장음표시 사용
581쪽
tum in Asia uersatum esse, saltasseque. obiecerant in
enim Cato, & Sulpitius Murenae Asiam , & praeterea saltatorem eum Cato appellarat; quae duo crimina di-Iuit Cicero, priusquam ad reliquas duas accusationis partes progrediatur . At in M. Caelium tam multa . . Nam cum auri a Clodia accepti, & ueneficij es et accusatus Coelius, tam multa praeter haec obiecta illi fuere,
ut uel nimiam Ciceronianae orationis partem occupent ea, de quibus erat constitutum iudicium. Quam utilem quidem ante omnia neruis atque ossibus controuersiae inueniendis Quintilianus rectissime simul & eruditissime dixit. Lib. 7. Quere ex ipsis nascun tur uerbis. uar quaestiones ex uerbis ipsis nascantur, quae ue ex iis, quae uerbis inclusa sunt, de his lege lib. secundo, cap. I i. Quod Penthesileam ad Troiam occiderit. )Ηaec Penthesilea regina AmaZonum fuit, consanguinea earundem reginae Hippolytes, quam superius diximus occisam suille ab Hercule . mia perempta, Penthesilea exul cum suis. Priamo contra Graecos auxilio uenit, in eoque bello Achille occisa es . Sic sere Diodorus; In declamatione, quae Mathematicus inscribitur. Eius declamationis argumentum est eiusmodi. Vir sortis opter praemium quod uolet. Qui causas uoluntariae mortis in senatu non reddiderit, insepultus abi jciatur . Quidam de partu uxoris mathematicum iconsuluit. Is respondit uirum sortem suturum qui nasceretur, deinde parricidam. Cum adoleuisset, qui erat natus bello patriae fortiter fecit, reddit causas uoluntariae mortis pater contradicit. Cice. similiter in a. Ρ hilippica. Verba Ciceronis habent ad hunc modum: At beneficio sum usus tuo. Quo λ Quaquam illud ipsum quod comemoras, semper prae me tuli. Malui me tibi debere confiteri quam cuiqua minus prudenti non satis gratus uideri. Sed quo beneficio 3 Quod me Brundusi1 no occideris ξQuem ipse uictor, qui tibi, ut tute gloriari solebas, detulerat ex latronibus suis principium, saluum esse uoluisset,in Italia ire iussisset:eu tu occidere, Fac pol uisse. Quod
582쪽
Quod est aliud P. C.beneficium latronum,nisi sit'cono memorare possint,ijs se uitam dedisse,quibus non ademerinoQuod si esset beneficium, nunquam ii qui illum
interfecerunt, a quo erant seruati, tantam essent glori Consecuti. Quale autem benescium est, quod te abstinueris a nefario scelereὸ Qua in re non tam iucundum uideri mihi debuit, non interfectum a te: quam misera id te impune facere potuisse. Sed stbeneficium, quandoquidem maius a latrone accipi nullum potuit: in quo me potes dicere ingratumῖ An de interitu reipub.queri non debui,ne in re ingratus uidereῖ&c. Sic etiam contum uo post de literis suis. At etiam literas, inquit,quas me sibi misisse dicere recitauit homo , & humanit
iis expers, & uitae communis ignarus .Quis enim unquam , qui paulum modo bonorum consuetudinem
nosset, literas ad se ab amico milias, offensione aliqua interposita , in medium protulit, palamque rὰcitauit' Quid hoc est aliud, quam tollere e uita uitae sociotatem tollere amicorum colloquia absentiu Quam multa loca solent esse in epistolis , quae prolata si sint, inepta esse uideantur. Quam multa seria, neque tamen ullo modo diuulganda . Sit hoc inhumanita
tis tuae, stulticiam incredibilem uidere. Quid habes quod mihi opponas homo diserte , ut Mustelae rasemisio & Tironi Numisio uideris. Qui cum hoc ipso
tempore stent cum gladi s in conspectu senatus, epoquoque te disertum putabo, si ostenderis, quo modotis eos inter sicarios defen is rus. Sed quid oppones ta dempSi negem me unqua istas literas ad te misisse, quo metet e conuinces Anchirographo,in quo habes scientiam quaestuosam3 Qui possis 3 sunt enim librarij manu.
Iam inuideo magistro tuo, qui te tanta mercede, quantam iam proferam, nihil sapere docuit. mi id est minus, non dico oratoris, sed hominis, quam obiscere aduersa
rio , quod ille si uerbo negarit, longius progredi noti Possit qui obiecerit λ At ego non nego, teque in ipsis conuinco no inhumanitatis solum, scd etiam amentiae,
583쪽
Quod enim uerbum in istis literis est non plenumh manitatis,ossicit,beneuolentiae Et que sequutur. Porr, de Murenae & Pl ancii causa non est cur hoc loco qui quam dicamus,cuna antea de utraq; dixerimus.
