Tractatus de Jure Regularium ubi et de Religiosis Familiis

351쪽

PARS TERTIA.

et in quibus vota haec rite acceptantur auctoritate ecclesiastica, per dioecesanum verbi gratiaὶ Episcopum. Porro ejusmodi congregationibus non deesse status religiosi essentiam, Sequentibus argumentis suaderi potest :Ab essentia status resigiosi deficerent dictae congregationes, vol ob carentia in Volorum solemnium, vel ob carentiam clausurae, vel ob earentia in Status persectionis, vel tandem ob carentium approbationis. Atqui nullum ex his dici potest. Primo, statum religiosum in iis congregationibus non imp lit votorum solemnium caruntia Elenim in prima tractatus parte probavimus ad essentiam status religiosi non pertinere votorum solemnitatem. Et Gregorius XIII cxpresse declaravit scholasticos societatis Iesu esse Vere religiosos, quamvis simplicia duntaxat vota omiserint. Equidem auto praelatum Pomtiscem nonnulli canonistae votorum Solemnitatem si alui reli gioso essentialem existimarunt: aSt opinio haec, post memor,

tam Gregorii XIII desinitionem, rejici debuit; et de sacto

unanimiter rejecta est. Ut adeo, qui hodie vellet eam sustinere, a sana doctrina promus aberrare censendus foret. Secundo, Status religiosi esSeritiam in dictis congregationibus non impedit carentia clausurae. Etenim latentur omnes clausuram non esse Statui religioso necessariam nisi de jure ecelesiastico, non autem de jure naturali seu divino. Unde si Ecclesia clausuram monialibus non injunxisset, possent omnes illam non servare, quin e Status religiosi essentia deciderent. Ergo ideo tantum hodie clausurae carentia statum religiosum

in dictis congregationibus impediret, quia, post injunctum de

facto mouialibus Omnibus clausuram, congregationes illae inobedientes forent Ecclesiae praecepto, et sic jam nou essent in statu persectionis, nec proinde in Statu religioso. Sed salsum est clausurae Prieceptum ad congregationes illas extendi. Hoc ipso enim quod tolerentur abSque clausura, Sedes Ap t lica durogut quoad ipsas huic praecepto. Unde vi solius toleraritiae, eximuntur ab isto praecepto, ct licite illud non se

352쪽

Tertio denegandus ipsis non est status religiosus, ex eo quod essentialia status persectionis non habeant. Nam in prima tractatus parte ostendimus totam status persectionis essentiam in voto perpetuo triplicis consilii evangelici contiueri. Cum ergo dictae congregationes votum illud habeant, non egi cur eis persectionis status denegetur, nisi forte simul aliquid illicitum aut ab Ecclesia prohibitum ipsarum vivendi normatu volveret. Sed ipsarum institutum, etsi non approbetur, toleratur tamen ab Ecclesia; ae proinde licitum est et nihil ab Ecclesia prohibitum involvit. Unde tandem si congregationes illae a status religiosi essentia deficiant, id provenire nequit nisi ex desectu approbationis. Τola nempe dissicultas in eo est, an ad emplatiam flatus religiosi requiratur approbatio. Si cui mrequiratur, clarum est congregati OneS illas, quae illa carent, et sunt tantummodo toleratae, non censendas esse in statu religioso constitutas. Sed arto neque ob carentiam approbationis dictae congregationes dicendae sutit a status religiosi essentia descere. Id

constabit, si probentur haec duo : i' approbationem Pontificiam quoad ordines religiosos non requiri nisi ex lego ecclesiastica : 2' huic legi derogatum fuisse quoad congregationes de quibus loquimur. Atqui utrumque probari potest. Eti' quidem approbalio non requiritur nisi ob legem ecclesiasticam, quae prohibuit ordines approbatione illa destitutos. Nou negatur, a tempore Iunocentii III, prohibitos fuisse religiosos quoslibet Ordines approbatioue Pontiscia carentes. Prohibitionem hanc claro exprimunt decretulis ne nimia

eap 9, tituli 36, libri 3 decretalium , et decretalis religionum

eapite unico, de religiosis domibus, in si . Item non negatur ordiues Pontificia approbatione carentes, ex tuuc evasisse illicitos; ac proinde eos jam non habuisse essentiam flatus persectionis, nec consequenter eSSentiam status religiosi. Sed dicimus id provenisse ex dicta lege ne nimia, in concilio Lateranensi lata, non autem ex natura ipsa status religiosi. Αυ tenta nempe sola status roligiosi essentia, et abstrahendo a Diuili oti by Cooste

353쪽

dicta lege approbationem Pontificiam exigente, tota stare posset absque approbatione illa, status religiosi substantia.

