장음표시 사용
31쪽
M amabili etiam, Cyro, subest ad limmutandi , animi licentiam crudelissimus ille Phalaris. cujus in similitudinem dominatus unius. proeli- vi cursu et smili delabitur. Massiliensium is autem paucorum et principum administrationisi civitatis finitimus est, qui filii quodam tempo--, re apud Athenienses, triginta consensius et fac.,tio 6o . Regimini autem populari subestis licentia, quae ipsos liberos servitute assicit.,, Nullum vero de . tribus hisce generibus .is minus probandum, quam illud, quod rem populi vocant 6i . Ex hac enim porro ni-- mia licentia, ut e stirpe quadam existit, et is quasi nascitur Tyrannus. Nam ut ex nimiari potentia principum oritur interitus principum, ,, sic hunc nimis liberum populum libertas ipsa
se servitute assicit: sic omnia nimia, cum vel se in tempestate Vel in agris vel in corporibus,, laetiora suerunt, in contraria sere convertun- . ,- tur, maximeque in rebus publicis evenit: ,, nimiaque illa libertas et populis et privatis in , nimiam servitutem cedit. Itaque ex hac maxima libertate Tyrannus gignitur; et est illa injus,, tissima et durissima servitus. Ex hoc enim popu-- lo indomito vel potius immani deligitur aliquisis ple.
32쪽
se plerumque dux, contra illos principes amet ,, jam et depulsos loco, audax, impurus, comis sectans proterve bene saepe de Republica me- ritos, populo gratificans et aliena et sua; se cui, quia privato sunt oppositi 'timores, dan- o tur imperia et ea continuantur; praesidiis is etiam, ut Athenis Pisistratus f6a , saepium se tur; postremo, a quibus producti sunt, exbse stunt eorum ipsorum tyranni: quos si boni op-- presserunt, ut Persaepe fit, recreatur civitas, - sn audaces . fit illa iactio, genus aliud ty-- rannorum ἔ eademque oritur ex illo saepe op-- timatium praeclaro statu, quum ipsos princisi pes aliqua pravitas de via deflexit. Sic tan is quam pilam rapiunt inter se Reipublieae sta- tum, tyranni a regibus, ab iis autem princi
, , pes aut populi, a quibus aut factiones aut ty-- ranni: nec diutius unquam tenetur idem Rei
se publicae modus 63 . se Haec igitur tria genera per se separatimis non sunt probanda ; sed, si unum ac sim plex probandum sit, Regium probem atque inprimis laudem. In hoc genere occurrit no .is men quasi patrium Regis, ut ex se natis, itam con 6a CT Plutarchus Sol. 3o. de Dionysio narrat Ari tot. Pol. III. I 5. de Pisistrato idem, Pol. v.
63 De Rep. I. M. CL Polyb. VI. a. p.
33쪽
LITERARIA. 2I., considentis suis civibus, et eos conservantisse studiosius, quam redig*ntis in servitutem; ut si sane utilius sit facultatibus et mente exiguos , . se sustentari unius optimi et summi viri diligem
- Naturae denique magis congruum regnum, is quam caetera Reipublicae genera. Ut enimo Rex putaretur unus esse in coelo, ita consenis serunt, nihil esse rege melius, quoniam se Deas omnes censent unius regi numine 65 ;is ita quoque omnes antiquae gentes regibus quon-- - dam paruerunt 66 . - Tandem uti uni dicto iamilia domi audiens debet osse c63 , sicis uni gubernatori, uni medico, si digni modo
is sint iis artibus. rectius est alteri navem comisi is mittere, aegrum alteri, quam multis 68 Prois handum vero regnum tantum , quoad statum M suum retinet; is autem est status, ut unius is perpetua potestate et justitia omnique sapionis si ita regatur salus et aequabilitas et otium ci-
