장음표시 사용
161쪽
Justos, Cr vigilantissimos Iudices blicis acclamationibus collau
dandi damus omnibus potestatem: ut honoras eis auctiores proferamur processus: σ e coninario iniuntos maleficos querelarum vocibus accusandi, ut censura nostra miror eos ab mat.
Grauissimae semper censurae Senatus fuerunt in plures, summosque prouinciarum Iudicos, quorum ut nominibus parco, ita 8c delibandum Istud pia aui, ne, locis conuenienti stimis, agere videar indecens de tanti ordinis amplitudine, defaecatisque intactilentos Reos iudiciis, silentium. Primum enim quanta Olim fuerit decreti Sena toriJ grauitas in duos propraefectos Parisienses, tradit alterum Ioannes Galli q. 181. de altero recens adhuc infamia omnibus notissma est quam inussit codemnato iudicium anni IIss. ob corrupta ab co testimonia ut innocentiam nobilissimae cuiusdam foemi nae opprimeret in gratiam potentioris. Paulo mitius actum est in prouincialem Turonum indicem anno isos. iii Belfortianum, & Rupellanum: eXauctorati tamen, atque abire magistratu iusti sunt cum ea nota nominis, ut, infami accepto pretio nolentes, diro, famosδqite pudore melioribus aliis quasi mox exules, extorresque cessctant. Dixi autem ad i. ceterae. fam. herc. ad i. obseruandum, de olf praes. dc aliis locis, quantae Venerationi esse apud omnes debeat maiestas bonorum Iudicum, ficquam magni reserat, cum nullius laedi famam, tum eorum maxime qui iudiciis praesunt. Si enim a summis ordiamur, contempta illa maiestas, laesaque etiam districto quasi gladio,vindicem habuit Senatum vel aduersisPrincipes,mirante etiam, quinimis A vidente,ac probante Herrico ipsis maximo an is99. At vcro & omnes iudices, ac magistratus,vel usq; ad infimos, aequali adeo vindictae metu defendendos esse visum est aduersus audacem perditae mentis fiduciam,vi in Comitiis Tricassium iuridicis an . IJS . tor tor coeperit a capito Campani cuiusdam nobilis qui etiam paganum procurationis Tricassinorum regiae vicarium, decem ante annis, depalinauerat. Maximus enim est Iudex, quisquis quocumque in loco vel causis audiendis praeest,velut ius reddatur adiuuat, ait glo. MIO. Fab. ad i. vlt. Cod. de procur. LEx F
Potioris gradus iudicibus ab inferioribus competens reuerentia tribuatur. Sed ubi publica tractatur Stilitas : et si minor Iudex veritatem inuestigauerat, nulla maiori irrogaIur iniuraa.
Dixi ad i. i. sup . de off. praef. urb. vocat autem id Cic. lib. r. off. ών LN EM, nempe ordinis conseruationem, ut ille ipse explicat, solaque ea ratione regnare Principes scripsit Greg. Narianetenus, nempe δὲ Lissis. Plura in id ex usu ad d. l. i.
Ciuitas modiorum iniuriam suam non tam decenter, quam sero conquesta est. Unde sancimus ut quoniam tempore bemu nauigatios pepericulosa est, σθemper incerta: in illis quinque urbibus quae ρο- tiores esse cateris asseruntur, etitissm hyemandum sibi iudices recognosca ut .
Obseruabitur primum ex nauigatione veterum, cessasse eam de more, ex die tertio Iduum Nouembr. usque ad diem sextum Id. Mart. vetatque Hesiod. e. ε'. ne quisse mari
162쪽
Tit. XXXVIII. De officio Rectoris,&C. Is 9
se mari committat post occasum pleiadum, seu vergiliarum, nempe ob tempestates quibus impares essent naues etiam validissimae ac munitissimae, quod &scribit Vegetius cap. 39. lib. q. de re milit. in haec verba: ex die, inquit, tertio Iduum Nouembr. usque in diem sextum Iduum Martiarum Maria clauduntur. Nam lux minima, noxq. prolixa, nubium densias, aeris obscuritas, ventorum, imbri, vel niuibus geminata saria uitia, non sollim classes a pelago, sed etiam commeantes a terrestri itinere deturbat. Addit nihilominus sub finem, neque per hyemes cessare negotiatorum maritimam industriam: quod ut festinanti audaciae tribuit, ita & nemo nescit ram audacter hodie
frequentari maria priuatis mercatoribus tempore hyemis, Ξmassii uo. Immo aiunt maritima eorum commercia seri maxime, ac exerceri hyeme. Spectant tantummo do signa ex coelo, ex altibus, piscibus, igne, de aliis quae de nauigationis commodo, vel incommodo enumerat Iullius Ferrctus lib. 9. de re nauali. Longe tamen tutius, ait ille Iib 11. ut astitio duntaxat tempore nauigetur, cum in hybernis illis periculis sola animos faciat negotiatori caeca auaritia.
