장음표시 사용
141쪽
nandum uantum forum saeculare susceptos ordines esse, in praeludicium ereditorum , aut multae lites talibus elericis moveantur postmodum cum infamiaeeelesiae c. uni. h. t. quam tamen constitutionem non tantum indulgentia pontis leum , et piarum causarum administratio , aut personarum miserabilium eum , sed recepta praxis, et vigens consuetudo multum explicat.
Ob eorporis vitium repelluntur ab ordinibus suscipiendis, qui tali defeetueorporis In rant, ut vel eongruum ille usum , aux exercitium ordinis , praesertim celebrationem missae, ad quam reliqui ordines reseruntur, impodiat , aut notabilem deformitatem contineat, ut Sine scandalo, aut gravi indecentia merum ministerium exercere non possit, sive dein ex propria culpa, si e alieno lacto, aut iniuria, sive a nativitate, sive alio casu desectus ille aeciderit, uti sumitur ex c. 2. De cier. uestro t. et hinc, qui nitera
manu caret, ordinari non potest, e. Exposuisti, G. h. t. et qui digito caret, ad frangendam et elevandam hostiam necessario, pollire selli et vel indire, e. ultimo h. t. non tamen qui parte tantum talis digiti caret, aut qui integrum digitum alium, non tamen ad celebrandum neeessarium, amisit, ita tamen ut absque scandalo celebrare possit, prout sumitur ex e. i. et ultimo h. t. et qui caecus omnino est, mutus et surdus, iuxta can. Apost. 37. et qui ita parvus rei, ut attollere brachia sufficienter non possit ad altaris ministerium, vel qui cum notabili deformitate alterutro oculo caret, naribus , aut auriculis truncatus est, cum patente, et notabili deformitate ; qui unum tantum pedem habet, aut ita claudient, ut non possit nisi pede ligneo nixus incedere, aut qui gibbum valde monstrosum habet: ita tamen ut episcopo determinandi, et declarandi potestas concessa sit, utrum defeetus talis notahilem deformitatem, aut defeetum inducat, am. c. cum de tua, 2. h. t. Si tamen aut talis desectus , qui exercitium aliquod ordinis simpliciter impedit, seu magnam deformitatem adfert, susceptis iam ordinibus supervenit, sine Propria culpa ordinati, non Omnino quidem talis ad quodlibet exereitium suscepti ordinis inhabilis erit, sed ad illam tantum iunctionem, quam vel simpliciter exercere non potest, vel non nisi eum magna deformitate, et hinc quamvis talis ut sacerdos ob vitium corporis pelebrare non possit, potest tamen audire consessiones , potest ut diaconus In divinis ministrare , ob ius iam acquisitum , per susceptos legitime ordines , quo per supervenientem hunc defeetum non privatur, nisi in quantum desectus Iste exercitio suscepti ordinis obest. Extenditur autem haee inhabilitas ad ordines suseipiendos primo ad illos etiam, qui sibi ipsis membrum aliquod, aut partem membri culpabiliter a sciderunt , nut abseindi speerunt, etiamsi talis ahscissio occulta tantum sit, et nullum aliam deformitatem , aut impedimentum ordinis asserat, ob crudelitatem scilicet in se ipsum exerellam , prout miligitur ex c. a. el 4. h. t.
