장음표시 사용
381쪽
Urbinatem hortari, ut cum Ssortia in iisdem locis manerent . e quibus hostibus damna inserre possent , neque obsesIis ulla quiescendi facultas daretur . Kal. junii Franciscus Borbo.nius, arrepto T icinum versus itinere, exercitum movit; impedimenta, & machinas bellicas, primumque suorum agmen jussit incedere, cui Guido Rangonius praeerat s ipse medium. postremum Claudius Rangonius ductabat . Hujus rei Anto. nius Leva per speculatores antea Certior factus, urbe egredi , Gallos insequi, ac, si ita serret occasio, cum hoste acie Co sigere, nihil hujusmodi opinantem opprimere decrevit . M diolani ad arma conclamatur, coacti milites, candido amictu superinduti, ut a suis noscerentur, Antonium Levam sequuntur; illum podagra , & articulari morbo membris sere cunctis captum, sella incubantem, quatuor armati gestant ; summo silentio , tubarum clangore, tympanorum sonitu omisso, ordine militari incedit. Duo millia passuum hosti proximus, ab exploratoribus edoctus, nondum Landriano abiisse Gallos,
citatiore gradu progressus, extremum agmen adoritur, ac priusquam illius adventum persentirent, invadit hostes, qui in 3inato Caesareanorum adventu perterriti, nihil ex ordine age- ant I non vires, non animum ostentabant, ut a pedite, Nevioris armaturae equite impetu facto, loco cedere, seque re Cipere cogerentur . Franciscus Borbonius media in acie subsistit, hostium aggredientium conatus, atque impetus egregie suo tinuit. Utrinque pari animo. haud dispari sortuna pugnatur; non minima spes in Germanis erat , quos ad duo millia &quingentos, partim ex hostium transiugis, partim ex Germa
nia evocatiS, coegerat. Verum Cum Antonius Leva cum reliquis copiis , in quibus veteranus miles Hispanus erat, supervenisset, perculsi Galli, ac Germani loco cedunt . Itali ρο- dites ad duo millia , Hieronymo Castellioneo , & Claudio Rangonio ducibus, labantes reliquos confirmant; praeliantur aliquandiu aequis animis ; tandem cuncti terga hostibus dantes fuga salutem quaesivere. Borbonius praealtam sessam equo transilire nixus cum Castellioneo , Claudio Rangonio , at que aliis plurimis in Iotestatem hostium venit ; equi , jumenta , Vehicula , sarcinae , machinaeque bellicae hostibus praedae cessere : qui superfuerant, in diversis partes dispersi,
382쪽
quamplures in ditiones Venetorum excepti amictis rebus petalasium invenere . Praelii eventus cum ad Urbinatem allatus esset, Modoetia movere, atque ad Cassianum, ubi prius fuerant , castra locare statuit ; quinque peditum millia sub signi habebat, quadringentos cataphractos, ac septingentos levioris armaturae equites et ad haec sarcinas , atque impedimenta . Pr alta erat Via, qua iter agendum erat, Copias in tres acies sejunxerat tanto intervallo, quantum , ut sibi invicem subvenire possent , satis esset : magna stlopetariorum manu mediam aciem protegebat, sinistra taesareanos distinere conatus et levis equitatus regionem undique excurrebat ; hostium consilia explorabat , ne qua inopinato impresso fieret. Hac arte incolumem exercitum ad Cassianum perduxit , propin
quum Abduae flumini oppidum , cui pons superinjectus in
Abduanam glaream transitum praebebat et hoc veluti munimento exercitum tutari, circumquaque castra aggere, ac fossa munire statuit, una tantum iter ad castra faciente via ; inde Laudi, ac Ticino succurri, damno hostes assici , Reipublicae fines defendi, Genuensi expugnationi magnum momentum aD serri poterat. Hoc ducis consilium mirifice probavit Senatus; quamvis Ioannes Maria Fulgosus Brixiam ducendas copias , cum impares numero hostibus essent, censeret. Nam Leva recenti victoria elatus, jam animo de foederatis triumphum ducens , Urbinatem insequutus, ad Vavrium , quod duo millia passuum a Venetis aberat, castrametatus est , cum plerique illum Abduam trajecturum , Brixiensem, ac Bergomatem agros vastaturum , Vererentur . Nostri levioris equitatus numero ac virtute hostibus praestabant; qui circumjacentem regionem lustrabat, ne commeatus hostibus importarentur, impediebat, tantumque terroris injecerat , ut nemo extra vallum egredi auderet. Urbinas & loci opportunitate , & rerum copia milites sustentabat ; neque civitatibus, atque oppidis oneri erat; adhuc Fulgosio contradicente, atque alio adduci exercitum sin
