장음표시 사용
141쪽
nisi urgendo digitum, qui sibi pro tali ingressu sursum nitent , ad bramen fistulae adpressus opponitur , vel ad orificium ubi circuira premendo ipsum tunc potius digitus premeretur a duobus, vel urgendo ne cedat, cita
quant uicumque conatus aeris , sumienter impeditiuus, ne digitus cedat conatui argenti viui eruptionem
tentantis e fistula, nullo modo potest impedire ne digitus prematura pondere argenti vivi tibi superstantis. Experire impediente susticienter supposita tabula resupinatam manum, aut eam alio sursum urgente ne cedat grauitati ponderis, an illam nihilominus impositum pondus premat Mige consequenter pondus , donec ab eo , qui se premi neget compressionis dolor exprimat veritatem. Quod si idem pondus manui superstans haberet aliud a quo sufficienter sustineretur, nullam ab eo pressionem ilia supposita mauu sentiremui; quod cum eueniat in exper,
mento a me proposito respectu appositi digiti ad orificium Tubi, dum illi imminet argentum vivum, quod post vibrationes remansit intra illum modo dicto eleuatum, diliberum aerem asportatum , euidenter conuincitur adesse intra rubum vim sustinentem argentum vivum in ea mensura. sic causam permanentiae illius in tanta altitudine intra Tubum frustra pati ab aere externo circum suis. Addidi num. 1 in fine aliud experimentum , quod idem euincit Apposito valido instigidante, ut di ximus in priori Epistola, ad partes ubi superiores, ab argento vivo descendente destitutas, argentum vivum supra mensuranti in qua post vibrationes in interioribus partibus substiterat, ascendit Sed tali in frigidante in multo maiori quantitat approximato ad aerem imminentem argento vivo, quod continetur in subiecto Uast, non sequitur talis eleuatio argenti viui ultra dictam mensuram , ergo ab intrinseco ex cuius muIatione fit maior illius eleuatio , di retinetur,quandiu
142쪽
diu ea persistit, habetur consistentia tanti argenti vitii intra Tubum pro tali eleuatione supra alius, ni e xtremitas Tubi immersa est; non abominente extrinseco , cui similis,4 maioris agentis accessus,4 mutatio ab illo ad ideo praestandum vires nou confert. Quod vero addunt ipsi de varia mensura , sub qua is argentum vivum cognoscitur remanere clauatum intra Tu-hum pro varietate locorum, in quibus experimentum sit; ita ut in valle magis eleuatum, in planitie minus, minus adhuc in editis locis ut non est huiusmodi, quod experi- metuis notis cuique, in quolibet loco obuiis . ita constantibus, ct apertis opponi possit , ita facile referi potest in mutationes factas in argento vivo, quae non aequaler admittant expirationem partium tenuiorum, quibus replen dae sunt partes Tu superiores, quae descensu argenti viui destituuntur, vel potius factas ab ambiente in illam substan, tiam tenuiorem, pro cuius dilatationis mensura potest argentum vivum plus, vel minus in Tubo descendere.
IV. An ad replendas partes superiores' tibi,
ab argento vitio in eo dehendente relicias sul-
iutret aer.extrinsecus qui dicatur coutinuariticum alio aere corpora dura vestiente . etiam
si humido crassor repleantur , smmem
dens aerem subintrantem ab hoc ne itis: quia si in prima infusione argenti vivi relinquatur in Tuba pars semidigitalis eri; quantumcumque apposito ad orificium digito Tubus in uertatur, semper illud aeris agnoscitur vel su-
143쪽
perne, vel ad latera pro inclinatione, vel inversione ubi suum locum tenere, ncc filiorem illi argentum vivum descendendo in cum, eripiti quin agnoscatur in alium commigrare.
