Vergil's Gedichte erklärt von Th. Ladewig Aeneide Buch 16

21쪽

265 270 275 280285

16 P. VERGILI MAR0NIS Tertia dum Latio regnantem viderit aestas Ternaque transierint Rutulis hiberna subactis. At puer Ascanius, cui nunc cognomen Iulo Additur, - Ilus erat, sim res stetit Ilia regno Triginta magnos volvendis mensibus orbis Imperio explebit regnumque ab sede Lavini Transferet et Longam multa vi muniet Albam.

Hic iam ter centum totos regnabitur annos Gente sub Hectorea, donec regina sacerdos

Marte gravis geminam partu dabit Ilia prolem. Inde lupae fulvo nutricis tegmine laetus

Romulus excipiet gentem et Mavortia condet Moenia Romanosque suo de nomine dicet. . His ego nec metas rerum nec tempora pono; Imperium sine sine dedi. Quin aspera Iuno, Quae mare nunc terrasque metu caelumque fatigat, Consilia in melius referet mecumque fovebit Romanos, rerum dominos, gentemque togatam.

Sic placitum. Veniet lustris labentibus aetas, Cum domus Assaraci Phthiam clarasque Mycenas Servitio premet ac victis dominabitur Argis. Nascetur pulchra Τroianus origine Caesar, Imperium Oceano, famam qui terminet astris,

Iulius, a magno demissum nomen Iulo.

Hor. fiat. I, 3, 105. Sil. Ital. XIII, 533. Cic. Verr. II, 5, 11; iura pon. Propert. V. 0, 64.266. Rutulis subaelis ist welcher

Casus' 267. cui nunc o. Das nune er-hali seinen GegensatE in Ilus erat,

dum etc.

II, 639.

VIII, 42. XI, 708.

276. Rom. Moipiet gentem, Romulus Wird den Stamm des Aeneas),der in Alba Longa mit Numitor und

Geburisori des Achilles; Argos, Residenet des Diomedes. - uit demialgenden Lobe des Augustus usi.

G. I, 24-42. IlI, 16 - 39. A. VI.792 - 98. VIII, 678-88.

22쪽

AENEIDOS LIB. l. 17Hunc tu olim caelo spoliis 0rientis onustum Accipies secura; vocabitur hic quoque votis. 290 Aspera tum positis mitescent saecula bellis; Cana Fides et Vesta, Remo cum fratre Quirinus Iura dabunt; dirae ferro et conpagibus artis

Claudentur Belli portae; Furor inpius intus

Saeva sedens Super arma et centum vinctus aenis 295 Post tergum nodis Demet horridus Ore cruento.

Haec ait et Maia genitum demittit ab alto, Ut terrae utque novae pateant Carthaginis arces Hospitio Teucris, ne fati nescia Dido Finibus arceret. Volat ille per aere magnum 300 Remigio alarum ac Libyae citus adstitit oris. Et iam iussa facit ponuntque ferocia Poeni Corda volente deo; in primis regina quietum

- voeab. Pot., S. E. A. V, 234. He quoque, ebens O Wie Aeneas, S. V.

A. II, 297. V, 744. IX, 259.

nat. V, 4: sinus vadoso mari dirus.

Ilargil. II. 4. . Usi.

die Au Mabe, die das fatum dem

den, mithin auel, das Streben, derAullas sung, ais solle Merkur die Dido aueh von dem Willen des furum in

23쪽

18 P. VERGILI MARD ISAccipit in Τeucros animum mentemque benignam. 305 At pius Aeneas per noctem plurima VolvenS, Ut primum lux alma data est, exire locosque

Explorare novos, quas vento acces Serit oras, Qui teneant, nam inculta videt, homineSne feraene, Quaerere constituit sociisque exacta referre. 310 Classem in convexo nemorum sub rupe cavata