et cum homo non sit dominus suorum membrorum, consequenter ex uul IReausa. nisi totius individui conservatio a tali nbscissione pendeat, se ipsum mutilare potest. Seeundo extenditur ad inhabilitatem ex certis quibusdam mor
142쪽
his provenientem , qui inserunt debilitatem Virium eorporis , nut horrorem et deformitatem moraliter indurahilom ; et hine ex variis sententiis variorum ordinari non possunt leprosi, paralytici , phraenetiei, nmentes , lunatiet ,
energument, sive n daemone obsPssi , morbo radum inhorantes etc. quorum
aliqui ordinari non dehont, etiamsi a tali morbo liberati videantur, quia xix unquam plene sani creduntur: qua tamen in re multum potuit episcopi ludicium , non quidem dispensando , quod soli pontifici in hae iuris communis irregularitate conceditur , Sed declarando , desectum aut morbum talem ordini
Bigamos non esse ordinandos sine dispensatione a pontifice obtenta , certissimi iuris est; non quidem, quod hi gamia sit pereatum aliquod , sed quod illi, qui bigantiam contrahunt, dessetant a perseeta significatione saeramenti matrimonii, unam Christi cum ecelosia coniunctionem significantis, ad quod melius intelligendum , sit:
S. I. Ouid, et quolupleae sit bigamia Z
IIixamia est irregularitas proveniens ex deseetu signissentionis saeramenti matrimonii; cum enim Sacramentum matrimonii significet ex institutione Christi aretissimam coniunctionem Christi eum Ecclesia per carnis BSSumptionem , hnee autem ut lea suerit, unius Mil. Christi eum sponsa unica , eaque virgine Ecclesia , bigamus autem ille sit, qui eum duabus successive contrahit, et consummat matrimonium , vel cum vidua, aut non virgine ab alio iam corrupta, consequenter desseit ipse in contrahendo matrimonio nperfecta signissentione sacramenti matrimonit. Est autem triplex higamia, vera, interpretativa, et Similitudinaria. Vera est, eum quis successive eum duabus uxoribus matrimonium vere, et valide contraxit s latine enim bigamus id dieit, quod bis eoniugatus in et utrumque consummavit matrimonium enim consummatum requiritur ad perlaetam aretissimae eoniunctionis Christicum ecclesia signifieationem , sive dein ante baptismum , sive post, utrumque hoc matrimonium , sive unum ante , alterum post baptismum contraxerit: et hinc bigamus proprie in ordine ad hunc titulum non est, qui cum duabus
quidem suee sive contraxit, cum neutra tamen , vel certe cum alterutra earum , matrimonium non consummavit; ne lue bigamus proprie censendus
est , qui cum pluribus meretricibus sornicatus est , aut plures con hinas habuit, aut plura sponsalia contraxit, cum in illo easu non significetur certissima coniunctio, in his vero nullum sit contractum, aut assectu maritali attentatum matrimonium , quod tamen ad ineurrendam huius tituli inhabilitatem requiritur. Interpretativa bigamia est , quae Seeundum iuris interpretationem, et sietionem bigamla dicitur, quando quis scilicet matrimonium contrahit , ot consummat cum vidua , a priore marito tam cognita , vel eum alia nunquam quidem coniugata , ab alto tamen extra matrimonium corrupta , sive vir sciverit esse viduam, vel aliter ab alio Dissiligod by e
143쪽
corruptam , quam duxit, sive ignoraverit ; et sive mulier volens , sive por vim corrupta fuerit ab alio, Vel quam virginem quidem duxit, e gnovit tamen ollam ea maliter , postquam illa adulterium eum alio commisit ; vel si clericus, aut laicus post primam suam eoniugem maritaliter poenitam , invalide postmodum duxit ni iam , nsfretu tamen maritali eam cognovit, quo in utroque casu vera quidem bigamia non est, cum Blterutrum, vel etiam utrumque matrimonium nullum sit , et consequenter non detur defeetus signifieationis persectae matrimonii: quasi bigamus tamen taliter eontrahens habetur, ob assectatam pulpabiliter eoniunctionem maritalem , eteopulam ex tali assectu habitam, ut loquitur pontifex in c. Nuper, 4. h. t. Similitumnaria dentque bigamia est, quando clericus in saeris constitutus, vel religionem professus , viduam, aut virginem de laeto tantum, cum de iure non possit, in coniugem ducit, et maritaliter cognoscit; quamvis enim nullum sit huius matrimonium ob impedimentum dirimens voti, aut ordinis, haberi tamen debet tanquam higamus propter pravam tutentionem matrimoni leontrahendi cum opere earnali subsecuto , prout statutum habetur In e. A nobis , 7. h. t. et propter duplex quasi matrimonium contractum , spirituale sellieet, et Parnale: quotquot enim viginitatem pollicitam praevaricati sunt, professione contempta, inter bigamos, id est eos, qui ad secundas nuptias transierunt, haberi debent, prout dieitur in ean. Quotquot, 24. causa 27.