Id supra probavimus parte i, Sectione 2, propositione 10 ;

ubi et rem illustravimus exemplo impedimenti claudestinit iis relative ad matrimonium. Publicitas ex essetitia matrimonii non requiritur. At posita lege ecclesiastica, quae illam exigat sub poena nullitatis matrimonii, jqm necessaria evadit ad matrimonialis contractus valorem. Pariter approbatio Po tisicia ad essentiam status religiosi non pertinet. Nihilominus si Ecclesia quamlibet prohibeat status religiosi sormam a sonon approbatam, Sub nulla forma stare poterit status religiosi essentia, nisi dicta approbatio accesserit. Et quemadmodum sublato clandestiuitatis impedimento, iterum dari posset verum matrimonium abSque publicitate, ita si revocaretur ecclesiastica lex Pontificiam approbationem exigens, iterum stare posset absque illa approbatione FeruS status religiosus. Et hanc doctrinam tuentur doctores quam plurimi. Unde status religiosi essentia ob defectum approbationis Pontisiciae non impeditur, nisi sola vi legis ecclesiasticae; quae lex ecclesiastica si nou exiSteret, tota stare posset Status religiosi substantia in aliquo instituto non approbato. 2' Dictae legi ccclesiasticae derogatum est quoad monialium congregationes de quibus loquimur. Nam congregationes istae sunt simul toleratus et nis approbata'. Ergo EccleSia vult eas esse licitas, quamvis non Uprobatas : ergo quoad ipSas revocat prohibitionem, qua illicitam autea fecerat quamlibet non approbatam status religiosi formam : ergo de illarum congregationum conditione judicandum est pertude ac si non existeret ecclesiastica illa lex, approbationem exigeuS. Cum ergo aliunde caetera habeant ad esseutiam status religiosi requisita, censeri debent veri

status religiosi substantiam poSSidere. Bemanet ut rationibus in contrarium assatis respondeatur.

l' Ad ratiocinium quo dicebatur, de jure Saltem ecclesiastico requiri Pontisciam approbationem, ut stare possit religiosi status essentia; illa autem approbatione destitui congregatio-

354쪽

nes mere toleratas; respondetur : requiritur quidem quandiu huic juri ecclesiastico non derogatum fuerit. At quoad congregationes de quibus loquimur tutervenit derogatio; siquidem Ecclesia eas declarat toleratas, ac proinde licitaS, quamvis non approbentur 2' Quod autem auctoribus solitum sit

dicere, moniales conservatoriorum, seu congregationum clausura et votis solemnibus carentium, non eMe veras religiosas, vim non habet. Nam multi auctores per veras religiosas eaSintelligunt quae solemnium votorum emissione prositentur. In quo sensu revera verae religiosae non Sunt moniales absque

clausura et votis solemnibus degentes. Sed hoc non impedit quin status religiosi essentiam cum votis simplicibus perpetuis habere possint; siquidem a tempore Gregorii XIII, ut diximuS, Omnino certum e VaSil, uptorum solemnitatem ad status

religiosi essentiam non pertinere. 3' Ad textum Benedicti XIV quod attinet, fatendum est non parvam ex illo dissicultatem oriri. Responderi tamen potest, ibi laudatum Pontificem, per

locutiones has, statum vere religiosum, ut mulieres vere religi sus, designare volui Sse religiosum statum cum votis solemnibus conjunctum. Ut enim jam pluries diximus, usurpari solet apud auctores locutio haec Status vere religiosi, ad designandos ordines, in quibus pro sessio fit per vota solemnia; ad disti ctionem eorum, in quibus simplicia duntaxat vota emittu tur lj. Et tamen certum est status religiosi essentiam stare posse cum Solis Votis Simplicibus. De eodem autem Benedicti XIV textu, in quantum innuit, ad status religiosi essentiam requiri, ut Sedes Apostolica, non tantum ordinem approbet, sed expresse et formaliter eum in statum religiosum crigat et confirmet, jam disseruimus Supra spartu 2, Sectione 1,