Ita passim Iegitur. malunt autem eruditi legere, indecenter, & s, ne decisio textus aperte mendum commonstrat, decetemque, ac ciuilem fuisse Rhodiorum querelam. Dixerimus vernaculo Gallico, De tiptiinιὸ no= potor si neiath, qae δει ti a rari. Hoc maxime in denuntiationibus necessariis ad euictionum amolienda pericula, ut quae seri debeant ante latum iudieiuna, l. si rem. g. vlt. de euict. ff. mota autem quaestio est in retractu gentilitio, in hanc speciem: maeuius vendit Sempronio fundum Tuscula num avitum. 5 cmpronius plures annos possidet, non accepta tamen possessione eiu ili
Ita ut euilibet vendi totis eonsanguineo pateat semper ad redemptionem aditus maxime ex moribus Lutetianis. Nulla tamen instituitur eo nomine actio. Emptot ille Sem
pronius reuendit sita Iurist ) eumdem standum Titio qui ciuilem a nudati patrono possessionem aecipit, postidetque postea anno de amplius, interpellatus a nemine qui
agat ad redimendum iure cognationis quod venditum est. id utus ergo ut videtur exceptione consuetudinis. Agit tamen consanguineus aduersus primum emptorem, ut qui statuto non paruerit. Primus ille emptor denuntiat actionem secundo. secvndus de accepta ciuili possessione exeipit. Frustra hoc esse ait consanguineus: habere enim ius secundum illum emptorem ab eo quem consanguineus vinceret: resoluto autem iure dantis resolui ius accipientis, itavi, quod ait lex haec, curitas.non tam indecenter quam sero conquestus si consanguineus: aut vi expressius loquitur lex, eum postulassem. de dam. in f ff. quia tardius experiri coeperit. Sentiebant nonnulli ad
hemicyclium, locum esse retractui gentilitio, quod secundus ille emptor ius haberet ab eo qui peccasset in consuetudinem: condictio enim est ex lege statutaria, nata scilicet ex primo contraini Sempronij qui, cum emisset, possessionem eiu item numquam
acceperat: durare autem eo casu actionem usque ad 3 o. annos quod ut in retractu seu-dali scribit Molinaeus ad consuet. Paris g. i3.glo in idem quoq: esse aiebat in gentilitio. Alia contra dicebant spectandum solum tempus secundi emptoris qui, pacata possessone, citraque ullius consanguinei controuersam, fundum emptum anno amplius posthderat. Causa autem propinqua spectanda semper est, non remota, arg. l. i. de salscatis adrect leg in f diuisae equidem titerunt lententiae: consultissimis tamen deterior consanguinei causa visa est, quod, de emptore primo tamdiu spernente leges patrias, non egisset, Ac, prat cluso iam aditu ab emptore secundo accederet.
Omnes prouinciarum a parito 3 pro inueterata auctoritate, iuxta
motum Iudicis, nudatos verberibus si ita res tulerit) subiacere ρ
risimus. Uter facilis executio rerum publicarum sit, σ ossiciorum
163쪽
insolentia comprimatur, cir Iudicum seueritati competens reddatur
Componendi textus legis, ne diu. de pinu. iiis. Sc legis, si pignora. ad quam dixi. ff. de euiction. succurrit vero hic quod olim ab Illustr. Praes Brissonio didici, cum in
deaurato auditorio causa ageretur occlusis foribus, quam mihi dom. Α ngenous, sum-- existimationis Senator, suo nomine agendam commiserat de convasatis a viatore forensi mobilibus. Reiecit enim statim ab initio inueteratum loquendi morem quo viatoris patronus eum, decurrente spontaneo magisterid Litulo, nominauerat: ministe ria enim sunt curiae, inquit, quae proinde magisterj nomine donari non debent. Denique singularis hic textus ad plenissima Iudicum in apparitores suos iura, si qui in obsequio tuo deliquerint. Imo instituere, destituereque eos olim poterant, quasi domestica mancipia, prout lubuisset, ut dixi suprὶ ad i.3. de ossi praef. prael. Orient. MIllyrici.
culli Iudicum, qui prouincias regunt, in ciuitatibus, in quibu/D-cra palatia, aut pratoria punt, licear, his relictis, priuatorum sibi δε-
mos, ad habitandum, veluti pratoria vendicare: Ie acratissima modis omnibus habitare palatia, seu pratoria cogantur: ut hac necessitate compeliantur eorum reparationi prouidere. Ubi autem oe palatium
es, m pratorium: palatium quidem habitationi prasidu, pratorium autem vel suscipiendis, conseruandi que Jeciebus publicis, horreorum vice, vel alij necessaria rei deputentur.