S. II. De e beetibus, ac poenis bigamiae, et eius dispensatione.
Bigami non solum excluduntur a suseeptione ordinum , ut dictum, Sed Si post contractam higamium illegitime ordinati sunt, valide quidem ordinati sunt eaeteris paribus j, privati tamen sunt usu , et executione omnium Ordinum, c. 2. et a. h. t. ita ut hace irregularitas sive inhabilitas semel incursa, per mortem V. gr. uxoris, ratione cuius contracta fuit bigamia, non tollatur, et si in minoribus constituti saeculares clerici bigamiam contraxerint, omni privilegio clericali nudati, et ipso laeto privati sint, et nec tonsuram nec tabl- tum clericalem sub poena serendae excommunicationis , deserre P sint, c. uni. h. t. in s. cum in tali casu non remaneant personae eeelesiasticae, sed taleinant, quod de illis , qui in sacris constituti bigam iam contrahunt, diei noupoteSt. Ordinatores vero higamorum, si scienter bigamos ordinaverint, ρο- teState , et ossicio eonserendi ordines, quos bigamis contulerunt, Sunt Prlvandi , prout colligitur ex e. Super eo, 2. h. t. Potest autem summus pontifex in omni bigamla, quoad omnes ordines , ne dignitates ecclesiastieas dispensare , cum hoc impedimentum big mlae non sit introductum iure divino, sed tantum Iure ecclesiastico: et quamvis Apostolus Paulus videatur hoe ius introduxisse, statuit tamen hoc non nuetoritate divina, Sed praecise ut episeopus; v. gr. conserendo legem
ecclesiasticam, in qua ponti sex dispensare potest, non quidem qualibet de causa, cum tali Onstitutioni npostolicae maior debeatur reverentia, et propterea in c. 2. h. t. dicatur , non lirere Iidest de facili in eum bigamis dispensare, sed ex causa valde gravi. Episeopi autem in bigamia quidem similitudinaria etiam ad altiores ordines dispensare possunt, si bigami tales poenitentiam
144쪽
124 LIBER I. TIT DLUs XXI. DE BIGAMIS NON ORDINANDIS .
egerint, et laudabilem postmodum vitam duxerint, uti sumitur ex c. l. et 4. De cier. conivg., iunci. yto S. v. se induissentia, praesertim si religionem ingredi velint, c. 2. iunci. stim . U. CGlitatem, de Ner. contust. non possunt tamen nec ad minores ordines, aut primam tonsuram, vel beneficium simplex dispensare cum veris, aut interpretativis bigamis, prout etiam deel rasse dieitur s. congregatio Concit. cum nullibi legatur, haec quoad bigamos talos conressa episcopis dispenSandi lieentia: et quamvis praelatis regularibus propter specialia privilegia multa Saepius dispensandi cum suis regularibus potestas concedatur, ordinarie tamen excipitur impedimentum bigamiae.
Peregrinorum elericorum nomine illi intelliguntur in h. t. qui extra suas di edies nonnunquam peregrinantur , aut vagantur , et horum loeorum ordinariis plerumque ignoti sunt: de his , utrum ad ministrandum in ordini-hus ndmittendi sint, plura quidem in prioribus tribus huius tituli capp. statuuntur , quorum aliqua nullius amplius usus sunt, observandum tamen hodie eirca illos, quae breviter a Trid. st Bluuntur sera. 23. c. 16. m res ut sine commendat itiis, aut testimonialibus sui ordinarii literis, quibus de ordinibus suseeptis testimonium seratur squae literae communiter Formatae d leuntur j et de moribus, vita, et doctrina saepius commendantur , ad divina mysteria non admittantur, cum sine talibus f saltem Formatis) merito suspeeti esse p sint, quamvis sub iuramento etiam probare velint, hos vel illos ordines a se susceptos; cum qualitates extrinsecae , uti est in his vel illis ordinibus constitutum esse, non tam iuramento, quam aliis indiciis, testibus, v. gr. literis authenticis , probari debeant. De quibus peregrinis clericis etiam illud in Trid. statuitur, sera. 22. in decreto de observarui. in leb. mias. ut irreverentia Vitetur, singuli in suis dioecesibus interdieant, ne eul vago, aut ignoto sacerdoti missas celebrare liceat.