Arboribus clausam circum atque horrentibus umbris Occulit; ipse uno graditur comitatus Achate Bina manu lato crispans hastilia serro. Cui mater media sese tulit obvia silva 315 Virginis os habitumque gerens et Virginis arma, Spartanae, vel qualis equos Threissa fatigat Harpalyce volucremque fuga praevertitur Hebrum. Namque umeris de more hasilem suspenderat arcum Venatrix dederatque comam diffundere ventis, 320 Nuda genu nodoque sinus collecta fluentis. Ac prior, Heus, inquit, iuvenes, monstrate, mearum Vidistis si quam hic errantem sorte Sororum, Succinctam pharetra et maculosae tegmine lyncis,

305 24. Vst. Hom. Od. X, 144 sq.

gung setzend sin Folge des Getiens , vst. Sil. I t. VIII, 372: Non illis solitum crispare hastilia eampo, Pila

volunt.

315. vim. arma, also leichte, einen habilis arcus.

oiae Rhodopen Pangaeaqus Iustrant Maeosis n-οra alta iugis, eursuque fatigant Hebrum innupta

320. nuda orau, vgi. Ovid. met. X, 536: Nuda g mu, vestem ritu succincta Dianas. Α. IV, 13T - 39. XI, 776. Uebrigens s. unten Eu V. 404. 322. errantem, indem si e die Spureines Wildes suchi. 323. succinctam pharetra, Vgl. Liv. VII, 5: ciuiso succinctus. tem. IDe. Auch Camilla erseheint

24쪽

Aut spumantis apri cursum clamore prementem. Sic Venus; et Veneris contra sic filius orsus: 325Nulla tuarum audita mihi ne ple visa sororum, O - quam te memorem. virgo' namque haud tibi voltus Mortalis, nec vox hominem Sonat; o, dea certe; An Phoebi soror' an Nympharum sanguinis una Sis felix nostrumque leves, quaecumque, laborem 330 Et, quo Sub caelo tandem, quibus orbis in oris Iactemur, doceas; ignari hominumque locorumque Erramus vento huc vastis et fluctibus acti: Multa tibi ante aras nostra cadet hostia di xtra. Τum Venus: Haud equidem tali me dignor honore: 335Virginibus Tyriis mos est gestare pharetram

Purpureoque alte suras vincire cothurno.

Punica regna vides, Τyrios et Agenoris urbem; Sed fines Libyci, genus intractabile bello. Imperium Dido Tyria regit urbe pro laeta, 340 Germanum fugions. Longa est iniuria, longae Ambages; sed summa sequar fastigia rerum. Huic coniunx Sychaeus erat, ditissimus agri Phoenicum, et magno miserae dilectus amore, Cui pater intactam dederat, primisque iugarat 345

339 sed Ines Lib., docti sue ho

gum est narrare.

25쪽

Ρ. VERGILI MAR0NIS Ominibus. Sed regna Tyri germanus habebat Pygmalion, scelere ante alios inmanior omnis. Quos inter medius venit furor. Ille Sychaeum

Inpius ante aras atque auri caecus amore 350 Clam ferro incautum Superdi, Securus 3morum Germanae; factumque diu celavit et aegram Multa malus simulans vana spe lusit amantem.

Ipsa sed in somnis inhumati venit imago Coniugis; ora modis attollens pallida miris

355 Crudelis aras traiectaque pectora ferro Nudavit caecum que domus scelus omne retexit. Tum celerare fugam patriaque excedere suadet Auxiliumque viae veteris tellure recludit Τhesauros, ignotum argenti pondus et auri. 360 ΙIis commota fugam Dido sociosque parabat. onveniunt, quibus aut odium crudele tyranni Aut metus acer erat; navis, quae sorte paratae, Corripiunt onerantque auro. Portantur avari Pygmalionis opes pelago; dux femina facti. 365 Devenere locos, ubi nunc ingentia cernis Moenia Surgentemque novae Karthaginis arcem, Mercatique solum, facti de nomine Byrsam,

hei dem Worte omina liat man an die Auspicien Eu denhen, welchenach rdmischer Sitte immer demEhebitndnisse vorausgingen. primis omin. iug. ist also dasset be, Was

