장음표시 사용
171쪽
S. VI. An, et quomodo potestas iudicis dei guti fatu urpre revorationem GDyantis 'Finiri pliam iurisdietionem delegatam per revoeationem ipsius ordinarii iudieis, qui eam commisit, si res sit integra, indubitati luris est, sive deindelegatio laeta fuerit ad universitatem causarum, Sive ad causam particularem, sive pro soro interno, Sive Pro som externo, sive voluntariae iurisdietionis commissio illa suerit, sive contentiosae, cum talis revocans utatur iure suo, et quasi re propria. Immo etiamsi coeptum sit a delegato iudiea iudicium , potest tamen iudex ordinarius causam alteri delegatam ad se revocare liuxta l. 58. U. De iudiciis, iunet. 9loss. 1. Iudicum non tantum valide , sed etiam licite , si iusta causa revocandi subsit; ita tamen ut haeero vocatio vim suam non habeat, nisi fuerit delegato intimata, et literae
v. gr. revocationis ei fuerint praesentatae , prout sumitur ex c. Cum eontingat, 24. de reseripi. Sicuti enim delegatio vim suam non habet prius, quam literae delegationis delegato Sint praesentatae , ita nee revocatio vim aliquam habet prius quam literae revocationis delegato suerint praesentatae. Delegatus tamen si totam musam Sibi commissam subdelegavit, ita ut nihil in ea iurisdictionis sibi reservaverit, potest quidem re nondum a subdelegato coepta , eam revorare, eum nondum sit emeaeiter, antequam res agi coepta sit, in subdelegatum translata iurisdictio, non potest tamen ob eontrariam rationem eam revocBre, Si a subdelegato iam coepta Sit, per etiationsem v. gr. , uti hahetur in c. 0uamvis, 6. h. t. in s.
lio iudicibus conServaliaribu .
S. l. Ouis sit iudea conservator, a quo dari possit , et quinam
esse possint conservatores pConservator de iure communi est iudex delegatus, deputatus ad defendendum aliquos a manifestis in nriis, seu Violeutiis, seu quocunque damno inlusto ete . absque iudiciali causae cognitione; prout eonflat ex e. l. h. t. in s. dari solent taliter conservatores nonnunquam ad defendendum contra latrones, et praedones; nonnunquam contra eos, qui privilegia quibusdam eomcessa violant; nonnunquam contra iniurias, et offensas manifestas, ut contra
eas defendant: sieuti autem dari possunt a solo pontifice summo, uti colligitur ex c. l. et e. ultimo h. t. in s. ita alii deputari conservatores non possunt, nisi episeopi, aut his superiores, vel abbates, vel qui dignitatem, aut person tum in Melesia eathedrali, aut milegiata obtinent, iuxta citatum c. ultimum, ubi plura videri possunt circa conservatores etiam religiosorum per privilegia Specialia saepius deputandorum, quae privilegia hae in re attendi, et
S. II. Ouod sit of ium, vel potestas iudicis conservatoris, et quondo eas rat 'De manifestis tantum iniuriis, et violentiis saetis , seu inserendis eo-guoseere potest conservator, si ius commune altendatur, iuxta citatum c. pri--- j siligo Cooste
172쪽
mum et ultimum h. t. in s. ita tamen, ut ad illius etiam cognitionem per tineat , utrum iniuria sit notoria, et de hoc prohationes accipere possit, inen imis facile eludi possit illius potestasi stati in tamen ab ulteriore cognitione destitutus, si iniuriam non reperiat esse notoriam, neque revocari possit , tanquam suspectus, si modo alias sit idoneus, nec al, eo appellari possit, cum de notoriis tantum cognoscat in am. c. Cum sis, 5. S. Praeterea, runci. gloss. v. Manifesta, de appellat. Plura de horum officio, et potestate ex relatis iuribus, consuetudinibus, et speetalibus privilegiis intelligi possunt, nodebent. Exspirat autem conServatorum potestas quoad negotia non coepta per mortem papae concedentis ivli habetur in e. ultimo, S. O cium, iunci stloss. v. Uuorumcunque j, quoad negotia Vero coepta non exspirat, prout a contrario sensu colligunt Auctores, nisi per privilegium reale, ae perpetuum certo ordini v. gr. concessa Sit potestas eligendi, ad privilegia v. gr. sua defendenda , conservatorem. Videatur etiam de his conservatoribus Tridentin .sess. 14. e. 5. de res m.
