De ratione quam Terentius in fabulis graecis latine convertendis secutus est commentatio

발행: 1843년

분량: 78페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

61쪽

legatur. Est utique haec forma lauto usitata et Lucretio cons. II, 466 IV, 120 1001 al.), assertur a Charisio II, p. 18 ex Afranii Vopisco apud Both. p. 196), inveniturque apud Livium adeo cons. Drahent, ad XXXIX, 5, ).

Equidem aine curn multa eiusmodi nomina varie ter minari et inveniri sciam Mentus et Penta, conatus et

conata aliaque eiusdem generis cons. Gel l . . A XlII, 20), ita auctoritate embini codicis eo magis hic acquiescendurn esse existimo cum ipsum illud necessus reperiatur in Senatus consulto de Bacchanalibus a. u. c. 568 in quo scriptum est: 'Se ques seu qui sib et deicerent necesus e se a canal habere cet. Cons. Livii edit. Draa ken b. quae

Stulgurdiae prodiit T. XV, . 1, p. 378, et Steph. End-

licher Calai codd. mss. bibl. alat. Vindob. Vindobonae 1836. - Id autem sane mirari subit quod Benti eius v. 31 cum in nonnullis suis libris diversum a codice embino verborum ordinem invenisset certissime reponendum S Se praecepit Quamobrem aliquid aegre faceret iis. o modo scribi potuisse non opus erat exemplis probare. Utitur autem hic vi non raro fallaci illo artificio, ut sua ipsius inventa potius tueatur, quam librorum id quae Comprombata sunt locum habere non posse declaret. Id quidem si verbis quae addidit: Aliquid mali insigne ne utinum quidem est effectum esse putat, satis leviter aut fraudulenter egit, cum Terentio subiecerit quod eius non est. 7 Nannium Misceli. c. 10 oties singium l. c. p. 440 sq. sive p. 327 minus recte fecisse quod reposituri erant D hilum Menandri loco viderunt iam ei ne L. Meti et Phil. reli q. p. 0 et Graueri. . . p. 133. yy Ita mendandum esse eine Lius iam vidit Fragm. Com. Graec. Ol. IV, p. 710, et patet e testimonio hol. lex. p. 230, 11 ειωθασι τον π20 θυρων ιυρυs P0 βωειον τ0υ Ἀπολλωνος Aoζιαν cui Ἀπολλω προσαγορευειν κύα ' γυῖα.*' Quae in editionibus adhuc leguntur corrupte: 'HOC extra etiam hanc potestatem Iunoni attribuitur hunc in modum Corrigenda esse : obstetriciam potestatem Junoni attribuit ia in dudum viderunt Scho penus et ubi erus. Cons. Meine L. . . p. 82.

62쪽

' Non. p. 108: Edusam et Potinam eas praesides vult haheri puerorum Varro. Confimariungi relig. Roman. ΙΙ, p. 241.

δ' Hoc loco scienter et consulto Terentium, ne externis moribus Uectatorem Romanum offenderet, ab Apollodoro paululum recessisse scholiasta dicit, alias autem hoc ut cistiasTζsια κωμικῖν cons. ad Eun. II, 2 26 vituperat, et Graecos mores instituta verba ubi diligenter in suis fabulis expressit poeta Latinus hoc magis probandum esse Censet.

Conf. ad Phorm. I, 1, 5. Quid quod in vita Toronti inde legitur p. X d. lotg.): Post editas comoedias

nondum quintum atque vigesimum egressus annum Causae vitandae opinionis qui videbatur aliena pro suis edere, seu Perci tendi Graecorum instituta moresque quos Perinde e rimeret in scri 'tis egressus urbem est neque amplius rediit. - Tam perversa horum . hominum fuerunt iudicia.' Apud Graecos κουρεῖα eorum celebritate et requentia erant refertissima qui circulos aliquos et sessiunculas tempus iucunde fallendi sermonesque habendi