capite 4, propositione 3ὶ. 4' Ex eo quod monialium de quibus

noe sensu Benedicii XIV verba intellexisse videtur Guerra: siquidem hullae quamvis justo summam eoneinnans, ste habet: a Examinat Benedictus XIV numa illae virgines Anglieanae) sint verae religiosae; sed eum vota tantum simplietae edant, religiosae diei non possunt. s uoma bullarum Pontificiarum, homo ε, pag. 425, edit. Venet. t 72. in .

355쪽

agitur congregationes status religiosi essentiam habeant, non sequitur absone eas declarari a sede Apostolica mere toleratas non approbatas. Nam, ad terminos constitutionis sancti Pii V,

congregationes ejusmodi forent illicitae, ac impediri deberent. Hujus porro dispositionis rigorem ita moderandum postea duxit sedes Apostolica, ut possent dicis congregationes licite

existere, et tamen non omnino revocaretur tam sancti Pontiscis decretum. Et haec assignari posse videtur ratio Suffciens, imo et prudentiae plena, cur eas monialium congregationes toleret sedes Apostolica, et tamen non approbet. Quod autem congregationes illae, sic toleratae, et in quibus tria vota pedipetua, licet simplicia, emittuntur et rite acceptantur, eMentiam status religiosi habeant, et habere dicantur, nullum v,

detur inconveniens involvere. VI. Ouid eae rationibus pro et eontra deductis inferendum v deatur. - Fateor mihi magis arridere rationes, quae dictis congregationibus status religiosi essentiam vindicant. Et valde optarem ut opinio haec accedente modernorum doctorum, et praesertim Romanarum congregationum auctoritate, certa evaderet: ad consolationem scilicet ejusmodi monialium, quae non parum conturbantur, quando eis dicitur ipsas non esseveras religiosas, sed remanSiSse in Statu saecularitatis, non

obstante triplici quod emittunt perpetuo voto, et ejusdem per legitimam auctoritatem acceptatione. Quod autem in multis regionibus rei catholicae summopere utiles sint ejusmodi monialium familiae, etsi clausura et solemnibus votis carentes, nec occurrere soleant ii abusus, qui sub sancto Pio Vper clausurae legem coercendi fuerant, longa jam testata est experientia; et innuunt insuper lavores et gratiae, quibus magis in dies, ejusmodi monialium congregationes sedes Ap stolica benigne Prosequitur. Vereor tamen ne, iis congregationibus status religiosi es- seu iam adscribendo, excedere aliquaterius Videar; praesertim cum auctores non pauci, de praedictis congregationibus loquendo, iis verbis usi Siut, quae contra ride potius sententiae Diqiliaco by Gorale

356쪽

342 TRACTATUI DE IUBE REGULABI .

consonent. Quare hane meam qualemcunque opinationem praetermittat Iector, Ri contrariam eam reperiat receptae a doctioribus, et praesertim a Romanis congregationibus d

trinae.

Num hodie optandum foret, ut nonnullarum eongregationum monialium, absque elansura viventium, vota pro solemnibus a sede Apostolica aeeeptarentur.

1' Certum est, juxta praesentem Ecclesiae disciplinam, pro solemnibus non acceptari Vota monialium quae clausurae legi non subjacent. Hidentini praesertim concilii tempore urgenda visa est quoad moniales omnes clausurae obligatio. Imo sanctus Pius V, ut supra dictum est, exstinctas voluit quaslibet monialium congregationes huic obligationi non subjectas. Et quamvis subsecuti Pontifices rigorem hunc in praxi temperandum duxerint, et dietas moniales, clausuram haud profitentes, permanere permiserint, ipSarum tamen vota nonnisi simplicia esse voluerunt. 2' Aliunde autem, secluso jure positivo, stare posset VO- torum solemnitas absque clausura : posset nempe sedes Apω stolica. si opportunum id existimaret, pro solemnibus acceptare etiam vota monialium absque clausura viventium. Quod enim vota dictarum monialium clausura carentium, in praesenti Ecclesiae disciplina, solemnia non sint, haud provenit ex ipsa solemnitatis Votorum essentia, sed ex mera Ecclesiae dispositione, prout certum et extra controversiam positum supponimus.