Quae hoe, et sequentibus titulis , de omeio arehi presbyteri, de omesis
saeristae, et custodis, de variis eorum lanetionibus dicuntur, non tam ex ture communi, quam ex communi praxi cuiuslibet dioecesis desumi debent, ubi nomina quidem dignitatum harum, personatuum, et omelorum penes capitulares canonicos Supersunt, functiones vero pleraeque ab nilis praestantur. De lure tamen communi loquendo, sit:
S. I. De Archidiacono, et an habeat dignitatem, et iurisdictionem pArchidiaconus de ture eommuni antiquo ille censetur, qui primus diaconorum ex omelo suo curare debet, ut alii rite suo munere iungantur ; et hine aliis ecclesiae ministris imperare poterat, eos instruens ad Bltaris mi-
145쪽
nisterium, bona ecclesiae administrare , dispensare , et vicarius episcopi in omnibus erat perpetuus , et intitulatus : hodie tamen pleraque haee luxta particulares ecclesiarum consuetudines , a vicario generali episcopi expediuntur : qui viearius datus ab episeopo dieitur, et spiritualem tantum iurisdictionem habet; cum alter perpetuus, natus, et in titulatus vlearius episcopi sit, euius lurisdietio a lege habetur; alterius vero iurisdietio immediate ab homine , ab episcopo scilicet provenit, a quo ad epIseopum nppellari non possit, eum sit unum, idemque tribunal utriusque, simu potest ab archidiacono, qui inserius quidem , proprium tamen tribunal habere
Est autem archidiaconatus de iure communi proprie dicta dignitas re-elesiasti ea spraeeminentia scilicet eoniuncta eum lurisdictione j cap. l. et T. h. t. quamvis enim archipresbyter ratione ordinis saeerdotalis sit maior archidiacono, cum hie ex iure antiquo communi tantum diaconatus ordinem habere debeat, maior tamen est archidiaconus archipresbytero ratione lurIsdietionis in soro externo ordinariae , quam nullam tu soro exteriore habet de iure communi aret,ipresbyter; attendenda tamen hac in re ecclesiarum pamtieularium consuetudo.
i. II. De of io, et potestate Arehidiaconi
in specie pAd ometum archidiaconi, prout in saeris canonibus deseribitur, pertinet primo, ut sit vicarius episcopi in omnibus lari externi causis , tam intra
urbem episeopalem, quam extra existentis, et intra tertium quemvis annum totam dioeeesim visitet, minora delicta puniat, ne corrigat, maiora ad episcopum deserat c. i. h. t. ; seeundo speetat ad archidiaconi officium , legere evangelium in missa soletnni, si episcopus ceIebret, vel saltem alteridiacono legendum praecipere, et praecipue levitis ei rea altaris ministerium, ordinare hoc , et nd hoe rite celebrandum competentes ministros Instruere saltem ubi viget talis eonsuetudo in c. 2. h. t. ; tertio ad omelum lilius spectat custodire vasa sacra, et divinis usibus dedicata, quia horum conservandorum suprema pura illi commissa est, c. Ea quiae, a. h. t. Vide plura , quae de iure communi ad archidiaconi omelum pertinent in o. Ad haee, 7. h. t. et in c. d. ae 9. eodem, et in can. s. S. Archidiaconi, dist. 25. nisi contradicat consuetudo, quae pauea hodie archidiaeonis coneedit.