34쪽
II. Quaenam fuerit Ciceronis sententia de optima Reipublicae forma.
Postquam virtutes et vitia diversorum civita-tatis generum , simplicium, et non mixtorum. . recensuit Cicero, eam deScribit formam, quam optimam ducit. Simplicia per se, separatim , ut vidimus, ei non placent; sin vero ex simplicibus eligenda esset. Monarchicam ceteris anteponeret, si modo rex esset bonuS. Sed datur imperii forma, quae ex tribus simplicibus est temperata et permixta, quaeque simplicium virtutes conjungit, vitia vitat. Tri-
,, bus cita loquitur) primis generibus Li. e. - simplicibus) licet longe praestat regium, regno
se tamen ipsi praestabit, quod est aequatum et M temperatum ex tribus optimis Rerum publica -- rum modis. Placet enim, esse quiddam in Repu-o blica praestans et regale, esse aliud auctorita- is ti principum partum et tributum po ; esseis quasdam res servatas judicio, voluntatique
mul- ro Cic. de Rep. I. 27. cf. Aristot. III. Io. De Regno v. quoque Cie. Rep. lI. 23. M desiuri sub regis is no omnino populo multa ἔ inprimisque libertas, quae is non in eo est, ut justo utamur domino. sed ut nul . Duiligod by GOoste
35쪽
,, multitudinis ora. Id praestat singulis , quod
is e tribus smplicibus est modice temper is tum cra). Haec constitutio primum habetis aequabilitatem quandam magnam, qua carereis vix possunt liberi, deinde firmitudinem, quod ,, et illa prima facile in contraria vitia conver- ,, tuntur, ut existat ex rege tyrannus, ex op is timatibus factio , ex populo turba et confuso ;- quodque ipsa genera generibus saepe cornmu-- tantur novis. Hoc in hac juncta moderateis que permixta consormatione Reipublicae nonis serme sine magnis principum vitiis evenit. is Non enim est causa conversionis ubi in suo se quisque est gradu firmiter est collocatus et is non subest, quo praecipitet ac decidat cra 'Talis erat Reipublica consormatio Romanorum, quam Cicero optimam praedicavit. - Sic enimis cait) decerno, sic sentio, sic affirmo, nullamis omnium Rerum publicarum aut constitutione. is aut ri - Romulus vidit judicavitque, singulari imperio
, et potestate regia tum melius gubernari et regi civi. tates, si esset optimi cuj isque ad illam vim domina , . tionis adiuncta auctoritas. V Cie. de Rep. II. s. es. Dion. IIallc. II. Ia - 4.
ra) Cie. de Rep. II. 39, et 23. 73 - de Re p. II. 45. De mixta illa Rest. Taelius Ann. IV. 44. ., Facilius eam laudari. quam constitui; ea si constituta sit, haud posse diuturnam esse.
36쪽
34 COMMENTATIO is aut disciplina conserendam esse cum ea, quam o patres nostri nobis acceptam jam inde a naa -
s. q. De Imperante. Ut civitas propositum adsequatur necessi est Imperante: videamus igitur de Imperau-te , deque ejus Μciis. Imperans, L civitatis Rector, est is qui consilio et opera civitatem tuetur' 75 s. qui potestatem exercet, in civitate actiones civium ad propositum civitatis dirigendi. Imperantis administratio maxima est ars c76); is est.altera poSt rerum coelestium cognitionem is Rerumpublicarum administratio, aut admini. - strandi sciendique prudens, temperata, soris iis et justa ratio c77 . Usius enim virtu- ,, tis maXimus est civitatis gubematio cr8 . '
dibus Polybius Ul. v. quas quam egregie adumbraverit. docuit Cl. A. van Goudoever.