Plures sunt textus titi de Oper. pubi. in . ad reparanda vetera aedificia, praeseriatim publica. Condita autem est in hoc unum lex vn. de palatiis&domib. dominicis, tit.76. lib. II. ine ut ne priuati,& vulgares homines morentur in palatiis principum. Vixque alibi habitant hodie Rectores, si utcumque, per quasdam aedium partes integras, commoda sit habitatio. id verb agunt potissimum ne vilescat apud oppida nos, prouincialesque dignitas sed eos semper arce ex summa prospiciant quasique sub imi habeant, quod ait tragicus. Palatium denique principis, castrum dicimus, vocabulo,ut videtur aptiore ad desgnadum quam tuta semper in sede morari debeat princeps. Regum enim semper fuit habitare in arcibus propter tutelam, ait Seruius ad lib. 4. aen. praetoria autem, de quibus etiam in textu, modo ad loca in quibus ius dicitur, reserri mos est, ut in Nov. 14. de Praeside Pisdiar, in princ. modo ad lautius exstructas villas, vocamus nos Galli, masns de piasnce, de quibus dixi ad i. s cum dies, de arbitt. F.
ΤΙΤ. XXXIX. DE OFFICIO PRAEFECTI
v I C I L V M. Vige Cassiod. lib. 7. eap. 7. in formula praesecti vigilum urbis, &quae notaui ad hunc eumd. tit. T cum autem auferatur lege unica huius tituli pluribus praefectis vigi tum quod Imperator uni, & soli tributum esse vult, ut nempe eognoscat solus de capitalibus cause hodie eiusmodi causarum eognitio nec praefecto, seu equiti vigilum Parisiens concessa est, sed sola nocentum, furum, praedonumque praehenso quos noctu per urbem cum saleslitibus commeans habet obuiam. Vocabatur sub ultimis Imperator Constantinop .. τηψ μεγας cuius cum magna esset iurisdictio, eam describunt Curopalares, in officias Constantinopol. &Manuel Omnenus N
164쪽
Τit. XL. De officio ciuilium Iudicum. 161
uella 2. Latine dixerimus, magnum prefinum vigilum. βίγλη, enim corruptum est ex, vigilia. Δυυ94 etiam, Orientale nomen est, coetum hominum una commeantium significans. I ta variat urbana liaec iurisdictio munus,ac nomen pro locis.
TIT. XL. DE OFFICIO CIVILIUM IUDICUM.
Honorati, qui litem habere noscuntur, iis horis vel temporibus quibus causarum merita, vel facta panduntur, res idendi cum iudice non habeant facultatem .
Notandum lioc,psortis serantes aes/nnear, maxime in supremis tribunalibus, cuiusmodi eas quotidie cernimus in Senatu in quo modo Principes, modo Duces, Patesque Franciae, episcopi, archiepiscopi, cons storiani Comites, magistri libellorum suppli- cum .interdum At aliarum regni curiarum constiarii considere soliti sunt, cum tamen his antea controuerteretur, ut refert Ia. Langiaeus, Armoricae curiae consiliarius, lib. 7. cap. I s. semestrium. quod si aliqua, eorum nomine, citetur causa ex catalogo, vel libello praesidis,quain patroni agere incip ant tunc quisquis ille sit,etiam Princeps, de summo in ima transit honoratorum subsellia, tam diuque in eis est dum de causa pronuntia. tum fuerit. Caeterum agnosco equidem quod ait glossa de aduocatorum munere, eorum scilicet qui in maiorum tribunalium auditoriis, cuiusmodi praesertim Lutetianum est, perorare consueuerunt, vulgatae enim in id sunt lex,aduocati. 55 lex, laudabile. infide adu. diu. iud. antiquusque in hunc diem ille mos: Sed honorati de quibus in textu, procul dubio intelligendi stant ii quos supra recentui: planumque hoc het ex l. vlt infde off. diuers. iudic. Laudandus tamen vel ex eo tantus iuris interpres qui tam praeclare, ac magnifice de Oratorio munere senserit. μνων g ηρωι ν ψυλν,
ΤIT. XLI. DE OFFICIO MILITARIVM IVDICVM.