ARgumentationu dispositio in eis,quae
Graeci,Cicero demonstratiua uocauit,qua vid licet ad ostentationem tantum voluptatemq; a
dientium disseruntur, ex arbitrio ferὰ pendet eius qui dicit: abundeq; satisfecit , si decorem, cuius soαlius es cura sibi,dispositione constequitur. Eiusemodi sunt laudationes inituperationes, o panegyricomplerique, qui ex laudatione in suadendi quandam
imaginem nonnunquam descendunt. Quoniam autem laudantur bona , vituperantur contrariam homine quide primum laudamus animi bona,utscientias,ut uirtutes. Corporis uero ct fortunae bona laudamus dupliciter,uel quia bonorum animi sunt indicia e ut uires, quia signum continentia: opes,quia frugalitatis: uel quia bene sit eis usus, ut opibus ad liberalitatem, uiribus ad fortitudinem. Contraria quoque interpretatione uituperamus haec ipsa, O harum contraria. Perse enim,nec bona sunt, nee mala: sed ex eius qui habet , ingenio accipiunt nomen . In reliquis rebus laudamus utilitatem,quamptabent nobis: ea praecipue parte bona censemus, qua pro unt. Sic deum patrem,rectorem verum nor. Irarum,
584쪽
DE INUENT LIB. ΙΙΙ. 27ς lirarum, cuctodem, protectorem, datorem vitae, prosteritatis,quietis,omniumque quae felicium exα petuntur uotis,fontem,originemque laudamus. Deinde similitudine laudum nostrarum: fortuna quidem,quod nulli obnoxius sit. corporis, quod malorum omnium quae in nos incurrunt sit expers: animi humanarum; uirtutum,unde iussum eum,clamenαtem, longanimem , propitium, sapientem dicimus. Eadem ratione in equis,ex usu nostrogestandi arandiq; commoda numerantur:quantum bello, quatum pace nobis praestent.Tum quod alacritate ad pericula, de aduersus uereres dominos, patientia laboru, mansuetudine,obsequio i, uirtutes nostras referunt. Ita in corporis bonis,robur,uelocitas,decor . Ita tu fortuna sunt ornamenta balerae, stena,cultus,ct d maxima quaq; fortuna maxima cura cis adhibita. Similiter,non apes modo, sicut copiossime Virgilius:nee psittaci,ut Ouidius,iit Statius, sed inanima quoque, sicut urbes,portus,regiones,arbores,plan- ω,lapidess laudantur. Sic Plinius terram laudat, quod propter eximia .merita cognomen indidimus ei materna uenerationis. Vtilitas haec eius est: Iam mitem,benignam, indulgentem,ct usius mortalium flemper ancillam uocat.QIam uenena nostri milier
tam instituisse putat. Imitatio quaedam est haec humanae probitatis. IXec ego sum nescius lina figuratadici proprie enim qui possento Ideo ct imitaritionem dicimus. Hoc tamen con lat quod initio proposuismilitudine quada uirtutis ista laudari icuru ... NM 3 sinp
585쪽
RODOLPHI AGRI C. sint re vera long im/ ab ea remota. Sed de tamde,quaquam non nostri negoci, nune ea sit,haec u Iut in transcursu non inutile fuerit attigisse. L τὰ patet enim laus, ct omnium eluilium quasi num ratio prope ex eo fonte destendit. In iudiscijs enim quid aequum, quid iniquum sit, in conmlijs, quid expediat aut noceat, quae euncta utilitatis honestatisque sine quaeruntur. Quis autem non videat hae omnia eum laudatione esse coniuncta e Sed tamen laudatio ex dicentis destinatione in aliaud transit nomen. Laudationem uero tunc propriὰ signamus hoc nomine,cum laudamus rem,nu lum alium in usum,nisi ut laudemus. In hoe itaque oratioηis genere, quomiam praecipuὸ uoluptatem admirationemqne siectamur audientium, qlia noracontingi3 nisi magnis quibusdam recensendis, quae persepe cum fidei etiam periculo petuntur,aut m noribus in eum modum extollendis , ut magna uideantur, sic ergo nonnunquam instituitur dispomtio, ut argumentationibus alia super aliam increrificentibus, uelut gradibus quibusdam augeatur oratio. Qualis es apud Ciceronem laus clememti e C aris, m . Marcellum restituentis . Et aduuirites item laus benefici, P. R. quo ipsie est ab exilio reductus. Quae quomodo fiant superius
diximus At in earum rerum laudibus recensien dis,quarum ipsa sibi sufficit magnitudo, ut in P pej laudatione pro lege Manilia, in vituperati ne montonij, .Pisonis, caterorumque. item, ni-
586쪽
hil est necesse seruare hanc extruendarum argume tationum legem.Sed aut dispartimus bona per sua genera sic,ut de fortuns bonis, de corporis, tum de uirtutibus dicamus,singulas j; similiter uirtutes ordine prosequimur,ut quicquid fecit ad unaquaque pertinens uirtutu id ad eam redigamus. Quod di- . cimus aut in bonis, id in uituperatione si niliter de
