장음표시 사용
201쪽
na manse,sic ima sine leta suis Ortibu in ηι ιιώ, ars uim e membru. miserelois. Legum ministio magistratus, te gum istexpetes iudices,legum denique ier u omnes esse nam hisaut oppressis aut meglactis, nihilasse νωsuum quisque pos sit dicere, nihil certum habere nihil quo aliberis suis se elicturum spei are possit B ne di Papinunus μην--- Reipu Iρη νααLycophion Sophistes,pactu
dam consentiantium intersa ciuium appella
Ma commentatione id cico stat, eum qui velleges societati ac Reipu bonas,salutares constituese vel eas com mode utiliter interpretari velit . totius Reipub, naturam, partesque ipsius dirum vilicia vires. exactimmὶ prius ac penitus discereatquecognoscere ortem D. inque saepissi admonet Plato,legislatori Principio omnium tenendum esse, ae diligenter peruestigandum , Reipub. stiritum
cognoscenda coimmanitatis uniuscuiusppartes,discendos mores, ac proband'sanimos Mingenia civilitu; ea demque periise strandionania,quae vel ciuili letali, desse,vel eidem obesse possunt quod qui . lam non ratio tintrum, sed α caeterariam
202쪽
artium scientiarumque onanium praecepta planissime demonstrant. Nam ut a minimis notissimisque incipiam,qui ars aut Vilior aut abiectior est, ad usus tamen hominum utili, accommodata, quam pastorum bubulcorum 3quorum tamen ea est circa equorum, ovium, boum, caprarum culturam laeturamque peritia, tantaq; pa stionis, medicationis atqueeducationis scientia, ut sine perfectissima rerum omnium, naturae, inquam . morum , proprietatum, caeterarumque rerum comprehensione aedisciplina, nullum in bonum pastorem aut bubulcum euadere posse fateantur. Quid de agricultura dicemus 3 anne agricolam illum esse putabimus , qui terrae illius qua arare nititur aut instiumentorum quibus ipsi ad agriculturam opus est,aut seminum leguminumve atque frumentorum quae
mandantur terrae, naturam genera, ires
que facultates item quo tempoTe Vnu- quodque horum parandum , quomodoq; quantum, quo loco,doquid ubique serendum sit, nunquam cognouerit Z Certhne cytharoedi quidemin musici, sine cognitione chordarum instrumentorumque, recte suauiter unquam lyram, tempera
uom Vocum acutarum, grauium' mct
203쪽
diarum cocinii unWnec pictores ineno, tilia colorum ac lineamentorum,artificio
se pingent; neque coqui suravi obseniorum
seu condimentora praeparatione palatir unqua delectabunt,nin quae dulcia qua'; amara sint quomodoq; haec interse misce.ria temperari, di temperata commod quas vires facultatesquq sensui inprimere. possint, longa experientia ac laboredidie uini sane si vilioribus di ignobiliori asetibus praetermissis. in nobiliores praestantioresq, scientias ac disciplinas, di cum ti . Maturis prud ratia maiorem similitudine atque comparationem habςnte oculo co :itationesque nostras dirigamus, nulla pro earum omnisi sine generis sui sublatcti cotemplatione, aut materiae in qua Ver' santur, cuiusq; actiones&passiones cogno-saint, scienti fi a praeceptastu theoremat praescribere possi adinvenimus. Quas r plerac geometra,qui quantitatis continuη passiones propriasque eius assictiones, quas Graeci παθη Vocanticontemplatur, eas non nisi cognita prius quantitatis natura, patue usa differentiis, ex quarum variam 'bitudine c. - ιιλογία praecepta constituiti
204쪽
proprio genere subiecto demostrabit.Et
astronomus qui eandem quantitatem , sed mobilem considerat, perquam coeli ac*derum motus, autoremque dieiac noctis demensium&annoxii inspicit,sine totius h ius egregi di nobilissimae machinae, quam caelum appellamus,structura eiusq; & partium,locorum®ionu contemplatione,
nihil quicquam de multiplici syderu motu varioq, partium Vsia,facultate actioneq; disputabit. Ad cuius rei confiimationem facit,quod'geometrέα astrologi, simplieiterque aliae artes ac disciplinae omnes,initio suorum librorum, priusquam ad theo. rematum demonstrationem se accingant, loco principior generis subiecti, eiusque partiu,definitiones seu descriptiones variasque multiplices earu diuisiones subiiciunt vi,quid sit punctum, quid linea, quid superficies,quid corpus, quid triangulum, quid quadratum, di id genus reliqui ex quibus primis atque necessariis principiis
scientificas tande demonstrationes coclu, dunt. Eademq; in physicis,iisque artibus quae in naturae consideratione positae sunt, inueniuntur. Etenim Vt motionu ac motationum omnium δεια vi affectiones Sedisserentias inueniant , prius corporis
205쪽
. physici prima principia atque elementa, ei Ombus superiora pendent oriunturque,dse emerin quiriint, anhd medici,quisa nitatis conseruandae morbique profligan-ὸ praecepta tradunt,eodem doeend. - incandi ordine utuntur. Vt enim prsstan- issimum ac nobilissimu hoc bonum cor' soris ommodiadipiscuitur,totruscors metis sectione quam αιας α mcant, adhi- Uta,compositionisa cia caerationem
eulis&ratios perlustrant, natura, qua- titatemque 3c qualitatem, conformatio. remigiuam in nimn laniquepaniutum,Vrum, actionesque, agendi patiem
dique facultates, sedulo ae studiose inuesti. gant. Iam vero omnes is disciplinquis, cultates, quae non in cognitione, sed in actione positae sunt, prscepta de moribus vitaque formanda tradunt,iisdem imbuti eodemque progressu ac docendi ordine se tuntur. Etenim Vt quid virtus ipsa sit, quotuplex ea sit, quae sint eius primi principi di causa ex quibus ipsa gignituo intelligant, initio de subiecto curio haeret, hoe est anima humanadisputationem in stituunt qua in suas partes viresque de potestates deducta, facile quae oculum hin nostius pruri origo sit,intini tur. Hanc
206쪽
rum viam oc methodum,obin, iusta noudi ante illum Socrates, dc nia iussi dii de his praecepta coscripseritne quos sequutus Aristoteles, multo doctius. M io sitis.