Praecipui apud nos militates iudie ex sunt. Cor es stabuli, Ac septe Mareschalci, seum TN'α ρεέ, ut vocat Curopalates,& Choniates in imperio Balduini Flandri, quasi ut explieat ipsemetCuropalates, id est astrorum praesides, qui proinde cum Comite stabuli, quasi sub dictatore, causas militares vel ipsi met in sacro comitatu dirimunt,vel per suos vicarios. Locum autem, in quo vicarii illi ius dicerent Carolus V. esse voluit Lutetia apud mensas Baslicae Forense marmoreas, anno 3 4.i . Deceb. facto in id Vicennis edicto. Capita iurisdictionis silillatim enumerat Brissonius in assecto suo eodice que Herrico III inscripserat: videlicet delicta omnia quae a militibus . vel in castris,uel in statione, aut illuc eundo, redeundoue, vel emasone facta. admissa s it: item si, milites inter ipsos, 31 de re bellica instituatur actio,vel accusatior ac deinde s miles. sine comeatu,exercitu reliquerit: item si asatur de exploratoribus proditorib' -traue fugis, si immerito, indictaq; causa militis, seu satellitis alicuius nomen ex allio duees militares.latrunculatoresue eraserint, si de luitione seu vitae praetio, si de duellis an pensata codictaq; illa sint an vero ex occursu, s praeterea de nobilibus qui ad delectum non responderint, vulgo dicamus,s serenι resesens da Τὸν avi bon. o arrinnaal si de stipendiis in quibus moras longiores, atque nequiores nectant arcarii sque odiatur quaestio,ex causa militiae, inter quaestores militares obseruatores actus, seu οὐ κας vulgo, conimedura) caduceatores, i vocamus, Heron Lames: duces fabricae militaris vehicularios,& caeteros id genus, nec tantum si instituendae sint actio-
165쪽
ne, sed & si depellendae.Ita Briiramus,ut dixi supra. Maior tamen pars vendicatur vel a magno consilio ut a Iuridico Parisiensi: ita ut mutila plane sit in hunc diem iurisdi ctio per eorum qui antiquo huic tribunali praefecti fuerant, incuriam. Scripsit tandem Will. Iolyaeus tuendae,recirperandaeque illius causa, libellum eruditum sermone Gai lieo. Adstruere conatus est nuper magister peditum, quem aliis vocant emphati eo nomine te Colonei detinfa-orie, noua quaedam, Ac inaudita aduersus ciues iurisdictionis tu hai sed αλεονεξίαν repressit consistorium Principis, cuius celebri, perfectoque pet omnes suos numeros iudicio, quod daxit Seneca,remissio causae facta est ad consilii ma gni iudices interi. Paiotium, ciuem Parisiensem, Ecquosdam de protectorum grege milites qui eum fustibus gladiisque atrocissime laeseranc. Adiectumque est consistoriano illo iudicio competere magistro peditum inter solos suos hinc inde milites iurisdi- eundi licentiam. Nec vero inter caeteros qui ab eiuscemodi malitibus iniuriam acceperint.Haec anno I6I2. 28. Iunii. Maxima autem hodie magistri peditum dignitas vi quae inter regni ossicia,nec,ut ante,sub Comite stabuli. Persequar de militari iurisdictione ad i. magisteriae. ita. 4e iurisid. Inf. omn. iudic
Icumquam omnino,in negotiis priuatorum, vel initio militaris,vel
Exeeptio nisi qui iudicio superatus est adversetur iudicatis. Tunc enim,auctore e dem iudice manu militari agenssum est,ait lex,qui restituere. de rei vendie. ff. seu petscholam Palatinam ut loquitur Iustin. in I. properandum. g. sin aurein. & g. illo procul dubio. de iudie. ins dixi ad utrumque textum. vide etiam ad l. 3 si seruus. sup. de iis qui ad eccles confiig. Propterea Io. Faber hic notat posse ordinarium iudicem accersere opem militarem,ut adhibitis apparitoribus suis, executi ni mandetur aduersus rebelles iudicium. Delegato autem a Principe, vel senatu, sustinenda eiuscemodi ariamata manus est,donec,renuntiata ab eo condemnati rebellantis ferocia, Princeps, aut Senetus concesserit, ut ad d. l. 3. adieci. LEx v LT.
Duces militum, oe praecipue quibuae gentes, qua maxime cauenda sunt, appropinquant, in Esis limitibuae commorari, σ milites ad proprium redigere numerum, imminentibuου magisteriis potestatibus, diuturnises eorum exercitationibus inhaerere praecipimus. Castrorum quin-esiam resectionis, lustrationiris curam habeant. 2uibus cum Trinciapibus,castrorumsprapositis, pro laborum vici tudine, limitaneorum militum duodecimam annonarum partem, d ribuendam videlicet imire eos magisteria potestaris arbitrio deputamus.