3' Iam vero, cum Valeat sedes Apostolica dictarum monialium, clausura carentium, vota solemnia reddere, Occurrit dubium num forte, attentis hodiernorum temporum circumstantiis, optanda hodie sit haecce disciplinae immutatio. At nullus nou lector perspiciet, esse hujusce dubii solutionem ipsiusmet sedis Apostolicae judicio et prudentiae relinquendam ; nec ducere a privato scriptore quidquam hac de re Diuili su by Coos e

357쪽

vel opinando, concludi. Hinc non ideo movendam praesenti paragrapho quaestionem hanc duxi, ut ejusdem Solvendae provinciam mihi absumerem sabsit , sed duntaxat ut nonnulla de variis antiquorum et praesentium temporum circumstantiis

adnotarem. Nempe

Hidentini concilii tempore collapsa in nimium multis monialium conventibus disciplina fuerat, et deflendi passim inducti abusus. Quos cum Ionga firmasset consuetudo, vix quidquam alia remedia prosuissent, nisi imprimis rigidae clausurae circumvallatione reformatoriae dispositiones munitae fuissent. Hinc Tridentini Patres, eas etiam moniales, quae in conventibus clausuram non servantibus professae fuerant, huic legi adstrictas voluerunt. Et S. Pius V, praetor clausurae subjectas monialium congregationes, caeteras omnes exstingui decreverat. Cum nempe tunc resormatione tam multis in locis indigerent monialium familiae, a permittendis earumdem congregationibus clausura carentibus, pro tempore abstinendum duxit Ecclesia. At vero nunc, in toto sermo orbe catholico, eximia diseiplinae regularis observantia splendent sanctimonialium sa- miliae. Atque institutis clausuram profitentibus, morum integritate ac perfectionis studio vix cedunt quam plurimae illae recentius exoriae congregationes, quae proprio suo instituto haud congruam dictam clausurae legem existimarunt. Iam ergo subsistere non videtur praecipua illa inducendae generalis reformationis ratio, ob quam Tridentini concilii tempore adeo rigide urgenda visa est, et ad omnes monialium conventus extendenda clausurae disciplina. Praeterea quam plurimae illae hodiernae monialium congregationes, clausura carentes, non ideo ut olim legem hane a sua regula exclusam maluerunt, ut liberiori vitae vacarent; sed duntaxat quia piis, quibus seSe ex instituto devo erunt oper, bus, obstare clausuram canonicam merito existimarunt. Ex iis enim piis operibus, alia ex natura sua, alia ob novos inductos

populorum mores noxasque Decessit Bles, clausurae Observan-

358쪽

344 TRACTATOS DE IUBE REGULARIuri.

tiam non ferunt. Quila non Videat, verbi gratia, eas monialium congregationes quae hospitalibus deserviendo , pauperesve invisendo, tanto cum fructu rei catholicae adlaborant, ipso facto sublatas lare, Si clausurae addicerentur 7 Item Merati simi Cordis Sorores, aliasque multas, edueandis puellis tam felici exitu incumbentes, clausurae Subjicias, et jam vel ex solo isto impedimento corruent. Ii enim generaliter praevaluere mores, ut non patiantur parentes filias suas sub claustri lege educari. Proinde nisi praesto essent monialium conventus a dicta clausurae lege liberos, Sileculares magistras, cum ingenti rei catholicae damno, pro instituendis siliabus suis adirent. Hinc quam merito Sedes Apostolica, ejusmodi virginum, clausuram haud prositentium, congregationes, non tantum toleret, sed majoribus tu dies laudibus et favoribus benigne prosequatur, ipse palam facit tam felix tamque constans rei exitus. In Galliis praesertim vix dici potest quanto juvamini in reparandis religionis catholicae jacturis, ac denuo excitanda fide ac pietate, dictae congregationes suerint. Cum ergo hodie pertimescendi non sint prisci illi abusus qui legi

