장음표시 사용
21쪽
grum aliquem accersius inuiseret,in quo Gatai .ee ouandoque fermὸ stadium integrum acce notu debat enim diurni laboris defatigatio) dors serum. intendo peragebat, & somnia videns, nec prius excitabatur quam in lapidem impingeret Ex his itaque abundὸ patet quata sit medicorum in conseruando homine sedulitas,quam nasci ab eius dignitate diximus turpe enim sibi fore existimant, si non rem conseruent illam,quae omnes alias quaecuque conspici hic possint, longo interuallo superat,vsque adeo ut in affectibus etia co-tagiosis,a quibus parentes a liberis,liberi a
parentibus destituuntur,au deant humana corpora proximὸ contrectare. Quapropter &nou rum munus esse huiusmodi deabet,quantum fieri a nobis potest, ortus enim nostri partem patria,partem amici, ut
ad Architam in epistola quadam scribit Pla
CAPUT sECUNDUM De inutua animae et corporis societate. TRES sunt animae facultates , seu partes ut Possidonius,Plato & Aristoteles concordes tradiderunt: una appe-yendi, altera irascendi, tertia ratiocinandi: quae tres etiam sedes sortitae sunt. Appeti- tricem
illius itineribus dicam Nonne aliquando
per totam noctem iter facere cogebatur ut
22쪽
. tricem in iecorePlato posui irascibilem in
corde,rationalem in cerebro. Inter has porro totius animae facultates, seu partes, rationalis planὸ est immortalis,& sine corpore permanere potest,ut cu Platone Aristoteles sentit, reliquas vero duas per hominis mortem interire fatemur cum Galeno ex ea quae illis cum corpore societas intera cedit,& connexio. Galenus tame de rationali non idem videtur semper sentire: cum enim animae substantiam temperametum quatuor qualitatum constituit,profecto de rationalem vult facultatem corpori subhci eique obtemperare. Cum vero ignorare sese fatetur,quid ipsa sit anima quod etiam
saepenumero asserio non tunc quidem, Meam necessario cum cor' ore simul interire sancit. Persuadet aut e libi Galenus totius animae substantiam escte corpoream, ex his praecipuἡ,nempe eX puerorum amentia,&ex consenescentium deliramentis: praeterea ex desipientia, aut furore, aut oblivio. ne nonnullorum qui tales evaserui,vel propter medicamentorum,seu calidorum, seu Digidorum potionem, vel propter prauos in corpore genitos humores, quare inquit quoad obliuio,aut amentia, aut motionis, aut sensus priuatio consequitur, ipsam propriis quas ingenitas habet,viribus,quominus Operetur, impediri. Quoniam vero in-
mi mora et corporis mutuo temperamento
23쪽
terdum aecidit ut se cernere quae non eera nantur, Maudire quae nullus dixerit, quis arbitratur,&aliquod obscoenum,aut nefandum, aut penitus a ratione alienum obloquitur, id non modo ipsum adducit ut cre- Eat ingenitas animae facultates interise,verumetiam contrarias introductas esse, Mob id totam constanter animae substatiam corruptibile esse. Quo pacto enim inquit ex ea quae ipsi cum corpore intercedit societate,in naturam planὲ contrariam transire posset,nisi aut qualitas aliqua, aut forama, aut affectus, aut potestas corporis enset Unde etiam a Platone, qui rationalem facultatem in cerebro residentem immo talem statuit,petiturum si viveret,libenticsim ἡ ut omnino disceret)testatur, cur Ue-hemeter refrigerato cerebro, aut calefacto aut eXiccato, aut madefacto,anima ipsa disiungatur E corpore:nam secundum Platonem per animae a corpore separationem fit interitus. Praeterea cur sanguinis copiosaeuacuatio, & exurens febris, 3c cicutae potus eandem disiunctionem operentur, quo pacto anima a corporis natura penitus aliena per totum ipsum extendi valeat: cur flauabile in cerebro nimia contracta despi-mu S, atra Uerd, melancholia vexamur: cur
pituita,& omnino refrigeratia lethargi causae sint,vnde & memoriae, & intelligentiae
24쪽
tacturam sacimus.cur denique omni moerore vinum epotu certissimὸ liberat. Elaee sunt quet ab homine asseruntur,qui semper sensum comitem assuetus erat habere eoruquq crediturus esset,ex quibus tamen satis confido neminem fore qui in eius ullo pacto sententiam,sit abiturus. Ut enim cnri. sticolis constantissimὸ nobis haeret de immortalitate animae assertio,neque enim do
