장음표시 사용
21쪽
i is quod ,hgdialia legibus sibi propriis subitet niur, qudVqWς
n legibus inorganicorum corporum propriis magnopere disserunt.
in plantac successiva sormatione ex semine, quam in mutua Organorum dependentia, ac iunctionem harmonia. 5. quod planta idontica sibi aestimetur in omnibus suis actatibus; quac quidem identitas exsurgere nequit ex identitate clemcntorum materialium ; haec enim perpetuo mutantur. 4. quod vires materiales . ad vitales suneliones explicandas insuffieientes csse videantur.55. Sed revera nihil est horum, quod principii simplicis, doquo agimus, exsistentiam suadere possit. Non l. Nam eae legum diversitate hoe unum necessario deducitur : vires atque adeo essentiam compositi organiel a viribus ci cssentia inor nici dissurrc. naec autem virium et essentiae diversitas oriri potest a diversa materialium clementorum dispositionc, a diversa coniunctione materiae ponderabilis eum imponderabili, ab organorum struetura et dispositione. Non dimnunc huiusmodi esse virium organicarum originem; dico tantummodo esse posse; id quod non dissi ulter concipies, si attendas, quam variae corporum proprietates resultent ex quibusdam positis conditionibus C. 210, seq.), V. gr. quam diversae sint leges lueis, caloris, cicciricitatis et magnetismi, eum tamen phaenomena haec ad unum idemque agens pertineant. Si quis igitur ex legum diversitate thesim, de qua agimus, probare Vellet, ad eum incumberet ut ostenderet, esse aliquas in vegetalibus Vires, quac tantummodo a substantia simplici distineta n malerialibus clementis, ct organico corpori coniuncta, di manare ne repeti queant: quod quidem scri p0sse non puto. 56. 2.' Non maiorem unitas vegetalium dissicultatem ercal. filia est enim unitas et indivisibilitas essentiae, alia unitas principii essentiae, sive intrinscei, sive extrinscei. Iam in vegetalibus apparet certe unitas indivisibilis essentiae, quae licet composita sit, in indivisibili tamen consistit, ut omnis plia essentia. Apparet quoque unitas indivisibilis principii extrinseci, nempe unitas finis, unitas ideae archetypae, unitas artificis: ut nihil est ex quo e0lligere possimus indivisibilem principii alicuius intrinscei unitatem. Unitas enim intrinseea essentiae vegetalium non altu re, quam mirabili quadam plurium coniunctione et ordinatione eontinetur. Sunt enim in vegetali plura organa, sed harmoni eo disposito, plures Vires sed harmonice conspirantes, plures iunctiones sed har
22쪽
monice coordinatae, successivoc evolutiones, sed harmonice Se CX-cipionics; brcvi sceundum celobro Hippocratis ossatum: comensus unus, conspirantia Omnia : ita ut unaquaeque pars, unaquaeque vis, iunctio, evolutio alteri subserviat, omnesque simul ad totius conservationem et incrementa collineunt. Ex quibus deducere necessc erit, ut dixi, unitatem sinis, idcac exemplaris et artificis, non Vcro unitatem principii intrinscei simplicis et indivisibilis. 57. Quam unitatem neque veteres exigebant. Ii enim plantarum formam divisibilem esse communi consensu doeebant α); multi vero ctiam compositam. Seotistac namque, ut supra dictum est l7 , docebant corporcitatis sormam in viventibus ex pluribus formis partialibus lictorogoneis constare: ceteri vero facile eonecdebant, ipsam vegetalium animam componi formis quibusdam partialibus et heterogeneis, aptis tamen ut inter Se uniantur et continuentur, unamque integram formam totius eoi Stituant D. Nulla autem ratio est, cur nos maiorem quam illi untiatem in vegetalibus postulemus, maxime cum nulla noVa Observatio aut experimentum id exigat. 58. d.' Mentitas quoquc plantarum facile intelligitur. Profecto plantas sibi idcnti eas esse, vulgo existimamus ne dicimuS Om-ncs. Ast ad hanc cxistimationcm cxplicandam necesse Sane non est, ut ad simplex hoc principium vitalitatis organicae consu-giamus. De huiusmodi enim principio homines ne cogitant quidem, quum plantarum identilatcm affirmant; quorum plerique identitatem hanc e suse tantum intelligunt, nec in quo ea reposita Sit explicare seiunt. Certo homines animae Vocabulum quod vitali brutorum principio applicant, ad principium vitale plantarum signi sicandum nullo umquam tempore transtulerunt;