S. I. Quot sint genera, ae s cies Legatorum sedis apostolicae ZIn triplici disserentia sunt sedis apostoli eae Legati: ulli sunt, et dicuntur legati a latere, cardinales scilicet, qui a latere quasi summi pontineis, cui in rebus arduis , et magni negotii assistunt, mitti solent: alii dicuntur legati missi, qui a summo pontifice ad unam . nliamve provineiam mittuntur , ut omelum legatorum exerceant ; et quamvis quilibet clerici hoc modo mitti possint, hodie tamen ordinarie, qui taliter mittuntur, sunt praelati ecclesiarum , qui ratione privilegiorum , quae habent, tam legati missi, sive nuntii apostolici cum potestate legatorum a latere dieuntur, iam simpliciter tantum legati missi, seu nuntii apostoli ei appellantur: alii denique sunt legati nati, qui praelaturae, seu dignitati suae ecclesiasticae officium, seu munus legati apostolici perpetuo annexum habent. Censentur autem omnes isti legati ordinariam iurisdictionem habere in provinciis, ad quas sunt deputati, c. 2. h. t. in n. , de quo plura in Sequentibus. S. II. De iurisdictione, et potestate omnibus I alis pontificis eommuni. Potestatem legatorum apostoli eorum , tum absolute , tum quoad exto sionem , aut restrietionem , pendere ex voluntate papae legantis, certissimi iuris est; et hinc legationis suae literas publicare solent, ubi ad provineias si hi commissus pervenerint, ut nota sit eorum potestas, nisi legati nota probitas , vel auctoritas, si cardinalis sit, saltem quoad ea, quae in generali officio legati continentur, fidem laetant. Et quamvis in genere osticium eorum describatur in c. 2. h. t. in s. et non tantum regulariter possint in suis provinetis, quod possunt ordinarii loeorum , sive episcopi hi sint, sive archiepiscopi, immo amplius quid possint, cum ipsi etiam ordinarii eorum iurisdietioni, etiam quoad poenas subiiciantur, non potest tamen legatus, quamvis a latere sit, episcopum transferre ab uno episcopatu ad alterum, uni re sibi invicem
173쪽
TITULΠΕ xxx. DE OFFICIO LEGATI. 153
duos episeopatus, aut unum in duos dividere, episcopos deponere, eorum resignationem admittere, aut alta , quae specialiter papae reservata sunt, luxta stiora. in e. r. h. t. v. Lestationis, sine Speciali ad haec mandato c. a. et 4. h. t. potest tamen Statuta condere ad mores emendandos, et vitia eorrigenda, quae suapte natura perpetuo duratura sunt, etiam post finitum legationis ometum , ut habetur in c. Aemini, h. t. non quidem , quae sunt eontra ius commune, eum inferior non possit tollere legem superioris; quae sunt tamen praeter lus commune, cum sit ordinarius in sua provincia, nihil ad hare statuenda requirendo , aut consensum praelatorum illius provinciae, vel populi illius, et potest etiam super causa electionis episcopi examen instituere, e. Licet, 5. h. t. ita tamen, ut examen, et informationes ad pontificem submittere debeat, et ex eo tempore non possit amplius tu negotio tali procedere, quia suspensa est eius lurisdictio, prout sumitur ex relato c. Licet, ne videatur in re ad superiorem relata, si procedere velit, auctoritati iudicis superioris Illudere: et quamvis de iure antiquo legatus Sedis apostolicae, sine missus Sit, sive natus, omnes causas provincialium, sive per appellationem , si vo per simplicem querelam ad illum deserantur, audire, et cognoscere possit c. l. h. t. et concurrat eum aliis ordinariis, restricta tamen per Trident. est haec PoteSlas, sess. 24. c. 20. de reformat. ubi statuitur, ut legati apostolici, etiam de latere non possint cognoscere causas subditorum provincialium, nisi ordinarius intra biennium a die motae litis numerandum, negligat, vel nisi per legitimam oppellationem a sententia desinitiva ad legatum causae devolvuntur. Neque tamen PoleSt de iure etiam antiquo legatus sedis apostolicae, uti amsi de latere sit, causam alteri a summo pontifice specialiter delegatam, ad suum sorum trahere, c. 2. h. t. etiamsi delegatus nondum uti poterit
