장음표시 사용
41쪽
hac legebantur omissis alia desumpsit et transtulit ex Perinthia. dein Terentius in ceteris quoque fabulis quibus plurium Graecarum fabularum partes contineri scimus fecit, ut unam pro praecipuo argumento sumeret eiusque
Oeconomiam et tenorem Rctionis universum servaret secundaria quadam re inserta oris Eunuch prol. v. 30-33: Colax Menandri est, in ea est Parasitus Colaxo miles gloriosus Se non negat Personas traustulisse in Eunuchum Suam Ex Graeca
et delph. prol. V. - 11: Srnuothnescontes Ohil comoedia est; Eam Commorientes Plautus fecit fabulam, In Graeca dialescens est qui leuoni erfit Meretricem in Prima fabula eum Plautus locum Reliquit integrum. Eum hic locum suu sit sibi
In Adel hos verbum de Nerbo ex ressiam extulit. Ne autem tali modo illa lex quae ut actio una sit neve diversis constet momentis postulat neglectu esse videretur, se ex Perinthia non qualiacunque transtulisse utetur, sed quae con enere in Andriam, quod recte scholiasta exponit: quae apta et commoda fuerunt non triam Latinam . . Cons. quae in eandem sententia in scripsit Eugraphius ad Andr. Prol. v. . - Ut cuivis autem persunderetur facillime hoc fieri potuisse, earum argi mentum simillimum esse dicit, ita ut qui alterutra rn recte norit utramque norit. Memoriae nutem prodidit scholiasti ad Andi . pvol. v. 10 nece: Prima scena Perinthi ne paene isdem verbis quibus Andri scripta est; cetera dissimilia sunt, exceptis duobus locis altero ad versu XI, alter ad versus XX, qui in utraque tabula positi sunt. Summo igitur iure Euanthius illum ab adversarii totiens exagitatam Conta Ini-Dationern sine dubio respiciens in nutrier Terentii vir tutum hanc referre potuit pag. XV, edit. lot E. : MAdde quod argumenti ac stili ita ut te ut me in Or fit, ut nusquam
nori aut caverit aut curaverit en une obesse potu rurit,
42쪽
se totum it uno corpore Videatur esse compO, Pti m. Terentius autem quamquam in artis praecepta ne minimum quidem demonstravit a se e C Catum esse , Roma ni tamen, quos eorum quae usu et consuetudine recepta essent satis esse tenaces sciebat, si quid ab se ut poetu novo immutatum audirent, ut approbaretur fuit sane quod timere posset. Itaque se suamque rationem priorum et probatorum exemplo et auctoritate poetarum tuetur quos
idem fecisse norumque nec legentia in lubenter se imitaturum esse profitetur. Ad hoc honorum exemplum iterum provocat ea ut prol. 20 et 1. Naevio autem Ennio Plauto cave putes Terentium negligenter parumque diligenter tabulas scriptas esse ex animo statuisse serio que iudicasse, sed hoc ex adversariorum sententia dictum
esse existimes. Eodem modo intelligendum est quod scripsit He aut prol. 16-21:
Nam quod rumores distulerunt malevoli Multas contaminasse dum facit Paticas Latinas, id esse iactum hic non negat, Neque se Pigere et deinde iacturum autumat. Habet bonorum exen lum, quo exemPl Sibi
Licere id facere quod illi fecerunt Putat. illud quod malevoli quidem falso utentes nomine Appellarunt contaminare mom negat se fecisse et exemplum
poetarum qui boni haberentur sequentem deinde quoque se facturum esse dicit ostendit autem Terentius hac in
re quem ad modum tot hoc prologo fiduciam quandam sui et contemptionem et despicientia in obtrectatorum, Cum ne operae quidem pretiurn ipsi visum sit verum rei nomen asserre. Grauertus igitur l. c. p. 121 hoc loco non recte usus est ut ex quo satis pateret ne ipsum quidem Terentium hoc verbum mulam accepisse partem et de Corruptis
fabulis cogitasse Sed hic vir opinione temere Concepta ita se in errorem induci iussus est, ut tandem ipsi ne illud quidem constet quo modo illud contaminare intelligendum sit. Ita enim scribit m 205 OV aber contaminare fabulas tur heimst, iv compluribus enandri aut aliorum, fabulis conflare unam ' quae sunt Verba
43쪽