id quod sano secissent, si do simplici aliquo principio in ipsis
59. Si vcro quacratur quid sit quod in plantis permaneat; siquidem aliquid permaneat necessc cst, si eae sibi sunt aliquomodo identicac) respondebunt physiologi, materialia plantae
clementa nullo instanti osse omnia illa quae crant instanti praecedente ; singulis enim instantibus quaedam molceulae in organismum subcunt, et quaedam ex eo Hubuntur; maximam nihilominus harum mole uiarum partem aliquo tempore permanere, ad senSum vero permanere omnes. Ad hace molceulas quae noviter introducuntur paucissimas esse Singulis momentis, eaSque
23쪽
sensu non percipi, nec mutationem ullam sensibilem atque ah- ruptum seu figurae, Seu texturae, Seu lanetionum indueere, sed ndhaerere statim partibus iam exsistentibus, cum iisque harmonice conspirare; adeo ut iunctiones Omnes perpetuo continuentur, ac vegetalis status praesens sit simul et status antecedentis
csscetus, ct subsequentis praeparatio. Ex quibus concludunt identitatem plantae esse permanentiam in individua elementorum et ad sensum stabili massa, or9anismi, figurae, functionum quae ad speciem pertinent; sine sensibiti ac repentina mutatione, cum determinata dependentia statuum Iub8equentium a praecedentibus. Si cui haec omnia parum videantur nil identitatem mora. Iem constituendam, is animadvertat multo minora esse ea quibus efficitur gentis aut nationis identitas, quae tamen ci a Deo et ab hominibus rata habetur. 40. 4.' Non cogunt denique ea quac vitalistae iure optimo eon gerunt ut ostendunt vires solummodo materiae inorganicae ad vitales funetiones e lieandas insubpetentes esse. Ex his enim hoc unum et nos cum ipsis concludimus: in plantis praeter hasce vires esse aliquid aliud quod earum cxercitium modificat, ac regit, atque adeo, Si placet, variat et auget. II autem quid est ' Ut probaretur esse substantiam simplicem O gana pervadentem atque unificantem, ostendi deberet nullum aliam hypothesim suppetere. Sed hoc non ostenditur: immo, ut minio
videbimus, asserri potest aliquid aliud magis planum atque intelligibile. Ergo.
41. PnoposiTio IV. Vires quaedam peculiares in vessetalibus
agnoscendae sunt, quae in materia inorganica nou vigent. Hae tamen vires non aliud e88e videntur, quam variae resultantes Mirium mechanicarum et ehimicarum, prouti hae sub organismi conditionibus operantur. Probatur l. parS. Cum vires non cognoscamus nisi ex essectibus, cas merito vires et existimamus et dicimus essentialiter diversas, ex quibus diversi constanter essectus prodeunt. Hoc Paeto v. gr. in una eademque Substantia attraetioncm moloeularem a chimicis assinit
tibiis, et calori eum ab clectricitato distinguimus. Atqui perspicimus profecto in vegetalibus csseeius diversos ab iis qui materiae inorganicae viribus producuntur. Quod constat 42. t.') ex legum supra notata diversilaic 25, 24).2.' ex lanetionum organicarum analysi, in quibus quamviSplura sint, quae viribus materiae brutae communibus perlieiun-bν Cooste
24쪽
tur, quaedam tamen sunt, quae his viribus solis tribui non possunt, ut v. gr. assimilationes iam multae ne variae, et constans organorum omnium sermatio atque evolutio iuxta certum aliquem lypum, aliaque huiusmodi.
mode agunt in vegetalibus, ac in materia inorganica. EX. gr. elementa organogena intra Vegetalia associantur, et Secundum proportiones' diversas ah iis quas servant in combinationibus regni mineralis, et modo prorsus diverso, ut patet ex theoriis typomum unimembrium, et substitutionum, quas recentiores chimietillustrarunt su).