dente. Saepius hinc, atque inde levioribus praesiis dimicatum, pugna male habiti hostes discedere coacti : justum praesium
imperatores detrectabant . Antonius Leva , ut aliquo facinore accepta damna farciret , Caesarem Neapolitanum trans
Λbduam ad diripiendos Brixiensium , ac Bergomatum fineS
383쪽
mittit. Urbinas re per speculatores cognita , Comite Calatiae in castris relicto, haud parva cum militum manu, qua hostes flumen trajecturi erant, in insidiis se collocat; parte hostium trajecta, inopinato a tergo alios , qui adhuc in ripa substiterant, adoritur, aC ne fuga saluti Consulerent, occupare equites , atque intercludere aditus viarum jubet. Hostium praefectus praesenti periculo perculsus , excindi pontem, ne Urbinas, transitu facto, aggrederetur, mandavit; qui Cis flumen erant, ad mille & quingenti , aut carsi , aut captivi in nostrorum potestatem pervenere et in jis Hispanus miles a procerae staturae semina , quae virum ementita inter milites Calatiae Comitis stipendia merebat, captus est ; Mamaritonem illam vocabant , qua in conspectum Hispani quadam die venire jussa Comes ad Hispanum versus, illum ludificando: En, inquit,' miles, qui te captiυum fecit. Tum Hispanus, in sua ratim, tale id i solatii esse, inquit, quod in manus Uri strenui, ac fortis pervenisset. Verum cum seminam illam esse intellexisset,
moerore atque pudore confectus, indignabundus vita excessit. Urbinas , ne nihil agendo tempus tereret , continuo multa animo agitare; duces , ac praefectos ad consilium v care ue moliri quanam potissimum ratione hostes ad castra deserenda cogeret; tandem universis egredi copiis, atque acie , si occasio tulisset , confligere cum hoste decrevit . Itaque in unum locum machinis bellicis coactis, cum universis copiis castris , ac tribus tormentis egreditur , eo consilio , ut illis a tergo relictis , Cum primum ad certamen ventum esset , ipse simulato timore se reciperet, inde hostes, ut tormentis poturentur , insequuturos sperabat . Tum machinis bellicis extemplo displosis, ordines hostium turbare coepit, ac nihil hujusmodi opinantes disjicere, ac vulnerare interea majori impetu illos turbatos, ac palantes aggressurus. Sed res minime consiliis respondit : nam Calatiae Comes Cito nimium cum pe- 'ditum manu praegressus , longinquo a castris loco pugna coepta, cum hostes diutius sustinere non posset, quamvis Ducis muneri non deesset, pedem referre coactus suit. Urbinas cum Periclitantem animadverteret, cum reliquis copiis praesto fuit, tantaque vi, atque impetu hostes invasit, ut Caesareani milites , qui nostros insequebantur, in fusam conjecti, nullo ordine Dissiliet Gorale
384쪽
ne ad castra redire, Venetorum militibus semper urgentibus, compulsi sint . Mille ac quingenti Antonii Levae pedites cita dem, Vel captivitatem perpessi sunt, ut mox neque exire Castris milites sineret, neque aliquid aggredi auderet et inter varias curas , ac dissicultates suspensus animo haerebat ; hinc commeatuum inopia premi, inde movere castra famae, ac militari virtuti indecorum videbatur ; in Venetorum regiones incassum exercitum duci, urbibus, oppidisque & praesidio militum , & annona munitis r in Mediolanensibus diuturnitate belli, militum injuriis suprema prope desperatio inerat s Caesareanorum jugum excutere, ac Sfortiae imperio , cujus dominatum experti fuerant, maxime cupientibus . In hoc ancipiti rerum eventu Leva