장음표시 사용
151쪽
Treuis ista nihilominus appetiatio est ait, atque apud alias genter praeustata, apud Gallos vero ha norificentisnma. Sic ille, qui 3c codem loco Cancellarium Vocat, honorum verticem. Quam verum autem id, nemo non videt. Thesaurus enim cst famae publicae, μιγα legum praesidium, iuris asilum, morum, ii
nec is νομοιςZηeo', quod etiam
atio. Vniuersa liaec ut de quaestore sacri palatii fere tradit in Rom. imperio Vetustas consule Culacium ad I 1. de pe tition. bon. subluib. Io.8c in paratiti. ad tit. de assess. doinest.&Cancell. Pe. Pithaeum lib. 1. cap. n. aduersar. Cassiodor. lib. F. ep. 3. lib. s. ep. s. lib. 8. ep. II. I 8. lib. H. ep. s. ipsumque LaZium in commentar. Reip. Rom. Accedat vero quod prae omnibus singulare est, numquam scilicci apud nos auferri dignitate Cancellario nisi ob crimen lat6que iudicio,vt in Mil. Poyctio visum est sub Francisco I. Si tamen adima turregni annulus, ut ab So. annis fere semper contigit, ingens tunc tangenti, ab ipsa annuli custodia,titulus: iacetque secedentis quasi intermortua potcstas. Praetereo quς de quotidianis, deque vario, & prisco tanti apud nos magistratus processu accuravit Pet. Miralmontius,vir eruditus, in Palatinis curiarum opusculis. Longius enim esset, nee forsan absque taedio,meum hocce limatum, es scholium. columcia,summus superiorum regni tribunalium, unde i
de Nomophylacibus Atheniensibus Suidas,& Harpocrumque ara, aequi, bonique immerito Iuris praesectu in
TIT. XXXI. DE OFFICIO MAGIS TR i
o FFICIO RVM. Tria sunt quibus hodie Palatinum imul magistri officiorum nomen applicari debeat. Eiusmodi enim fuerit qui fabricis bellacis praeest, dicimus vernaculo Gallico,iserand maistra de arullerte. Eiusmodi etiam quem vocamus, iesraid maistre de France.quia lis surantendante enitere μν os vfcrera de la mason da RO vere dux Palatinorum ordinum : sic enim Zosmus lib. 2. ηγεμνα Mi λη πιξεων ο'α, μή ση, τ οφφιώων κα iam οἱ P -ῖοι. Textus in aliquo deprauatus est, vide & lib. . &s. ibidem. Eiusmodi denique quatuor illi Palatini ductores sub quorum dispositione sunt sacrae protectorum excubiae: Dicimus, ira quatre Capitaines des garris da cavi da M'.
Adducenariam, oe centenariam, em Marchiam nemo si raso, sed
labore is lusique perueniat: principatum vero adipiscatur,maIric la decurrente: ita ut ad curas agendas cursum illi exeant, quos ordo militia vocataeorum laborum adiutor. Praeterea in quo totius seu oti tus, magistri siecuritas constituta est,idonein nobitate morum,ac bonis artibuου praeditus , nostrisper magistrum obtutibus oferatur, ut nostro ordinetur arbitrio.
Hinc sere semper Ae more in praefecturis obseruantur tanto magis mores, aetas, peritiaque eius qui praesciendus est. Sic, inter caetera, vademus Prosenescallos, maioresque rudices in prouinciis, numquam admitti, nisi petitiae suae, scientiaeque iuris periculum, in supremis curiis, fecerint: ae nis insuper triginta annos excesserint. Quinimo & in iptis superioru tribunaliti insulatis praesidibus quadraginta annos praefiniunt edie a regia, neque unquam annariis illis legibus derogatum est nis tanta aliunde & virtus, & solertia, prudentiaque eius qui ambit, perspecta, prohataq; sit, ut, quod olim de Augusto sacto ante aetatem consule, annos praeuenerit senilis prudentiae dignitas: praeclare hoc Cassiodorus lib.9. Var. epist. 7. & D. Ignatius epist. 3. .: α; δεκώα, cliti εἶ, ait Xenoph. lib. . λιν. - λ de iis qui apudPersas ad munera publica, ho
152쪽
Tit. XXXI. De offici j magistri, &C. I 40
res, magistratusque admittebantur. Tota vero etiam est huius legis primae specie, in deligendis idoneis scholae aulica, sub magistro ossiciorum, ductoribus, ad expedienda scilicet domus Augustae quotidiana negotia, atque ut nihil dest ex assiduo, & specialis,ngulorum agentium in rebus ossicio. Ducenarios enim ducentis ministris aulicis praesitisse, ccntcnarios centum,constat manifestissime ex hoc textu, atque cx Veuctio, lib. a. quod Ee attigit Langlaetis in otio semestri lib. 13. cap. 1. late autem Brissonius itidictionibus, centenarij, ducenarii. Biarchi ctiam, qui nimirum curabant annonam aulicam, varias hinc illinc sibi comparabant operas, ut annona palatina aequali sena tope decurreret: vocare solemus pνsauseon. Tria igitur exigit Constantinus, primum est, ut ducenari) illi, centenaria, ac biarchi cligantur ab omni agentium in rebus schola, deinde vi nominentur a magistro ossiciorum, quo postea renuntiante ille tandem ex elcctis, Dominatisque assuinatur quem idonei rem, utilioremque Imperator existimauerit. Totum id hodie,quoad ciusmodi ministros rei annonariae aulieos, in arbitrio est,& cura magistri ossiciorum, cuiusmodi est Illusti. Comes suessionios. verisimile autem st, ctim doctissimus ille Mich. hospitalius regni annulum teneret an. isso. a uess. sancitum fuisse imitatione huius textus, constitutionibus, Aurelianens, artic. 