tur, conditiones et processus qui in hunc finem adhibentur, plane disserunt ab iis quas in corporibus organicis adhibet natura ad
eamdem substantiam componendam. 45. Neeesse non est ut plura addamus, nec ut singillatim ostendamus contra exnggeratos renti-vitalistas, vitae phaenomena nee
sola electricitate, nec solis amnitatibus, nec aliis huiusmodi caussis explicari posse. Haec enim quae delibavimus satis esse videntur, ut concludamus, exsistere in vegetalibus vires quasdam ipsis pcculiares, ct n viribus quae in minerali regno Vigent, essentialiter diversas b). uasee vires vitales dicimus. 44. Probatur 2.' pars. Advertendum in primis, quamquam vires vitales in solis materiae brutae viribus reponi non possint, certum tamen esse apud omnes, has vires non excludi a viribus vitalibus, immo earum sin minus elementa, at certe instrumcnta esse. Huiusmodi enim vires sunt a materia inseparabiles licet quandoque occultari possint, et ab agendo impediri: constat insuper experientia multas vegetalium iunctiones, magna saltem ex parte, iuxta commvncs leges mechanicas aut chimicas consei. Igitur materiae brutae vires ad materiam quoque organieam perlinent, sed non solae. Quaeritur iam quid sit, quod viribus materiae brutae additum, una cum iis vim vitalem ciscit. Nostra vero Sententia eSt, non eSSe Opus ut admittamus in vegetalibus realitates aliquas materiae superadditas, sed salis esse vires inorganicas sub quibusdam eonditionibus operantes: has vero conditiones artisseiosa organismi constitutione contineri.
25쪽
45. Primum suaderi sucile potest ex doctrina alibi traditu de resultantiu unius vis ex altera, posita actione quue certas aliquas circumstantias determinet C. 2l0, 2.'). Hoc pueto vires omnes mechanicae et chimicae a resistendi vi resultant; v. gr. maleriuponderabili eons lata eum imponderabili, resultant a vi resistendi attractio molecularis, amnitates chimicae, attractio univcrsalis; itemque motus translatilius, diversimode receptus in loteculis, sit, lux, calor, electricitas, magnetiSmUS. Hoc porro resultantiae genus in artesuetis luculentius apparet. In hae enim machina v. gr. est ingens vis lOeO-motiva, quae quidem est ab aqueo vapore, sed artificiose eoaeto et compresso in antliliis; in hae alia est virtus emetendi paucis monaciatis ex liquenti pulte siceam chartam: virtus haec resultat et ex aliqua vi gignente motum Ioealem, et ex calorieo, et ex ultractione mOleculari ; sed nulla ex his viribus, nec omnes simul, eiusmodi essectum producere possunt, nisi multis artificiis carum aetiones modificentur, et harmonice consocientur. Idem dicito de eeteris huiusmodi. Igitur eodem pacto fieri potest ut ex viribus mechanicis cichimicis, sub inlluxu quarumdam conditionum, quas Creatoris sapientia posuerit, vires vitales reSultent. 46. Ad probandum alterum, machinarum exemplum opportunissimum necidit. Vere enim organum quodvis, cum ad sinem aliquem assequendum divina summi opificis arte aptatum sit, machina diei meretur; immo unamquamque SubStantiarum Organicarum moleculam ingeniosissimo artificio compositam exi-
Stimare necesse est; id quod patet vel ex complexa huiusmodi
molecularum constructione. Inter humanas autem machinaS, et
hasce divinas hoc inter eciora discrimen est, quod machinae humanae massas solum maiores minoresve materiae movent ae modi seant, dividunt et componunt; hae autem non maSSaS, Sed moleculas singillatim et atomos. Facile itaque concipitur, quomodo in huiusmodi machinis, actione nunc mechanica, nune chimica, ac modo vi caloris, modo clectricitatis, vitae vegetalis phaenomena persici possint, quae tandem aliquando ad molecularum varios motus, et consociationes, et collocationes reducuntur. Sic V. gr. eum Videam ex laso metallo virgam vel filum per machinam promi, non disticulter concipiam, saltem in genere, qua ratione ex germine radiees et plumula prodire, atque ex trundo
gemmae ramique Succrescere possint.