se Mediolanum recepit : illo profecto, Umbinas castra ad Modoetiam urbem propius admovere decreverat. Ita res Insubrum se habebant , cum Galliae Rex inter belli , pacisque consilia pendens, modo se quamprimum in Italiam venturum significaret; nonnunquam vel adverso suarum copiarum fato, ves filiorum cupiditate animum ad pacem flecteret e multa per silos oratores Venetiis cum Senatu agebat,& a foederatis, pecunia loco militum solveretur, petebat; his de rebus oratores ad se mitteret; atque classem in mare Tyrrhenum , & subsidia in Hispanicam, quam moliri se ajebat, expeditionem, subministraret. His Senatus decreto responsum est e quos ex scedere spopondisset milites praestaturum; nihil esse cur pecunia miles mutaretur ; militum virtute belli munera obiri r quamprimum Italiae appropinquaret, oratores missurum ; copias, Reipublicae Legatos , Imperatorem denique ipsum Regis imperata in bello administrando facturos ; Contamnum Legatum cum viginti selectis triremibus quamprimum Massiliam , ut cum regia classe conjungeretur, profecturum; demum quae conditionibus, pactisque teneretur, moto in FIL. spaniam bello , collaturum . Sed altera ex parte secreto de ineunda inter Carolum, ac Franciscum pace consilia agitabantur ; Margareta Austriam, Caesaris amita, quae Belgio praesidebat, in id enitente, cui ipse facultatem contractandae, firmandaeque pacis dederat . Haec per nuntios cepius in Galliam missos Regem ad pacem hortabatur ; a qua licet minime averso animo esset, prius tamen, an ad summi momen-
385쪽
ti negotium peragendum mandata Caesaris sumerent, disquirere voluit; ad eam rem explorandam Lelubajardum cubicularium a secretis in Belgium mi sit , visaque quam Margaretae amplissimam facultatem Caesar dederat , Rex Ludovicam matrem Cameracum misit , ut de pace ageret ; iis se, quae ambae simul decrevissent, pollicitus assensurum. Rex ea Conissilia initio tecta , mox oratoribus explicuit , nullas con-eordiar conditiones amplexurum testatus, ni prius Senatui, ac reliquis foederatis expositis, eorum voluntas accederet : interi in propensum illius, atque benevolum in Rempublicam antimum officii plenis testari verbis; ad pacem hortari; demum petere , ut a Senatu oratoribus ad negotium conficiendum mandata mitterentur. His a Patribus intellectis, quamvis Rogis consilia, actionesque suspectas haberent, quippe qui modo in Italiam se venturum , modo ingentia subsidia submi Lsurum cum diu assimasset, clam de pace cum Caesare agitaret I attamen ne ab eo, quod ceteri Principes cupere videbantur, alieni se patefacerent, mandata oratoribus, ut paci subscriberent, dedere, modo communi reliquorum foederatorum consensu esset amplectenda . Illud adjectum est, si Rex ab Italico proposito itinere abstinere velit , saltem copias ad decem millia peditum augeat , duodecim millia praeter cataphractos, & leviores equites, tormentaque, Reipublicae militaturos . Nondum his Senatus literis in Galliam allatis, Andreas Naugerius gravistimo morbo conflictatus Blesis excessit, vir excellenti ingenio, omnibus disciplinis, politioribusque praesertim studiis instructus. A prima juventa Barthol mari Liviani , terrestrium copiarum Imperatoris , consiliorum
particeps, atque itinerum Comes I mox accedente aetate , sumismis negotiis apud summos Reges assuetus, cui ob singularem facundiam , maximarumque rerum usum Decemviri Historiae Venetae conscribendae onus detulere : licet illius fructus a Nrimi ingenii censura, ex icitamenti tabulis concrematis libris, ad posteros minime pervenerit ue ex cujus obitu summus omnium ordinum Civitatis moeror fuit . In ea legatione Maraeus Minius suflectus est. Sebastiano Iustiniano literat dantur, quibus quo in statu res Italiae sint , Regem edoceat ; octo
millia peditum in Hastensem agrum Rempublicam si in Ita-
386쪽