3s.& 39. ac Molinens, art.9.& H. ut clectis,nominatisque tribus spectatae vitae. ac perariae viris, subrogaretur quem magis probaret Princeps in locum vel Senatoris destincti. vel maioris alicuius Iudicis quem prouinciales successorem expeterent,sed admittere hoc non potuit fracti seculi impotentia, vitiosiorisque aetatis colluuies. Aureae enim mox compertae sunt eiusmodi electiones, gratiosae, rucosae, Optimatumque amicitiis, Ac an bitionibus, auaritiaque corruptae quibus infrunitos homines, tacitis, emotisque optimis suiscere. admouere, ac laudare redempto sufiagio compendii in partem praesentissimi fuit, itot vilescentibus intere, edictis quibus causam dederant intorti mores, quod St ipsum de Ecclesiasticarum electionum commerciis praetexit fusilime Leonis X. ac Francisci I. pactio, tit. de regia ad praelat. nomin. facicnda. Ex qua tamen quas apertis valuis in peius postea itum est, itavi hodie, ad partem maximam. plures enim eruditi, ac religiosissimi) non Episcopos & Abbates, sed cassas tantummodo imagines dignitatum habeat fere passim viduata Pastoribus Ecclesia. Adeo magni illi duo medici, qui ad eam curandam conuenire se professi sunt an. is 17. Squo conualesceret,inualescere iampridem malo, componere non potuerunt. inanio melius, tutiusque si ageretur ex commentano principis quale resuro ad i. abesse. sup. ex
fgradu caeteros antecedo quem stipendia meliora, Cel labor prolixiorfecerit anteire
lus tamen ex albo, seu matricula semper hodie praecipuum est etiam aduersus eos qui maioribus stipendiis decorati sunt, ubi de praecedendo agitur. Scruatur hoc non modo in academiis iuris inter antecessores, si accersatur aliquis, eique augeantur stipendia ob meritum,sed 3 in Acadeiniis literarum reliquis inter Doctores Regios Soli Andreae Tiraquello indultum est singulari Francisci I. benescio qui eum per famam nominis, cum doctissimos iam de utroque retractu libroscdidisset, in senatum Parisiensem ex Fontenacensi tribunali Pictonum allegerat, ut, quia prouectae aetatis erat Iudcx, anteiret, iure mairaculae insuperhabito, natu minores Senatores caeteros.
Quicquid adfouenda, seruantaque sicholarium priuilegia postulatur, statim credimus admittendum. Jdeoque viris flectabitibus, comitibus scholarum, verberandi, degradabiaque Senatores, m ducenarios licentiam denegamus. Ea namque qua Iali commotione digna
153쪽
sent, ad tua sublimitatis volumus referri notitiam.
Utuntur plures hoc textu ad priuilegia Academiarum, ut quibus fauor semper maximus impendi debeat, iuxta g. si quae. sup . de Iustin. Cod. confirm. At Nouel Frid. habita. ne si propatre, cum tamen liquido appareat, non agi hic de Academias, neque de studiosis, sed de agentibus in rebus domus Augustae, quorum ingens fuit schola sub dispositione magistri ossie. vi su p. eod hoc tit ad i. i. explicui. salleret praeterea incautos quod deverberandis, degradandisque senatoribus a Comitibus scholarum adiicitur. Senator enim hic accipiendus est ex gradu solo militiae quo caeteris militibus antecelleret, quasi dicas consiliarium cohortis, quod nec praetermisit Car. Loys.
lib.4. cap. 4. ossic. tamen cotra hunc textum seruamus latrunculatores posse exauct rare satellites ex causa lesitima, arg. l. L. f. h. de his qui not. Infam. at vero ex constitutionibus regiis, decretisque curiae, quae tamen exauctorationes illas interdum pro eausis, ac personis temperant, ut visum est in causa satellitis cuiusdam, nomine, monas. quem latrunculator Ni uernensis exauctorauerat ob euasionem facinoros,quem ei se uandum commiserat, elim iussi1 principis eum coepisset. Sola enim annali interdictio ne miserum illum satellitem, cuius arguebatur tantum culpa, interdixit ordo amplissi mus, perorantibus, in maiore auditorio, Marchesio, S: Brienens, an . I 6o3. 9. Ianuar. pluribus ista explico ad d. l. 2.
e Vagister ossiciorum debebat significare quotannis Trincipi
quemadmotam se militum numerus haberet, castrorum , ac clau-jurarum cura procederet.