Illustriora exempla dabunt maehinae aliae multae, quae quavio
26쪽
exquisitiore artificio apparatae sunt, tanto mirabiliora excudunt opera; quae machinae adeo intuentes primo percellunt, ut vere unima quadam informari videantur. 47. Concludendum itaque, Vires vitales vegetalium posse concipi ut resultantes ex viribus mechanicis et chimicis, prouti hac sub organismi conditionibus operantur. Sed quomodo suadebitur ita rem se habere ' Ad hoc suadendum duo nobis sumet uni. t.' Argumentum exclusionis: Ex ceteris enim hypothesibus quas expendimus, prima certis exploratisque doctrinis opponitur 5 δ) ;ultera 54) quamquam plus exigat quam sententia modo exposita, revera tamen vegetalium vitam explicat minus, saltem minus intelligibiliter; tertia domum 45) insufficiens est nisi in nostram hanc recidat. 2.' Principium illud certissimum: non sunt multiplicanda entia sine necessitate. Si hoc ergo quod dicimus, ad vitam vegetalium explicandam susscit, aliquid ulterius exigere prohibemur. 48. Dicos 1.' Iuxta hane explicationem vires vitales non Sunt ires vegetalium propriae. Ergo nomine tenus vires vitales ad
mum omnia explicat. Sed praesens controversia est de ipsa organismi origine. Organismus enim gignitur et augetur per sunctiones vitales. Videmur ergo in circulum vitiosum incidere.
ex elementis mineralibus quasdam organicas Substantias compo- Suit, V. gr. Uream, Saccharum, Sebum, aleool aliaque huiusmodi,
ita sorte in posterum organis ac plantis producendis parem su
49. R. Ad 1. neg. ant. et cons. Certe si vires diversorum corporum propriae eae solae vocari deberent, quae ad nullas alias generaliores reduci possunt, lateor, non modo in corporibus organicis, sed etiam in inorgunteis, nullas esse vires proprias, excepta resistendi vi; ex hac cnim, positis conditionibus quibusdam, omnes resultant. Sed non ita virium diversitatem aestimare licet, nee ita de ea loqui solemus. Quemadmodum igitur in corporibus inorganicis viros diversae merito distinguuntur ex esse tuum diversitate, ita quoque in organicis vires quaedam
peculiares agnoscendae Sunt. Ad 2. rans. mai. Dist. min. Praesens eontroversia est de Origine ipsa organismi, nempe de origine prima; neg. de origine per vires corporum organicorum, eone. Solutio tradita supponit, Diuitiaco by Corale
27쪽
unum organismum necessarium esse, ut per functiones vitales organismus niter produeatur; adeoque Supponit, primum DrM-nismum non fuisse virium vitalium csseetum; id quod nemo
Ad 5. Neg. Tunc enim pol erunt chimici organica corpora construere, quum typographi, ella Sis simul pluribus litterarum sac- .eulis, litterisque temere commixtis, Aciacida component. Chimici enim hoc unum possunt, ut unius substantiae massam in alterius massae contactum adducant, ut exinde ustinitatum vi analysisnliqua aut combinalio consequatur. Idcirco mirum non est, si substantias quasdam organicas, quarum constitutio Simplicior est, proeduxerunt. Multo erit dissicilius, ac fortasse impossibile est, ut substantias produeant magis complexas, ne secretiori naturae artificio digestas γ). organa vero et organica eorpora construi posse chimicorum artifieiis, hoc enim vero ridiculum dictu est, ne dicam insanum. Certo si homo oculos haberet satis aculos ad Biomos materiae tam ponderabilis quam imponderabilis singillatilia discernendos, manusque aptas ad atomos caSdem PrenSandas, ac disponendas iuxta typum primum a Deo exstructum, tunc,
credo, posset homo plantas et licere. Videant igitur qui tanta sibi pollicentur, an possibile sit, dupli et hae saeuitate hominem aliquando poliri.
De animalium a vegetalibus essentiali diserimine
50. Sequitur, ut necedentes propius ad huius tractationis subicctum, post Vegetalem vitam, dc animali disputemus. Quem admodum porro illam in plantis consideravimus, in quibus solacst, ita hanc in brutis praesertim animalibus considerabimus, in quibus a principio intellectivae vitae non dependet: plura tamen, quae de animali vita dicenda hoc Ioeo forent, in cum locum reiiciemus, in quo disserendum erit de iis hominis facultatibus, quae sunt ipsi cum brutis comm Ines.