liam venerit, obviam missuranas hunc militum numerum sin- is 29gulari studio augeri; octingentos cataphractos, mille quingentos leviores equites in promptu esse : Ssortiam duo peditum millia habiturum s Florentinos quinque millia, leviores equites sexcentos e si ipse, ut sertur, triginta millia armatorum, adjectis quinque peditum millibus , quorum stipendiis persolvendis vicena in singulos menses aureorum millia Senatus pollicetur , in Italiam adduxerit, amplius quinquaginta militum millibus , praeter equitatum , exercitum conflatum iri ; atque non modo ad obsiliendum hostibus, verum etiam ad confligendum , & vincendum fatis futurum: si vero ea Regis menti insidet sententia , minime transgredi Alpes velle , viginti peditum millia , adjecto equitatu, sub claro, militariumque rerum experientia insigni imperatore, in Italiam , mittat; ne Caesari advenienti nobilissimae provinciae excurrendae liber undique campus pateat . Id tertium superesse , si Caesar , quod vix credi potest , de sua prosectione consilia reliquerit , qua ratione bellum gerendum sit ; id si eveniat, dum decim millia peditum ab eodem postulare, Rempublicam totidem habituram , duo Ssortiam , quatuor Florentinos praestaturos , ut triginta millium exercitu confecto , equitibus adjunctis, bellum confici , repelli hostes, ac debellari tandem possint . Ut haec perficerentur , exercitum numero , ac virtute militum instaurare , atque augere Senatus nitebatur ; ob id Praefecti , ac Duces ad delectus peditum , atque equitum habendos designati : Sigismundus Malalesta, Ber- 1 - . nardinus Montacutius , Gabriel a Ripa , Hercules Poeta, Pompejus Ra ZZoitus , Antonius Scolarius , Iustus Gualdius , Babo Naidius, Galeotius Malalesta Ariminensis in eo
numero, atque alii fuere. Ad haec Cum GermanoS per Triden- Diaps;hitinos saltus in Cisalpinos exscensuros multis nuntiis perferre- Σμ ε . tur, ne quid ea in parte detrimenti Respublica Caperet, Im s M .as
annes Delphinus legatus a Senatu deligitur, muniendorum adi- : tuum, qui ex Germania in Veronensem agrum patent I ordina- μμ ιμ-riorumque militum recensendorum causa Franciscus Paschalicus ' -- Δlegatus creatus est. Inter haec primum subobscure , dein crescente , ut assolet, fama, vulgari coeptum; Ssortiam Clam Cum C. ν, Bisalom sire de pace agitare. Id licet minime sibi suaderet Senatus, tot X a be-
387쪽
beneficiis Mediolani Ducem devinctum , separatim quidquam
acturum : attamen moveri castra , atque tutiori loco locari placebat, ne, si quid inopinato accidisset, ad Belgomo subveniendum aditus intercluderetur: ac primum ad Laudem castr metari; tum ad ducem in fide retinendum, tum oblata occasone ad aliquid adversus hostes moliendum opportunum videbatur. Verum re maturius perpensa, Leva ad Trevium potiundum, ut a Bergomo sublidia averteret , animo adjecto , ac de adventu Germanorum in Veronensium fines rumore i crebrescente, intra Reipublicae fines reducere exercitum deo tum est . Urbinas cum copiarum parie Brixiam se recepit , cum reliquis Calatiae Comes Bergomum se contulit . Ioa nes Fulgosius summa fide , ac prudentia Venetarum Copiarum Praesectus , morbo correptus interiit . Filii a Senatu ob patris in Rempublicam merita honoribus militaribus decorati r Caesar leviorum equitum praesectura ornatus , Alexander cataphractorum ductor, Annibal peditum maior Praesectus cre ius est. Interim, urbe Monopolitana obsidione soluta, Amal-phis, & Iuvenalium Apuliae oppida a Venetis capta sunt. Inde majora animo classis imperator, ac legati concepere, Consilia hostium interturbare agresti , quos cum Arausonensi Principe in Hetruriam exercitum ducturos , Perusiamque Dinpugnaturos, per exploratores cognitum erat. Ac per eos dies Urbinatis uxor per literas Senatui significaverat, Vereri , ne , ut rumor erat, bellum Ducis ditionibus inferretur : itaque ut