37쪽
L i et E R A R I . A. is Quamobrem Cicero exclamat: - Ο Dii im. ,, mortales t quam magnum est, personam in Re is publica tueri principis, qui non animis solui niis debet, sed etiam oculis servire civium cry VQuod ad Osscia imperantium , praecipit Cic
ro: is Duo Platonis praecepta teneant: unum se ut utilitatem civium sic tueantur. ut quaecun- ,, que agunt, ad eam reserant, obliti commodo- rum suorum: alterum, ut totum corpus Rei in ,, publicae curent; ne, dum partem aliquam tuentur, reliquas deserant. Ut enim tutela, ,, sic procuratio reip. ad utilitatem eorum, qui ψ, commissi sunt, non ad eorum quibus commis.,, se est, gerenda est c8 o). VPorro justitiam, principem virtutem colat imperans. Imprimis videndum erit ei, qui Rem p. ,, administrabit, ut suum quisque teneat 8i ; nam nihil tam regale, quam explanatio aequi
se tatis sa). I Quare , , stim mi juris sit peritis
ri simus imperans, civilis non imperitus c83J. V
tur, jus aratione oriundum. cf. Cie. de Leg g. I. i5. ubi dicitur: ,, Lex est ratio recta imperandi atque prolat- , , bendi, quam qui ignorat, is est injustu LV Sero ad me, cum jam absoluta erat haec commentatio, pervenit
38쪽
36 COMMENTATIO Tandem praecipit Cicero: D ut numquam a se ,, ipso instituendo et contemplando discedat; ut , , ad imitationem sui vocet alios, ut se splen-- dore animi et vitae suae sicut speculum prae-
Nobilissimum autem, ac pene divinum est imperantis munus: se Nam nulla est res, in qua is propius ad Deorum numen virtus accedat hv- mana, quam civitates aut condere novas, autis conservare jam conditas 8s); nullaque re,is homines propius ad Deos accedunt, quam sa-- lutem hominibus dando 86 VGravissimi autem dissicillimique ossicii amplissima sunt praemia; terrestria non tantum, quae civium gratia et amor in imperantem conserunt, sed et coelestia: is nam iis, qui patriam conseris varint, adjuverint, aurarint, certus desinio tusque in coelo est locus, ubi beati aevo sem
va editio Lib. de Rep. Moseri eum notis Creugeri. quam adeoleonsulere mihi non licuit. Uideo tamen me hae in re consentientem habere Creueterum, qui summum jus vocat se aeterna et primitiva juris in animis nostris primis cipia V V. P.
39쪽
f. q. De Legibus, ad civitatis propositum eon. dendis. Legum in civitate maxima est necessitas ad civium felicitatem. Cives enim ab injusto et illicito deterrent, ad ossicia impellunt. Uidendum igitur de Legibus. Lex dicenda est norma actionum, ad propo stum civitatis instituendarum, civibus a legisl tore praescripta. si Leges ad civium salutem, incolumitatem- que civitatum, vitamque hominum beatam et is quietam inventas esse; et hoc spectare, hoc se velle, ut incolumis sit civium conjunctio: V sobhit Cicero 88 . Inventae igitur sunt, ut civitas propositum adsequatur. Leges civiles de his enim hic agitur ita sunt scribendae, ut quam proxime accedant ad illam antiquissimain et rerum omnium principem naturam i. e. legem naturalem imo ut eam
exprimant 89 : se Huic legi consormes lamis ben
88 clc. de Legg. II. a. s. De Ois. III. s. Porro de Legg. II. S. ubi LL. dicuntur defendere ae tueri bo
40쪽
a8 COMMENTATIO is scribendae sunt illae leges, quibus civitas ut is tur 9o .' Est autem haec Lex Naturalis si unari naturae maxime congruens, constans, sempiterna, ,, quae nec tempore, nec loco mutatur; quae non ,, alia est Romae, alia Athenis, alia nunc, alia posthac; quae unumquemque ad ossicium impelis lit, a fraude et illicito deterret, quae neque D per Senatum, neque per legislatorem aut ,, populum unum potest abrogari; quae comis munis hominum est Magister, Imperator,
es Deps. Huic legi qui non parebit hoc ipisse luet maximas poenas, etiamsi cffugerit cetera se supplicia, quibus vulgo mortales a scelestiso deterrentur 9i .VPorro is Lex, quae quidem recte appellari lexis possit, debet esse laudabilis 9 p . Ut et is jμιιο ἰ ex quo intelligi par, est, eos, quiis perniciosa et injusta populis jussa descripsese runt, cum contra secerint, quam polliciti pro- ,, lassique sint, quidvis potius tulisse, quam te. ε, νε c93 Tandem aequalis esse debet: si jus enim legis is aequale est in omnes, qui sunt cives in eadem