28쪽
5l. Animalis vita vegetativam supponit eique superstruitur; primo quidem quia subiectum animalis vitae nee oritur, nec animales iunctiones exercet, nisi dependenter a functionibus Vege tativis; deinde etiam quia vegetalia ad se nutrienda ct augenda
elementis inorganicis utuntur; animantes vero organica solummodo elementa in suos usus adhibere possunt. Hoc iam ostendit unimantes in superiori quodam ordine prae vegetalibus esse collocatas. Disserentiae vero unius regni ab altero aliae externae sunt et secundariae, aliae internae et essentiales. Illae respieiunt .' structuram partium et chimicam compositionem, 2.' Mneiiones vitae vegetativae, quas animalia et plantae diversimode exercent : de quibus late physiologi. Essentiale vero diserimen situm est in functionibus animalium propriis, quas physiologi voeunt relationis; quia per has animal ad obieeta, quae ipsum circumstant, intenditur. Quac stinctiones ad binas facultates reducuntur ad saeuitatem nempe sentiendi, et ad loco-motivam, seu contra-etilitatem.
52. Quid sit sentiendi saeuitas notum cuique supponimUS propria experientia; aliquid insuper de saeuitate hae in Logica dc- libavimus L. 457, seq.). Ad contractilitatem vero quod ollinet,
nota tria esse in animali hiis motuum genera. Primum genUS eSteorum motuum, qui generalibus materiae viribus debentur, ut quum unimal v. gr. ex alto decidit. Hi motus mechaniel appellantur. Alterum complectitur eos intestinos motus, qui a viribus
organicis ex necessitale procedunt, ut Sunt V. gr. cireulatio Sanguinis, assimilationes, secretiones etc. Hi dicuntur motus or9α-niet, plastici, automatici. Tandem ad tertium genus pertinent motus illi, qui animalis appetitui subditi sunt, ab eoque determinantur. Hi dicuntur motus animales, dynamici, antonomici. Atque hi sunt motus qui ad specialem contraetilualis facultatem
55. Ex binarum saeuitatum huiusmodi actibus animalia a plantis distinguimus, quia in plantis huiusmodi actus non apparent: esto aliquem oseillationis moliam aut excitabilitatem quum damin nonnullis plantis observari ; certe enim nec ii motus spontanei sunt, aut ab appetitu dimanant, nec excitabilitas illa cum sentiendi saeuitato quidquam commune habet. Fuere tamen inter antiquos philosophos qui sentiendi vim etiam plantis tribuerent, quae opinatio valde placuit phγsiologiso Sensistarum schola. Quidam enim ut Bobinet, Bichat, Riche runit, sentiendi vim plantis aperie largiuntur; quidam vero alii, V. m. I
29쪽
iit Traey, in aneipili hoc relinquunt. Quae opinio si vera esset, nullum iam inter pluntas et unimantes assentiale diserimen, sallem certum, iniereuderet. Sed non distieulter Opinio isthuee et
roris convincitur.54. Notandum nutum l. aliam quaestionem esse uirum se
liendi saeuitas sit solummodo unimantium propria, an vero etiam eorum viventium, quae solo immobiliter defixa hauriunt milicibus sueeum, quo se nutriunt; aliam vero illam : utrum certa aliqua similia viventium sensu praedita sit, nia secus. Hoc si dubium fuerit, dubium quoque erit an sumilia illa sit inter plantas
ura Vero inter animantes colloeanda: huius autem dubii solutio ad rerum naturalium sollertes indagatores pertinebit: at prima quaesito Inctaphysica est, nec ancipitem solutionem habet. 2.' Sensationem non esse meram impressionem Organicam, sed impressionem organicam receptam in vivente, quod et se et sua organa praesentia sibi habent, eorumque impressiones non exeipiat solum sed percipiat. Hoe homines intelligunt sensationis nomine. Similiter non omnis motus, sive necessus ad Blterum, Sive receSSus, sensitivam pereeptionem aut appetitum proprie dieium supponit. 35. Pnopostrio I. Plantae sentiendi saeuitate non gaudent. Prohatur 1.ψ Plantae nullum praeserunt sensationis indicium. Non solum enim nulla sunt in ipsis organa, quae sensationibus cxcipiendis destinata esse videantur, sed praeterea nulla stinetio est in iis, quae sensationes expostulet, nullus motus qui a sen- salione determinatum se prodai. Igitur stetit ex hisee indieiis inserimus sentire animantes, ita ex omnium indiciorum huius modi absentia inserendum est, . plantas non sentire.