Praeceptum militare est ex hoc textu ad duces limitaneos, tum ut perpetuis exercitationibus bellicis milites instituant,animosque eis ad maiora faciant, tum ut sarta, tecta,instaurataque omnia sint in commissis arcibus, formidatis noctesque, diesque insidiis quae in propinquo sint. Quod a nostris sollicite adeo, eaque militari disciplina seruacur,praesertim Calisit,in Morinis,& Diuodori Mediomatricum ut stationarii illi milites ceu scholam, ludumque cuiusuis exercitationis bellicae habeant ad informandos iuueniles animos nobilium, capessandaque doctrinae militaris initia, ut discant hostes ferire,praesidia agitare, nihil metuere nisi turpem famam. hyemem, & aestatem iuxta Pari,humi requiescere eodem tempore inopiam & laborem tolerare: praeclare ita Sallust. in Iugurtha De magisteriae autem potestatis arbitrio. vide l.magisteriae potestatis. de iurisd. l. certi iuris. de iudic. l. eocasu. de appellat. inf
166쪽
Τit. XLII. Ne rei militaris comitibus, &c. I 63
ΤΙΤ. XLII. NE REI MILITARIS COMITIBUS,
VEL TRIBUNIs LAVACRA PRAEsTENTUR. Non plus in textu legis unicae, quam in Rubrica. Verba tamen obseruanda arbitror : nee ada tionem aliquam pro hac causa mygarer dixerimus enim nos Galli valde proprie ne batueraucon argent augens de guerre luet es marsens despanisaltem eurseriebar-gre de testes prestations de baros, ct estuaes. Adaeratio namque est aestimatio specierum in ame.Componendus vero titulus,de Salgamo hospitibus non praestando, lib. IL, ut comitetatur ex ambobus his locis quantae molestiae iit seruitus illa militarium hospitum. Hodie protectoribus, seu praetorianis militibus custodiae regiae, quos &voeant Basilica maximeque Agathias lib. 6. qui eos ingeniose describit,praeitati solent sal, acetum, lintea, mappae, mantilia, cui cirrae, & cocturae: id tamen non intra pomaeia risi ac murossed extra, atque ab iis duntaxat qui suburbia Lutetiana incolunt, Germanico excepto ob praerogatiuas Principum,ac potentiorum,& nobilium quos loci amoenitas ad habitandum allicit. De aceto autem,ac caeteris quae supra attigi, praestationes easdem esse audio in stationibus limitaneis.
TIT. X L I V. DE OFFICIO DIVERSORUM
emo iudex aliquem Dialem ad eam domum, in qua materfdegit, cum aliquo praecepto existimer esse mittendum ut eamdem in publicum protrahar, &c.
Sed hodie nouo iurepro si alibiu, meipriuato debitu nulta mulier debes incluri , sed ad iudicem veniet per se, vel per procuratorem
Iunge auth. hodie. infide cust. reor. ratio autem est in l. maritus. ins de procurator. distinctio fieri solet nostris moribus in nupta, vel vidua. Anno Is79. ad Natalitia domini, tria senatusconsulta pronuntiauit in purpuris magnus ille Christ. Thuanus, curiae primicerius ex quibus hoc suit: nempe mulierem nuptam claudi non posse ea care ex caiisa ciuili tum quia matrimonium di finitur, maris. & foeminae coniunctio indiuiduam vitae societatem continens, tum quia ex l. sicut. de oper. liberi. is uxor debet esse in ossicio mariti. Licet propterea hodie & nuptam ipsam claudere si modo de smul claudatur maritus, ex obligatione scilicet qua sese ambo subeundo carceri subiecerint ni si eonventioni initae pareant.Licet vero maxime viduam, cum ratio indiui duae mariti societatis esse deuerit. De quo eam nihilominus dubitaretur anno II 8F. disceptata acerrime quaestio est in maiore auditorio m. Maii, ann. eod. a Lud. Buissinnio,&Sim Marionio, summis patronis, placuit autem posse includi viduam C. duBoys quae a coercitione illa corporis appellauerat, nullo alio temperamento adiecto, nisi vi quadrimestres induciae seruarentur ex constitutione regia in ciuilibus. Quae proinde exceptio ad hanc l. primam, & d. auth. hodie. facienda est, ut scilicet locum
167쪽
Τit. XLIV. Vt omnes Iudices, S c. IM
ZLς δε εο, ηπος - ἀοι γ' a ' et τυτες αἰε νE- ἰή ἰω, dcc. morem vero hunc de principibus, insulatisque praesidibus, ne paribus quidem Franciae, aliisve, cuiuscumque digilitatis sint, communicarI Oportere, iampridem a dom. Hallaeci, nuper Senatus Praeside Max. didici. in egressu autem principes ipsos inceiadere poli infulatos Praesides, perpetui moris est.