clausurae adigendas moniales omnes Olim suaserunt, cumque

aliunde ex dictis clausura carentibus moui alium institulis tanta redundet utilitas, ut ca sedes Apostoli ea magis in dies fovenda ut extendenda existimet, haud adeo mirum foret, ipsis a praelata Sede aliquando concedi pretiosam illam status religiosi coronidem, votorum Solemnitatem. Cui concessioni forsan hucusque obstitit, non tam clausurae desectus, quam prudentiales aliae rationes, ex parte guberniorum et legum ei vilium desumptae. Diqitigod by Corale

359쪽

PAM TERTIA.

Conditio canonica regularium vi dispersorum. Conliugit identidem non tamen praeter altissimum Dei,

electorum suorum Virtutem et constantiam exercere volentis, consiliumὶ ut, aestuante pravorum in Sanctos pereecutione, aut irruente politicarum perturbationum turbine, regionis alicujus religiosae familiae e sedibus suis violenter expellantur, domibus caeterisque bonis suis temporalibus Spolientur, et quaquaversum dispersi collegialem instituti sui vitam interrumpere cogantur. Maximi porro interest, ad reete solvendas dissicultates non paucas, veram nosse regularium, in hisce circumstantiis Versantium, conditionem canonicam. Et praesertim quando per illum, qui imperat fluctibus et mari, sedata tempestas, eos sinit ad pristina selium Suarum loca remeare, atque ibi, aut derelictos conventus reassumere, aut novos Sibi eXStruere Vel comparare, multa occurrere possunt dubia de respectivis Episcoporum et regularium illorum juribus, necnon de canonica in hisce instaurationibus servanda sorma. Hinc sub praesenti sectione agendum visum est, i ' de regularibus in dispersione existentibus; 2' de iisdem ad pristina sua loca remeantibus.

DE CONDITIONE CANONICA REGULERIUM VI DISPERSORUM, DURANTE DISPERSIONE.

Agemus i ' de ipsorum obligationibus: 2' de ipsorum ju-

360쪽

TRACTANS DE IUBE REGULARI .

De obligationibus regularium dispersorum, durante dispersione.

PROPOsITIo I . - Nequaquam censendi sunt a votis suis solemnibus soluti ἰ sed ea vota in suo robore permanent. - Ιd declarat Pius VI in suo brevi ad Brunensium Episcopum, 3 calendas aprilis l79l Collection des bress de Pie VI, aveo traduction de M. Guillon, tome 2, page 544. edit. Paris l798). Ibi nempe agens de quibusdam Carthusianis temporum calamitate dispersis sic habet: a Quisque debet versari in saeculo,

a memor vocationis suae, ejusque tenax disciplinae et vitae a regularis, cui se pridem adscripserit. Vola Solemnia, quae a Semper Arma, semperque immota permanebunt, custodiat et

Constat insuper ex unanimi doctorum de votis solemnibus doctrina. Tenent scilicet ab hujusmodi votis solvi non posse religiosum, nisi sola romani Pontificis auctoritate : aliorum autem neminem posse in iis dispensare : imo nee ipsum Papam dispensationem hanc concedere posse in sensu, ut aiunt, remposito, id est, ita ut religiosus adhuc remaneat verus religiosus; sed tantum in sensu diuiso, id est faciendo de monacho

non monachum.

Probatur tandem conclusio, et quidem a sortiori . ex eo quod religionum etiam Suppressarum prosemi Volis suis nequaquam Solvantur. Etenim uulla major excogitari potest religioSorum dispersis, quam ea quae contingit, quando sedes Apostolica religiosum aliquem ordinem Supprimit ac penitus extinguit. Et tamen in Suo robore permanere solemnia vota religiosorum riusmodi, quorum ordo Supprimitur, PSt omnino certa et tenenda doctorum Sententia, quam sic inter alios exprimit Cardinalis de Luca se regularibus, partu 1, discursu 38, n. 16ὶ : et Ex aceidenti Suppressionis religionis ... a professi non essiciuntur saeculares. neque solvuutur a votiq; Diqitigeon oste