Archipreshyter ille dieitur, qui reliquis presbyteris praeest, et in iis,
quae saeerdotalis officii sunt, imperat. Duplex nutem est archipresbyter, urbanus unus seu civitatensis, qui in urbe episeopali constitutus , omnibus presbyteris , Vel Suae ecclesiae praeest, cathedralis scilicet, aut collegiatae ecclesiae decanus ; alius vero est ruralis seu forensis, qui extra eluitatem episcopalem curam habet presbyterorum, per diversos titulos dispersorum, et communiter deeanus ruralis dieitur. De his sit:
146쪽
125 LIBER I. TITULUS Xx IV. DE DE OFFICIO ARCHI PRESBYTERI.
S. I. De of io, et potestate Archipresbyteri civitatis, seu demni ecclosiae
cathedralis, et rectoris, seu decani ecclesiae collegiatae. Eius ossicium est absentis episcopi vices subire in illis , quae sarem talis omeli sunt e. i. 2. et 3. h. t. ubi etiam praeeipitur archipresbytero, ut aliorum sacerdotum diligentem curam gerat in illis, quae ad sacramentum Meharistiae, ad horas canonicas, et diu Inum ossicium dicendum , ad cust diam sacramenti eueharistiae, et ad sacramentum poenitentiae pertinent; de quibus omnibus rectius consulitur recepta consuetudo, quam ius commune,cul consuetudo derogari potuit: quae consuetudo facile etiam docebit, quidlurisdictionis habeat archipresbyter, cum enim spectato iure communi auu- quo nullam ille habeat in soro externo iurisdictionem ordinariam sori interni in ordine ad omnes dioe sanos i saltem extra easus reservatos ut patet ex e. i. et 2. h. ι. , Gnsequenter iurisdictio fori externi, si quae illi competit, ex eonsuetudine desumenda est, iuxta quam nonuunquam idem est archipresbyter cum praeposito ecclesiae cathedralis, nonnunquam idem est cumdemno illius ecclesiae. De superioribus recitatarum collegiatarum, sive deici decant, sive praepositi v entur, probabile saltem est, quod de iure communi illis rempetat ordinaria in clericos sui eollegii in foro externo iurisdictio, sta milegio illi eligantur, et ab episcopo confirmentur, iuxta Gloss. tu cap. cum ecclesiarum, a. v. Ecclesiastica sententia, de offf. iud. ora. exceptis causis eriminalibus, et quae privationem, Seu depositionem merentur, ae ob arduitatem episcoporum iurisdictioni r Servatae sunt, consulatur consuetudo.
S. II. De of is, et potestu te Archipresbylcri, seu deeani muralis. Ossietum illius ex e. O singulae, 4. h. t. desumitur , ubi statuitur, ut archipresbyterum habeant Singulae plebes, i quem nos decanum ruralem vocamus j qui non tantum imperitae plebis curam gerat, sed etiam presbyteris , qui minoribus titulis , Seu parochiis prnesunt, Intendat, et qua quisque
industria opus divinum exerceat, ad episeopum reserat, qui eum Solus omnibus dioecesis suae presbyteris satis attendere non possit, archipresbyteroseonstituit, dependenter a se omnia ordinantes. Et quam is graviora Bd episcopum , vel eius vicarium generalem referre debeant, habent tamen ad quaedam minora expedienda cumulative iurisdictionem, vel delegatam, si immediate ab episeopo constituantur , vel ordinariam , si a capitulo rurali eligantur; et hine non tantum fidei professionem electi hi emittere debent, sed iuramentum etiam praestare, quod osticium suum fideliter administrare, elericos
suae curae commissos, et i a Sacra Visitare, capitula congregare, quRe eorrigenda videntur, corrigere, clericorum ebrietates, et alia Mandala impedire ete. ; dignitatem tamen proprie dictam , aut personatum non habent, ut possint esse sedis apostolicae delegati.
Quem alii primicerium appellant, eo quod in certa tabella primum locum post archidiaconum, et archipresbyterum obliveat, alii vocant schola-
147쪽
sticum, cantorem, Seu praecentorem : ossicium illius describitur in c. uni. h. t. et si in reclesia illa praeeniluentiam habeat inter canonicos, ita ut illos ratione omeli sui in choro, cupitulo, processionibus prae dat, dignitatem, seu personatum habere dicitur , quod idem de thesaurario , custode , succentore dicendum est.
Saerista in aliis quibusdam e testis thesaurarius dicitur ; eius curae omnis sacrorum vasorum, Vestimentorum eccleSirati eorum, luminum comparandorum, et totius thesauri ecclesiasuel cura commissa est, iuxta c. uni. h. t.