sua iurisdictione j aut appellationem a Sententia delegati admittere , neque potest contra sententiam delegati restituere aliquem ad cavenda multarum perturbationum ineommoda j nisi nova causa a delegante non praevisa Superveniat ; qua cognita verisimiliter talis delegatio facta non fuisset; quo in casu prohibere potest delegato speciali Ireatus ne in eoepto negotio pro dat ; aut nisi specialis delegatus contra formum mandati apostolici procederet , quo in casu se immiseere tali negotio potest legatus, et aeta delegati irritare etiam vel irrita declarare, prout communiter a contrario sensu colligunt Auctores ex pilato c. 2. aut nisi prius quam literae specialis commissi nis suerunt praesentatae causam talem iam cognoscere coeperit legatus, quo in easu sicuti praevenit delegatum, ita etiam procedere potest, aut nisi tantum sententiam a delegato rationabiliter latam confirmet, quod in citato c. 2.eonceditur legato, approbando sei licet illam, nullam tamen novam illi auctoritatem , aut robur addendo, eum in casu tali delegatus specialis a Summo pontistes sit superior tali legato generali, quamvis hie sit a latere. S. III. De potestato speciali legati a latere. Malorem potestatem esse legati a latere, quam sit aliorum, ipsa maior dignitas probat, et hinc ob reverentiam sedis apostolicae, quam repramentat legatus a latere , omnium legatorum aliorum in seriorum potestas suspenditur, ut nullum huius exercitium, praesente legato a latere, habeant, c. Volentes, 8.
174쪽
h. t. et Oh hanc ipsam praerogativam dignitatis prae meteris legatis, concessum est legatis a latere, primo ut conferre possint de iure ordinario beneficia suae provinciae , ad quam destinati sunt , ita ut eum quolibet ordinario illius provinciae concurrant in eonserendis beneficiis, et detur locus praeventioni i quam potestatem non habent alii legati ex omelo legationis sibi eoneessae, nisi speelialiter hoe ipsis concessum sit, prout habetur ine. s. h. t. in s. in ita ut possint conferre henΡncla in sua provincia sita, etiamsi illa sint de iure patronatus ecclesiastici, non consentiente , et inconsulto etiam patrono tuli, c. Dilectus, 6. h. t. si enim praevenire potest ordinarium collatostem legatus in eonserendo beneficio, e. Si a sede, a . de praebend. in s. multo mugis potest praevenire patronum estelesiasti eum, et hoc inconsulto conserro beneficium , eum per collationem talem plus luris quasi adimatur collatori ordinario , qui conseri lus in re, quam patrono, qui conseri tantumius ad rem c. Pastoralis, 29. de iure patr. et quamvis hoe etiam verum sit de patronatu, qui tantum ex praeseriptione, consuetudine , aut speciali privilegio hahptur, diei lamen hoc non potest de patronatu lateo, qui ex sundatione, dotatione , aut nedissentione eeelesiae habetur, eui nee ipse pontifex melle derogare censetur, nisi hoc exprimat, ut ne sellieri a fundandis, d tandis , et aedifieandis Prelesiis Rhsterreantur alii. Quin etiam pa heneficia conferre possunt legati a latere, quorum e illatio ob negligentiam eollatorum inferiorum ad summum pontifieem devoluta est, eum ille papae vices inprovinela nant; non tamen ea, quae propter negligentiam praelatorum regularium e emptorum, auctoritate 'postolien eonferre P Ssunt episeopi, iuxta Clem nt. l. de mypl. ntalis . praelat. eum talia beneficia ex speciali delegatione conserat episcopus: potest autem de iure communi legatus a latere non tantum henestela aetu vaeantia conferre, Sed Ptiam nondum vneantia suae eollationi reserunte, etiam in lavorem certae personae, cum limitatione trampnpraeseripta in c. Praesenti, 3. h. t. in si . plura adhuc tam circa collationem heneficiorum , quam ei rea alia, quae legati a latere possunt, saeilius legentur apud Auth. hle, quam ut pluribus ea reserantur, quae non tantum rari per Se usus sunt, sed Pleraque etiam concordatis nostrae Gormaniae repugnant. S. lv. Quando, et quo loco Legatus sedis apostolicae Mercere possit suam iurisdictionem. Cum primum urbe egressus est, qui legatus ad provincias mittitur , gerit dignitatem , et potestatem velut in habitu, et Ideo in accessu ad provinciam, ad quam destinatus est, potest gestare suae legntionis Insignia, ars. legis, 1. U. De Off procons. equo scilicet albo uti, vestibus rubris, seneno, et calearibus deauratis: et quamvis actu exercere non possit turisdietionem suam contentioSam , antequam provinciam si hi eommissam ingrediatur, potest tamen infirmitate v. gr. itinere praepeditus, delegare iurisdictionis exercitium aliis In provincia sibi commissa exercendum, arg. legis Aliquando 1 De Off proconsulis, et Voluntariam iurisdiettonem exercere circa Suos pro-Vlneiales etiam extra provinciam existens; sicuti etiam si ad plures provinci mittatur, potest in qualibet earum non tantum voluntariam, sed contentiosam pilam iurisdietionem ei rea suos provinciales exercere, luxta c. Novit, T. h. t.
