Cristophori Ehemii ... De principiis iuris libri 7. Quibus iurisprudentiam arte, methodo, ordineque tradi, propriisque finibus circumscribi posse, dilucidè ostenditur. Cum rerum & vocum indice locupletissimo

191쪽

plectantur. Sed vinctiloruidest aptissimu atque pulebeinmu,quod se atq; de his usastringit,quam maxime unu emcit. Id optirneastinuitur αναλογα, boeest, comparartio, seu proportio, quae maxime in iustitia cernitur, cuius gratia omnis societas instituitur.

ι,----- ---- - . - Huminaveratro. I Oiro autem omnes naturae quaensii Plitari sunt,neq; sin plices,sedcuin aliis doniunctae,atque proportione quadam consneχὰ,tum recte conseruantur, cum aliquis Principatus iis inest,a quo caeter tanquam rinci diducealiquiaependenticulii' nutu atque im periri emantur: quod qui dem in hoc amplimmo theatro,quod mi dum appellat, itemq; in paruollis,qui ipsius anagni quoddam est simis achru, licet ubi denter cranostere Mintueri . quibus inest quaedam vis praecipua,ae principatus, quod ἡγεμονικον Graeci vocant,quo nihil in quoquerneren potest,nec debet esse prsstantius enimin magno illon udo in quo omnesq-idie ver uiuimur, num vide- m

192쪽

afius esse principem , numque magistratum praestantissimum, timum, sapientissim potentissimi',quem abiim appellamus,cuius perpetuomitu atque yrouicientia uniuersum coelum,terra, maria,&quaeri liis continentur animalia,stirpes plantae, di quicq iid tandem inlotombe in gignitusi genitvmq, sua bonitatealitur atque conseruatur. Idemque in Diuo mundo, quem phi- Iosephi hominem appellat, reperitur,in quo ,

animus corpori, ii animo mes cupiditati damua re imperare, aeditur; cuius tranquillitaesae harmqniam tantisper per imanere ac durare videmus, donec imperio silentis dominanti, inferiores animae vires

obsequutur. Quod si a superiones illis natu

ris, ad inferiores ritimasq; procederemita. mus,eade certe,aut superiorib. similia adimoueniemus na&inbellua quidda simile me tisin,odemiuntur motus, rerum appetivi exqvo accessus ad ressalutares, pestis,. ris recessus. Et in arboru quoq;,6c eam reru qui gignuntur a terra,radici inesse princi- ratus puratur. tu ergo in citeris redio, ninibus,que societate quadamniin reperitur ad in pia stantisi aenobiliis ge- neris humani natura eiusqi societate acco si utate inopti cxistere credendu .

193쪽

emque sicut & Geteras res ani lia m. m. uersa,abino aliquo summo. duce,recte sipiente gubernari atq; custodiri ero na, dum,ut apten o Homerus dixit:

Quinimo quo hae societas&comunioso mino ter se, eteris brietati longe prae stanti oro nobilior est eo quoque principatu

eius omnium optimu,omniumque rerum Q

tulissimvatque pram tissimu esse necesse est xorro aut is qptimus est ma atus,mari avem ad conseruanda societatem idoneus. qui potissimu subditos ad felicitate perda uere, eosq; ad tranquillita tem dc ii stitia re

uorare, iq;inea quadiutissime retinere po

p imum aequissimu mapistratum essen cesse sit.eundemssi hinc xu aim in 'ruptii omni visio. ani 4 perturbationes,lu, tum ac libet uiquineq; eductione aut finia de fallatur per ignorantiam, aut odio, vel Umi in dulgentia vim Reipubi infererit bus,aciori tatis ciuilis poturbatorib assentiatur, neque tu occasione,aut utilitatis μα

