Institutiones medicinae practicae quas ad usum juventus digessit Petrus Aloysius Valentini in Romana universitate professor ... Vol. 1. 10.. .. De febribus

101쪽

S. i. Caussae tertianae intermittontis eaedem ac illae reliquarum intermibtentium sunt . Opinabantur veteres ostr-tianam legitimam a redundanti excrementitia bile notham a bile pituitae immixta

nasci. Hujusmodi vero cxcrementitia bilis, aut bilis immixtio cum pituita, non caussa, sed febris ipsius essectus esse pos sunt. Experientia docet , omnia , quae peculiari modo nerveum systema aut r. Titant, aut infirmant, ut sunt paludum Iniasmata, animi at mala, astrica colluvies, alimenta prava, sortiora purgantia, saepe tertianam intermittentem pro

gignere. Idcirco homines biliosi, sensibiles, violentis animi assectibus obnoxii, in tale norentes ad tertianam intermittentem legitimam magis proclives sunt. Qui vero laxa temperie, et spongioso corporis habitu pollent, vel otio diffluunt, vel requentes emissiones sanguinis, aut validiora purgantia perpessi sunt, magis ad tertianam spuriam disponuntur , in qua non

tam vehemens nervorum irritatio deprehenditur.

102쪽

S. a. Saepe tertiana legitima poscit circuitus sponto sua, vel paucis auxiliis evanescit. Inquit ippocr. aph. 59 sec.A. Vertiana exquisita in septum ad suimnum circuitibus judicatur. - Quando post tertium vel quartum circuitum

resolvitur, circa labia, et nares , ulcuscula, Pustulae, scissurae nonnunquam

prodeunt. Hujusmodi eruptio est secundum Riverium quaedam risis, quae ad has partes sit out secundum Burseri uni imminentis riseos indicium . Interdum dum urinae urunt, febris ejusque Symplomata quiescunt Urinae autem copiosiores, et quae naturales qualitates habent. sollicitae solutionis indicium praebent Ventris fluxus cum abundanti sudore saepe niorbum judicat Tertianae miles ve- Te, et aestate contingunt, praecipue si in diaetetico regimine nullus irrepserit er- Tor, atque Viscera integra sint. rompte ab hisce febri hus juvenes , et robusti homines recolliguntur. Autumno vero , et hyeme rus non ita procedit, maxime si viscera ali tua labe assiciantur, aut aegri

103쪽

i aliquem errorem illabantur. Tertianas enim simplicus in duplices facile commitantur, aut in continuam sebrem transeunt; et ob levissimas caussa re ei divae sunt 'ertianae spuriae a remittentem sebrem frequentius abeunt, praesertim si duplices sint . Hae sebres autumno plerumque grassantur, et crebro diuturnae et pervicaces sunt. Ex hisco autem multae morbosae assectiones, maxime obstructiones icterus , hydrope , febres lentae, Consequuntur . iS. 43. Tertiana exquisita nonnunquam quietes, potubus aqueis, acidulis, et humectanti victu curatur Frigoris tempore nihil agendum est si aeger sitiat, a potus abstineat, praesertim rigido Tempore autem caloris non fiat in , sed Diti. cienter, et ex intervallo aquam frigidam hauriat Calida enim potiones anxieta tem ac aestum augerent 'rigida vero

acidulae, ut citreae, quibus adjectum sit nitri lilii admodum utiles sunt, praecipuos calor ingens sit. liquando sola quies, aque potio, victus tenuis non sufficiunt,

104쪽

go ad superandam febrem aut sanguinommittere, aut purgationem porrigere, aut utrumque facis necesse si, prout su-hris vel a sanguinis abundantia, vel a ga stricis saburris, vel ab utrisque oritur. Si haec vero satis non sint, ad corticem p ruvianum confugiendum est. Ut sine dama lo secetur ena, aut exhibeatur purgatio,

maxima prudentia exposcitur. Eten m aequo peccant qui sanguinem indiscrimin tim mittunt, et purgationes a dies heria i aequi simper hujusinodi auxilia negligunt Si aestivo tempore tertiana corripia juvenem , alioquin sanum , et sanguinea temperi donatum ci calor sit ingens vehemens capitis dolor urgeat, pulsus plenus, nil certe magis, quam sanguinis imminutio , prudenter facta , conducit Dum autem primae regiones humoribus biliosis et pituitosis onerantur Porrigendae sunt purgationes, sed leves. Acria enim purgantia irritant, DO Oent et se inhrem facile reprbducunt. Interdum meistica magis juvant , nimirum cum humores biliosi, et pituitos , aut pravae a

105쪽

lerius in stomacho , et duodeno immo- relatur, quod ex praegressa ingluvie praecordiorum anxietate , na ea , Omeu

di cupiditate , ructibus , oris amariti cognoscitur Aliquando bilis, aliaeque materies et per os, et per alvum exturbandae sunt. Tui emetica immiscentur catharticis, ut sali anglicano tartarum eminticum conjungi solet . Plerumque Vero melius est aliquot radicis pecacuanhaegrana praemittere, deindo purgans prae- heres siquidem metica et alti artica simili juncta saepe aut tinpetu evomuntur, aut omnia dcjiciuntur. Pueris octo, aut duodecim annorum, maxime biliosis, O tiuncula emetica conseri, quod observavit Holimannus. Hisce praemissi, Cortex Peruvianus exhibendus est. Itaque py xiae tempore omni biliori sexta admin, stretur unciae pars, donu duo , tres aut quatuor unciae glutiantur, quae ad tertianam benignam exquisitam Superandam sufficiunt. Postea ad praeservationem per octo , aut decem dies corticis rachma quolidio sorbeatur. Quoad alimen

106쪽

Io 3lum, nil in accussione concedundum est, sed solum in pyrexi tenue porrigatur, ut aph. r. seci. I. ita docet Hippocr. In accessionibus abstinere portetu nam ethum dare nocuum est , et quibus per circuitum sunt accessiones, in ipsa accessione abstinere oportet.