mmaeis iugari ausdriicht. 350. securus amorum, Ohne Siclium die Liebe seiner Schwester Euthrem Gatten Eu Luna mern. 252. vana sys. Da rite inanil umdeti Fod des Sychaeus UuSSte, Sobestalid die vana spes Woriny3bsi: nudavit ist in ei genti ichorund dbcrtrage iter Bede uiuii g mit pectora und aras verbuit deii, eben Soparabat in v. 360. 358. tolluro recludit, d. h. er er-

gnas sed dissimulatae opes erant, aurumque metu regis non tectis sed terras crediderat: quam rem etsi

homines ignorabant, fama tamen loquebatur. siva spe incensus 'ς-

malion - generum suum Oe

eidit. 365. devenere locos. Die lat. Dichter beschranken die Verbindvngder Verba der Be egung mit demblossen Accus. nichi aut die Stridie numen, Vgl. A. I, 2. 201. 307. tibi nunc cornis, Wo man jetZt siehi. 366. surgentem stetit dem ingentia gegon liber. 367. Byrsam. Der Namo de P

26쪽

AENEIDOS LIB. I.

Taurino quantum possent circumdare tergo Sed vos qui tandem quibus aut venistis ab oris duove tenetis iter' 0uaerenti talibus ille 370

Suspirans imoque trahens a pectore vocem: O dea, si prima repetens ab origine pergam Et vacet annalis nostrorum audire laborum, Ante diem clauso conponet Vesper Olympo. Nos Τroia antiqua, si vestras sorte per auris 375Τroiae nomen iit, diversa per aequora vectos Forte sua Libycis tempestas adpulit oris. Sum pius Aeneas, raptos qui ex hoste Penatis Classe veho mecum, fama Super aethera notus. Italiam quaero patriam et genus ab Iove summo. 380 Bis denis Phrygium conscendi navibus aequor Matre dea monstrante viam data sata secutus: Vix septem convulsae undis Euroque SuperSunt. Ipse ignotus, egens, Libyae deserta peragro, Europa atque Asia pulsus. Nec plura querentem 385 Passa Venus medio sic intersata dolore est: Quisquis es, haud, credo, inviSus caelestibus auras

percunctatum deinde, qui moirtadeserami, unda aut quo easu proseli domo, quidve quaeresntes in agrum

Murentinum Emissent.

auch ein Anderer sein, schon da-

27쪽

P. VERGILI MAR0MSVitalis carpis, Τyriam qui adveneris urbem. Perge modo atque hinc te reginae ad limina perser. 390 Namque tibi reduces socios classemque relatam Nuntio et in tutum versis aquilonibus actam, Ni frustra augurium vani docuere parentes. Aspice bis senos laetantis agmine cyen OS, Aetheria quos lapsa plaga Iovis ales aperto 395 Τurbabat caelo; nunc terras ordine longo Aut capere aut captas iam despectare videntur: Ut reduces illi ludunt stridentibus alis Et coetu cinxere polum cantusque dedere, Haud aliter puppesque tuae pubesque tuorum 400 Aut portum tenet aut pleno subit ostia velo. Perge modo et, qua te ducit via, dirige gressum. Dixit et avertens rosea cervice refulsit, Ambrosiaeque comae divinum vertice odorem Spiravere; pedes vestis defluxit ad imos; 405 Et vera incessu patuit dea. Ille ubi matrem Adgnovit, tali sugientem est voce Secutus: Quid natum totiens, crudelis tu quoque, falsis

403. Ambros. eom. Die Glittersa thien si ch mit Ambrosia. - ver- fies spiravere, si e verbrei teten vom

28쪽

AENEIDOS LIB. I. 23 Ludis imaginibus cur dextrae iungere dextram

Non datur ac veras audire et reddere voces Talibus incusat gressumque ad moenia tendit. 410 At Venus obscuro gradientis aere saepsit Et multo nebulae hircum dea sudit amictu, Cernere ne quis eos neu quis contingere posset Molirive moram aut veniendi poscere caussas.

