장음표시 사용
61쪽
42 BRvNONIs SEIDELII LIBER qui ripat, qui non etiam moriatur, qui eripiat vitam suam a piolentia sepulcri. Hoc divino statuto sic accidisse novimus Christiani, philosophis aliter demonstrare conantibus ex materiae ratione. Deincrescit igitur subinde post vigorem & aetatis statum vis naturae roburque corporis nostri, & f cultatum efficacitates imminuuntur , temper menta labefactantur. Hinc immensa congeries.
debilitatarum actionum in animali , vitali & naturali facultatibus, &- Circumlit agmine des
Morborum omne genia, quorum si nomina quaras, Promtin expediam quot amaverit Hippia moechos, uot Themsen agros autumno occiderit uno.
Unde a veteribus prudenter dictum est, φούου το γῆρας , ουμερ rara μονον , Time θη ctam, sola namque non venit. Imo Terentius non β-lam morbos adferrest mθnectutem, sed ipsum mora, tam esse pronunciavit, non poetice solum sed vere etiam; est enim propinquissimo gradu juxta mortem constituta, ordine quodam, ut dixi naturae ineluctabili. Tum, ut scribit Plinius: hebescunt sensus, membra torpent, praemoritur visus, auditus. incessus, dentes etiam ac ciborum instrumenta,&c. Ergo pro miraculo & id solitarium reperitur exemplum, Xenophiluin musicum centum& quinque annis vixisse sine ullo corporis in commodo. Finge igitur felicissimum vitae cur sum alicujus, expertem omnis morbi & calamitatis corporeae, qualem Plinius ex fabuloso figmento
62쪽
DAM ORBIsINCVRABILI Bus. 63iento de Hyperboreis recensuit lib. q. cap. I 2. t qualem fere in Asclepiade observatum esse:m memoriae prodidit. At num idcirco con-l mortem vel mortis causam remedium ha-it λ qui cum sponsionem fecisset cum fortuna, medicus crederetur, si unquam invalidus ullo 3do fuisset ipse, tandem tamen suprema in secta lapsu scalarum exanimatus est. Et hujus icitatem quidem anteactae sita: si vere talist optare quis poterit, arte autem compararen quam poterit. Cum igitur vitae terminus instat, quo non
, μορον , sed tempestive etiam annis saturati trepiti senes mori dicuntur senii autem latilo quaedam est , & alii aliis citius incommoda ius persentiunt) tum verissima sunt illa, destiliones de gravedines in valde senibus non ma-antur, diuturnis enim morbis correpti senese una moriuntur, 2. Aphoris 39. 9 2 o. Senes m spirandi difficultates , destillationes cum si , stranguriae, dyseriae, articulorum dolores, ,hritides, vertigines, apoplexiae, cachexia, iritus totius corporis, vigiliae, alvi, oculorum virium humiditates, visus obtusior, glaucota, auditus hebetior, caeterique id genus af hus cx frigidis humoribus ortum habentes quiuibusdam juvenibus etiam, nedum a senibus, aculter percoquuntur) sicut coli & splenis af-tus frigidi, spinae item perversiones contoris resque, ad mortem usque comitari solent.
63쪽
44 BRVNONIs SEIDELII LIBERHde GuL loco citato causas explicantem, o 3. Aphor. 3I. In juvenili quidem & sorti corpore omnia faciliora sunt, caeteris paribus, ubi naturam adjuvantem & valentem habet medicus, sed in senili cuncta sere sunt adversa. Idque eo magis senibus accidit, quo imbecilliores aliquas partes anativitate habuerint. Ea causa est, quod alii plus patiuntur circa pectoris partes, alii circa caput &sensuum organa, alii ventriculi, intestinorum, renum, vesicae affectionibus plus obnoxii sunt. Idem de aliis partibus sentiendum. Deinde plurimum momenti in hac re habet ut scilicet senibus accidant istiusmodi morbi difficiliores ratio coeli atque aeris, ratioque victus& diaeta in rebus non naturalibus. Multum enim reseri, si quis in aere non salubri, nec conveniente cum temperamento corporis sui vixit, aut ebrius & ingluviei deditus aetatem transegit, vel immodicis laboribus diuturnisque curis exhaustus est. qui vero non ita, eum verisimile est mi
Si igitur aliquis istorum morborum seni alicui tali accidat qui quidem non necessario instini senibus, sed si insunt cum periculo insunt, & interdum nullo ingenio amoveri possunt ille nuquaerat omnimodam solutionem mali. Sed ad nnem se praeparet, interimque placide contentus sit, si ita mitigari possit, ut tolerabile aliquo fiat modo, neque subinde increscat & deterius