T. III, p. 781 Wytt. Λι κα Θεὀφραστος α0ινα συμπόσια παιζων ἐκάλει τα κ0υρμα ι τὸ ν λαλιαν των πρ0σκαθιζόντων, et quae exposuit G. A. Beckerus Charicl. Vol. I, p. 253 et vol. I, p. 384. Neque tamen Terentius de tonstrina quod hic locutus est a suorum popularium more descivit. Ita enim schol. Porph. ad Hor Serm. I, 7, 3: Pinor omnibus et limis notum et tonsoribus esse, scribit: Adeo ait divulgatum esse quibus modis insectatus sit Persius Bupilium, ut et in tonstrinis haec et medicinis narrata sint. Fere autem in his officinis otiosi solent considere

ac res rumoribus frequentatas fabulis celebrare.' δ' Neque hoc est Romanorum consuetudini contrarium. Quemadmodum enim hae virgo iam matura Viro,

ita iv. ΙΙΙ, 4 Virginia quoque Icilio desponsa in litterarum ludum itat. Cons. Ni ebuliri hist Roman. II, p. 393edit. II.

63쪽

δ Bent leti auctoritas facit ut de scriptura versuum qui leguntur e aut II, 3, 4 et 50 paulo accuratius agatur. Ceterum pro villus PGSSUS tres ex nostris pro varialectione at in ipso textu duo marsus Accedat Ausonii

auctoritas in sitie dyll. XII:

Totum opus hoc Parsum Crinis velut Anti hilae, Pax. Hinc certum est legisse eum villu marsus Properi II, 1: Seu id ad frontem manso errare villos.' Ita enti eius qui graves iam causas ades Se urbitratus est ut ipse illud sparsus reciperet. Illi autem codices mihi non ita multum valere videntur prae reliquis tum numero tum auctoritate longe superioribus, ne Au Sonius momen tum facere potest, Cum severe si agere Velis neque Parsi neque assi villi testimonium et Comparatis usu a sum Antiphilae villo qui cum sit Passus rolixus circum curat reiectias neclegenter sparsus utique est. Hic igitur uno verbo significavit tribus quod elatum est a Terentio. Huc accedit quod ni fallor Pus assum ne Latine quidem dici potuit. Ausonius autem etiamsi diserte caseillum Na Sum memorasset, non ita multum sol eius testimonio tribuerem, cum multis exempli perspectum habeam alias quoque et hunc scriptorem et multos alios in simili relapsos esse memoria, id quod ne hodie quidem omnes Satis semper respiciunt, quamque erat leto plus semel

erroris causam fuisse data occasione pluribus exponam. Statim Ausonius Lud o t. svient. Pittac. v. 5 sq. Romana sic est vox venit in tem ore. VeSter quoque ille comicus Terentius Rerum omnium Primum SSe tem M. autumat Ad Anti hilam quo enerat Ser u Dromo Nullo in editam temPori Ser ari vicem.

Respicit Terent. Heaut. I, 3, 123:

In tempore ad eam veni ia Od rerum omnium et

Primum.

Non sunt autem huec Dromonis sed Syri verba Maioris momenti in hac re mihi videtur esse ipsius Terentii 4uctoritas qui in simili re scribit Phorm H, α 5 et 56: Nihil aderat adiumenti ad ulchritudinem, Pilius aSSUS.

64쪽

1aiore iure videri potest idem Benti eius reposuisse loco adiectivi rolixus aliud romissus. Non raro enim hoc cum illo permutatum esse invenimus a librariis. Coti f.

Virg. Eclog. VIII, 34 Ovid. Trist. IV, 2, 34 Liv. II, 23, 4;

V, 41 9 Nep. Dat. . . Quibus locis cum codices inter

se non consentiant, nunc quidem illud romissus ab editoribus fere omnibus praelatum est. Atque sunt sane promittere barbam a illum, et comae barba capillus Pro- irissus tritissima. Scripsit tamen Colum. VII, 3 7 ooemeligas bimam asti cor oris ceruice prolixa Prolixi illi; Varro R. R. I, 2, 3 oues Ortet caudis obse et are ut sint in Italia rolixis in Fria breuibus. Quae cum ita sint nullum equidem Video causam quam ob rem cuillus Prolixus prorsus hoc loco movendus sit cum id quod probe tenendum est, nullus quantum scio liber manu scriptus ne infimae quidem classis illud romissus praebeat, ut iam hanc quoque scripturam contra Bent leti

auctoritatem retinendam esse Cen SEB m.