Custos est quasi minister Saeristae, et ideo illius omelum facile ex priore titulo eolligitur, et ex duplici huius tituli capitulo , ac Mirav. Quia custos,
Vitarius in genere dicitur, qui vires alterius gerit, in cuius locum,auetoritate legitima substituitur. Sunt autem Vieariorum duo genera. Alii di-euntur vlearii in divinis , Blii sunt vicarii iurisdietionis in foro contentioso externo. De utroque hoe vicariorum genere sit:
learii in divinis dicuntur illi, qui in divinis ministeriis, et cura animarum , seu in illis, quae ad sorum internae conscientiae pertinent, vices ulterius agunt; Et horum vicariorum alii sunt perpetui, alii temporales: de utriusque ngendum. S. I. De Vicariis perpetuis, seu Diti ultitis. Viearius perpetuus dicitur ille, qui episeopi auctoritate canonlee est institutus in ecclesia aliqua, certa ipsi congrua portione ex annuis ecclesiae proventibus , tanquum laboris , ne operis mere de constituta , ita ut amoveri non possit, nisi per privationem , aut depositionem ob causam a lure appro-hntam. Eius nominatio, et praesentatio ad rectorem principalem in ecclesia, praelatum , Seu dignitatem in canonicatu , aut beneficio, cui parochia est Perpetuo connexa, praecedente tamen praesentali examine, ut colligitur ex c. Ad haec, a. h. t. plerumque pertinet; institutio vero proprie dicia ad epl- Seopum , culus etiam est de congrua portione vicario persolvenda dete
148쪽
minare, quae plerumque esse solet tertia pars redituum, nonnunquam in men maior, aut minor etiam. Constitui potest autem vicarius perpetuus auctoritate episcopi in ecclesiis pamehialibus, alteri loco, piaeve causae, vel beneflcio unitis ; vel si exigat Melesiae parochialis nmplitudo, et populi multitudo , capellam, seu ecclesiam filialem erigere, quae subdita quidem sit reclesiae matrici, sive principali, per vicarium tamen perpetuum , eum conSenSu , et nuctoritate episcopi a rectore principali nominatum , administretur: vel si quis In dispensatione, plures ecclesias curatas, residentiam personalem requirentes , obtinest; et quamvis in talibus ecclesiis perpetuo unitis , licet victria perpetua instituta sit, vicarii etiam temporales constitui possint, potest tamen episcopus auctoritate conellil Τrident. Aess. 7. e. 7. De reform. in illis constituere vicarios perpetuos, Si pro bono e clesiarum regimine expedire videbitur: si tamen ecclesiae perpetuo unitae per vicarium perpetuum deserviatur, habet hic, et nune ius reale, et verum titulum beneficii can ni eum , non quidem directum, qui penes rectorem principalem est, cuius utere hie gerere dicitur, sed utilem , portionis, ex annuis reditibus sibi in perpetuum ab episeopo assignatum, ita ut talis vicaria perpetua beneficio proprie dicto, et curato aequiparetur, et qucte de iure statuta sunt circa ecclesias paroelii ales, vel de rectore principali, etiam in his vicariis , et vicariis perpetuis observari debent tuam Cleni. unic. h. t. habeatque eandem potestatem, qui vices parochi obtinet, Ita ut tota Pura nerualis , quoactexerellium, huic vicario commissa Sit; neque rector principalis, penes quem cura tantum est in habitu , immiscere se quoad exercitium curae talis possit, sine consensu , et delegatione vicarii talis perpetui iota uoss. in e . Supreeo, 6. v. Annexa, de praeb. in s. nisi sit unio talis reclesiae saeta pleno iure alteri ecclesiae, tam quoad Spiritualia, quam quoad temporalia, ita ut divisio unius v. gr. ecclesiae , ob distantiam facta quidem sit, subiecta tamen haec maneat tanquam filialis, alteri ecclesiae, ut matrici, et unus idem que sit utriusque ecclesiae intitulatus rector, quamvis alteri per vicarium temporalem deserviatur; quo in casu cura tam habitualis, quam actualis penes rectorem principalem esse censetur sicuti