194쪽

LI AER III. Is . flexionesqire pertrahatiir, se Lut iuripid es inquit; Quam sentetiam Themistius philosephus'

sequutus, illum principatus&impertino men vere gerere existimauit qui auro inex pugnabilis, rationem duomin vnn x rebus sequatur, libertatem exerceat, Viri te laudet , contumaciamin inhonestas

vitae actiones odio ac poenale sequatur. Huc quoque pertinet quod apud Plutarc chum legitur. Thebis iudicum imagine

absque manibus, supremi iudicis oculos conniuetes videri, quod iustitianec ma , nibus capiatur inec hominum vultu si . statur Verum non sitisessiune magistraturai iustum esse,sed eum prudentia quoq; a pientia reliquis antecellere oportet. Qua

tesque perquirere, incommoda vero eius dem euitare poterit atque depellere, irὀdignitate seu meritis, praemia ε honore bene se gerentibus ciuibus distribuere io, iasque inobedientibus infligere, denique

vitiis inaus ille impendentibus siue ex

195쪽

lentiae prae eptis institutis. coercere eul vis profectora vis est,utii iustitia,nec re liquarum virtutum ulla sine ipsius praesi dio incolumis consistere que t haec,Venai quillitas in societate ae Repub G--, seruetur, inumqu04qMad propositum finem perducatur , omnino potentia pus est, quia potentia veluti manus iustitiae est, sine qua nulla actiorecte obiri potest Denise queut ad cuiusque utilitatem commode benigneque ea qui geru'tur,conducant,cle menti, humanitas magnopere proui det. Etenim ut turpe estpas brem oues sit abodisse & pecori quaetueri debet,insensim esse linan magistratu seueritas, si1α humanitate adiunga . omnino est vitupe- nda. Nec inepte Demosthenes multos

r. iii, principum sinemςnt imperito mittarios imitari inquit, qui colossos it

i lemum putant magnos viaeri,si multum diruaricantes, distentos liantes sectantinam Missi principes grauit te focis,as, ritatevultus, dissicustateri'rum con 'versandi aspernatione, magnitudinem ac fueritatem, imperii exprimere se existis 'ant. Ex qμo satis pateria bitror, qua tuor hare necessario ad omnem principatu quirinumque iustum, rudentem,po

196쪽

tem ac clement messe debeie, mr 'E'- his velit imperare Uid est autem, non dicam in homine, sed in omni caeloatq; terra ratione, acr. tera sunt omnia expertia, melius atl prae

stitistiusZquid sipientiust quid potentius de

benigilius' quae cum adoleuit, remi tinc inrite sapientia nominatur; haec ita con- , stans&firma est; sibiquesemper aniliis vi nec amore nec inuidia patiatur se blione ' sate atque iustitia unquam abduci ue quam qui sequuntur, iusti de sepiemus appellan- tuneademque tantam vim tantamque insic tam potestatem continet, ut pertinacissimos hominum animos efferatasque har iras mentes, ad virtutis cultum etiam imuiros quandoq; pertrahat,& a vitiis ac vitae turpitudine sceleratissimos atque flagitio- sitim quosque suorobore avocet abster 'reato Haec sola hominum coetus primum congregare societatesque,si experietiae r dimus, colligere,easdemm collectas di iam constitutas,conservare atque custodire coe picue quam quae sequuta sunt societates, quamdiutissim vigueriit, ab omni per. turbatione incocusis atq; illae'perstiterat. Neque vero benignitate atque clementia

lationem vacare arbitrandum est. quipῖς

197쪽

eum imita animantia ex eo esseratiora ες immaniora sint habeantur,quod raci psa careanis cuius eum quaedam ex iis, linitumam particulam Alpiscuntur ans tiora fiunt humaniora ut canes, reliqua huiuueneris non pauca, quae nos domestica appellantiis; quarum natura l*- gissime absimilcones, visi,apri.&quae his sunt similia.. cproinde inter homines

eum quoque maxime humanum, liberalemissumo sapientem esse videm uirefraenatis ac domitisanimi assectibusa que perturbationibus, in actionibus vixae mini potest licetquei possit nus autem mnes semper Irectam rationem tanquam ducem sequitur; quas abducitur,in insi nita incommodate errores inextistabiles incidit. Re ergo ratio dux esto, an

gistratus,vi vinculum hin Liscietatis, ad quam nati sint mines a naturii;quae ta- tispersalua di inmitimis permanet, dum eidem paretur&obtemperatur Porrhau .