175쪽
ii. V. Quibus modis sniatur os tum, seu potestas Legati apostolici 'Quatuor potissimum modis sinitur, ut tradit stloss. e. Praesenti, 3. t . Finitur testatis h. t. tempore scilicet elapso, ad quod eonstitutus est legatus, arss. e. De causis, 4. De of . detest. ; secundo si aliquam causam dubiam ad summum pontis leem detulit, sinita est illius iurisdietio quoad causam talem , c. Licet, i. h. t. ,' tertio si pro vineiam sponte egressus sit, animo non redeundi, nut n pontisnee revoretur, non quidem per suhmissum alium , quo in ensu perseverat esse legatus, tu.rta receptam e muniter stlossam in e. In Galliarum, 3. v. Praetermitti, causa 25. quaest. I. cum nou repugnet plures esse iudices ordinarios in eadem provincia, eidem superiori Suhordinatos, sed per expressam revoeationem , quam etiam collegium cardinalium, sede pali uneante, ex gravi et urgenti causa lacere potest, iuxta gloss. in c. 2. N. D claramus h. t. in s. praesertim, Si nondum provinciam ingressus sit, ad novas a novo pontifice instructiones accipiendas : quarto denique exspirat, non quidem per mortem legantis pontisneis, ut eonstat ex c. Legatos , 2. h. t. in s. sive uti ea e perit, sive provineiam iam ingressus sit, sive nondum ingressus sit, cum sit sedis apostolicae, quae nunquam moritur , legatus, et ordinaria sit illius iurisdietio; sed exspirat si legatus talis moritur, quia personalis haec gratia, et pol Stas est.
De iurisdielion in xonoro, ol le iurisdictione, seu potestate iudicis ordinarii universim.
S. I. Quid, et quolupleae sit iurisdictio in genere plurisdietio in genere reete deseribitur quod sit potestas alleuius publicam auctoritatem, et eminentiam habentis circa Bllorum regimen, seu gubernationem. Dieitur publicam auctoritatem habentis , ut distinguntur a d mestica , Sive oeconomica potestate patris in filium , mariti in uxorem , domini in servum, quae potestates privatae potius sunt. Varie autem dividitur iurisdietio; in e lesiasticam , quae causas Spirituales , et ecclesiasticas complectitur; ac politieam , et temporalem, quae circa musas Slleculares , et profanas versatur. Dein alia iurisdictio est lari externi, quae in foro externo exerretur, et alia est sori interni, quae exercetur in foro interno, Seu conseientia : utraque subdividitur in ordinariam , et delegatam. Haec tit. 29. lam explicata est; illa huius tituli materia est. Fori externi Iurisdictio su dividitur in voluntariam , et contentiosam iurisdictionem : illa nonnisi lutervolentes sine strepitu ludicialis processus exercetur , uti est absolvere R eem suris , dispensare in votis et iuramentis , beneneia conserre , legitimare, manu mittere , delegare , quae quidem extra proprium territorium etiam exer-eeri potest, ad vitanda tamen multa ineommoda consultius videtur, voluntariae huius iturisdiettonis aetus privatim, et non publice extra territorium
176쪽
proprium exerrere: eontentiosa lurisdictio est, quae exerretur etiam in invitos , trahendo v. gr. eos ad ludicium , et eausas iudicialiter contra eos examinando , ne deeidendo, quae nunquam extra proprium territorium , nisi eum consensu domini illius territorii exerceri potest, eum extra territorium ius dicenti impune non pareatur c. 2. De constitui. in s. solet autem iuri dietio lari externi, tam ecclesiastiea, quam civilis subdividi in imperium, et simplicem iurisdictionem. Simplex iurisdietio dicitur, quae mercenario iudicis ossieto exercetur, et nullum imperium coercendi, puniendi, includit, ne totum iuris actioni alligatum est, ac deservit. Imperium vero dicitur, quod nobili ossielo iudicis exercetur, neque alligatum est actioni mere civili, sed ad poenas etiam, et coactiones varias descendendo , publico bono, aut privatae etiam utilitati deservit. ΗΘ imperium duplex est, mixtum aliud , aliud merum e utriusque imperii vitrii Sunt gradus. Meri imperii primus est, qui etiam summum imperium dicitur, potestas condendi legos universales, concilia congregandi universalia , aut comitia, bellum indicendi, cognoscendi musas , remoto appellationis remedio, tributa exigendi, cudendi monetam , et alia similia, quae