δ' Quae in Menandreis reliquiis Euripideae imitationis vestigia reperiuntur sedulo indicavit ei nekius Fragm. Com. Gr. vol. IV, p. 705 sq. 'h) Est hoc postremum in Platonis Phaedrum scholion, quod ubi de origine illius proverbii: κοινα τα οὐ φιλων pluribus idque verbis scriptorum qui commemorantur allatis expositum est ita sinitur: κα Μενανδοος ἐν δελφοῖς ' . Hunc in modum verba leguntur apud Behherum. Adnotavit tamen, ε ενδελφοῖς esse in Venet. Codice quem signavit S: et ιι ἀδελφοῖς ε Hilaris codice literat signato. Me inekius Fragm. Com. r. Ol. IV, p. 72 hac qua Bekkeriis uti solet brevitate in insignem errorem se induci passus est dum scribit: In his β' unus ekkeri codex omittit alius habet ἐν B. Mihi quidem satis probabile est schol insta verba non integra exstare, sed in sine aliquid excidisse. In eadem sententia esse iis chelium ex iis cognovi quae scripsit Mus Rhen. a. 184 L p. 43 4h Cous quae de hac re scienter dixit A. G. Schleget. vir nobilis de art. et liti dram. I, p. 48 sq.

Cons. Terent Hec prol. I, V. 4 sq. et prol. II, V. 25 sq. Perversum hoc studium posteris temporibus vi-

65쪽

guisse atque sustentatum esse latet ex Hor. epist. II, 1,

178 sqq. Cic. epist. ad Fam. VII. 1 Suet. Oct. 43. δ' Cautio quaedam ut hoc semel dicam adhibenda

est, ne soboliastae verbis in errorem nos induci patiamur. Non raro enim fit ut ad Terentium aliquid reserve auctorem videatur, quod quin eodem iam modo dictum vel institutum fuerit a poeta Graeco quem Latinus sequitur dubium esse non potest. Eiusmodi quis non videt illud esse quod inter Terentii laudes ab Euanthio commemoratur p. XIV ed. tot g. 'Tum Personarum leges circa habitum aetatem ossicium partes agendi nemo diligentius Terentio custodivit. Quin etiam solus ausus est in fictis

argumentis cum fidem Veritatis assequeretur etiam contra praescripta comica meretri Ces interdum non malas introducere, quibus tamen cur bonae sint et voluptas per ipsum et causa non desit. Respicitur Hecyra fabula ad quam inter alia Donatus in eandem plane sententiam haec

praefatus est: In tota Comoedia hoc agitur ut res novaesant nec tamen abhorreant a consuetudine. Inducuntur enim benevolae OCru verecunda nurus lenissimus in uxorem maritus et item deditus matri suae meretrix bona. MEadem inculcantur ec V, 2, S: Multa scribit ibi scholias in Terentius eliciter ausus est arte fretus. Nam et socrus bonas et meretrices honesti Cupidas praeter quam pervulgatum est acit. Sed tanta vigilantia causarum et rationum nomenta subiungit ut ei soli merito videantur omnia licere. Nemo autem in animum inducet hinc officere Terentio id prae Menandro ut Apollodoro proprium esse. Eiusdem generis quin sint mihi dubium non videtur quae ad verbii uia. I, 2, 3 et 64 Sed ego quantum sumico ad virginem animum adiecit. h. tiamne iamplius Th. Nihil, nam quaesisei, adnotati logimus haece: MMunde Terentius ut solet res huius modi per eclipsim suam, et deinceps 'optime purgavit Terentius quod mox liberalibus nuptiis fuerat obsuturum, si vitiatam virginei duceret Chaerea optime ergo delanditur tamquam quae honeste nupturn est. - Eunuch. III, 5 40 si schoiali asta scribit: Philosophice nunc Terentius demonstravit quam, cladem moribus hominum civitatibus isterant