Hoc hodie rectores prouinciariam,& arcium, quaestoresque munitionum bellicatum iamdiu instituti, atque adeo obseruatores actus, quorum scilicet curae,& ossicio incumbit, ut renuntient si quid factum non fuerit, aut minus recte, lvulgo dicimus, Coniusteun, unde tamen ansa piarisque corradenda ex publico.
ΤΙΤ. XXXII. DE OFFICIO COMITIs s ACRARUM
LARGITIONUM. TIT. xxx III. DE OFFICIO Comitis rerum priuatarum. TIT. xxx IV. De
ossicio Comitis sacri patrimonii.
Horum munera paucis explanat Theodori tus lib. 3. historiae Eccles cap.ra. eum ait: HM συμα ων βαιυυμ, hirauurdi Ελταδος o et Usωνυ SLmλεως κτημ' τρη γε ratio τα Που ος. Κυ-s Is e .cάτων την mi ου- αγρο τυ η ἐν εἰωθαα PM OLId est, Philis quaesor tum esset, sacris thesaura prae/νοι. Elpassio aarem commissa, creditaque eraι priuatarum Imperatoris possessonam, ac pecuniarum cara . Comum vera rartim prauatarum is rare hane solisi fans Romani. sic ille. Nec abs re proinde fuerit si Ac tres hos titulos una, eademq; serie, is; α-χti , explicauero. Ptimum enim eruditos nostrates ad unum sentire video, ut dicant, Comitem sacrariam largitionum eum fuisse, quem vocare solemus, te Thrasorio de in .une. Comes etiam rerum priuatarum praeest rei prauatae Principis, ut fieri hodie cernimus in priuato patrimonio Nauarrae. Cum enim Herricus Magnus sortitus esset ex regia genes, regnum Galliae an. Is 89. priuati eius patrimon hfuere Ducatus Vindocinensis, Belmontius, & Albretius, Comitatus Marteus, Armeniacus, Bigerronens petrachorius. Vicecomitatus Lemovicens. N nuda alia plurima
concessa olim a Regibus Francicis: fuere At plures Belgh primi, seu Flandriae ditiones: at vero At qui summi imperia sunt, Beneartih. cisque pyrenaeos Nauarri, de qui propter Tholosam principatus funes perexigui, Andorum. Egit ad haec o muta per plures annos
154쪽
Tit. XXXII. De ossicio Comitis, &C. 1st
pro euratorem rei priuatae Aug. Callandius, in sen. patron. quem & eo titulo nuncupat Chopinus lib. I. tit. r. nuna. 27. consuet. Paris nec illata esse voluit princeps patri monio regni Franc. an. I 6 s. nisi ea quae intra Galliam summi imperis non essent, superioritatem vulgo dicimus: habentque in hunc diem Benearnu, &Nauarri Cania cellarium, sigillumque rerum suaru proprium, ac suos summi imperi j, separatiq; consessiis Iudices. De comite autem sacri patrimoni) scribit Cui acius quae rem ad coniecturam interpretatione aliqua reuocat, cum ait fuisse quemdam procuratore penus qui regias epulas solita ordinatione disponeret. Istud equidem Camodorus lib. 6. cap. s in formula comitiuae patrimonij. De quo cum haud partim ambigerem, proposita Cuiach coniectura, rogaui eruditiorum fori, peritiorumque rei aulicae sententiam, ac suo quisque sensu, & captu exposuit, aliis referentibus antiquum illud munus aulae Imperatoriae ad duo distincta hodie apud Principem ossicia, alterum quoA dicimus, tigrand mar De t cui, inter caetera quae ad domum Augustam, cura potissimu incumbat penus regiae: sub eo enim est quaestor ille quem vocamus, Λ maisse de L Chamhre .ax
denieri r alterum vero nuncupant, te Thraserire de timuison, a quo nimirum pensiones
suas singula chirque domus Augustae ossicia accipiunt: iij & aliud quicquam fuisse
tam praefracte asserunt, vi unde ad res nostras reducamus Comitiuae istius imaginem
fere nec eruditissimus vllus videat. Vtinam Franciscus Pithaeus, Petri defuncti frater, evulgasset quod tam liti desideratur, & quod inter illius schedas vidisse se mihi dixit aliquando Anton. Ox sellius, in senatu patronus doctissimus, Pithaeorumque amici csimus. Conferret enim tam accuratus labor ad disicienda abstrusae vetustatis nubila quibus multa huius libri pars obruitur, maxime quoad ossicia istiusmodi aulica quae dignitatem accipiebant maiorem, aut minorem pro arbitrio principis, & quantum i dies attollendi, augendique occasio magis placeret. Ita mihi aliquando eruditus au licus, cum sermo de his incidisset. Putarim interea tres istos titulos, si singula de illis sumimus, proxime accedere ad usum camerae si alis, seu computorum, ut Ioquimur, quae hodie. atque a multis annis tanti semper fuit in hoc regno, ut Reges in ipsos atro. garet olim inconcussum imperium. Potissima enim eiusmodi rationalium iudi eum cognitio cum sit in probandis, aut improbandis donis, expensisque solitis, ac insolitis Regum, non alia tunc fuit eorum sententia, nisi ut hoc dicerent pro re nata, quasque ex oraculo, Nimia donatum est, nimis habail, recaperetur: Ita apud Io. Iuvenalem Vrsi
num, in Carolo V I. ad annum i 389. Quinimo docent rationath oeconomicae illiusterum Francicarum decuriae eodices subductam suisse & ratiunculam de caligae Ludoviei X I. subsuto calcaneo, deque detersa galero interioris limbi seriei pinguedine. Denique summa sacrarum largitionum, rerumque priuatarum Principas, atque
adeo summa sacri patrimoni: hactenus penes hosee potentes dominos stetit, qui cognoscunt insuper de restitutione natalium, de codicillis tutis Gallici, litteras natu talitatis vocant) de legitima principum familiae regiae, sappanagium etiam dicimus deque nuptialibus eorum tabulis, de codicillis nobilitatis. Prastantur deinde apud eos hominia, seu homagia regia: veraque, de integra Iurisdictione de quaestorum aera.