autem non potest parochus alium sibi similem substituere piroelium , ita nec vicarius perpetuus alium sibi similem perpetuum xiearium ; et sicut ille ad perpetuam residentiam ita obligatur, ut tamen ad breve tempus nbesse pomit, cum vel etiam sine licentia episcopi sui, iuxta absentiae rationem, et receptam in loco consuetudinem , constituto interea vicario temporali, ita potest etiam viearius pedipetuus : cuius si omelum non exspirat per mortem principalis parochi, ita ut possit a Successore amoveri, sed praecise per mortem ipsius vicalii, Vel per privationem Oh crimen , aut causam , a iure privatio annexa est. S. II. De Vi artis temporalibus, et cooperatoribus parochorum. Vicarius temporalis dieitur ille, qui legitima auctoritate personae eces fiasticae in locum alterius Sine institutione, ad tempus constituitur, et Sus-ncitur , congrua portione ei assignata , ita tamen, ut Bd nutum illius, a quo constitutus est, vel cuius utere gerit, amoveri possit; ad qualem vicarium constituendum plures quidem de iure communi causae conceduntur, et
149쪽
II sapprobantur, titulum tamen proprie, et lus in parochia, aut henes elo, iste non habet, sicut habet vicarius perpetuus , sed iure parochiali, et eum
animarum penes rectorem principalem in actu etiam manente, vlearius eam exercet ex commissione, et nomine rectoris principalis constituentis eum, ita ut vicarit talis potestas exspiret non tantum per mortem principalis r elaris , sed per revocationem etiam huius constituentis , et eum eadem sit iurisdietio vicarii talis substituti eum iurisdictione substituentis par hi, reete dicitur, quasi ordinariam iurisdietionem habere, et partem suae iurisdictionis saltem ad unam, alteramve causam delegare P M. Alia tamen est ratio cooperatorum , quos parochi, veluti ordinarii ovium sibi eommissarum pastores , assumere possunt, et suam illis iurisdictionem, si sint ab episcopo approbati, delegare , ita ut tales cooperatores iurisdieti nem sibi delegatam habeant, quam nee tu casu particulari subdelegare γω sint sine commissione par hi.
Viearius iurisdictionis dicitur ille, qui in foro contentioso , et externo iurisdictionem vice aliorum exercet. Duplieis autem generis etiam hi vicarii sunt; alii enim Sunt a lege sive ea none constituti, quibus ordinaria iurisdictio , distincta a iurisdictione principali, cuius vices gerunt, competit, quales vicarit sunt arehidiaconi e. l. De offle. archid. nisi per eonsuetudinem, aut statuta particularia huius iurisdietio exspiraverit, et hine de his vicariis nihil dicendum ultra: alii sunt ab homine, a superiore scilieet ordinBrio, ut vides illius circa iurisdictionalia exerceant, quales sunt hodie vicarii generales, qui ad totam dioeresim ab episcopo constituti sunt; et vicarii soranei seu rurales, qui nil certum tantum dioecesis districtum , et partieularemi una lurisdietionem habent, de quibus supra dictum aliquid, cum de ODsteio arehipresbyteri generalis dictum est. De vicario ergo generali sit:
S. I. De Virario generali, seu in tali episeopi,
Viearius Episeopl alius est simplieiter generalis, cui administratio tam in spiritualibus, quam in temporalibus , quoad totam dioeresim, et omnes nusus commissa est; alius autem generalis secundum quid, vel in spiritu libus tantum, vel in temporalibus tantum. Illi absolute vicarii dicuntur, Vel
eum addito vicarii in spiritualibus, et in quibusdam dioecesibus ab ometali episeopi non distinguuntur in aliis tamen distinguuntur, ita ut qui prine,
palis est, et cui commissae sunt talis dioecesis causae, absolute vicarius dieatur , niter vero huie sublectus, qui consistorio v. g. tantum praerat, et cui certum tantum causarum genus commissum est, ometalis absolute dieatur j quibus etiam apostolim rescripta expedire concessum est, et ut GSepossint sedis apostolicae delegati, eum Me non competat vicario in temporalibus tantum , qui laicus esse potest, et mmmuniter oeconomus BppellRlur,