66쪽

figmenta poetarum cum exempla scelerum asserant, nemo sane qui consideraverit 'ua Verborum aerumque continuationes illud 4 quod scholiastae adnotatio referenda

est contineatur Cum eis quae antecedunt et proxime iti-

sequuntur in eam incidet Opinionem, ut putet Terentio hoc deberi menandro non acceptum Eiusdemque generis videri quoque possit quod Terenti P verbis delph. IV, 2, 2: Praeterea autem dum illum auaero in illa mer cenarium idi, scholiasta addidit: 'Sapientissime Terentius etsi proxima illa est necessario leg necessarium senem ad reliquos actus fabulae noluit ii, urbe discedere per sonae senilis memor Nam et arduum fuerat dum redit, et cruciabile, me fatigatio eius in tragoediam dransiret. Recte igitur invenit a mercenari, illi urbe narratum ruri non esse Ctesiphonem. at rubi tersona est idolo scentis et proficiscitur ad villum et continuo redit ut in Eunucho Phaedria. atque huic sententiae video aliquod argumentum Vel inde peti posse quod ne Graecus quidem poeta locum ructionis in δελφὸν fabula mutavit Cons. quae bene in hanc rem contra Meine Lium oti in Menandr. ot Phil. reli q. p. 3 aliter iudicantem nunc Fragm. Com. Graec. vol. IV, p. 76 in viam reductum disseruit Graueri. l. c. p. 14 sq. Quo minus tamen putem claudem huius optime ut scholiastae videtur institutae rei Terentii ingenio tribui quae a vera Menandro inventori debeatur me impedit totius scholii latio. Ne autem videar e, ipso

revolvi unde me abduci facile lassus sum, me Cesse istquo 1 nodo rem se habere ipse putem atque Cum Grauerto

consentiens idem ab hoc et ut nunc video ab Ilinio quoque l. d. p. 21 dissentium paulo accuratius a me indicari. Demea qui Ctesiphonem filium audiverat in fuisse inruptione tum Aeschin, fratre magna sollicitudine aure in urbe in venit III, 3, 1 sq) Syro autem servo rus Severante illum a me aus producturi esses ipse iam se recta

rediturum esse dicit sibi d. V. 79 sq) Moc ipso temporis

momento procul videt Hegionem tribulem a quo certior fit

quod iam facinus indignum atque liberale eschinus perpetraverit Indignabundus ciam fratrem requisiturus est ij iii iunes iram suam aevomat III. 4, 65) Prodit

67쪽

autem Demea IV, 2, 1 sq. atque se nusquam fratrem in venisse dicit et praeterea a Villa mercenarium vidisse qui filium ruri esse negaret. In hac igitur re a Terentio aliquam eius quod apud Menandrum erat mutationem factam esse, neque person nua mercenarii Apud poetam Graecum exstitisse arbitror, sed ab hoc rem hunc in modum essu ad ornatam. Demea postquam aliquantisper fratrem frustra quaesivit tum urbis taedio captus I, 1, 20 tum unice de filio anxius ac sollicitus in villam urbi proximam revertitur, ubi cum Ctesiphonem non invenisset, maxima estinatione et trepidatione retro fertur, quod ipsum metuit

Ctesipho IV. 1, 7 sq.:

Et illud rus nulla alia causa tan male odi nisi q&ia Pro est. Quod si abesset longius Prius nox o Pressisset illic, quatu huc re orti Posset iterum. Nunc ubi me illuc non idebit iam huc recurret, at scio. Iam hanc in fabula Menandrea rerum fuisse rationem sistatuerimus, neque o Cum N personae agentes et loquentes inducuntur mutatum esse apparet, et ita demum illud

scholioti quid sibi velit mea quidem sententia perspicuum est. Si quis autem haec utcunque probabiliter disputata eo putet dubitationi obnoxia fieri atque infirmari, quod

scholiast illam rationem indicaturus morem quo alias eum sere in simili re usum esse scimus haud dubie retinuis set, ut mentionem poetae Graeci verbo saltem iniecisset, rem meam non ita tueri libet ut negligentiam et socor diam scholiastae causer, sed id satis apertum nihi videtur eo tempore quo integrae exstabant Me nundi i fabulae suffecisse, eis quorum intererat tale quid significasse, id quod non ita obscure verbo illo invenit factum esse