64쪽
DE MORBIs INCvRABILIBVs. 63 Haec nota esse conveniebat hominibus, cuiniit alienum, sed maxime propriam naturae D ae conditionem ob oculos ponant. Quale im esse dicemus, hominem eo usq;sanitatis aptentem esse,ut nunquam de morte etiam & ex
e vita discessione cogitet, aut ad illam animumnformeti Vult certe hoc fieri Ecclesiastes p. ult. ubi venustissimis figuris ex ipsa naturantis senectam describit his verbis: Nemento at oris tui in diebus jupentutis tua, antequam νιηiap ipus as lictionis tua , O appropinquent anni, deibus dicaου, non mihi placent, antequam obscurenturist Lumen o Stella o Luna, o revertantur nu- post playiam. Quando contremiscent custodes do ιι, ct nutabunt viri fortes, ct Giose erum molentes Ninuto numero, caligabunt νidentes per foramina, claudentur ostia in platea, vox molentum obscuriori, ct surgent ad νοcem volucris, trutinatamur em-ylia carminus. excelsa quoque formidabunt in via, ebit amnialia, onerabuntur locusta ct pnibit νο- tas. Quoniam ibit homo in domum aternitatis sua,
ircumibunt in platea plangentes: antequam rum ur funiculus argenteus, ct decurrat fons aurem,
teraturque hydria super sontem. ct confringaturi super cisternam , ct revertatur pulpis in terramm unde erat, ct spiritus redeat ad Deum, qui dedit
m. Quapropter concludendum est hac etiam causa se penumero contingere, ut aliqui mor-b homine tali aetate tolli non possint. Γ N ME Dico duplex causa esse potest non
65쪽
46 BRv NON Is SEIDEMI LIBER curati morbi, una quae ipsum merito reprehendendum non efficiat, altera culpae expertem esse non sinat. Quam late autem patet medici tota scientia atque officium; ita etiam hoc caput latissime se extendit. Ingens enim pelagus est medicina, ac merito pro temerario habendus, qui ipsam universam tenere se autumat. Sed nos in
Potest igitur medicus etiam eruditus & re Re ac praeclare artem tenens quantum fieri potest, praesupponimus enim nunc optimum naturali quadam imbecillitate, nonnunquam a fine sperato aberrare. Si enim geometer non omnia particularia exactissime semper demonstrat, nec musicus semper & ubique optime canit , nec quisquam artifex reperitur, qui nunquam alienum quid vel non optime congruens agat, quid de medieo dicendum erit, qui artifex est sequens sensum, in quo causae esse possunt errorum plurimae , quod clarius perspicietur infra , ubi de morbo agemus. Ut plurimum ergo cogitur conjecturis uti, nequaquam vero semper demonstrationes adhibet, praesertim cum vita hominis ipsa brevis sit, ars longa & amplissimo ambitu circumscripta, occasio praeceps, experientia pe-
Estque cum in universa naturae contemplati ne teste Cicerone) tum vero praecipue in medicis actionibus, cognitio omnis humana multis
66쪽
, structa difficultatibus, eaque est, & in ipsis bus obscuritas, & in judiciis nostris infirmis, ut non sine causa & doctissimi & antiquissi invenire se posse, quod cuperent, nonnun- iam diffsi sint. Tamen nec illi prorsus desecent, neque nos studium exquirendi defatigatos linquere par est , quanquam in singularibusnnibus ad optatam metam pervenire nequea-us. Fateamur tamen errare nos posse. Neque
lum de praesagiis, sed de omnibus aliis medici eribus verum est, quod Galenus scribit in fi-: Prognosticorum: Nunquam errare supra homi-m esse, rarisiime autem soliud arti cis. Idem I. . de pulsuum dignotione pronunciat, tantam
=Hybus solis addi siendis discaltatem esse 9 obscu-
atem, ut tota vita hominis illi cognitioni atque rotationi tribuenda videatur. Idem etiam 8. th. fatetur, modestia laudanda: ego vero, init, nec in omnibus agrotantibus fateor exacte mee in primo die assectum, nec ullam diariam febrem posse fugere. Et i. de diebus decret. Non dico tali speculatione spraedictionum scilicet fetumiquam falli posse, sed majore ex parte veritatem assequs non probabili sermone verum reipsa uendi.