si id sonder auch inetetne edanken, eineis kla Donat tu Andr V, 5, 3 . hanc sententiam totam Menandri de Eunucho transtulit. Et hoc est quod dicitur contaminari non decere fabulas. Scho si asta quidem omnino recte quod ex Eunucho in i
driam quaedam translata sint hoc contaminare esse dicit. Gruuertum autem iam mirum esse non potest Omnia in quibus Terentius a Graeco exemplari quo Cunque modo recessit ad illud contaminandi genus per errorem rettulisse Verbum contaminandi autem si tam ambigua esset potestate aut tam late eius significatio pateret, vereor ne ipse ille Luscius in eorum qui contaminassent num 'TOhabendus sit, atque in eum invidia ista quam Terentio ut conflaret omni opera nitebatur regeri potuerit. Nam ut in illo quod in Thesauro fabula scripserat, causam dicere eum prius a quo petebatur quam illum qui petebat, enandri Oeconomiam secutus sit, et illud etiam quod servo currenti in via decedentem fecerat populum poetae Graeco potius vitio vertendum sit quam ipsi temere hunc secuto cons supra p. 21 sq.), id tamen a me impetrare non Pos Sum, ut rodam hunc ita se in exempli quod effingebat imitando servituteri quasi addixisse, ut ab eo nunquam e minimum quidem recesserit. Sed hoc utcunque est Terentius ipse cavit, ne in dubio relinqueretur quo illa res spectaret. Qui ad locos supra allatos ubi de fabulis contaminandis, ut adversarii invictiose loquebantur, menti Ofit paulo attentius animum adverterit, neque Pinione praeiudicata tenetur is ni fallor sibi iam persuadebit valere illud tantum de ea ratione qua in fabulam aliquam ex alia
partes quaedam parum apte et Convenienter transferuntur.
Quia utem causa permotus hanc viam Terentius sibi ingrediendam esse duxerit a re alienum non videtur quaerere . Est hae mea quidem sententia tum ab ipso poetatum ab iis quos fabularum spectatores habebat repetenda.
44쪽
Illo igitur cum sine dubio se ea vi et comica virtute
in Plauto tam conspicua, quae poetam insignem etiamsi aliorum sequatur exempla emancipet destitutum esse ipse sentiret, ne Menandrum Apollodorum alios quamquam lectissimis verbis in Latinum sermonem convertebat, diligentis potius interpretis quam poetae nomine dignus haberetur, eam rationem quam quodam modo Naevius Ennius Plautus iam prae iverant sibi ineundam esse putaverim existimasse, ex qua aliquam propria inventionis laudem sibi futuram esse sperare licuit. Quae quidem apud aequos et intelligentes huius rei existimatores eo minus ei deesse potuit quo magis apparebat re vera satis multum artis desiderari, ne quis hac lubrica via laberetur. Et hoc credo Terentius ipse significaturus erat Andr. prol. v. 20 et 1. Altera quam Terentius habebat rationem sine dubio ad spectatores et tinebat. Exer plis enim idoneis quod supra iam satis confirmasse mihi videor, Terentium siquid mutaverit id ea fere ratione fecisse, ut talia exsisterent Romanorum indoli ingeni vitae quae magis accommodata essent et responderent, hoc eius studium in fa-hulis quoque contaminandis ut maledici obtrectatores loquebantur elucet. Ita Charini et Byrrhiae personas quae non inveniebantur in Andria Menandrea addidit
tabulae suae, ut haec iam ex duo ruin adolescentium periculis nudiisque componeretur. Cons. schol ad II, 1, 1. Et primam quoque Andriue suae scenam noti de ea Menandri fabula transtulit, quam praecipue sequebatur, sed de illius Perinthia Coras schol ad Ter Andi'. prol. v. 13: Sed quare se Onerat Terentius curri possit videri de una transtulisse Sic solvitur, quia conscius sibi est primam scenam de Perinthia esse translatam, ubi senex ita cum uxore loquitur ut pud Terentium cum liberto, at in Andria Menncidi i solus senex est. Prorsus falso igitur iudicat quicunque ad eundem Terentii versum effutivit haec : Appuret non de industria sed casu esse translatue is quae ex Perinthia eodem sensu iisdemque verbis perscripta suerunt; neque vero post ea quam supra p. 28
45쪽
dixi dissicile erit ad intelligendum cur hoc a poeta Latino ita institutum et factum sit x). Adelphorum prologo profitetur Terentius se ex Diphili