alis illius seruatoris, ae magistri nostri immemores sumus, quod nobis sub illis verbis reliquit:Nolite timere eos qui occidunt corpus,cum animam non polsint occidere. Praeterea nec ut Platonicis,aut Aristotelicis fas est aliter sentire. Ex Platone quidem,quod eum tot locis theologizans, animaeq; immortalitatem ubiq; in suis di logis profiteri videmus, frustra ego nunc locum aliquem in huiusce rei confirmationem asciscerem.EXAristotele vero, quonia Alexander in primis Aphrodisiensis,eiusqι sectatores mortalitatem ex ipsius Aristotelis sententia sustinent, non desistam verba depromere,in quibus immortalitas potiustam ex accessu,quam ex recessu,quod schola Philosophorum a parte antὸ, 3c a parte post dicere usurpa ceterminatur. quid enim clarius testari potest rationalis facultatis immortalitatem ex parte accessus, qua eum in tractatione de generatione anim
25쪽
lium paulo post,quam de vegetali, sensu
lique anima loquutus est, ea verba intulit Restat igitur ut mens sola extrinsecus accedat,eaque sola diuina sit: nihil enim cum eius actione communicat actio corporalis.1 .et et a Prieterea in tractatu de Animalium partibus, ex eo quod separari tradit animam hcorpore per hominis obitum, perpetuitatem ipsius rationalis facultatis ex parte recesius constituit, dum inquit: Cum primua corpore anima discessit, animal este des a i nit. Sed ut ad Galenum redeamus,medicε omnino se habuisse illum dicamus: ars enim medica, quonia circa singularia, quae sensibilia sunt,uersatur iccirco sensum medicus sequitur in actione sua. Quae res in eo qui nodum Medicus est,sed futurus est, manifessi cernituriis enim cum plantarum peritiam assequi studet, illis prima germinatione solo emergentibus,adultis & senescentibus assidua adest oculoru inspectione, plurimas gustat,contrectat, olfactu eX-
plorat. Perinde quoque sese habet in metallicis,caeterisq; simplicibus meΗicamentis. Cu vero aegros inuisit Medici comes, quo duce praxin haurit, primum quidem totius corporis habitum oculis perlustrahcarnositatem,colorem, pilos, deinde quomodo se habeat corporis principia bsdem ex sensibus venatur,quare cerebri dispositionem
26쪽
ex voce potissimum deprehedit, cordis expulsu,hepatis ex loth aspectu: simili quo
ratione ventriculi, qui totius corporis coquus A famulus eu,officium ab alui excrementis dijudicat . quid plura in cognoscendis corporis noxis, ita se habet, . Ut earum omnium sit apud eum sensus iudex, non ipsa rerum natura inspiciatur, ne in perpetuae passibilitatis doema quod Galenus vocat, incidat: nam re vera cum nullum sit corpus, quod eX aequo , omnium quatuor elementorum sit particeps huiusmodi enim ue lut ideam quandam optimae sanitatis animo concipimus,aut si est,solum momento durat,neque enim idem status permanet, sed assiduὸ mutatio fit ab ineuitabilib. nobis congenitis causis)ob id cum a tali corapore deflectant omnia,necessario fit ut omnia morbosa sint: Medicus autem ipse aegritudinem sensibilibus duntaxat operationem laesionibus distinguit. quid mirum itaque si Galenus in disiectionibus humanorum corporum toties Versatus,non inueta aut visa,vt fortasse volebat,rationali anima inter sanguinem,atque arterias,musculos,
panniculos,aliasque huiusmodi partes, in eam sententiam deuenit, ut ipsam commori cum vegetali ac sensuali affirmarit praeeipuὸ vero cum profiteretur nihil se unqua
27쪽
eredidisse,priterquam quod sub experimε 'tum veniret, quod idem est, ac si dicas id quod sub sensuin caderet: experientia nanque est obseruatio & memoria eius quod Lib. de . visum est ut ipse definit in Tract. ad Thratim secta, sibulum. Ne quis aute credat a me ipso Gacap.ii. lenum φημεν fieri,satius est ut nos ipsum de se quodam loco dicetem audiamus. Confi-.μ teor,inquit ille,vitium,quo per tota uitam inquinatus fui,quod nulli fidem adhibuear inre rim,priusquam etiam ipse essem expertus in princι- ea quae saltem possibile erat in experientia pio, venire.Haec itaque pro tuenda veritate dicta sufficiat,debeo enim Galeno,debeo a ti medi cae,sed veritati debeo magis: nunc ad assectuum tractationem veniamus.