S. 4. Quoniam tertiana spuria a saburris, cruditatibus, humoribus biliosis pituitosis viscidis, primarum viarum nascitur, sollicita purgatio prodest. Si vero

vasorum plenitudo observetur, aetas o-rens, temperies firma sit, praemittatur venae sectio. Aliquando etiam emeticum convenit, Praesertim tempore aestivo, si

hujus usui nihil obstet. Hinc detur peruvianus cortex. Si ante ipsam febrem viscera obstructione laborent, ut longo se-bris decursu obstruantur, a corticis usu desistere non debemus, ne ebris quer- quera fiat. Attamen amara aperientia deobstruentia cortici adjungi possunt. Ρο-stea vero submota febre, obstructionum

curatio institui debet. In simplici tertiaua spuria, praesertim si in longum abe-

107쪽

duplex sit, scilicet in juscillis, sorbilibus que consiStat. S. 5. Tertianae autumnales nullo negotio ordinem regularem amittunt in quotidianas intcrinittentes saepe transeunt pervicaces, et recidivae fiunt. Idcirco ad has fugandas plura specifica, et empirica ab auctoribus etsi gravissimis celebrantur. Si infructuosus sit peruvianus cortex , a re minime deflectimus, si alia antisebrilia, et quae irregulares accessiones in or- sinem reducunt, usurpemus. Itaque si tertiana sit spuria , subcontinua , irregularis, potio antilabrilis Crollii , a Riverio aliisque celebratissimis clinicis in usum Vocata, prodest. Hujusmodi potio ex aqua destillata, aut ex aqua sontis, sale b- syntlii , et spiritu vitrioli componitur Saepe etiam aegrotantium lucro mixtura adhibetur , quam in amphimerina biliosa Sauvagosius reser . Haec sit , si salis absynthii drachma cum dimidia in decem unciis aquae solvatur . dein ad saturationem spiritus vitrioli instilletur

108쪽

roget aquae cinnamomi, syrupi h cortice aurantiorum a drachmae duodecim assidantur. Hujus mixturae quarta , vel f xta quaque hora cochlearia quatuor smniantur . Ad ejus utilitatem confirmandam plura reserre possem exempla , sed

unum renunciare sufficiat Iuvenis viginti octo annorum, alioquin sanus, autumno anni 8t . in ebrem tertianam duplicem incidit, ad transeundum in remittemtem proclivem Corticem peruvianum , et haustum salinum ad promovendum sudorem exhibui ; sed eum sudor satis non erumperet, servato corticis usu, ad descriptam auuagesi mixturai confugi, quae copiosum excitavit sudorem. Hinc longio-xibus in terni issionibus redditis . latini morbo aegrotus convaluit. Si autem homines pituitosos hujusmodi febres aggrediantur, salum neutrorum cum Ortico miscet admodum juvat. Etiam amard aromatica, pium et optata opem serunt. Diligenter denique removendae sunt Cu-ussae, quae tertianam intermittentem x producere vasent. Idcirco insensibilis pedi

109쪽

xo spiritio custodiatur quaecumque aeris intemperi , humiditas . frigus horis praesertim vespertinis errores in diaetetico Tegimine animi deprimentes assectus sugiantur. Remedia autem, quae a morbo defendunt, nimis cito linquenda non sunI.

- . . . .

Quartana intermiten ς.

S. 6. Quartana interimitens simplex nuncupatur, si ejus accessus similes quarta quaque die remeent , duarum dierum integritate interposita. Est vero duplex si accessus prima et secunda die redeunt. et ita sequontibus accessibus conveniunt. ut ille primae diei accessu quartae, illo secundae accessui quintae diei similis sit, libera manente tertia die Est triplex , si ac- quotidie ita regrediuntur, ut accessi prima quartae, secunda quintae, tertia sextae respondeat. Est duplicata, si qua ta quavis die bis accedat, e recedat accessio triplicata si ter manentibus in u-

110쪽

Io7traque duabus diebus a sebre vacuis. x hisce disserentiis simplex, et duplex Dequentius occurrunt. Distinguitur etiam quartana in legitimam, et spuriam. Pr,ma regularem accessionum Cursum Obser.

vat , quae ut plurimum post meridiem adoriuntur altera irregularis est, gravioribus symptomatibus stipata, et tam ejus paroxysmi interdum extenduntur ut periactam intermissionem non linquant. Denique vel benigna, vel maligna est, seu perniciosa, ut inis videbimus . S. 7. Quartana potius autumno, et hyeme, quam aliis anni tempestat thus in. filii Accessiones cum oscedinibus, et pandiculationibus , gravitate corporis dolore capitis , dorsi, lumborum , et extremita is uti inferiorum saepius explicantur. Corporis ambitus pallescit, lactes , et ungues livescunt; deinde immane frigus invadit, ad duas, tres, et quatuor horas Extensum Ab hoc frangi videntur Ossa , undo nascitur ille dolor graece Δοκόπος bictus. Dissicilis est respiratio, praecordia astricta, pulsus contractus , inaequalis