riorum rationibus cognoscunt: vetus vernaculum est, iis regnoissenι en rotis dratia de Ia
νisium a d. ti ligne do eampie. Quod si aduersus eorum iudicium quaestor supplicet, agatq: ad retractationem, seu αραὼ φιαν, reuisonem nuneupantὶ tune in decuria consilia, quae in hoc solum instituta est, retractatur uniuersa litis quaestio, accitis uno ex praesdibus euriae, & quatuor consiliariis. Sin autem sit iudicium capitis, tunc pari numero & rationalium Iudicum. R: Senatorum, quibus omnibus praestvnus ex insulatis praesidibus, res tota peragenda est. In caeteris nullus omninh costituendae I sdictioni
de vi. In caeteris tota cognitio euriae subsidiorum relinquenda est ex edictas, atquo
155쪽
TIT. XXXIII. DE OFFICIO PROCONSULIS,
Legati ciuilis causas, oe criminales audiant: sed si ferenda sitIG-tentia, reos ad proconsuta mittantb.
Obseruandus textus ad eos quibus mandata est Iurisdictio. Distinguendum enim an ad ordinandam duntaxat litem delegati sint in haec verba: ροὐ sire opis .ira leput ῆι qties asensore di Bitiae exi siuemμι: o. fio soni commis psar in fratre, es isterio res mois: potir fasre or parsire te proce rasura a sentencedis is me inclusiuemens. ιυβι est dii: i q. s astorente dio niliue,sus execuirondito est appeti. Primo casu sola instruistio concesta est. Secundo casu, nihil ulterius licet, iudicio semel reddito, ne quidem si condemnatus non appellauerit. Vbi enim de mandata Iurisdictione agitur, tantum permissum, quantum commissum, Sc creditum, ut fusius disierit Cic. in ea proelii eniatio. Quo S pertinet lex I. g. qui mandatam, de olf eius cui. F. ad quam dixi. Tertio casu, sola executio realis prohibita est, non autem imaginaria, ut censuit Senatus in criminali auditorio. Refero senatusconsultum supra ad i. i. si contra ius, vel utilitatem publ. &c.
Notat hic Io. Faber quod hodie citra controuersam est: nempe Iudicem secularem, cuius auctoritate, & iussia iniecta manus fuerit in clericum, debere tamen eum ad Episeopum remittere, si ita postulet. Addit Molinaeus ad arti c. I9. consuetud. Mare hienss, remissionen, illam fieri oportere impenss postulantis clerici Imo in quacumque parte litis petierit, audiendus est, vel f conceptis verbis soro Ecclesameo renuntiauerit, cum in gratiam ordinis, non personae datum si priuilegium, ut quotidiana in id glossa est ad cap. s diligenti. de fo. compet. in antiq. Exceptiones vadc in criminalibus ad Auth. clericus. sup . de Epist. 3c clcr.