TIT. XLIV. UT OMNES IUDICES TAM CIVILEs
depositam, so. dies in ciuitatibus, vel certis locis permaneant.
D celeberrimis locis, ante omnium, quos, nupergubernaverant, ora mersentur: ut pateat omnibus facultas liberasuperfurtis, aut criminibus querimoniam commouendi.
Dixerimus hoc, si presentera iaτω numn ρθουν est eaeesse. Arguit interea hic textus quam vere D. Ambros scripserit se .7. ad verba, reddite Deo quae Dei sunta inolevisse fere semper hoc malum, ut quasi ex consuetudine vendantur leges, corrumpantur iura, de sententiae ipsae sintvaenales, &c. at vero & illud quod in libello de rebus bellicis, ad finem notitiae Imp. Rom. aded scilicet execrandam fere semper fuisse Iudicum eupiditatem, ut hi, despecta reuerentia dignitatum, velut mercatores in pro- iuncias se missos existi inarent. Praestat igitur Imperator, quantum in eo situm est, ut exulet deinceps cum ipsis auctoribus malum. In quo tamen notandum, solos olim populi Rom. censores fuisse extra censurae metum, deposito ossicio, ne videlicet praeberetur ansa singulis, quos censuissent,ulciscendae illatae sibi iniuriae. Hoc Liu. lib. 9. dec. 3. in s. quod apologeticum hodie cognitoribus regiis, quippe disciplinae publicae vi dicibus, conuenientissimum est ut ne tam facilis in eos pateat calumniatoribus, ac deinlatoribus via. Summa enim illa ratio est quam praefert Iurisc. in I.s.ff. de his quae ut indign.
f. Adminictrationem deponere nolumus decessorem, antequam successor ad prouinciamω peruenerit.
Idem in vulg. l. meminisse. S de ossi procons. ad quam dixi. vide autem rationem ad l. illud. de ossi praes. T
Si intra so. dirapost administrationem depositam, fuerit Erepulsatus super furtis, nec eluso siti so. dierum statio sisfinita fuerit, tunc
dato procuratore instructo, discedendi habeas licentiam. Caterum imira 3ο. dies praefata litigia, postquam orta fuerint, terminandasunt .
Hoc seritabat Gallia, regnantibus D. Ludovico, Phili p. IIII. Philipp. V I. MCar. v I. ut liquet ex stylo Partamenti, parte . tit.ε. g.M. 33. 63. bc 6s. celtismus nostes est, sendiqueν is actions σ deporumem δυn Gasse eur. Temporales enim tunc erant magistratus, quinimo annales in Senatu, ut docet ibi Molinaeus. Quod autem ait textus, ordiendas en lites, terminandasque aduersus administratores intra so. dies, eo pertinent lex, diffamari. de ing. manum. de glo. ad tit. ut nemo mulsus ag. vel a cu
168쪽
sare cogatur. in . cum l.Titia. dc accusat. ff. ut nempe praecidatur calumniandi libet ias inimicis triconibus, ac vitilitigatoribus, praefinito tempore intra quod actiones, accusationcsve prodeant. Praecipue enim seruandum hoc in magistratibus, ne tam cito, tamque facile per temerarios euilescat eorum pristina dignitas: tuenda enim potissimum, nulloque casu, si fieri possit, temeranda,quod pluribus explicat Cic. Pliii. r. vide Langiaeum lib.2.1 emestr. cap. I.&quae adieci ad i. Obseruandum. de oss. praecis de iudicuin erga prouinciales prudentia ne illis sint contemptui.
TIT. XLV. DE OFFICIO EIVS QVI VICEM ALI-
Totest omnia, qua ad Iurisdictionem Recto spertinent, actis
quo Sc nomine utitur Iulianus antecessor in Novellis, cum reddit vocem, v π1ργετ :sustulit ucro eos Iustinianus Nov. i3q. vide ad tit. de olf vicar.sup.
ΤIT. XLVI. DE ASSESSORIBVS , ET DOMESTI
C Is , ET CANCELLARIIs IVDICVM.
Studiorum labor meretur ut ij qui in publicis administrationibus sociari sibi consiliorum participes cupiunt, ste praemiorum, atque bonorificentia Asa prouocent eos, quorum prudentiam se ibi putant esse necessariam, non metu terribili Or nece te incongrua libertati.