δ' De integritate scholiorum quae Hec V, 3, 2 et Eunuch. III, 4, 1 ud scripta sunt l, lini p. 20 sq. ad

dubitatum est. Atque ut persunde ut verba Nam in Graeca

haec aguntur Non narrantur, non Prosecta esse a Donato,

sed a magistro quodam addita, qui volueriti reviorem paulo et obscuriorem Donati adnotationem Breuitati consuluit Terentius, explicando supplere, ita disserit p. 23 sq.: Quid hocine credibile ea nae ante decem menses et

68쪽

in domo meretricis acta sunt aguntur in Graeca fabula non narrantur Tam hoc ineptum est, ut verbis in eo refellendo parcere liceat.' quidem quoque ad haec

refellenda non tum multis verbis opus esse Credo, cum P rnva nitantur scholiustae verborum interprptatione, id

quod patebit ex iis quae ipse supra disputavi. Eodem modo verba Eunuch. III, 4, 1 Ut Pud Menandrum additamentum esse opinatur hominis qui Donati verba: Bene in oenta Persona cui narret Chaerem, ne unus diu loquatur ad Terentium referens nihil magis crediderit esse consentaneum, quam quod Latinus poeta invenerit, eo Caruisse Graecum. Seio equidem Eo qui sinceris Donati verbis sua adspergebant suisse homines ineptos utiles male doctos. Est autem fraudulenter et mala fide ag sentis, rem amrmare, cuius prorsus nullam habeat notitiam. Hanc autem notam non puto istis hominibus esse inurendam. Itaque cum diserte et simpliciter assii mari vi do am , Terentium hic a poeta Graeco recessisse, ei qui huius rei mentionem iniecit fidem non temere derogandam esse Censeo. At si Antiphonis personam apud Menandrum non inventam esse statuerimus, tanta pars eius

quae sequitur Cenae Terentio tribuenda erit, quantam hunc nunquam de suo dedisse linius iudicat, cum Te xentii iam proprios esse versus viginti quinque existimet. Terentium proprio ut aiunt Marte tot versus, si ad ἰκονομ ιαν sabulae ut ipse eam facturris orat hoc commodum

et De Cessarium esse putabnt, Cribere non potuisse nemo

facile dixerit. Quod si autem apud Menandrum Chaerenno convenisset in scena Antiphonem, cui res intus gestas narrare posset, equidem non perspicio unde numerus

viginti quinque versuum qui Terentii proprii sint confici possit. Quae enim Antipho solus Act. III, c. I loquitur

aut omnino aut magna ex parte e fonte Graeco quin manaverint mea quidem sententia dubitavi nequit; quibus autem scena proxima sermonem Chaerea distinguit, si discesseris a v. 9 15, ea fere duobus tribusve verbis

Constant, qualia sunt: in tu 2 Quid id est ' Pro Uunuchon Maior videri possit dissicultas inde exsistere quod, si Antipho apud enandrum in scena non Comparui SSet,

69쪽

Cliae reae idonea opportunitas et occasio abeundi vestern-que quam primum mutandi deesset. Sed haec quoque facile et satis probabiliter mihi videntur hoc modo expediri posse. Ubi Chaerea intus gesta exposuit, heri aliquot meminit adolescentulos coisse in Piraeo, ut de symbolis essent, seque ipsum ei rei praefectum esse. In quo numero cum Antipho quidum esset, quem in propinquo habitare fingitur, se iurn ad hunc iturum esse dicit, ut vestem mutet, et apud libertum Discum de symbolis omnia esse parata indicet, simulque consilium capiat quo pacto possit amata potiri. ' Ne quis putet a me cupidius hic quaedam Grauerto subiici, ipsius verba quae leguntur l. o. P. 121 ruris scri- here iuvat. Man Nersteht also deu Si in selbs de Gegnerdes Terena falsch, wenn man latibi sie atten mi dem multas Contaminasse Graecus uni Contaminari noti decere fabulas ein 'desudein beeteichnet. -