TIT. XXXIV. DE OFFICIO COMITIS
OR 1ENTI s. Quae essent huius dioeceses ac prouinciae quae insignia At ossicia, vide ita notitia imperii Rom.& Pancirolii commentarium ad eam partem notitiae, quae est de Comite Orientis, cap. io . de usu autem hodierno Ducum, Marchionum, Comitum, Baronum,eorumque omnium iure vide Chopinum L h. 3. tit. 16. de doman. Argentra una,
en tariis μν ispanage des Iobis quaest. r. ipsum qi Neapolitanis praestanti simu Andr. Iserniam ad primam constitutionem Neapolitani regni, ubi agit ille maxime de dignitate Comitis in re fetidali. & qua fides praestanda st Regi Neapolit. a Comitibus. Ad plenissimum vero intellectum huius tituli, necessarius locus est Alberti Κrantetit in
Vandalia lib. r. cap. 18. Cum senarus, inquit, administraret Remptisticiam, qώι rexereprouincias trotonsetis,sub Imperaloribus asImprimes prosinciaram dicebansatiatis ρνὰ feeri praeroris:
hipostea jam imperio dechnante, Comius dicti lani, dec . remites ergo in prouin iis habebantur qcii in qaa aeprouincia publicum Haetinι consitium 3ee. Sic ille. Tamen ubi ag Caroli magni imperium ventum est, imminuta est ea tandom Comitis dignitas. Distinuis enim ex Grcgorio Turon. lib. 7. Duces fuisse totius regionis praesectos, Comites vero urbis tantum. Immis Duces habebantur quibus subessent duodecim Comites, ut videre est
156쪽
Τit. XXXV. De officio praefecti, dc C. i
apud Aymoinum lib. 4. cap. 16. cum scilicet dignitatis, & administrationis solius notamen fuit ut in superioribus titulis, de ossic. Comitis sacrar. largit. de sequentibus. quod late explicat Bri nonius. Imb Ze nomen etiam iurisdictionis est, tit. 17. lib. 2. seu d. g. a.
4. 3d 11. lib. ii. legis Francicae de aduocatione ad Comites, cap. 6. unde Ae in hune diem variis locis apud Carnutes & Neu strinos, iudices vocantur modo Comites, modo vicecomites. Ista veto ad Rubricam, cum nihil habeat lex unica quod si ex usu
ΤΙΤ. XXXV. DE OFFICIO PRAEFECTI
A vG Vs TALIS. Dixi ad s. Archigerontes. su p. de episc. aud. doceri Principes ex hoc, Ae illo textu qua prudentia deligere debeant cuiusqtie prouinciat,& urbis rectores ex natura populi.
Tributa omnia per AEnptiacam dioecesim cura, prouidentia claritatis tua a moderatoribus prouinciarum exigi iubemus.
Tributa penduntur in Gallia per electiones.& generalitates, quas dicimus, nec veto per dioecesses,aut prouincias Planum autem fit ex hoc textu, Ae variis aliis locis quae percenset Brisbmus plures olim in dioecesi Romana prouincias suisse, licὸt aliquando de attributar fuerint multae dioeceses uni soli prouinciae, ut tradit Cic. lib. 13. epist. δε- mil. epist. 67. Postea autem commutato usu, ut in multis ecclesiastica administratio suscepit prudentissimae illius Romanae politiae effigiem, dioeces s verbum non modo ad solas episse portim in rebus sacris .administrationes redactum est, sed, vi unius prouinciae esset sanxerunt edicta pontificia. Plus satis enim fore primis illis christianismi moderatoribus visum est, si credita singulis episcopis una prouincia dispiceretur, lustrareturque ab ipssin annos sngulos ne quid detrimenti Respublica christiana caperet ab otiosis, securis, sagitiossue quibusdam curionibus paroecis, ac caeteris, quam longa, lataque esset prouincia, clericis. Praeclare in hoc diuinus ille Euangelii tibicen eap. r.
ad Titum, variaeque postea constitutiones ecclesiasticae incan. inter caetera. 8e cari. placuit. Io. q. 3. cari. I . concit. Cabillonens. a. cap. 3I. concit. Paris 3. lib. I. parte I. can. q. sub concit. Lateran. Alexandro III. cap. Romana. g. procurationem. de cen-sb. in s. at vero de recentioribus apud nos Caroli IX. atque Hertici III. edictis, quibus tamen vix est ut delicatuli, opulcntioresque hodie pareant, parati scilicet ad aliud quiduis quam ad docendi ministerium, ut scribit liberrim E Claud. Espencaeus, Theolog. clariss ad cap. 1. epist. 3. ad Timoth. Ideo alιυν Iocmpssiim est σφι opti, ait D. August. ad ps i 16. uti superinsendo 'ranquam custodiam popuIam Quantae autemst factum illud munus operae, quantique laboris, legendus tractatus eius d. Augustini de pastoribus . tomo 9. ubi explicat minas Ezechiel. cap. 34. legendae&sunt Synem duae epistolae,37. &Ios. nihil enim ad episcoporum curam acrius, & sanctius, de qua durat priscum A: hodie apud nos adagium ut nimirum, ubi quis aspersus imbribus, lutoque haerente crustarum in speciem aduenit, dicatur ille, episcopi in more dioecesim lustrantis accedere. Adagia ait Aristoteles, semper faciunt ad historiam, patrio autem isto docemur. fuisse olim foelix adeo seculum,ut adeuntes, peragrantes, circumspicae tesque propriis oeulis episcopos sngulas dire e n suarum parcecias videret, colere queuniuersa passim Gallia. Quinimo& in hoc ipsum, ut nempe videretur quotannis quid pcr urbes 5: prouincias fieret .vstatum fuisse episcoporum muniis apud Ethnicos,
commonstrabit tam accurata eruditissimi Harpocrationis Obseruatio, ut pudore, ac
157쪽
δ 3tieta Id est, tu aelix, ac miser cogita quot capitum nomine Aornas dat arm sis. Sic&longe plura D. Chrysostomus homil. I. ad cp. ad Titum. Sed in ea iamdudum tempora in cidimus, ut eadem fere de pluribus episcopis querela animos subcat quam publico olim inter conciones suas habuit idem Chryibit. homil. 86. in Math. Num 5 Eris M. an ei esita Mim φυ;πιδε. Plura sunt eo loco. Optimis autem qui supersunt debetur sua gloria. Eruditissimorii menim, S: viti
lantium ingens, atque hodie numerus.