fabula, quae pothnescontes nominabantur, eum locum quo adolescens lenoni eripit meretricem sumpsisse. Hoc autem factum ei ne hius en et Phil. reli q. p. 1 recte
iudicat tam arto et necessario Cum tota actione Oniunctum esse vinculo, ut, quia nisi cum magno fabulae detrimento ab ea divelli non posse videatur similem locum Menander delphis inseruisse putandus sit. Idem autem si statuit Terentium, ne uni omnia Menandro debere videretur, consulto hanc fabulae partem e Diphilo assumpsisse, vir doctis si in assentiri mini in possumus. Quis
enim non concedat Terentium,si nulla alia causa recessisset a Menandro, quem omnibus eiusdem peris au CtOribus abstulisse nomen, et fulgore quodam suae claritati Stene hvas obduxisse Quintil. X, 1, 2 aeque honorifice ac vero videtur iudicasse, dignum fuisse quem adversarii maledictis peterent Itaque Grauerti sententiam arbitror amplectendam esse qui . . p. 132 raptionem psaltriae
Menandri Adelphis non defuisse quidem statuit, in ipsa
tamen scena non factam sed narrando commemorata In
esse. Scen 1 utem ac t. II, qua haec aguntur, Plautinam quandam speciem prae se ferente quin magnus Romanorum spe Clutorum risus coortus sit vix dubitari potest.
Neque meo quidem iudicio Terentius inepte egit quod parasiti Colacis et militis gloriosi personas in Eunuchum
transtulit Coris Eunuch prol. v. 32, et schol ad II, 1, 22 RHaec apud Menandrum in Eunucho non sunt, ut ipse professus est, parasiti personu et militis, sed de oluce translatae sunt. Melius autem hoc perspicitur e Persio et antiquo huius glossatore. Ille enim si sat V v. 161 sqq. scribit: Da e cito, hoc credas ubes, uir dolores
Praeteritos meditor udum Chaerest ratus ungitem Abrodeus ait haec. . An siccis dedecus obsteni Cognatis p an rem Patriam uniore sinistro Li neu ad obscaenum frangam 8 dian Chrλει ἐς uiatis Ebrius ante fores exStincta citra iace Caulo.
46쪽
Euge uer vias, dis Fellentibus agnam Percute Sed censen plorabit, Da e relicta pNugaris solea Puer obiurgabere rubra. Mormidare velis ataue artos Odere caSSeS.
Nunc fertis et iolens ut si Nocet haud mora dicas. Quidnam igitur iaciam 8 Nec nunc cum arcessat et ultro. Pylicet, accedam Si totus et integer illinc
Cormparatis quae glossator adnotavit: Hunc locum Menandri Eunucho traxit, in quo Davum servum Chaere- Stratus adolescens alloquitur tamquam amore Chrysidis derelictus, idemque tamen ab ea revocatus ad illam redit. Apud Terent in m e Psonae immutatae sunt; illud iam dubitare non possumus, qui in Menandri Eunucho inventa sit persona quae Terentiani Thrasonis partes quo-Cunque modo sustinuerit. Excluso enim Chaerestrat sive ut Terentius eum maluit nominare Phaedriae alter esset necesse fuit, qui a Chryside sive Thaide praeferebatur. Neque igitur verendum videtur, ne a Vero aberremuSStatuendo Gnathonem, cui apud Menandrum truthias nomen erat, et Thrasonem substitulos esse a Terenti utpote qui aliquanto maiorem Eunucho Latinae vim et quasi momentum adderent, quam servatis quae in Menandri Eunucho inveniebantur iam personae factum esset. Colaceenim sabula Menandrum consummati adulatoris eiusdemque parasiti mores vitamque adumbrasse ipsum fabulae nomen haud obscure significat et diserte testatur theri. Vt, p. 258 Q κεχαρακτί; ρικε δε ως ἔνι εαλιστα επιμυελως το Κολακα Μενανδο 0 ἐν o si covus se δραματι. Atque Struthias inter parasitos non parum inclaruit. Cons. ei-nek.men et Phil. reli q. p. 98 et 99. Terentium autem si videmus singulos locos atqne scenas ex aliis non modo eiusdem sed diversi quoque poetae Graeci fabulis in eam quam potissimum sibi interpretandam sumpserat recepisse, et personas aut cum aliis permutasse ut plane novas induxisse, acile putet in iis quoque partibus et personis, quas universe servabat, ne CeS-sario aliquid immutasse,
47쪽
Primo ne medium medio ne discrePet imum ,
id quod praecipitior. . . v. 152.