aut ometali specialiter ad certas tantum causas deputatis, nisi aliunde digni latem in ecclesia obtineat. Ad quod autem se extendat utriusque huius vlearii
150쪽
omelum , ex conSuetudine magis, et literis commissi ab episeopo omeli de- sumi debet, quam ex iure communi: quamvis etiam Bd Vlearium generalem omnes causae iurisdictionales Melesiasticae, et ad victrium in temporalibus omnis iurisdictio in temporalibus, tam in iudicio, quam extra ludietum, tam meri, quam mixti imperii, potestas etiam alienandi bona temporalia per se pertineat, potest tamen episeopus constituens tales vicarim, certa quamdam sibi reservare. Τenetur autem ordinarie constituere vicarium generalem , cum solus omnibus musis expediendis non videatur Sumeere , ita ut si negligens sit in constituendo tali vicario, archiepiscopus terminum praesigere illi possit, intra quem vicarium conStituat, aut a se post elapsum terminum constitutum recipiat. Quin immo non tantum unum, sed plures etiam vi- earios generales, eum eadem in Solidum iurisdietione constituere potest, si facilior expediendorum negotiorum ratio hoc persuadeat, prout nsserit gloss. in Clement. 2. v. Principalis, de reseripi. quo in casu rescripta ponti stela vicario generali, seu episcopi ossiciali inscripta, ab eo, qui principalior est, expedienda erunt; si tamen unus principalior Sit, cum nomen absolute positum stet pro principuli, Vel si neuter Sit altero principalior, ille vicarius ad expediendum hoe rescriptum videbitur delegatus, cui impetrans rescriptum hoc prius obtulit, si nihil opponat, contra quem tale reseriptum impetratum fuit, vel si npponat incertitudinem delegationis, suspensa manebit delegatio, dum a pontis ec deelaratio debeatur. Sicuti autem in temporalibus vicarius aicus esse potest, ut dictum, ita qui in spiritualibus vicarius est, clericus esse debet i eum luci incapaces Sint de iure canonico spiritualis iurisdicti nis j non quidem in sacris , aut maioribus constitutus , nisi in pontificalibus etiam viearius sit, prout communiter eSse solent, qui episcoporum sunt sus- Daganel, sed prima saltem tonsura initiatus, qui habitum, et tonsuram doserat, ut gaudeat privilegio clericali, et qui non sit coniugatus, aetatis saltem 25. annorum inchoatorum , ae moribus, et doctrina sumciente instructus, et non sit ordinis mendicantium, Clem. l. de regularibus, et quamvis ad constituendum illum non requiratur substantialiter scriptura, Saepe tamen haec ad probandam , et colligendam illius Potestatem requiritur. S. II. An Vieariatus sit ecclesiasticum beninscium, vel dignitas , et an iurisdictio episcopalis sit ordinaria, an delegata pQuod eoelesiasticum beneficium n ii sit vicariatus episcopalis, satis probatur ex definitione henesieli ecclesiastici, quod debet esse ius perpetuum, et in titulum stabilem conferri, quae non conveniunt vicariatui huic, a quoad nutum episcopi amoveri quis potest. Est tamen vicarius generalis in lignitate ecclesiastica constitutus, quia habet praeeminentiam cum lurisdictione eoniunctam stloss. I. in Clement. 2. v. Delegatus, de rescriptis 2 utrum nutem iurisdictio illius ordinaria sit, an delegata, in utramque partem probabiliter disputatur. Milii probabilius, et iuri conformius videtur, quod vicarii generalis iurisdictio sit ordinaria , et non delegata tantum, ut tenet gloss. in c. 2. v. insiciatem h. t. in 6. et stD33. in c. Romam, a. v. yeneraliter, ae appella. in G. Et ratio prohat, que vult non dari appellationem a vicario noepiscopum , eum tamen ad delegantem detur Bppellatio e. Super quaestionem . . Duilire oc le