malis est accipiendum aut uitam totam, ut natus, . ut educatus en, ut sese gesit,per temporum ordinem digerimus. ut ipsi nobis diribistionem quamdam effingimus, quod pro lege uanilia in laudan do Pompeio Cicero fecit. Quod fuit quidem facie- dum sibi,quoniam pura laus non fuit in eo loco ρ posita ,sed in suasionem uertebatur laudatio, nec Pompeium bonum uirum tunc probare uoluit, sed πιtillimum Imperatorem,in quo dixit quatuor illa
esse oportere, scientiam rei militaris, virtutem, autoritatem, silicitatem . Aut si multa sunt argu--menta laudιs,quorum magna alia,alia leuiora sent, ne uel leuiora in unum congeria locum, exilitate sua uim orationis infringant,uel eam maiora supra m0dum tollant, ordinem quem arbitrarium su Fra uocauimus sequimur. Itaque ut maiorum ro- fore , leuiorum fulciatur debilitas, ct rursus tenuitate leuiorum, impetus maiorum temperetur ,
MLemus ea ungimusq; incredibilia probabilibus, splendi da obscuris,insignia ignotis,propria cum bis
suae sunt aliorum communia,ut hac mistura, conti- nuatio s adam s equabilitas accedat oratiom. In
587쪽
- , RODOLP HI AGRI C. eis uero generibus,qua fidem solam quaerunt, fidei quoque eLl ante omnia accommodanda dispositio, id est quemadmodum de quaestionibus diximus,si sint argumentationes,qua non folilm prodesse cause popintsed ex quarum asseuerationc reliquis armgumentationibus aliqua parte ueniat fides , ut eas alti s praeponamus.Sic Cicero pro Milone in ea quaerusione cuius saepe iam meminimus , qua disputa auposiit ullus ab altero occidi iure: primum opponit aduersarsis M. Horatium,qui fororem occidit, abs lutusq; es P. Mentelia. In quo uelut nascentis rei Romana exemplo,reliqua quae subjcit exempla,l 'gesq; ct testimonium ex fabulis quaesitum, innixa sunt.Similiter Quintilianus in Mathematico, cum probare uult mathematicu dixisse uerum , postquaprobauit sideribus regi res humanas, o eorum uim posse ab hominibus coprehendι, primum argumen tum ponit ipsam mathematici constantia in respondendo: qui cum ea praediceret, quibus merito credere consules eum pater non debuerit, tamen nihil texerit: sied omnia sine dissimulatione protulerit , pendet utiq, praecipue quaenionis istius fides ex
mathematico. Quemadmodu futuroru omniuρ dictioni,nulla re magis credimns, qua eius scientia si e h,qui praedicit. Recte ergo hoc argumentu tam qua firmamentum, primum fecit.Preterbscisi non1it hec in argumentis ordinis cau a,tum proxima ratio erit,ut aliquid quod apud audietiu animos multum babiturum sit unium iocprimis locemus: de
588쪽
DE INVENI: LIB. III. Iliae debiliora in medium recipiamus: Ponremum faciamus idtquod arcti me auditorem teneat,quoniam eorum ut proxima , sic est escacissima memoria. Quintilianus itaque in Milite Mariam, in prima quotione,quam fecit, An licuerit eum qui uim inferret occidere, primam confisionem caua a
Nesario extorsit. Non cinquio me hercule possum
tenere, quo minus in accusatorem dolor meus proa
rumpat, Quid dicis e Tu, tribunus esses hoc feciFfesssimiles,hoc tulisses e bil fere potuit escacius
dici pro cassa, quam quo uel impudenti us etiaaduersarius cogeretur fecundum reum pronuntiare In fine uero quaestonis id posuit, quod ut non adfirmanda fidem causae, tamen quod maius est, apud iudicis animum, potenti um esse debuit. Itaque cum inuasisset in luxuriam nobilitatis, quam maxime Rudebat si eritate uirtutibusque premere C. Marius ,subiecit in fine: Dii proseiso magnitu-άinem tuam curant imperator ac dirigunt, qui tibi super caeteras laudes attulerunt tam hone Hae senatentia occasionem. Quod miles fortiter fecit,si absoluis, tuum exemplum est. In affectibus quod Oante diximuo cresceresemper debet oratio, que
admodum inter argumentationes ea, quae affectus
in capacissima sic in ipso affectu quod est potent sinsimum, recte ponitur postremum. Cum enim sua sponte citi me arescant lachryma, turpe, en eas dicentis si uore siccari.Quod ut in lare mis , sic iuomui lectu necesse est eu ire, quotieos is qui δε-
589쪽
R ODOLPHI 'AGRI C. cit, praepositis escatioribus ct acrius in animum penetrantibus,ad leuiora deinde uelut denitura uiri Tibus oratione deflectit. scholia in caput II.