Neque hoc fecit invitam inerva atque artis quam tracta bat praeceptorum ac legunt ignarus aut immemor. odio enim quamquam Valde dolendum est Menandri et potat odori fabulas non exstare integras, tenuibus tamen scho
liastae indiciis quae ad comparandas Terentii et eas quas hic transtulit fabulas aliquid faciunt, et paucis quae harum undecunque supersunt reliquiis id quidem apparet autem ci potest poetarn Latinum graVissima argumenti ut a Graecis descriptum et expositum erat momenta non omississe. Quod, cum adhuc de universa re disputatum sit, ut penitus perspiciatur, opus est ut iam Singula persequentes accurate, quantum id fieri potest, dispiciamus, quatenus in eis sabulis, quibus pluvium Graecurum partes conti neri constat, exemplaris quod tanquam fundus ei erat oeconomiam ac descriptionem Terentius servaverit; quasnarn partes et personas aliunde receptas huic inseruerit, et huius ipsius personae et res num ita assectae sint, et quom modo hoc factum. Sed per angustias spatii huic scriptionum generi fere concessi neque hac re iam de fungi licet, nec reliqua non pauca addere, quae ad ratio nem quam Terentius in sabulis Graecis Latine convertendis secutus est omnino cognoscendum aliquid sacere
48쪽
' Anonym. p. XXXI: Λιφιλος Σινωπευς κατα ον αυτον χοόνον διδαζε Μενανδο p. - δοαφιατ δε αυτου ρ. Et hic quidem numerus Comprobatur a Strabone quoque XII p. 546. ' Suid. p. 78 ed. Bern h. Μενανδρος - κωμικος ζς νεας κωα ἴδια - γεγραφ' κω φδια ori. Cum Suida consentit Anonym. p. XXXI, et Cosconius it Terentii quae ad Suetonium auctorem referri solet, qui Terentium redeuntem a Graecia perisse in mari dicit cum centum et octo fabulis conversis e Menandro. Qui ab hoc numero paulum recedunt, et Ct aut V ab illo scriptas suisse memoriae prodiderunt horum testimonia allata invenies a Mei ne hi viro egregio enandr et Philem reliq. praes.
' Latini poetae inprimis illos sex, qui summum inter
auctore novae Comoediae locum obtinebant tum ex iudicio nonymi de Com. p. XXX tum grammatici apud Μonte fato. Bibl. Cois l. p. 597, nisi quod hic Osidippum non in iis reser quibus primas censet deferendas esse, imitandos sibi prudenter sumpserunt praeter Philippidem
49쪽
cuius ullam tabulam Latine expressam esse non D Ovia Atque hoc quam vere dictum sit rit Aliquatenus pateat, haec eius rei documenta in medium protulisse non alienum videtur. Plautus Casinam ex Diphili κλ Ουμενοις vertit cons. prol. V. 31 sqq.), ex eodemque sonte Rudentem fabulam quin deduxerit ut prologi , 32 sq.: Primumdum huic esse nomen urbi ψhiltis renas Oluit, dubitare vix sinunt, ita Diphili Συναποθνησκοντα Commorientes fecisse fabulam Terentius delph. pr Ol. v. 5sq. sdem facit Mercatoris vrgia mentum Arsinas desumpsit e Philemonis Esinosor Cons. prol. v. 9 , et eiusdem poetae Graeci Θ σαυρον Latine reddidit Trinummo cons. prol. v. 18 sqq.). In illa quoque fabula quae Bacchides appellantur Plautum exemplum hilemonis secutum esse Sileianus quidem prologus asseverat . 36 sqq. Sed cum haec ipsa subditicia esse constet cons. Niebusiri script histor. et philol. p. 17 sq.), neque de sabula Philemonis quae Euantides nuncupantur aliunde quidquam compertum