Dixi ad i. i. F. hoc tit. quod autem hic assessores ait consiliorum participes, eadem ratione lex 6. Cod. quom. & quando Iudex, eos vocat adiutores praesidis, Basilica συμπονιμ, Plutarchus Caeterum ut Praesidum erat, non prouincialium, eligere sbi assessores, Nov. ut iusiur. quod eraest. ab iis. circa fi . quod Jc attigit Io. Faber ad hunc tit. ita de apparet manifestissime ex fine legis, eo processisse imperium, aut tyrannidem potius, ut, siquis ossicio illo defungi nollet, adigerent eum nihilominus metu, ac minis Praesides. Hoc damnat Imperator, vel ex eo maxime quia literae sint liberae, ininia , ait Plato, nec ullo proinde iugo molesto premi literatos oporteat: quod ut magis indicaret ingeniosa vetustas, iniuges boues Mineruae sacrificari voluit, id est quae numquam iugum tulissent, ut docet I. it. Gir. syntag tr. Alliciendi ergo praemiis, de solatiis qui in earum studio profecerint, nec vero auferendum id quasi a censiitis, latenter, per vim,ac superciliose sine quo alioquin inanes, atquc ingloria, inter suos typhos,vilescerent qui sacram illam libertatem vultu alto, superboque ingcntis magisti atus, nulloq; fere laborum adiecto leuaniento, Opprimunt: quod damnatur hac l. ab Imperatoribus ut in priscis illis pro uinciarum administratoribus frequentissimum. seu bonManes honore nuιriri. atque hoc stetimen esse Florentia Resp. τι disciplinarum professoribus praemia opulenta pendas ur: Ita Symmach. lib. I. epist. 73. Apud nos vero aliquam assessorum de quibus in hoc titulo, speciem
169쪽
Τit. XLVI. De assessoribus, &c. 1
speciem reserunt praesidales cuiusq; prouinciae Iudices, instituti nimirum ab Hetrico II. an. Issi. solatio prouincialium, ut scripsi fusius ad i. si idem rem eodem. V. de Iuris d.
Trasides non per assessores,sed perse subscribant libestis.
Summa ratio est, ut ne quid nimium audeant asses res, nec indulgeant, aut addicant potius, forte corrupti, quod sine plenissima causae cognitione expediri non debeat. Optime igitur Bald. ad i. pen. qui testam. fac. pos. st. per eum textum, decidit, subseriptionem non posse alteri committi, ne quidem notario, ait ille. Tanto vero magis in iudiciis, cum in eis induatur Dei persona, ait ipsemet Tullius lib. I. Osf. Inde enim dixerimus nec alia ratione prohibere constitutioncs regias supremorum tribunalium iudicibus, ut per se, nec vero per amanuenses breuiaria litium conscribant quae, explicantibus ipsis, diiudicandae sint. Verba enim, S stipulatiunculae saepissime occur runt in instrumentis,quae quamuis ad decisionem faciant, praetermittuntur tamen fa-elle ab amanuensi imperito, cui proinde s sdem haberet dominus, non intellecha lite ferretur iudicium. prudentissimum Iuris Osaltorum omnium Scaevolam scripst Dua tenus in suo Scaevola, quod profiteatur passim numquam senis exsacto respondere, id est ait Duar ex omnibus litis propositae particulis accuratὸ enarratis, &perpenss. Emendauit prςterea Senatus morem improbum quo plarique nummari) Iuclices quotidianos, ex leui ista libellorum subscriptione, prouentus eapiebant. Interdixit enim ne quid deinceps eo nomine exigerent, cum inter concussionis species illud st: Tu tonensique Iuridico, separato accusationis capite, obiectum est, quod ex unaquaque subscriptione libelli duos asses acciperet. ιLEx 3.
Consiliarios Iudicum canceilarios, m eos qui domesticorum fumguntur o cio, post depostram administrationem, so. dies in prouinciis
Cancellarii in hoc tit. erant hi propriae qui in mundum redigebant, aut certὰ subiasgnabant aeta, sententiasque Iudicum, ac litigatoribus tradebant, dicti scilicet non a cancellando, sed a cancellis, M MIM vocat Cuiacius hic, in paratici ex Agathiatib i. dicimus vulgo baraeuax, oti inuta intra quos conclusa scribebant. Nec vero id praetermisi Car. L s. lib. h. cap. s. ossic. Ratio deinde plana satis est cur easdem mo ras trahere in prouinciis deberent assessores,& canccllarii, id est actuarij, seu graphath, ut loquimur, finita administratione quas & ipsi praesides: domestici enim erant,ut hie & consitorum participes, ut in l.i. sup . eiusmodique hodie fuerint flagitiosorum Iudicum amanuenses, ut quos rarum si non dare operam rei illicitae cum dominis. Recens exemplum vidit tota non modo Lutetia, sed uniuersa etiam fere Gallia an. 1613. in delatis una, eademque accusatione procuratore in subsidiorum curia regio, eiusque amanuens, ut quam participem concussionum habuisset semper dominus.
cullus Iudicum aὰ prouinciam sibi commissam quemquam secum
ducere audeas, cui domestici vel cancellarij nomen impono: nec profectum ad se undequάque suscipiar, ne fama nota cum bonorum publicatione plectatur. Periculo enim primatum ossic', cancestarios subsside gestorum, ex eodem Oficis electos iudicibus adplicari iubemus.