TIT. XXXVI. DE OFFICIO VICARII.
In ciuilibus causs eticarios Comitibus militum conuenit anteferat,
in militaribus negotiis comites vicariis anteponi. 2 nolimsocietas in iudicando conrigerit: priore loco vicarius ponetur, comes ad tinctus a
cedat. Siquidem praefecturae meritum fglo. cuius est hic vicarius) M-teras de nitatibus antister: eticaria dignitas ipso nomine se trahere iti Acet porrionem, sacra cognitionis habeas potesatem, iudicationis nostra soleat repraesentare reuerenIiam.
V ide Cassiodorum lib. 6. cap. is. in formula vicarii urbis. Multo autem usui es epogit hic textus ad pangendos fines ambitioni variorum iudicum, uter alterum anteire debeat, locumve superiorem occupare in consessu seu iudiciali, seu politico, aliisve s- milibus. Si enim de politia agatur conuentu priuato, praeesse debet praesectus minor, aut si de re alia qualibet quam includit ea iurisdictio. Si vero curiata comitia fiant, &deliberetur conuentu ciuium publico,tunc edici comitia, sententiasque rogari a praesecto maiore,seu Ba illi uo,aut seneschalio, necesse est. Ita Senatus inter Lauduni Clauati Iuridicos, maiorem,S minorem, anno isto. pen. Decemb. perorate dom Dolaro,
hodie cosistoriano Comite, A Pet. Germano. Vicarii autem nomen hie accipiendu est ut variis in locis N otitiae imperii Rom. quo in libello varii hodie tituli sunt,opera At studio Paci rot ii, secundu prouincias dioecesses,& tractus quib' praesciebatur vicarij a praefecto praetorio, ut vice cius regerct. Eiusmodi enim fuerut vicarius Asianae vicarius P tiar vic. Thraciat, vi c. Macedoniae, vic. Daciae, vi c. Hispaniarum, vic. Galliarum, vic Britanniae, vi c. urbis Romae. Ita quo tamen aduertendum est. licet mitterentur pro
praefecto praetolio, habuisse tamen eos propriam iurisdictionem datam a Principe, de cum praefectis praetorio portionem aliquam, quamuis aliud seruaretur in iis qui agebant vice praetorum, aut praesdum, ut sngulari disquisitione admonet Ciliacius,& quq ad more; nostrae Calliae plurimum conferat. si enim magnis parua componere licca 3e aliquid semper adstruere de prudentia illa veterum, videmus eadem fere ratione vicariis, puta praefecti Parisiensis, Baillitii Aurelianentis, senescalli Pictonici, ae similium
in hoc regno, adeo propriam competere iurisdictionem datam a Principe, ut eis auferri, subduci, mutataque nihil possit ab iis quorum vicarii vocantur. Praesidendi interdum cum vicatio ius est, deliberandi autem non: eum sessio illa sit in argumentum duntaxat militatis imperii aduersus temerarios,ac rebelles atque ut legibus sua semper eonstet dignitas, quemadmodum Homerus vocat in hymnis Martem, αευ Ῥωγν ζ, I. Appes Hias serolem iustu M. Hoc sanxit Carolus IX. costitutione anni rues . art. 8.de 49. eoque sensu accipienda est constitutio Mol mensis ait. 1i. &Blaes art. 266. Nec
158쪽
Τit. XXXVII. De officio Pi aetoris.
alio iure & more praesidet interdum Praefectus Parisens; cum vicario. Adstant enim tune duodecim sagati, hastatique satellites.rogaturque sententiam a vicario dicis causa,non iudicii seu pro tribunali sedeant, seu in interiore decuria: in caeteris spectat ad
solum vicarium auctoritas. 1 Ex 2.
Retitiones iudicum libenter audimus,ne administratorum decrescere videatur auctoritas, si eorum consulta, velutprofanorum preces a nostris ad=tis repellamus.