malo Partificio de iisdem , hi, i iiii di
aius posteris reliquit. Vnde primo lib. iticor capite vittiano,diligentermonet. . iiiii 'scientiam de moribustractare vestim gubernare capessere instituat, prius de nima eiusq; viribus,itemq; de repub dcciuitatis ciuiumq; natura&partibus, vilem annis officiorum4 totius reipub administratio oritur, studiose inquirant; idq; Utisi ime exemplo a medicorum curandi inti ne desumpto ostendit. Vte sim qui ex arte cinquit curare ac corporibus mederi voluti di singulorum di totius conum ruituram cognostere deberit, ut natural eorum
'itutione perspecta scire possint, quid ipsis
contigeris,quantumpleanaturalistatu ac pristina habitudine exturbata fuerint, at D ita accom moditis remediis id pristina st , iunipsimque sanitatem reuocares ita eos qui in animae virtutib ae moderatione re pub cognoscendis elabolat, animae hum
208쪽
LIBER II1. 3 resse, quae optimae sunt, 'nicuique gubernationi conueniunt esse enim leges omnes ad rempub accommodandas non autem rempub. adleges Esse etiam rempub. institutionem ciuitatis circa magistratus hono resque publicos, quae quomodo eos impartiri conueniat,dcin quo potestas autoritasq; summa debeat consister &quis sit finis cuiusque societatis, edoceat.Leges autem earum varias reperiri per qua, modus reipub. gubernandae significatur, secundum quas deis beant illi, qui magistratus gerunt, imperare,&transgrestares earum prohibere Ex quo liquido constare, necessarium esse disserentia dcnumerum tenere singularum rerum-pub. iis qui leges codere volunt. Neque enim fieri posse, ut eaede leges utiles sint paucorii potentiae, ac popularib omnibus; siquidem plures sint,&non una popularis potestas, neq; Vna duntaxat paucorum potetia Rus ergo docendi discendiq; ordine hae artes aedisciplinae eodem quoque caeterae omnesv-tuntur,suique generis subiecti,materiaeque propositae, in qua versantur, naturi ipsius que partes ac differentias prius contempla tur quam ad sequentium theorematumae problematum demonstrationem se conis uertant cuius rei causae ac rationes neces,
209쪽
1ariae multae aliae asserri possunt inter has tamen haec estir cipua, quod affectiones cpassione, συνλαβωμα. actiones, simpliciterq; quaecunq; res consequitntur, iisque haerent vel accidunt, e subiecto principium sui ortus trahunt, vel a partibus eius de subiecti. eorundemq; mutuo respectu habitudine oriuntur aut saltem ad haec omnia seseruntur. Itaque quicquid cognoscit mathematicus vel philosophus, quantitatis vel eorporis cognoscendi causa facies quicquid
essicit medicus, corporis grati essicit; quie- 'ad agit moralis vel ciuilis philo phus,animi: ciuitatis causa agit:omnis denique actiodi eontemplatio, ad materiam subiecta, tamquam ad scopum unicum dirigitur ac deriuatur. Ac proinde recte monet Aristot. libri
primo Analyt post in omni scientia ac di-lciplina genus subiectum prius esse cogno
cendu,non tantum quod in rerum natura
sit ted etiam quid sit, quemadmoduri prima demonstrationisvi artis principia,arit 'quam ad rqcepta sequentia progrediamur. Ex quibus omnibus id iam demonstratum esse arbitror, legislatori, ipsiusque ministro Iureconsulto. ciuitatis ae reipub cogniti Rem non tantum esse utilem, sed etiam ne-
-gariamisia qua neque bonar hi utares
210쪽
reipub leges piae scit bere, neque latas recte,oc adcommodum ciuium interpretari possit. Itaque trique tota huius societatis laesicati compositio pellustranda est , ac partium numerus,&qualitas rerum atque conditio: itemque partium omnium habitudo μαια- λογια qua ad se inuicem reseruntus, est, nitus discutienda discendaque Et quoniam aliud quidem est in ciuitate vel in domo reinc it pore humano,quam in structura aedium in ua etiam numerus partium, qua I tas,quantitas, demum ccompositio spectatur 'bipartes non ociosae sunt, sedctionem dc usum quendam obtinent, cerih de harum usu actioneq: quae ex cuiusque Partis natura,ingenio, institutioneq;6captitudine cognostuntur, considerandum est. Ac postremo,scia statione haec omnia in sua
vigorein statu conseruariin custodiri possint,&siquidem aliqua sua naturali integritate costitutioneque recessiiset quom do ad pristinam constitutionem sit reuocaoda ac reducenda. Atque haec quidem coa- templatio omnis ad politicum, ciuilemque administrationem spectat, cuius legislator eiusque interpres Iureconsultus, maxima de