regalia dicuntur , et summis tantum principibus in Signum Supremae maiestatis conveniunt; et inferioribus etiam ducibus ab imperio in laudum coneeduntur. Secundus gradus est, potestas facinorosos puniendi, etiam poena mortis, aut mutilationis, quod alii dicunt ius gladii, potestas inserendi mortem civilem per maximam capitis diminutionem , ius civitatis romanae et libertatem adimendo , potestas degradandi clericos , excommunicandi proprio motu ele. Τertius gradus est, qui magnum etiam imperium dicitur , potestas , per quam media capitis diminutio insertur , sive civitatis iure quis exuitur, retenta tamen libertate , potestas condemnandi ad triremes etc. Quartus gradus meri, sed parvi imperii dicitur , potestas relegandi , subiiciendi torturae, verberandi etc. Quintus gradus minoris imperii dicitur, potestas leviter coercendi in eorpore. Et sextus denique gradus est, qui minimum imperium dicitur, potestas imponendi multam modicam pecuniariam : qui duo ultimi gradus cuivis iudici ordinario competunt, ne prorsus sit inefficax illius iurisdictio, si nullam coercitionem adhibere possit. Mixti imperii dantur etiam varii gradus , de quibus videndi Civilistae. S. II. De iudiee ordinario in genere, eiusque iurisdictione, ac potestat . Iudex ordinarius dicitur, quia ex proprio munere , adeoque Suo iure iurisdietionem exercet, non quidem quasi cuivis iudici ordinario plena potestas , sive plenitudo potestatis competat, quae in principibus summis residere tantum dieitur , sed quod ex vi suae dignitatis, o leti, aut magistratus
iurisdietionem convenientem exerceat: acquiritur autem potestas ordinaria, vel a principe , aut republiea, superiorem non recognoscente, Sive ex privi legio principis talis, aut reipublieae; neque enim insorior magistratus iudiera ordinarios mustituere potest, cum hare potestas inter regalia numeretur, nisi inferioribus priueipibus hoe etiam regale a supremo principe mucosum
sit in laudum, i ut habent germani principes ab imperatorei vel a lege, seu canone i quales sunt illi, qui ad praescriptum legis, seu eanonis , vel ab ho
177쪽
mo constituuntur j vel denique consuetudine legitime praeseripta i consuetudo enim fleuit iurisdietionem tollere, restringere, et imminuere potest, ita potest etiam iurisdiettonem dare, extendere , et amyllare e. Cum contingat, 13. ne foro eo etentet quamvis meri, aut mixti imperii sint; quamvis prime pi in signum praerogativae reservata sint, modo sint talia , quae aliis etiam interdum demandantur, et capacitas possIdendi sit penes praescribentem ; ex culus capacitatis defeetu nemo praescribere potest iurisdictionemeeelesiasticam sori externi, nisi elericus sit, et in officio aliquo publieo ecclesiastico constitutus. Possunt autem esse iudices ordInarit omnes, qui nee natura, nee lure prohibentur: natura autem prohibentur iudices ordinarit esse surdi, muti, perpetuo amentes , impuberes , et qui Vel animi, vel eodiporis tali vitio laborant, ut munus iudieandi obire nequeant. Lege vero, sive iure prohibentur minores 25. annis, qui enim nondum est aptus ad propria administranda, multo minus aptus est ad rempublicam administrandam nisi a principe datus sit, et 18. annis malor, vel nisi in eum, qui 20. --nis minor est, consenserint partes; qui senatu moti sunt propter turpitud, nem ; qui ob infamiam, aut ex alio capite a legitimis actibus repelluntur, ut servi; qui ex recepta consuetudine prohibentur esse iudiera , ut foeminae, nisi illustres illae sint, comitissae, principissae, reginae; qui notorie sunt excommunicati; qui mundo mortui habentur, ut religiosi, monachi, etc. exspirat autem iurisdictio ordinarii per mortem illius, per renuntiationem illius, per depositionem ab ossicio, et per eiusdem translationem, non autemper mortem eius, qui hane ordinariam iurisdictionem dedit, quamvis data fuisset ad beneplacitum principis tantum, quamvis enim aliae gratiae ad beneplacitum eoncedentis concessae, per mortem concedentis exspirent, cumeesset per mortem concedentis beneplacitum illius , non tamen lurisdictio ordinaria, ob favorem scilicet, et utilitatem publieam.