At vero si in pri na infusione diligenter impleatur Tubus
argento luti ad Orii latum usque , tum apposito ad illud digito nuertatur, S immergatur alteri argetito vivo in subbecto asse contento, intra quod aperto, per remotione ardi
giti, orificio fiat descensus mi usi relictis superioribus parribus Tubi illo prorsus destitutis. Quando postea retento eodem ex immo, in quo est ape itum orificium , intra argentum vivum vase contentum , Tubus inclinatur, ita ut oppositum extremum perae ruat ad eam altitudinem supra illud, pro qua in Tubo erecto infusum post deseentum quiescebat, attolliture a se per orificium apertum 4 resorbetur iitrea Tubum tantum argenti vivi, quantum satis est cum relicto ante, ad ipsum omnino replendum nulla notabili par te ubi apparent plena corpore tenuiore; ergo quod in sΤubo erecto repleuit partes illius superiores, ab argento Viuo descendente destitutas, non fuit aer subintrans modo diacto quid suerit vide in priore epistola in probatione assertio
tera Tubi, adicto inuner , quod supra notaui de effluuijs emedio algento vivo ascendentibus addictas superiores paristes ubi ut notare est in bullulis ascendentibus per mediam aquam appositam in prima inlusione, supra argentum vivum eleuatam. Sed aliqui viri erudiissimi, qui saepius pro intromittendo aere scripserunt, nihil ad nostra ex permemta responderunt; ne nostram priorem Epistolam percuris rere integram opere pretium non arbitrati.
144쪽
An aucta per Machinam virtute Agentis naturalis vacuum inter corpora possit induci.
V. Non si cere aliquam mensurabilitatem admissam in Vacuo adasserendam eius imposmibratem in niuerso
Suppono .ex communi consensu nomine acui imporatari extrema corporum cum aptitudine continendi aliud corpus inter se, quam obtinent ex tali situatione, ratione cuius tantum corpus intermedium non possunt exesu de re maius, eam retinendo, non possunt inter se admittere , a minori nequeunt opposita simul attingi. Praeterea talem aptitudinem non esse expletam pomnes enim consentiunt fore a vacuum, si effusa ex illo aqua v.gr. remanente in ipso capacitate continendi, nullum succederet aliud corpus implitiuum illius; non fores ero cuum si pro mensura effusonis latera opposite signabula ita inuicem accederent, vim sne effutionis se mutuo contingerent, omnis alterius corporis inter se exclusiva. Suppono secundo capacitatem continetusi, distantiam e tremorum contentiu esse aliquomodo mensurabium stsi partes, in Vase Cubico, g ex opposito signabiles sint ita sit uatae, ut nequeant excludere corpus intermedium 3 o. palmorum; a minori verti nequeant simul attiligis iure dicere possimus corporis dicti dimidio med etatem illius esse expletam a duabus tertisseiusdem duis tertias illius. Haec tamen mensurabilitas etiamsi secundum tres dimensiones sit consulerabilis proportionaliter, ut menturabilitas extensi
145쪽
m corporum , quae talis capacitas est apta continerem non tamen sequitur ipsam importare de se,&in se inter talia ex-rrem contentiva extensionem propriam corporis, qualem h bent corpora contini bilia ; quod non satis attin derunt, qui imbecillitatem intellectus,veram, S genuinam corporis naturam ignorantis, instruere se profitentur: dum e tali mensurabit: tale capacitatis Vasis, intra quod nulla prorsus materia contincatur, seu mensurabilitate distantiae partium aliquc modo ex opposito in eius lateribus signabilium tulerunt; ibi suturam necessario extensionem propriam substantia corporeae, apsam materiam; ex hoc pronuntiantes euidens esse, non posse dari usquam spatium prorsus inai: ea substantia corporea in uniuerso.