trium millium peditum jam decreta stipendia aere publico ad
protegendas eas regiones persolverentur , a Senatu sancitum est. Imperatori, ac Legatis mandatum , ut terrestribus , --ritimisque viribus hostem distinendo , ab Hetruria , ac Flaminia invadenda averterent . Rentio Ceriti Senatus nomine gratiae actae, quod consilio , atque ope Reipublicae res in iis provinciis adjuvisset ; mille pedites Viturio legato pete ii in Apuliam supplemento copiarum missi. Interea Cameraci in Belgio de pace inter Imperatorem, atquet Galliae Regem secreto agebatur ; neque Sebastianus Justinianus, qui cum Reginam Cameracum comitatus esset, in oppido Sa Quintini morabatur, suid in eo conventu ageretur , C meo scire poterat et nihil socio, ac foederato consiliorum Galli
388쪽
communicabant . Haec Senatui significata solicitos Patres lia bebant, ne Rex, foederatis ominis. Cum Imperatore pacisc retur, magisque in ejus animo praesens utilitatis species, quam sociorum fides vim esset habitura . Ipse vero Vel ut aequi res , atque honestiores pacis Conditiones Consequeretur , velut sociorum suspectas mentes firmaret, extra ordinem orat res ad Senatum miserat, qui de expeditione Italica agerent,
in quibus Theodorum Triuitium , ac Ioannem Ioachimum, aut Regis nomine Flaminiae urbes depositi loco apud illumates peterent , quousque ad exitum grave illud negotium perduci posset et huic rei si Senatus annuat, foederi Clementem adjunctum iri ; id summi momenti ad res feliciter conficiendas fore . Ad ea Senatus decreto responsum est et Reipublicae ad pacem constituendam oratori in Galliis facultarum impertitam : in Cameracensi conventu de conditionibus disceptari; inter cetera de hoc quoque agendum; neque Vero Senatum, suis rebus tutis , ac reliquis compositis controversiis, a Regis sententia, & voluntate alienum fore. Orat
rique in Galliis Senatusconsulto datae literae, quibus jura, quae in Ravennae , & Cerviae urbibus obtinebat , summo studio tueretur, injungebatur ; ne de hac re per pacis conditiones transigeretur, laboraret ; ad extremum, ni aliter fieri posset, urbes Regi ad tempus traderet. Episcopus quoque Tarbellensis per hos dies Venetias venit; is, ut quae bello necessaria forent, Senatus pararet, postulabat s triginta aureorum millia in singulos menses pro septem millium ac quingentorum peditum stipendiis , ut Regi persolverentur, petebat. SenatuS decreto in hanc sententiam Tarbellens dictum est : Cupere magnopere Senatum post tot bellorum clades Cameraci pacem publicam , ac communem inter Christianos Principes , ita Christianae Reipublicae afflictis, & perturbatis rebus poscentibus, firmari , regios juvenes in libertatem vindicari; quae si adversante sortuna obtineri nequeant, quid reliquum este, nisi ut bello decernatur Rempublicam sucis semper studiosam , atque appetentem, bellum tum suadere: Rcgi potentissimo in Italiam trangresso, firmissimis, ac validissimis coDis , omnia prospera eventura: illius adventu foederatos, auctis animis, nihil non, quod in rem Communem esset , praestaturos: Tarbellensem
389쪽
I 529 orare, ut Regem hortaretur , atque ad egregium facinus agis grediendum impelleret et ceterum triginta, quae menstrua peteret , aureorum millia, non Senatus animo, viribus certe imis
paria esse : satis fuisse, viginti millia ad pecuniam quinque peditum millibus erogandam obtulisse, cum adhuc octo millia peditum octingenti cataphracti , mille ac quingenti leviores equites sumptibus suis alendi forent. Regem summa aequitate vires Venetas metitum , satis sibi factum a Senatu censuisse , nil amplius ob suum in Italiam adventum petiisse r sin Rex atque Caesar ab Italico itinere abstinerent, tum duodecim peditum millia sub signis, uti Regi pollicita fuerat, Reme blicam habituram. Tarbellensis Senatusconsultum minime sibi