De Arehiepiscopo, seu metropolitano, eiusque iurisdictione , et Potestate.
S. I. De iurisdietione, et potestate archiepiscopi in episcosos submoantes sibi subtectω. Archiepiseopus dicitur ille, qui inter coepiseopos non exemptos suae provineiae, principem locum, et iurisdictionem obtinet, quem alii nonnumquam metropolitanum dicunt, et tanquam ordinarius, ac immediatus suae provinciae episeoporum superior qui illius respectu saepius etiam suffraganel dicuntur j hie episeopo praecipere potest, quae ad omelum spectant, Sque negligentes ad ossicium suum laetendum etiam per censuras eompellere, c. PuStorali, la. h. t. non quidem per viearium suum generalem , eui ob reverentiam omeli, et dignitatis episeopcilis nulla censura serendi contra suffraganeos episcopi conceditur saeuitas e. i. h. t. in s. sed per Selyum: et quamvis de iure antiquo, etiam in enusis eriminalibus maioribus, quae privationem , seu depositionem merentur , potuerit saltem inquirere, et cognoscere eontra episeopum suffraganeum, hodie tamen in talibus casibus iuxta Trident. sera. 24. e. i. De res m. non solum condemnatio , sed etiam
178쪽
cogntuo summo pontinet reservata est, ubi statuitur etiam ut causae criminales minores episcoporum in concilio tantum provinciali, vel a deputatis in concilio provinciali cognoscantur, et terminentur: attendenda tamen hae In re consuetudo est, praesertim in istis provinciis, ubi raro sunt concilia provincialia. Potest tamen etiam archiepiseopus statuta provinetalia sacere, eum consilio tamen, et consensu mepiscoporum provincialium in synodo v. gr. provinciali ad hune etiam finem eongregata, ubi tanquam praecipuum membrum principem locum habet archiepiscopus, non quidem tanquam iurisdictionem exercens in eoepiscopos suae provinciae, sed maior dignitate , ipsius tamen concilii provincialis iurisdictioni subiectus , quin ad illius etiam potestatem olim pertinebat, confirmare episcopos Suffraganeos, electos, et assistentibus allis duobus spiscopis eos consecrare, hodierna tamen nostrae Germaniae consuetudo pro consecratione non ad archiepiscopum recurrit; et confirmationem electorum in Germania episcoporum a pontis lee volunt GermanIae concordata petendam.
S. II. De iurisdietione, et potestate arehiepiscopi in subditos
episcops in xus rastaneorum. Nullam iurisdictionem habere , et exercere posse archiepiscopum in Subditos suorum suffraganeorum e piscoporum , nisi in casibus iure expressis , elare habetur in Canone 7. et 8. causa s. qu. a. e. Pastoralis, i l. h. f., c. l. eodem in s. et e. i. de supplen. neylist. praelat. in 6. Sunt autem casus a iure expressi, in quibus iurisdictio aliqua conpeditur a lure tam antiquo , quam novo, archiepiscopo in Subditos suorum suffraganeorum: Primus et praecipuus est emus appellationis, quando scilicet per appellationem a sententia episcopi ad archiepiscopum causam suam subditus episcopi suffraganei deseri, luxta citatum Can. 8. iunet. gloss. v. Provocaverint, et i ta c. l.