2.' Repugnat divinae providentiae, aliquum ciati saeuitutem tribui, quae nulli sini sui,serviat, inutilesque cruciatus 'eidementi asserat. Atqui sic se haberet in planiis sentiendi saeuitas. Nam plantarum finis immediatus est, ut per vitae vegetutivae
iunctiones se conservent utque explicent, speciemque propagent; finis mediatus ut animalium usibus praesio sint. Atqui ad vitae vegetativae lanctiones, cuiusmodi eae a plantis exercentur, nullatenus requiruntur sensationes. Non enim plantae alimenta sibistonquirere, neque utilia n noxiis secernere debent; quae enim ipsis necessaria sunt humus et non ultro osserunt; neque illi quid appetero utit sugero, aut quocumque modo si hi consulero possunt, cum loeο- motiva laetitiale privetitur. Multo minus neceSsai in ipsis est sensatio, ut animulium utilitatibus inserviant. Igitur sentiendi- facultas csset plantis prorsus inutilis.
30쪽
luuno molestissima foret, perpetuique supplicii caussa. Cum enim aut se loco movere, aut variis sui partibus nil defensionem iiii eoncessum ipsis non sit, mala omnia experire deberent, quin ca ullo modo seu declinare, seu repellere possent. Non est enim in carum potestate, aut aeris intemperies declinare, aut morbis remedia quaerere, aui bestiarum dentes, hominumve secures effugere. 5 ' Corpus organicum sensationum sedes esse nequit, nisi ani-
iua simplici indivisibili, quaeque singulis organismi partibus tota
praesens Sit, informetur; ut ex dicendis patebit. Itaque si ad Vitona vegetalem explicandam, aliquam huiusmodi animam in
Plontis agnoscere cogeremur, posset quis sorte contendere. huiusmodi animam sentiendi facultate carere non posse. At si nullatenus necesse est, talem animam plantis inesse, quemadmodum Supra demonstratum est, nulla iam superet ratio, cur sentiendi principio plantas instructas cSSe opinemur. 56. Animadversiones supra positae omnes praeoeeupant disiicultates, easque nominatim quae o Zoophytorum quorumdam, aut ci spongiariorum consideratione oriri possunt. Videlicet quaestio erit, utrum haec viventia sint sensu praedita an non, utrum sint solo tactu, an praeterca aliquo alio sensu instrueta; utrum
animalis vita sit in iis aliquando sopita aut suspenso, et de ullissimilibus. Sed quomodocumque quaestiones huiusmodi reSolvantur, nulla adversus metaphysicae dogmata exsistet dissicultas. Si enim aliquo sensu illa pollere probabuntur, inter animalia col-l mila crunt; secus, inter plantas. Igitur hoc unum incertum ea e poterit, ut supra diximus 54, 1.') utrum quaedam viventia ad animale regnum, an ad vegetale pertineant. 57. PnoposiTio IL. Bruta animalia sentiendi saeuitate proprieuieta esεe praedita, ambistendum non eti. Quemadmodum ii, quos modo resutavimus, distinetionem inter plantas ct animantia subverterunt, nimium plantis congedendo, ita quidam alii animalem ipsam vitam brutis ademerunt, senue i saeuitale eisdem negata. Primus hanc opinionem evulgavit saeculo. XVI hispanus quidam medicus, nomine GomegPeretra Q, camilumque propugnarunt deinde CarlcSius, Malebranchius, aliique ex ca disciplina non pauci. Horum Sentcntia
bruta machinae quaedam sunt, ex earum genere quaS.automata Vocamus, quia cum Oeeultis artificiis mech nicis moveantur,