istinarationihil aliud est, quam ipsa lexi quia raris,estipsu si, os formavi essentias quemadmodum anima/cmena st forma

cosporis &proinde nomen quoque non et anere,ut Platoait,l ex memjacrationi pro

198쪽

νοος mentem ac rationem, νομος vero lege significet, sine qua nee domus vlla, nec

ciuitas, nec gens, nec hominum genus uni uersum stare,nec rem natura,nec ipse mun

dus potest, haec enim praeest, praescribitque recta itilia,& coniuncta atque consentanea naturae, ut Chrysippus ait,tam diui narum quam humanarum reru omnium regina est, non tum rebus honestis turpibusque praesidens, sed etiam principatum ac ducatum tenens,&per hoc regulam prq- scribens iustis simul & iniustis, utpote quae animantibus natura ad colendam societatem idoneis facienda iubeat, prohibeatque non facienda. Viramquevocem Cicero eX-

pressit Lex inquit, si quam dii humano

generi dederunt, s ratio mensque sapientis. Idem praeclare scribit, Legem viseratur, Iopulo magiseratum praesse ve=eque diriposse, metiseratum e se lege loquente, legem autεma strat mn usum. Neque ab re olim praestantis imi illi ac celeberrimi Minos, Lycurgus, Solon, Graecorum legislatores fecisse videntur, qui suas quas populo condebat leges,in tria numina, Iouem,inquam, Sinmac Mineruam retulerunt.etenim cum Sol,quia Planetarum dominus est, potentiam, Iupiter clementiam,Minerua sapientiam significet, legibus haec tria, quarum

199쪽

des iptione omnis societati moderatio continetur, inesse debere ariatrati tu M. ristotelas quoq; in Polir.siribit, mulio ni lius es e parrae optimis legibus,quasi optirmo viro,quod in iis is , inlita non sit,bo is, quod neque pertis bationiblis antini, neque motibus concitatis, velastixam, Mesad cujiclitatem,aut amorem,ut hominum animi flectantur: di qui legem Reip.inipei rare iisti eant,eos ipsem Deum praeficere ubderi,qui autem hominem, belluam praees

se velle;quippe cum libido talis sitiqueteeminin viros timos diluus iam ad oditi atque fauores inritate posset. Et Plato νηκε θειονα θαυ/-ςον appellat. Quo C, cero respectans, leges exprem esse diei ad

principem omnium rerum natura.&a mine d omni tractam rasionem. Et H merus a Iouedatas leges ad nos manasse:

nim stabiles, perpetuae aeterna ab omai cupiditate liberae,siue eripistillae sint, siae non scriptae:& hae, aut summa illa quae diuina mens est, aeterna prohibetuli imperandique sapientia,sive quae proximhhanc attingit, in humana meme lucens recta

in irarum siuelocitatura sit, siue

200쪽

ex huius fonte manas aequitatis iudicium, siue quae consuetudine recepta est, bene vivendi disciplina Lex ergo,Vte hac com mentatione liquet, vinculum est&custos anque princeps humani societatis; quapro pter perfectae societatis 'aec enim aut pars est, aut certe altera societatis differentia:&quod alicui toto conuenit, id quoq; totius parti convςnire necesse est. Sede-nim perfecta societas ciuitas est, propterea . . quod , ut Aristoteles primo lib. Politic in- , quit, ea nihil aliud est, quam εκπλιον ουνκχυμῶν κοι νία τελ ος σης ἔχουα

principem , dc summum ciuitatis magistratum esse necesse est. Unde recte, mea quidem sententia , Martianus ex Demo

sthene Chrysippo legem descripsisse vi

detur, cum ait, Legem esse cui omnes homines par/re debeant multis de causis 3 tum pracipue , quia est inuentum quoddam

muni deorum , decretum prudentium hominum,consultorum consultorumquesagi siorum emendatiq, conssiratis denti ciuita Pisis conuentum adcuiumprascriptum ciues omneIvitam instituere debeant. Et no minui