de QT. Dy. sive in causa Spirituali, sive temporali, civili, aut eriminali fuerit appellatum nisi specialia privilegia , aut consuetudo, Vel ius particu lare etiam hanc nppellationem impediantὶ ita ut in casu talium appellationum
saetarum suos etiam delegatos in dioecesi hus suorum suffraganeorum consu- tuere possit, qui Pausam ad se per appellationem delatam decidant contra- dieentes etiam cohibendo et e. ut dieitur in c. Rumam, l. h. t. in s. quamvis subditi arehiepiscopi non sint; invitos tamen illos, si subditi non sint, C gere non potest ad neeeptandam delegationem , eum nullam ad hoc in subditos talium coepiscoporum habeat potestatem e. Pastoralis, 1 l. h. t. Secundus easus est, In quo arehiepiscopus in subditos suorum coepiscoporum suffraganeorum habet iurisdictionem , quando visitat provinciam , quo tempore
procurationes dehitas ratione visitatarum eretesiarum a subditis coepiscopinrum suorum susissetaneorum exigere potest c. Cum apostolus, si . iunci. yloss. v. Archiepisco pi, c. Sopitae, l4. c. Super eo, 22. c. Cum nuper, 25. de censibus ete. et in foro etiam conscientiae absolvere suorum suffragane rum poenitentes, uti habetur in c. ult. De eemibus in B. non autem etiam
tempore visitationis dispensare eum intihus subditis potest in votis, iuramentis , aut aliis irregularitatibus , cum hare potestas nec per se coniuncta sit eum potestote absolvendi, nee in iure hoe visitanti archiepiscopo conceda-
179쪽
tur. Tertius casus est, si talis provinciae honum hoc exigat in easu , sellicet quo tollenda est prava consuetudo, quae per provinetam vigeat, prout colligitur ex e. Eae frequentibus, se instit. Quartus casus est, si cessent canoniel cathedralis ecclesiae sine rationabili causa a divinis, maxime, Si hoc agant tu eontemptum episeopi, in quo casu causam capitulum inter, et episcopum examinare potest archiepiscopus Saltem ut delegatus sedis apostolieaei et metu poenae urgere reos capitulares, ut habetur in o. Irrefragabili, l3. h. t. Quintus caSus est, Si causa criminalis agitetur in epise pum , et clericum eius subditum ; quamvis enim ad consilium provinciale hiemsus ex iure Triu. pertineret, quia tamen haec valde rara sunt, et papa in omni oesu adiri non possit, non videtur melior in hac causa iudex quam arehiepiscopus. Sextus denique casus est secundum Bliquos , si episcopus sit negligens in exercenda sua iurisdictione, et omelo; probabilius tamen est, quod in hoe casu negligentem quidem episcopum archiepiscopus monere, et compellere possit ad praestandum omelum, in hoe tamen casu nihil immemate ei rea ipsos Subditos possit, nisi ex supra allatis casibus aliquid interveniat. Videatur glossa in c. Pastoralis, v. ceptis, ubi plures casus reseruntur devolutae ad archiepiscopum iurisdictionis. i. III. Aliae nonnullae quaestiones circa iurisdictionem, et potestatem archiepiscopi proponuntur, et resoluuntur. Quaeritur , I. an excommunieatum ab episeopo suffraganeo possit archiepiscopus absol ero 7 respondetur posSe, si ab episeopo ad archiepiscopum appellatum sit, c. Per tuas, 40. de Sent. eammmun. et c. Venerabilis, T. S. porro eodem in s. cum inrisdictionem per appellationem aequisivit, ita tamen , ut modum observet praeseriptum in c. d reprimendum, 8. h. t. ut prius sciliret ad episeopum, qui excommunicat, remittat i nisi constiterit inluste suisse exeommunieatum , aut nolit episeopus eum, quem excommunieavit, Resolvere, aut in mora sit periculum et cautionem saltem iuratoriam prius recipiat, quod velit satiSsarere episcopo, qui excommunicavit, in eo propter quod exeommunicatus rit, et . Quaeritur I. utrum ab episeopo, qui mandatum a papa accepit de eo rigendis suis subditis, ad archiepiseopum, non obstante hoc mandato, appelluri possit 3 respondetur amrmative, ut constat ex c. Licet, 12. h. t. quia in easu tali non tam delegatus papae constitutus suit episeopus, ut ad delegantem debuerit fieri appellatio, sed excitata tantum per mandatum tale suit iurisdietio illius ordinaria, cum ea tantum ipsi mandata suerint, quae ad ordinariam iurisdictionem pertinent. Quaeritur 3. in quo loeo archiepiscopus exercere possit iurisdietionem suam Pran subditos suorum suffragarieorum. Respondetur de hoe ita statuere Bonisaei uin Visi. in c. It litigantes, 5. h. t. in s. non debere archiepiscopum causas Subditorum coepiseoporum suffraganeorum iudieare, si ad ipsum nppellaverint, nisi in propria sua di erat, Vel in illa eadem , ex qua appellatio fuit Iietita , nisi aliud consuetudo habeat, ad parcendum scilicet sumptibus litigantium , et hine cum etc. haec statuta sint, possunt ipsi cedere huic favori, et velle , ut ea etiam alibi, cum consensu tamen ordinarii illius loci, decidatur
180쪽
De Iurisdictione, ometo, et potestate episeopi.