De Definitione lectus animi,Degenerisus affectuum ipsius, De partibus fusiecti uis 8enerum,
De orline astemum, Demum cse controuersia inter Stoicos et Peripateticos circa lectus d nitionem,
nobis affectus appellantur. Apud Rhetores affectus significant partem illa perorationis, in qua
orator conatur mouere iudicum animos, atq;
28쪽
atque in eum,in quemvult,animum sormare,& velut transfigurare,quod vultu,gestu voceque consequitur, 3c iaepe producεdo ante iudices eos qui periclitantur squallidos& deformes,&liberos & parentes ipsorum,quae res ad defendentem oratorem pertinet. Ad accusatorem vero pertinet a ostendat gladium cruentum, quo patratu est homicidium,&lecta ὀ vulneribus ossa.& vestes sanguine perfusas,& vulnera resoluta,ac verberata corpora nudata, & reliqua huiusmodi. Sed nos de affectibus instituimus agere,non ad persuadendu ut Rhetores,sed ad animi perfectionem,ut Philosophi,& ad corporis sanitatem, ut Medici. In quibus explicandis vetere illam Pythagorae primum,deinde Platonis descriptionem sequemur,qui animum in duas partes diuidunt,alteram rationis particieem facientes,alteram expertem:in participe rationis ponunt tranquillitatem, id est placida.
quietamque constantiam,in illa altera mo. rus turbidos cotrarios,inimicosque rationi. Vtamur tamen in his describendis affectibus Stoicorum definitionibus, &partitionibus,qui mihi videntur in hac quaestione uberrimὸ versari, postea &quid sentiat
de his Peripatetici videbimus. Est igitur Zenonis haec definitio, Affectus pathos inquit ipse est auersa i reeta ratione contra
29쪽
naturam animi commotio, Quidam vero breuius,affectum esse appetitum vehementiorem dicunt,sed vehementiorε eum volunt esse qui longius discesserit a naturae constantia.Galenus quoque Zenonis adhaerens sententiae,affectum vocavit animi motum,rationi non obedientem. Quoniavero omnis affectus est animi motus vel rationis expers,vel rationem aspernans, vel rationi non obediens, isque motus aut boni aut mali opinione citatur tam praesentis
quam futuri,bifaria in quatuor asstinas et qualiter distributi sunt. duo enim sant ex opinione boni, utpote vel praesentis, vel fiaturi totidem ex opinione mali,smilitervel praesentis,uel futuri. Assectus ex opinione toni pristis laetitia est,futuri vero libido Assectus autε ex opinione mali praesentis
aegritudo est,futuri vero metus: quae enim venietia metuuntur,eade efficius aegritudine instantia. Laetitia Se libido in bonorum opinione versantur, cum libido ad id quod videtur bonu illecta & inflamata rapiatur: laetitia ut adepta ia aliquid cocupitu efferatur&gestiat natura enim omnes ea que bona videtur sequuntur, fugiuntq; contraria.
30쪽
uppellat, nos appellamus voluntatem,qua sie definiui: Voluntas est quet quid cu ratione desiderat, quae autem aduersus ratione incitata est vehementius. ea libido est estre nata.Plures autem eiusdem generis partes in singulis affectibus subqciutur,verbi causa laetitiae, malevolentia laetans alieno ma lo,delectatio, iactatio 3c similia. Libidini iara,eXcandescetia, odium, inimicitia, discordi indigentia, desiderium, &caetera eiusmodi. AEgritudini subiecta sunt inuidia semulatio, obtrectatio, misericordia, angor, luctus,moeror ruinna, dolor, lamentatio, solicitudo, molestia,afflictatio, desperatio.&si qua sunt de genere eodem. Sub metu autem reposta sunt pigritia, pudor,terror. timor, pavor, eXanimatio, conturbatio, formido. omnium porro affectuum fontε es dicunt intemperantiam, quae est a tota m&te, & a recta ratione defectio, sic auersa a pqrscriptione rationis, ut nullo modo appetitiones animi nec regi, nec cotineri queat. inflammat haec, conturbat, incitat omnem animi statum inimica temperatiae rea enim potius sedat appetitiones,& efficit ut hς roctae rationi pareant, conseruatque considerata iudicia mentis. Et quemadmodum o cuius conturbatus non est probὸ affectus ad suum munus fungendu, Se reliquae partes, totumve corpus cum a statuest motu