placere ajebat s ampliora petere, haerere , sermonibus anceps, haesitabundus; regias quoque artes non ita satis tegere, ac Celare , quin sensus animi latebris quamvis involuti manifeste se Promerent, atque patescerent. Quocirca Senatus magis ambigere coepit, suspecta omnia habere, timere , ne pace devincti Reges aliquid in communem aliorum Principum perniciem LMoviemm molirentur, ac ne Rex prorsus Italiae rationes abiiceret. Itaque Ludovico Faletro apud Henricum Angliae Regem oratori man- datur, ut quam maxima possit diligentia, quae Cameraci de pace agantur, eXploret; Regem adeat 3 Rempublicam summa in illum observantia, ac studio tueatur, roget; neu patiatur quidquam Cameraci, quod illi detrimento foret, agi posse rid enim non citra summum Italiae periculum, ac Reipublica Christianae damnum eventurum; propensam dissicillimis temporibus Angliae Regum voluntatem, ac studium Senatum expertum fuisse, atque ex eo potentissimos Reges sibi ingentem apud cunctas nationes laudem Comparasse , quae illorum n mina aeternitati consecrastet. Neque interim qua mente Circa conoordiae pactiones Senatus esset, quin apud Gallum orat
α significaret, omittere placuit: in primis Franciscum Sioniam
rorem pas- in avito Insubrum imperio retinendum , Mediolani Ducem declarandum esse, cujus Causa tot suscepti labores , tot thesauri impensi, bellatum per tot annos foret. Tum ut Ven tae pacis anni M. D. XXIII. pacta perficerentur , ducentorum aureorum millia , uti ea cautum erat, statutis temporibus Rempublicam persoluturam, si Ferdinandus Imperatoris fiater oppida,
390쪽
isida, quae ex Vormaciens scedere debebat , restitueret : ad larc octoginta aureorum millia, quae pro eo, quod superiori us annis Venetae copiae Caesareanis junctae non fuerant pete. antur, sponte, non eX debito praestaturam. Deinde, si Rex quae in Neapolitano regno loca obtinet, Imperatori restituat, idem de Apuliae urbibus Rempublicam facturam, modo ii, qui ad illius partes accesserant, pCena non mulctarentur. Mox quod ad Flaminiae urbes spectat, ni alia ratione res transigi postit, in auctoritate Regis futuras ; donec jure disceptatio inter Pomtificem , ac Rempublicam dirimatur . Demum Ardinandus, uti quoque antea in aliis tabulis concordiae factum fuerat, cunctis assensurum, pacique subscripturum polliceretur. Haec Sebastiano Iustiniano de pace agenda Senatus decreto scripta fuere vij. idus julii. Cauar tandem pridie idus augusti Genuam Cum quinque, ac triginta triremibus, octoginta majori-hus navibus pervenit 3 octo peditum millia, mille equites ex Hispaniis secum advexerat, Savonaeque exponi jusserat. Quo facilius in Cisalpinam Galliam iter arriperent, Placentiam prinficisci decreverat, praemissis qui Copiis necessaria compararent ;statimque Antonio Leva ad se vocato, quem post Franciscum Borbonium captum, & Gallos profligatos, mox in Venetos, qui tum ad Cassianum castrametabantur, irrito conatu exemcitum adduxisse diximus, de rerum in Insubribus statu plura egit. Aderant Antonio Levat hoc tempore duodecim peditum millia r Arausionensis Princeps eodem tempore e Neapolitanorum finibus copias Spoletum adduxerat; eodem Pontificis milites advenere, qui, Barchinone clam cum Caesare foedere inito, in gratiam redierat. Germani, decem millium peditum exercitu ad NnZanum oppidum lustrato, per Tridentinos saltus in Veronensem agrum descendere coeperant, ita ut Caesari quadraginta millia peditum adfutura constaret ; praeter equitatum, qui virtute plurimum pollebat, Burgundionibus in manis adjectis, simul ad decem millia. Hoc Caesaris adventu, quamvis ipse ad res Componendas, ad pacem inter Principesnrmandam se in Italiam profectum, non obseuris verbis signuficaret 3 attamen omnium Italorum Principum perculis me etes, ac solicitae, quonam ingens hic armorum terra, marique apparatus evasurus esset , cum nulla spes in Gallorum subsi-