De A E ἰωιδεικα κα Graeci Cicero demonstratiua uocauit. Tria, quemadmodum & supra attigimus, cau-:sarum sunt genera, demonstrativum , deliberativum, iudiciale. Demonstrativum, uocant, quod in laudando uituperandoque uersatur. Deliberativum, quod insu dendo aut disiuadendo, hortando ,dehortando ue consistit. Iudiciale , quo accusamus aut defendimus, petimus aut abnuimus. Ergo quod ad hunc attinet locum, id quod Latini, Ciceronem in Rhetoricis secuti, uocat genus demonstratiuum Graecis μι-εικιν dicitur. De quo hunc in modum Quintilianus libro Est igitur inquit ut dixi unum genus,quo laus & uituperatio contiaretur, sed est appellatum a meliore parte laudativum. Idem alij demonstrativum uocant. Vtrunq; nomen eX Graeco creditur fluxisse,nam & ἰγκωμιατικὸν & in b, dicunt. Sed mihi ἰ δ Mini δε non tam demonstrationis uim habere, quam ostentationis uidetur& muli tum ab illo encomiastico differre. Nam ut continet laudativum in se genus, ita non intra hoc solum consistit. An quisquam negauerit. Panegyricos ι--δμκπι- ,υι esse3 Atqui sorinam suadendi habent, & plerunque de utilitatibus Graeciae loquuntur: ut causarum genera tria sint, sed ea tum in negocijs , tum in ostentatione posita. Nisi forte non ex Graeco mutuantes demonstrativum uocant, uerum id sequuntur, quod laus , &uituperatio quale sit quicque demonstrant. Et panegyricorum plerique.)-laudem , festum, mercatum conuentum significat. Hoc, πανηγυρικοι hoc
est orationes , quae in laudem cuiuspiam, aut alioqui in conuentu populi, non tam utilitatis, quam demulcendarum aurium uoluptatisque gratia apud Graecos dici
590쪽
solebant. Etiamsi nonnunquam ut iam ex Quintiliano ostendimus & suadendi habebant formam, & de utilitatibus Graeciae loquebantur, id quod nec Rodolphus dissmulat.Quoniam autem laudantur bona J De his Fabi.
Quintil. 9. cap. 9.& M. Cicero cum multis alijs in locis , tum etiam in Partitionibus.Tum quod alacritate ad pericula, fide aduersus ueteres dominos. J De hac equor illaude & amore aduersum dominos, multa legere e apud Plinium lib. octavo. ca. 2. Non apes modo sicut copiosis, si me Virgilius. J Quarto Georgicon. Nec psi taci, ut Ouidius, ut Statius. Ouidius 2. lib. Elegiarum deplorat simul ac laudat psita cum mortuum. Idem facit Statius ad Meliorem, lib.2. Sylvarum. Sic Plinius terram laudat. J Libr. a. ca. 63.Qualis est apud Ciceronem laus clementiae. JDe hoc supra, huius libri cap. 3. Et ad QSirites. J In or tione qua gratias agit pop. Romano, quod se ab exilio reuocassent. ae qno modo fiant, superius diximus. JHuius lib.cap. I. Ut in pompeij laudatione pro lege Manilia. J Manilius Tribunus plebis legem rogarat, qua Cia . Pompeio decerneretur bellum Mithridaticum . Eam legem dilis asere summi uiri, ac principes ciuitatis Catulus , ac Hortensius , suasit Cicero , & quidem ita suasit, ut bonam totius orationis partem desti narit recensendis laudibus Pompeij, cuius laudationis mentionem hic facit Rodolphus . In vituper tione Mari Antonio. J In quem plenis, quod aiunt , velis inuehitur Cicero Philippica secunda. Et L. Pisonis. J Hic est ille L. Piso , qui cum Gabinio consul erat id temporis , quo in exilium actus est Cicero , qui cum postea senatus autoritate , ac populi iussu es.set restitutus in patriam, orationem habuit in senatu de prouinciis consularibus;idq; ca oratione effecit, ut ambo COSS. pilo, inquam,& Gabinius a prouincijs reuocarentur. Quare uehemeter offensus Piso, de insectatione Ciceronis questus est in senatu, grauiterq; in illum inuectus, maxime fiducia Caesaris generi sui, qui tum Gallias obtinebat.