habeamus, videtur sane d sensus eo magis esse cohibendus, quod Rit schelius disput de Bacch. p. 9 1 non sine aliqua veri similitudine demonstravit, Plautinae sa-holae fontem esse Menandri yiς ζαπατωντα. Neque Poentiliam et Cistellariam Menandreae esse originis indicia quit edam desunt. Cons. Meine L. Menandr et Philem. reli q. p. 92 et 209; et Stichum ad Menandreae fabulae
quae vocabatur Φιλαδελφοι exempturi CSSE Expressam,
titulo quem n g. Maius primus repperit et edidit constare satis proba hi liter cum C. r. Hermarinus tum iis chelius disputarunt. Coris Ilus Rhen. a. 1841 p. 29 sqq. Colacem Menandri a Naevio et Plauto Latinas esse iactas Terenti Eunuch prol. v. 25 sq. satis Constat. - Philemo nis fabulam quae Ἀρπαζόφιενος teste quidem Athenaeo XIV
p. 663 L, sed Polluce VII, 8 υρπαζοι ενη inscribebatur
Cascilius sine dubio Latine expresserat ea Comoedia quae itidem modo Hamazomenos modo Ha azomene nominatur. Cons. Mei ne h. l. c. p. 362. Scripserat idem Poeta Graecus
Γαμον quoque fabulam .coris Pollux X. 176 et Schol. Plat. ed. Turic. p. 21 Behk. p. 322 Caecilianam eiusdem
50쪽
nominis novimus e Festo v. Toxicum. Inter Posidippi fabulas Ἐπισταθμον memorat ollux X, 139, quam Caecilius in sua Pistathmo quin secutus sit vix dubium erit, si Spengelius hoc nomen iusta coniectura restituit C. Caecia. Stat de eris fabul. fragm. p. 4. Neque improbabile cuiquam videbitur hunc poetam Diphili Estnooον, cuius mentionem facit Allienaeus VI p. 226, et VII p. 316 , aut Philemonis eiusdem nominis fabulam imitatum esse, si quidem ipsius Epist. Quaest. I, 18, et Turnebus Αd- vers. 29, 20 recte ut videtur quod apud Nonium . Guscultare in libris legitur corrupte Caecilius Embono mutaverunt in Caecilius En Oro. - Menandreis autem sabulis videtur Caecilius inprimis delectatus fuisse ita ut eine Lius locuples harum rerum estis praef. ad Menandr.
p. XXXV pronuntiaverit, paucissimas huius poetae Latini
comoedias esse quas e Menandro non sumpserit. - Attilium quem Volcatius Sedigitus apud Gellium . A XV, 24
inter comicos Latinos quinto recenset loco, Menandri fabulam quae Μισογυνος appellatur, et thrynicho Epit. p. 41 omnium poetae Graeci praestantissima existimatur Latine reddidisse veri simillimum putant, et in controverso illo Ciceronis loco Tusc. Disp. IV, H otiale in Μισογυνη titilia est scribendum censent ei ne hius en . et hil reli q. p. 115, et ei chertus Oet Lat. reli q. p. 14 sqq. In Leucadia fabula Turpilium poetam
se composuisse ad Menandri exemplar e Servio ad Virg. Aen. III, 27 recte colligitur. Cons. Me inekius Fragm. Com. Graec. Ol. IV, p. 158. Idem factum crediderim in an horo con L Bothii Oet se en Lut. Ol. VI, p. 83, cuius tituli fabula inter enandreas quoque nominatur. Cons. Me inekius . c. p. 143. De Turpiliana Demiurgo cons Both. l. c. p. 81 de Menandrea ei ne L. l. d. p. 103. Eiusdem poetae Latini Dicterum ex Menandrea ductam esse iam tibiae rus monuit. Cons. Meine L. l. c. p. 117. Suffcient haec ni fallor ad sententiam probandam, Turpilium quoque Menandri sere vestigia se-Cutum esse, quamquam id non semper factum. Nam in Lemniis cons Both. l. c. p. 85, et Meine L. . . Vol.