Ipsa Paphum sublimis abit sedesque revisit 415 Laeta suas, ubi templum illi, centumque Sabaeo

Ture calent arae sertisque recentibus halant. Corripuere viam interea, qua semita monstrat. Iamque ascendebant collem, qui plurimus urbiImminet adversasque adspectat desuper arceS. 420Miratur molem Aeneas, magalia quondam, Miratur portas strepitumque et strata viarum. Instant ardentes Tyrii, pars ducere muros Molirique arcem et manibus subvolvere Saxa, Pars optare locum tecto et concludere Sulco; 425lIura magistratusque legunt sanctumque senatum l

Hic portus alii effodiunt; hic alta theatri

nus.

mes.

29쪽

P. VERGILI MARONIS Fundamenta locant alii inmanisque columnas Rupibus excidunt, scaenis decora alta futuris. 430 Qualis apes aestate nova per florea rura Exercet sub sole labor, cum gentis adultos Educunt latus, aut cum liquentia mella Stipant et dulci distendunt nectare cellas, Aut onera accipiunt venientum, aut agmine facto 43b Ignavum sucos pecus a praesepibus arcent; Fervet opus redolentque thymo fragrantia mella. O fortunati, quorum iam moenia surgunti Aeneas ait et fastigia suspicit urbis. Inseri se saeptus nebula - mirabile dictu - 440 Per medios miscetque viris neque cernitur ulli. Lucus in urbe suit media, laetissimus umbrae, Quo primum iactati undis et turbine Poeni Esrodere loco signum, quod regia Iuno Monstrarat, caput acris equi; sic nam lare bello 445 Εgregiam et facilem victu per saecula gentem.

Hic templum Iunoni ingens Sidonia Dido

Condebat, donis opulentum et numine divae, Aerea cui gradibus surgebant limina nixaeque

44 l. laet. umbrae. Der Genet.

auspicatam sedem dedit.

30쪽

ΑENEIDOS LIB. I.

Aere trabes, laribus cardo stridebat aenis. Hoc primum in luco nova res oblata timorem 450 Leniit, hic primum Aeneas sperare salutem Ausus et adflictis melius considere rebus. Namque sub ingenti lustrat dum singula templo neginam opperiens, dum, quae sortuna sit urbi, Artificumque manus inter se operumque laborem 455 Miratur, videt Iliacas ex ordine pugnas Bellaque iam fama totum volgata per orbem, Atridas Priamumque et saevum ambobus Achillen. Constitit et lacrimans, Quis iam locus, inquit. Achate, Quae regio in terris nostri non plena laboris' 460 En Priamus. Sunt hic etiam sua praemia laudi; Sunt lacrimae rerum et mentem mortalia tangunt Solve metus; seret haec aliquam tibi fama salutem. Sic ait atque animum pictura pascit inani Multa gemens largoque humectat numine voltum. 465Namque videbat, uti bellantes Pergama circumstii tetendi das specielle Pradicat vontrabes iden grossen Bathen des

vortiergeli. artiseum manus Tu ve

messen ist.

458. ambobus, den Atriden unddem Priamus ais den Anni lirern derbeiden Parteien; vgl. Ηoin. Od. IV, 339. 462. sunt laer. rerum, es glebinoch Men scheu, Welehe Thriinen si edas Unglii ek haben, de nn rerum istgenet. obj. und beZ. die Gegens tande, welelie die Τhranen erregen; Vgl. A. II, 784. Λehiilich unserer St. heissies hei Valer. Flace. I. 724: sunt his etiam tua vulnera, praedo; Sunt lacrimas carusqus parens. Frei liehdienen die Seli laetitsemaide aus demtrojani schen Kriege Eur Vertierr-liehung der Iuno; das hin deri aberni clit, dass die Karthager nichi die Leiden der e in re Inen Trojaner in die sem Erieςe beklagen soliten. 463. tibi ist Dat. ethicus. 466-78. Die im Folg. beschri e-hene Bil derre ille, die man sich an