VI. Non se cere successonem quae neces
rio reperitur in motu remotionis corporum ab inti icem, ut aer ambienssubingressu suo inter
IVre inter experimenta , quae pro admissione acui asducuntur, illa exasti Massim peculiarem continere disti cultatem, quae in magnis, S duris corporum partibus Vecte, vel Cuneo inuicem disiungendis spectamus . Immerito vero alicui videri posset, periculum Vacui in illis sicile vitari per ipsam successionem motui diuulsionis tabum partium ad inuicem ab intrinseco necessario conuenilente tria quasi mora illius tempestiue admittat ingressum aeris inter illas, qui, iuxta exigentiam impediendi acuum, celeriuS fieri potest &quidem pluribus illi vijsa talibus partibus a suo recessu pate lactis. Nam successio, quae interuenit motu diuulsionis, siue recessu talium corporum ab inui. cem,
146쪽
Successio motus non impedit Vact m. 33
cem importat praecise quod talis recessus sit diuisibilis i , partes priores,d posteriores sui, non vero quod talia eo pora inuicem ecedentia exit illius hecessario debeant prius secundum unam sui partem recedere ab alio, posserius secundum altam i enim dicantur ratione suae duritiei non flecti, qualitum uis sit succellio in recessu unius ab alio nulla tam n pars sic recedentis oraecedit, aut sequitur aliam in recedendo sed pariter omne recedunt, percurrendita men spatium successive secum um illam differentiam positionis, sectandum quam fit recessus v .g. lacuuitanae sursum, dc deorsum, si sit eleuetio At vero aer accurrens ad impediendum Vacuum inter corpora, quae diuelluntur, necessario debet prius peruenire
ad partes extremas illor una, quam ad medias , cum extrinsecus adueniens necessario per suum motum partes latitudinis illorum, secundum quam fit separatio iaccessive per
currat; ergo proprior temporis quo percurrit in extremis pari Mulci litores, nondum peruenisse potest in med ijs ad remotiores, sed pro eodem temporis quo aliquae partes in corpore duro non iniflexo recedunt ab aliis, necessario aliae in eadem latitudine dispositae pariter recedunt ergo
pro eodem priori temporis, quo peruenieaera extremas partes viciniores, spatium inter illas implet, spatium inter
147쪽
VII. Motum sursum, oeconsistentiam Grauium,quibus relinent cohaerentiam cum alijs, quae eleuantur, vel consistunt in subsimi, misnus recte attribui pondera ambientis, ea pre
SVnt qui in tenuiori corpore, quo respiramus e alia
corpora inferiora communiter ambiuntur, agnoscant cum melioribus Philosopnis aliquam grauitatem sie munus, de mensuram ei addunt de suo auerunt si quidem eam eorrespondere ponderi argenti vivi, quod in experimento toties adducto post destensum,4 vibrationes remanet intrRTubum ad horizontem perilandieulariter erectum, de quae
eumque grauia ad elevationem proximi corporis eleuantur,
Sad nsistentiani illiuι consistitii in sublimi iuxta men suram talis ponderis propelli , aut tu tali situ aequi ponderari . nulla alia vim dictis corporibus existentes, quae dicatur,
ob inanem merii Vacus, tali eleuationi, vel retentiUm in sublimi cooperari in qua hypothesi, Primo sequitur facile posse deteraminari, quanta vis requiraetur,resufficiat ad vinccndum talem vi tutem sua propulsione α pressione causantem omnes huiusmodi motus, di consistentias, quae communiter dicuntur euenire ad impediendum ne detur Uacuum inter corpora v.g in eleuandis lamina cuprea, per suam extant m ansam apprehenia, de Tabula marmorea, cui exactillime congruat, de qua afferemus insigne experimentum numero sequenti, sussidere poterit virtus, quae eleuaret molem non magnam argenti vivi, quae pro eadem altitudine, qua illud subsistit in supradicto Tubo, aequaret in latitu inflaminam praedictam , tali enim moli aequiponde
148쪽
Corporum cohὰrentia ian est ab Aere s
rat grauitas aeris imminentis laminae δε sua sola pressione impedientis illius eleuatio tum experire, laeceptionem tuam deprehende&. Secundo sequeretur vel minima vi talem laminam eleva ri posse de tabula ; siquidem i,on minus est pondus aeria applicati irruptioni intra laminam, tabulam , circumsissentis, quam aeris imminentis laminae, sua pressione eam sistentis. Tertio applicata per stateram virtute eleuati in supradictae molis argenti viri aequalis ponderi aeris imminentisci minae.&sua sola pressi , ne eam sistentis, cxhibebitur contra omnem expectationem redacta in praxim contradictio: siquidem inter partes medias laminae, Sce is correspondentes in Tabula marmorea, dum peris uationem diuelliamtur, Pro mora temporis, qua ad tantas extremas peruenit ambiens per motum subintrans,aderit,&non aderit substantia corporea. Non aderit, quia ante non aderat, nec postea adest pro mora dicta, qua percurrit tantas extremas partes non enim simul potest peruenire ad illas,&ad medias illis interpositis sic distarnes, ut ostendi num. 6 aderit tamen, quia cum talis earum capacitas reccipiendi inter se tantum ambientis, quantum adest inter extremas sit aliquo modo mensurabilis, ut ostendimus num. s.necessario ex principijs sustinentium hanc hypothesim admirabilem contineret extensionem substantia corporeae, ipsam materiam, ut diximus ex eorum opinione in fine num. s. Denrque falsitatis onuincitur huiusmodi hypothesis ab experimcntis, in quibus iuxta dicendanum. 8, ium. Io. graue quod sequitur ad eleuationem sirperioris corporis proximi, vel ita sistitur eo consistente, toto nisu suae gpaui- atis grauat eleuans, vel Iusti miseOrpus superius proximsi; quod autem ab alio atqui librante sustinetur proximum alteri, vel ab excedente sursum propestitur, impeditur ab omnl
149쪽
exercitio suae grauitatis specialiter in corpus proximum , illud sustinens vel eleuans , non enim trabe simul. semel posse grauare duos,&contraniti duobus, quando alterum aequiponderatione illi aequi ualet, vel propuli ione Pramalec. Eii etiam quod moneam post experimentum Domitii Ga sparis Berti priore Epist. a me limo propositum abstinendum esse ab illa mensura octodecim cubitorum in aqua retenta intra Tubum tam apertae falsitatis conuicta.