Episcopum si eonfirmatus sit, etiamsi nondum sit consecratus lurisdictionem obtinere In omnes suae dioecesis cleri eos , tam regulares, quam saeculares , nisi exempti sint, et in causis spiritualibus, ac mixtis, etiam in laleos, certissimi iuris est, et elare patet ex e. I. h. t., c. cum episco pus, T. eodem in s., c. Cum sit, 8., et e. Eae tenore, it . de foro competenti: dubitantur tamen de hae lurisdietione aliqua; et hine sit: S. I. In Episcopis potestas suae iurisdictionis competat immediate ea iure divino, an vero eae iure humano, et ecclesiastico pVerissima sententia est, et tam inter theologos, quam canonistas hodie communis, quod, quamvis in genere episcopale munus, Seu osseium, et illius iurisdictio ordinaria sit a Christo immediate instituta, in quantum tamen in particulari huic vel illi competens, eonsideratur in ordine ad hos, vel illos subditos, immediate sit, et conseratur a romano pontifice, lan quam vicario Christi, et Ecclesiae capite, prout ex pluribus, ac variis tam luris textibus, quam rationibus probari potest, et satis clare ostendit pintestas , quam penes pontificem esse nemo negat, qua potest episcopum Sua iurisdictione privare , ergo tota haec in specie, et particulari respectu huius personae a pontistoe dependet.
S. II. De dutibus legibus, iurisdietionali, et dioecesana, in quibu3
totum tua, seu offletum, et potestas episcopi consistit. Debere multa episeopis , et posse etiam multa episeopos vi suae iurisdictionis ordinariae , tam ex lege dioecesana , quam ex lege iurisdictionis, eri tum est: et quamvis de his satis in speele constet, ex c. Conquerente, ε. h. t. ubi pluribus enumerantur, quae si ut tura episcopalia, non tantum ab ecclesiis par hiatibus suae dioecesis , sed etiam a capellis, sive ecclesiis, quae monasteriis unitae sunt, solvenda , et exhibenda inisi capellae tales monasteriis incorporatae etiam ipsae exemptae sint j et in fine capituli illius subiungatur , his luribus in praedictis Getesiis contenptos esse debere episeo pos , nec amplius exigere aliquid Isaltem de ture, quidquid sit de confuditudine , luxta quam non omnia iura, quae in dicto capitulo enumerantur, hodie in usu suntὶ nisi subsidium moderatum , t quod subsidium charitativum appellatur j iuxta formam praeseriptam a LateranenSi in c. Cum apostolu3, de censibus, in s. de his inquam, quamvis satis in specie constet, et de pluribus aliis In frequentibus etiam paragraphis agendum sit, dubitant tamen in genere multi, quaenam dieantur ex lege dioecesana deberi, a qua regulariter, et ordinarie omnia monasteria exempta habentur iob lavorem religionis, ut varia lura habenti etiamsi alias iurisdietioni episcopi subieeta sint, et quaenam dicantur ex lege iurisdietionis deberi. Communiter traditur illa regula, e ysess. in e. Dilectus, 18. h. t. v. De lege iurisdietionis , quod ea specteuiod legem iurisdictionis, quae consistunt in dando , seu conserendo , vel is