Porcius Licinius si dixit ut Gellius N. Α. XVII, 21,

47 memoriae prodidit: Poenico bello secundo Musa innat gradu Intulit se bellicosam tu Romuli gentem feram, non tam cogitavit de primo cinitio , per Livium Androni cum inprimis facto, quam de eo tempore ubi laetioribus auspiciis Musa non tu in tardo et lento incessu sed pinnato

gradu advenit.

sumus Romani qui uoimus ante Rudini, quem hexarnetrum ex ipsius Ennii Annalibus esse liquet Mela II, 4, 61:MEnnio cive nobiles Rudiae, Silius XII, 393-39T. Ausonius Grammaticomast. v. 17. Erravit igitur Hieronymus dum Chroni c. lyin p. 135 scribit: Q. Ennius poset a Tarenti nascitur. Huius nutem erroris haud scio an coniectuva non ita improbabili origo possit inveniri. Ennius enirn natus Rudiis celebre opulentumque Tarenturn videtur transmigrasse ibique per aliquod tempus Coinmoratus esse. Hoc certe Pacuvium Brundisinum fecis; escribit Hieronymus Chron. l. 156, 3. Et cum Pacuvius ex testimonio linii M. . XXXV, fuerit Ennii sorore

70쪽

genitus neque vero ut idem Hieronymus falso memorat ei stia mos), Ennium si urenti domicilium iam posuisse dixerimus, hanc ipsam acuvio ut in illam urbem transgrederetur praeter ulla causam fuisse haud inepte mihi videtur statui posse. Quamquam hoc non ita intelligi volo ut illud Ennio vivo facturn esse existimem Nam Gellius N. A XIII, 2 memoriae tradidit Pacuvium grandi

iam aetate et morbo corporis diutino affectum Tarentum ex urbe Roma concessisse. Non sine voluptate quadam nunc video et cherurn quoque virum egregium in hac esse sententia. Cons. eius lib. tragoed Graec ad cycl.

epic dispos . III, p. 1337. ' De Tarento scribit Plaut Menaechm. prol. 29 et 3 HTarenti ludi forte erant cum illuc enit, Mortales multi ut ad ludos conoeneVant. Tarenti natus erat Hegesippus cornicus, qui Athenis versabatur, et tragoedus quidum quem ex inscriptione Orchom . cognovimus. . Cons. Melcher. l. c. et Heynii opus C. acad.

II, p. 226.

- Graecus adeo dicitur Ennius apud Fest. v. . lι- taurilia. 4 Coia f. quae de nova quae dicitur Comoedia egregie exposuit d. Mueller hist liti Graec. II, p. 270 sq. ρὶ Cons. Plaut. sin prol. 11

DemoPhilus scriρ sit, Macciu Ortit barbare. De nomine Macci conferantur quae nuper docte exposuit Ritschelius, Meletem ' Plautin Uecim. Onomatol. Trinum. Prol. v. 19: Philemo scri sit, Plautus orti barbare. 7 Cons. Stetve de rei scenicae via Romanos trigine

p. 88 sqq.

' Di devotus Francogallus non aliter iudicavit. Cons. liber eius qui inscribitur: De la poesi dramatique, Vol. III p. 23 sq. id am stet Od. ' Benti eius quod per coniecturum scripsit: Non ita dissimili sunt argumento et tamen impugnavit G. Hermannus opus c. II, p. 268 - 271, qui ipse illud et tamen sive in tamen sive in attamen abire iussit. Q Κlotatus denique

SEARCH

MENU NAVIGATION