tertio quoque comm. prognost. scribit Nosn quamvis non perpetuo, saepivi tamen quam em-ci , ut futura praesagiendo sc agros curando, =nems consequimur. Et recte, siquidem artifex sa-icit ossicio, si nihil eorum , quae ars requirit itat, tametsi sanatio aut effectus non semper
67쪽
48 BRv NON Is SEIDELII LIBt R. consequatur, nam aliud est finis, aliud effectus
Praeter haec cum ipse Hippocrat. in lib. de v teri medicina aperte dixerit: Etiam eum medicum vehementer laudarim, qui parum delinquat, certitudinem autem exactam raro videre contingit: Neminem equidem facile credisserim tam esse aut arrogantem aut impudentem , qui gloriari ausit omnes aegros se curasse, quibus operam suam
pollicitus sit. quod etsi arti fortassis possibile quis exstimet ut non est simpliciter non ob id tamen uni etiam homini artifici possibile fuerit. Requiritur sane in medico persecto, aut ad perfectionem saltem tendente, ut ne contemtis bonis moribus opinioni sapientiae magis quam ve ritati studeat, sed Galeni rationem sequatur, qui non heri aut nudius tertius, sed statim ab adolescentia se ad philosophiae studium contulisse adfirmat, & quo terr pore alii urbem salutando I
strarent, cumque divitibus coenarent, eosdemque comitarentur, hoc toto diligenter se laborasse, primum, quidem cuncta, quae veteribus pulcre essent inventa, ut disceret, mox eadem opere cum indicaret, tum exerceret. Itaque in libro de constit. art. med. permulta recenset, quae requirantur ad medicum, qui futurus sit praestans, & ad omne genus eruditionis excellens. Primum est ὀξειαφυως, natura solera& ingenium docile atque acutum. Dein απιυνοἔς exercitatio, praecipue mathematicarum artium rprae
68쪽
raeceptores etiam praestantissimi; zδ φιλιαωταΓν, patientia laboris atque assiduitatis: vetatis studium & amor, quo pertinet etiam pro itas juxta Hippocratis ορκον : perceptio &c nitio methodi, qua vera a falsis discernantur, ,er quam intelligit dialecticam. Tandem exeritium methodi ejus & usus multiplex demoni rationum, ut uti ea possit & judicio acri in om-ibus versetur : Quemadpodum enim artifices me
banici ut plurimum errant absque perpendiculo θorma ; ita medicia fine methodo si sanat aliquando, son arte sed casu is fortuna id facit. Nobis autem
nte omnia adjungenda est pietas & ardens in-ocatio auxilii divini. Quae enim omnibus homitibus a Deo in genere praecepta sunt, medicusia specie etiam ad se pertinere existimet, ut scili-. et in tractatione artis timeat Deum , diligens sitn Vocatione sua, amans proximi serio, careat 3otius praemiis quam incertum quid & periculo-um tentet aut suscipiat, &c. Hippocrates omnis boni in Medicina autor , Out', hos duces in medico requirit: Naturam, to nam, locumfludiis aptum, institutionem a pue-ο, industriam, te M. Haec quidem & antelicta omnibus pari felicitate adesse non possunt,ed tamen studio, assiduitate & pertinacia qua-lam diligentiae id assequi ingeniosi possunt,ut am
is methodum recte perdiscant, & quod in exerritatione ejusdem sequantur praeclare teneant.
De his tamen ipsis adfirmamus, fieri eosse, ut D inter-
69쪽
BRv Noue Is S g ID GLM LIBER interdum squamquam rarius hallucinentur , &a methodi rectissima via aliquantum declinent, praesertim in intricatis ac dissicilioribus morbis , quales in iti sunt interni atque occulti, quorum per media fit cognitio, cum in sensus non incumrant, praesertiiti si causarum quoque accedat per plexitas. Sin vero culpa aegroti aut aliorum contingit error, id jam huc non pertinet. Nemo igitur recte aget, neque in arte feliciter versabitur, qui quam profitetur plene non didicerit , ut videlicet theoremata propria S totam σω σιν ejus noverit probe, & sciat non credat aliis tantum, aut ex libro,more psittaci, re citet ea esse vera, consentientia sibi, & utilia ad finem artis, utque methodo ac ratione inventa recto usu experientiae & praxis comprobare possit, quae duo instrumenta duobus medici cruribus comparavit Galenus. Hoc. vero non utique est cujusvis, sed ejus qui limul sit tui uno verbo dicam philosophus, quemadmodum Galenus demonstravit optimum medicum , eundem
quoque esse philosophum,& Aristoteles testatus est χαριεν Sc medicos principia a philosopho naturali
sumere, atque ibi artem incoare suam, uti ille desinat. Ciceronis quoque non contemnendum est testimonium ex s. de finib. Ab his philosophis, inquit,
Oratores, Imperatores ac rerumpublicarum principes extiterunt, mathematici,poetae, musci, medici denique ex hac tanquam ex omnium artium vicina profecti
sint, QR propter ingenue di verissime dictum
70쪽
est ab Hippocrate, in lege: Medici fama quidem
nomine multi, re autem ct opere valde pauci. Neque ideo mediocribus etiam verum nomen
raedici detraxerim , si non dii sint, & omnia ad ummum gradum persectionis absoluta possi
leant. Non omnia possumus omnes. Multa Piaece- ta Hippocrates vera & utilia tradidit, quorumaec ipse experientiam omnium habuit, nec semin ere tacitam aut finem eorundem assecutus est. Inde non mediocriter Cardanum delirare judiro , dum millesimo quoque anno unum tantum ersectum medicum suisse asserit, seque septinum esse in septimo millenario gloriatur, cum ut alia praeteream mundus tot annis non dura
Ex his autem, quae dixi, non difficile est i licare, si , qui omnium ad artis finem necessalorum praeclaram noticiam sibi comparaverunt,:xpertissimi & scientissimi medici tamen non rum quam labi possitnt ac solent humanitus, quid te imperitis, indoctis malisque sit sperandum , luibus haec omnia vel ignota sunt, vel quasi per
omnium tantum visa cogitataque , quae a media i munere sejuncta esse non possunt & audacisii me tamen quibuscunque obviis abutuntur ve um de his postea agemus. Hinc ergo magnO-um quoque virorum lapsus aliquando oriuntur. Iam si natura interdum ipsa in operibus suis Iberrat, & praeter usitatas species monstra pa-it, nec perpetuo motum aut affictuin ad finem