Pro iusto commentario vide titulum de relationibus . in . lib. 7. Ferebat enim Romanae prudentiae mos, ut, si in aliquo dubitaret iudex de litis apud eum motat iudicio, reserect quaestionem ad Principem. missa nimirum opinione sua, ut loquitur Cuiacius ad illum tit. aut consultatione quod Imperatoris verbum est in l. I. illo e Od. tit. NO-tandum vero est inuectas ideo fuisse relationes quod iudices in prouinciis nihil per se statuere auderent ex aequo, & bono. Legum contextui, AI verbis obligabantur. Prore autem nata si quippiam aduersus leges suaderet aequitas, consulcbatur tunc Princeps lisque ad eum referebatur: plura in id Io. Bodinus Itb 5. cap. 6. de Re p. supplent apud nos eam vicem rescripta regia quae in ostieinis codicillaribus,maiore, A minore, cancellarias dicimus) impetrari consileuerunt. Deinde obseruandus hic textus ad dignitatem iudicum, ut ne decrescere eam patiatur Princeps, aut etiam senatus, sed audiatur eorum, prae caeteris p shulatio: imo & ipsis si adsint, ius dicatur sublata omni mora, ut ad prouinciales suos redeant repetituri intermissum tribunalis patrii impetium. Fieti hoc persaepe in Senatu vidimus.
ΤIT. XXXVII. DE OFFICIO PRAETORIS.
Tratori defertur hac iuri mo,sancientibus nobis, ut liberale negotium disceptator i e examine
Haec plane imminutam potestatem praetoris arguunt, ita ut pauci satina super e rint ex iurisdictione, priscoqi illo imperio. quod etiam adnotat aci hunc titulum Cui acius. Accisas eo modo iurisdictiones videmus qua 'l illimae superioribus annis fuerant, ductis nimirum pluribus huc illuc ceu rivulis, ut de Gynde fluuio apud Herodotum legitur lib. t Inquisitorum enim prima institutio, ac deinde consessus prouincialium, seu praesidalium iudicum, qui velut praefert minorem quemdam, in maioribus cuiusque prouinciae ciuitatibus, Senatum, postea vero tot optionum, arbitrorumque regia munera ad dispungendas rationes,edenda patrimonia, seu conficienda inuentaria, ut loquimur, ad sumptus iudiciales aestimandos,& varia id genus. Dici vix possit quantum haec omnia sigillatim ac sensim subduxerint de summo illo iurisdictionis fastigio, qua ante annos So. vicarii praesectorum prouincialium, Baillivos, Senescallosque dicimus eminebant per prouincias tanquam magistratu unico.
Debita filiorum votis patrem vota non cessabunt, ut patenti copia liberos suos exuant potestate, magis obsequiis propriis mancipatos: cum
sese intelligant bis obsequii plus debere a quibusse meminerin acris
Doctrina ingens patribus,ut ne unquὶm nimia seueritate agant erga filios, si amati se mutuo affectu ab eis velint: sed quo pollini beneficio illos semper, pro re nata, per-
159쪽
que idoneas,arreptasque,& captatas hinc illinc occasiones, ametant. Nihil enim tam viees exigit, quam amor, ait Petronius. In hanc Vcro speciem aurei sunt verius is
In promouendis etiam liberis,statim atque peropportuna in id tempora emicant, hale alium se prudentia est apud Pindarum Od. II. Nemeor. Vt scilicet numquam pigre imtur,disserantue,vbi mature facto opus est, EMrans,ait, ex Graeαι πνέων - As βιαιε eL Id est, θι segniores parentam rebar βιι ι Ne sunt. PΛrire denique. obboatirate tiberos Retinere satius esse credo, quam meIM.Aixit rursus Comicus ibid. in Adelph. eod. act. I. sce. I. Anno Isr3. indignati patris Parisiensis causa aduersus filium,occlusis auditorii maioris soribus, perorata est, quod filii, x eo inscio ac inuito, apud Montem pessulum uxorem duxisset. Denegabat enunpater alimenta filio, patuisque ex eo matrimonio nepotibus, sed eum Pet. Matielle iiii, & Aug. Callandius hinc illine dixissent, iudicesque de more,auditis patronis,consilium stationibus seorsum factis,raperent, pater ille,cuius parco nomini, χω θαι,πις ιρον ἐκ- motu denique inopino obtulit primum filio goo. libra, annui reditus, mox etiam i 2o O. ampliusque sese daturum professus est, s modo pater no sese amore dignum praestaret. Quibus auditis Senatus iudacium quidem in patrem consentientem intulit,damnauit vero filium v I gratias patri pro tanto, tamque liberali
Ad si debes sedula seruit in liberratem.
Iunge l. vlt. de vind. liberi. de vulgatum hoe Comici, in Andi. 4ιὰ habui sammam pretiam itinarem Posias sibi, Monsam semidas tiberalii ensic apug Liu. lib. 1. dec. 4. delectatus est officiis, reserre voluit gratiam obsequior alius aegrum curauerat,alius peregrinantem secutus erat,alius, inter tot occupationes domem casAustodierat,&c. Latina verso ecclesiastici, cap. 7. sc habet ex Graecis quae praetermittam : seruus sensatus si tibi dilectus quasi anima tua, non defraudes illum libertate neque inopem derelinquas eum. Eb etiam spectant duo singulares textus ex nostris alterint . pen. g. illo videlicet. Cod. de necessar. se . alter ini. Thais. g. i. s . de s dei eo minis . liberi. factum denique ex his adagium Gallicum, quo dicimus sedulae illud seruituti accidere sapissime, ut quis ex seruo dominus tandem sat. Rithmici in hoc versus vulgatissimi sunt. Frequentissima vero inde olim, AI nunc seruorum bene merentium ex sacro, profanoque dominorum caelibatu praemia. Dixi tamen plura adiit. ad i. Aquit. & ad tit. de sem. cormpl. de fallacis seruorum ingenio.