170쪽
Τit. XLVI. De assessoribus,&c. IZIque festinar, neutrum bene peragat: tamen post consiliam sollicitudinem depositam, licet ei ad munus adu Nationis reuerti.
Duas rationes assignat Langiaeus lib. t. cap. 3. seinest r. cur aduocatos, dum perorant, stare oporteat. Prima est in gratiam iudicum, quibus non a litigatoribus tantum, sed etiam a patronis,& causarum actoribus honos habendus est, quod non, ut a stantibus, ita fieret a sedentibus .Qui enim sedens causam agit, dignitatem quadam tenus ius dicentis aspernari videtur. Iudex autem fere patronum Odit sese efferentem, tacitusque reuerentiam postulat. Altera ratio est, quod non iidem impetus esse possint eius qui sedens de eius qui stans causam agit. mo sedentibus accidit, ut hoc, quod sedent, quasi debilitentur, ae deprimantur. Sic ille loco supradicto, ubi longe plura. videndus autem in hoc ipsum Plinius lib. i. ep. 13. &costitutio. Molines art. I9. atqi Blaecati. III.
Nempe ait Quintilianus lib. H. cap. 8 s patronus intueatur omne litis instrumentum,quod videre non est satis,perlegendum erit, &c. Plura ille eo loco. Deinde si non transeat dicenda, sed inculcet,insgat,repetat neque cursim.& breuiter attingat. Alias enim praeuaricari est: ita Plinius lib. i. epist. 1 . Ei, vero etiam pertinet praeceptum Ciceronis lib. 2. de orato. ut scilicet quascumque causas erit acturus Orator, eas diligenter penitus cognoscat. Et post, non tam, inquit, ut prosi in causis, elaborare soleo, quam ut ne quid obsim: non quin enitendum sit in utroque: sed tamen multo est turpius Oratori nocuisse videri causae,quam non profuisse. Praeserabit aliud in Oratote ad Brutum in haec verba: tenues causas tractabit ut tenues, ut quanta ad rem, tanta ad orationem sat accesso. Cum vero causa ea inciderit in qua vis eloquentiae possit expromi, tum se latius fundet orator. Addit unum ex praecipuis Quintilianus lib. 4. cap. I. in haec verba: mores quoque iudicis velim nosse. Ex moribus enim iudicis dicendum est,ut postea subiicit. Nimirum experimenta haec soli 3erstringo.
Ne cam ad miramque festinat, &c.
Doctrina Platonis haec est in Theaeteto,' ' πιυ o , ήπιλ)w1 - , I .griam. Id est: suius es exesam quid bene, quian mutium male eonficere. Denique conatu illud quam essectu grauius, dixit Livius. Fereque nihil referunt qui ad haec, di illa festinant, nis ut dicantur & Chamaeleontes. Cic. Philip V. Aceipietne ait, excusatione is qui quaestioni praeerit Graeci iudicis modo palliati,mod1 togati. Sic ille .seruamus tame ut qui in uno foro iudex est, pollit nihilominus in alieno postulare,
auxta l. pen .c5stiariis. F. hoc tit. ad quam, in exemplu,recesco mota olim cotrouersiam inter presectu Lochiensem,& pr fecturae maioris seu Bailliuiae,ut loquimur, patronos, non ,utrum aduocationi Dei interdiceretur apud praefectu maiorem,seu Baithuum, sed utrum ex eo Q pr secturae minoris tribunali p esset,anteire etiam patronos seniores, in alieno illo nec suo foro deberet. Notandus autem totus hic textus in eos qui causis liti-hus': euradis occupati,antecessoris tamen grauea aboriosum, studiosum, apprime autem literatum munus obeunt de quo dici oporteat iure optimo, Maeso ta Eq. Notandus etiam in qui quod querebatur D. Bernardus, varias sacerdotiorum curas ambiunt sine curis: neutrum enim bene peragunt. Varia sunt, ni miaque id genus.
. Consiliarii signum, quo Aitum est, chartis imponat, neque alius
quasdam literas excogitatas asi iter. D legem enim committunt ii qui vigorem eius scrupulosis, P excogitatis artibus eludere festinane .
De sigilli; adulterinis vel furtiuis vide cap. Tertio loco. de probatio . ext. Falsau- cnuanto peius crimen est, quanto grauius, decipere in publico. arg. l. illicitas. g. sic-