num hoc pro. positum primum existimavit' - Licet ipsis Ciceronis verbis ad hanc quaestionem respondere nequeam, mihi tamen verosimile videtur, Ciceronem statuisse primum et summum civitatis pro. positum iuris securitatem; remotius vero vitam
Haec conjectura quodammodo probabilior mihi videtur ex ordine, quo posuit Cicero duo illa proposita: is constat prosecto inquit, adis salutem civium, civitatumque incolumitatem , is vitamque hominum quietam et beatam invenis tas esse leges. V ora Ubi primo loco posuit incolumitatem, si itutam et integram juris conservationem; fecundo
Si ex hoc ordine, Ciceronis placipa consicere licet. primum summumque duxit civitatis propositum juris securitatem ; remotius vero vitam
beatam et quietam. - . Et ira) Cic. de Legg. II. 5. Diuitiam by Corale