Tres tantummodo pratares electa opinionum hac urbe per singulos annos, iudicio Senati , praecipimiu ordinari. Et hi tantum tres ex buqui proprium larem in hac alma urbe habeant, domiciliumquefoueant,
eligantur. Iunge l. libertus. g. praescriptio. Q ad municip. vetabat id in Gallia vetus constit tio Phi-
160쪽
Τit. XXXVIII. De ossicio Rectoris,&c. Is
tio Philip p. IIII. an. 13o1. in haec verba: Ordonnoss qtie nul ne siti Senes huc Baist . ., pratiost dati viti sti ii est nais. Rursusque cons a tutio Carol. v. an. r3s7. quae duo ex mero iii te ciuili deprompta sunt in l. vlt. in . de crina . sacril.&l. vlt. de on. recto. infiex qua titulum specialem fecit Cuiacius in paratiis. ratio est apud Cassaod. lib. i. va tiat. quia scilicet periculum ob cognationes, assinitates, 3d veteres amicitias, at vero At familiarium hinc illinc antiqua, recentiave odia. Paulus dixit lib.f. sentent. ne aut gratiosus, aut calumniosus apud suos esse vidfatur. Contrario autem iure ita nunc vii mur, ut etiam in uno, eodemque tribunali, quin imo&in ea dcm persaepe decuria pater, si ius, aut gener, auunculus, seu patruus, neposque ex sorore, aut fratre, duo di attes. duo aut plures consobrini consideant: atque id tametsi&constitutionibus ipsi posterioribus cautum sit nefas hoc est e, nec ferendum, quamcumque cognationis gratiam princeps diplomate suo fecerit: ita enim edict. Aurelian. art.32. Molin. art. 8s. & Blaec art. ii 5. dixi de generis ad i.I. n. de testib. quid Senatus decreuerit.
TIT. XXXVIII. DE OFFICIO RECTORI s
p novi NCIAE. Vide l. vlt. in s. repetund. de sacramento veteri rectorum prouinciae. &Camodorum lib. 6. cap. 1 i. in formula Rembris prouinciae. Sunt enim magistratus non militares, sed ciuiles quorum hodie imaginem quamdam referunt in prouinciis is quos senescallorum, & Bail livorum vicarios, seu, ut vulgus vocat, Ioetim tenenses dicimus, transato etiam Rectoris prouinciae nona ne ad equites quibus militare prouinciae totius imperium commissum est. His autem omnis omnino, seu ciuilis, seu militaris cognitio interdicta est, atque vi milii ex ipso Senatusconsultorum necessatio, sacroque obice constet fide , ostendam paucis: An. Is9i. I. Marth, quaestio mota est in auditorio Caesaroduni Turonum, rebellante Lutetia, utrum ad equitem Rupe potianum, tune vindini Crenomanorum Rectorem, iure facta esset a praefecto Coenomano remissio causae capitalis de militibus qui boves aliquot aratorios abegerant. Privatus enim eorum dominus a remissione illa appellauerat. Senatus emendauit, prohibuitq; omnibus iuridicis, ne in re quae Iurisdictionis cotentiosae sit, remittant deinceps vllum negotium ad Rectorem prouinciae. In quo & notandum illud est, nullos unquam dimceti eos codicillos admitti a Senatu, nis cum adiecta hac clausular eos nempe nullam
Iurisdictionem contentiosam obituros. hoc autem ex constitutio. Molin. artic. 21. Blaes art. 27 q.
Si quis potentiorum extiterit insolentior, praesides prouinciarum de eius nomine ad principem, aut certὸ ad stratoriana praefectura scientiam referre debent: quo prouideatur qualiter publica Asciplina, σusis tenuioribus consulatur.
Quid conqueratur lo. Faber de Baronibus Gallis, vide eius scholium ad tit. detestam . in instit. de illis vero iterum, Si de Comitibus. Vicecomitibus, aliisque huius
regni potentioribus, agit fusissime Cho pinus ad consuet. And. lib. i. tit. s. cap. 47. Accap. 48. TDtabatur plebeios Ludovicus XII. aduersus impressiones, insolentiasque procerum, fereque omnia ad infirmitates tenuiorum leuandas agebat: inde parentem populi vel ipsa in hunc diem edicta resia eum nuncupant. Dicebatur tamen inuidiose propterea a nobilibus, Rex rotarius, leu, roturarius, ut loquimur : 3 quia successor, Franciscus i. secus faceret. Regem hunc Nobilem dicebant. Persequor extera ad i. in orbe Romano. de statu ho m. atque aliis locis primi voluminis pandectarum, de veterum Gallorum imperio assueto in plebem infimam.