VIII. Vim corporihus adesse, quae impediat
eorum remotionem ab inuicem , quandM alivdcorpus non potest adesse
em Ii . E erimur passim grauia, licet diuisa a corporibus, quae
proxima ipsis eleuantur ad motum illorum pariter eleuari, illis in superiori loco retentis, quamum uisi a aere libero , velut de illis sulpensa, non descendere durria ad superficies utrinque proximas,elata consistentia , vel descensu ipsorum secundum inclinationem grauitatis, non po te sufficienter, tempestiue aliud corpus succedere; talis eleuatio. consistentia, ut numero praecedenti ostensum est. non possunt reserri in pondus ambitariis ea prementis, propellentis. Sie si fistula immuta per sui extremum in aquam, ex altero ori admoto aerem exsugas,eleuatur aqua, sua licet grauitate reluctans,post aerem ad os exsugentis.Si Vas vitreum aquae iron vergas, tum ore patente deorsum verso aequaliteretrues, spectabis aquam illo inclusam sursum intra illud a tolli;&si illud, magna ex parte extractum ex aqua, sustineas, etiam inclua in illo persistet sic eleuata supra alia
150쪽
LLI in corporibus is impeditiua acus Is
in subiecto vase contentam, dum non potest aer succedere ad occupandum locum inter aquam descendentem, pantes vasis, quae aqua descendente desererentur ' manum in men pro mensura illius grauari senties; quod si in fundo foramen aliquod ita sit clausum, ut possit aperiri,eo aperto, aere libere subintrante, aqua intra subiectam destendet, desinet grauare manum. Hac ratione passim in vasis ad irrigandos hortos adhiberi solitis, licet interior illorum planities sit aperta seram nibus, dum aequaliter eleuantur in libero aere, aqua nonia defluit, quandiu digitus seramini illius superne existenti adpressus non permittit ingressum aeri ad replendum locnm, qui daretur inter superiorem risis superficiem, di defluentem aqua . in tali consistentia intra vas aqua cum vase tantum nititur deorsum, quantum si vasis patentis supernersa undo aequaliter substrato inniteretur,4 simul cum Ua- sustineretur: remoto vero digito, Se permissis ingressu amri per bramen, statim defluit,quod si in medio defluxu nexum apposito digito ibramen obstruatur, pendet iterum a qua,contra inclinationem suae grauitatis luc etiam manum grauantis , non defluet in apertum aerem. Iuveni lacertorum suorum robur iactanti proposita tam et est lamina aerea, per ansam in medita extantem apprehensam, elevanda e tabula marmorea, cui optime congruebat. Qui primo tanquam rem ludicram puero committendam contempsit,ium instantibus amicis manum, tramque admouens, cum luctatus diu, haerentem remouisset,eX-cuflauit impotentiam, obiecta peregrini in potentissimi glutinis interpofitione, quo Brtissime copulante nequire at diuelli; donec vidit ab alio per Tabulam facillime laminam deduci 4 ad extrema perductam, & actam in transuersum inde deportari. Experimur pariter, aere intra vas, firmiis Iateribus consustens, a violenta rarefactiones recolligente, si non possit alius