D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 5. continens Pauli epistolas ad Timotheum, Titum, Philemonem, et Hebræos; epistolam Iacobi, utramque Petri, epistolas Ioannis, epistolam Iudae et apocalypsin Ioannis

781쪽

laudate Iovam. i σωτηρία - τοῦ Θεοῦ uων Τς Θaῆomnino legendum videtur pro eo, quod alii habent κυρίω Sensus est: Deo debetur laus ob acceptam salutem: i σωτηρία. Is omni dignissimus est veneratione: ὴ δόξα Is potentissimus est: η δυναμις. . Deleta urbe, non amplius monendus erat Christianis su- i

ror Iudaeorum.

a. 'ori αληθιναὶ - χειρὸς αὐτῆσ) Supra XV, 3, XVI, 7. De urbe egregie hic ponirur Vox ρε, qua de Babylone Ieremias agens utitur e. LI, 2s.' Ultima liui ψs commatis verba sumta sunt de Deut. XXXII, ψ3. 3. 'o κάπνοο - σαν ἀιώνων θ Ies. XxXIU, Io. Per petuo erit Naalata urbs, sicuti dicto loco Prophetae ex plicandi gratia additur. . Κη ἔπεσον - αλελκει Vid. supra IU, Io. V, I , certo id eveniet, quod praedictum de hac urbe. 5. Κάν φωνῆ - οι μεγαλοιὰ Excitantur omnes veri Dei cultores in his terris ad laudandum Deum propter i stitiam eius, et in implendis promissis veracitatem. Nam post debilitatam vim Iudaismi et idololatriae , Christiani iconfirmati sunt in religionis fide, et ipsa religio latius est propagata. 6. Κοψ ηκοα --Εx Ezech. I, et . Uoeem audivit Ioannes maxime sonoram , quasi maximae homi. 'nunt ni ultitudinis conclamantis. ἔτι ἡ σίλευσε - ὀ παντοκρατωρ i. e. Ostendit nunc Deus eximio quodam modo, se esse Regem, omnipotentem hum narum rerum gu-

hernatorem.

celebrabit Citris us olim mactatus, cum sponsa, quae se iam ad id sestum praeparavit et ornavit. Cf. a Cor. XI.

782쪽

et. Eph. V, 3I. Sensus est , nunc nitidiorem quasi et pul. eriorem fore ecclesiam Cliristi, uon amplius turbat m per

eliri iliani nominis hostes. i 8 Το γαρ βύσσινον - αγιαν B cinum enim siniscat virtutes Chriatianorum. Δικαιωμιατα, οRevra iusta, quae recte doscribuntur veste alba ; nam albor est innocentiae Symbolum. 9. Και κεκλημένοιὰ Λέγει μοι, sc. ange./ ius. Γραψεν, tanquam rem magnam, et memoriae ad posteros mandandam. Felices ait esse Christianos, bene si eiorum Messiae participes. . Io. Κή ἔπεσον - προσκυνῆσαι αὐτα Maximo honore asseere voluit Ioannes rei tantae nuntium, 'nee tamen divinum cultat in ei exhibere voluit, nam προσκυ'

νεῖν ad geri ua procidere honos erat civilis, qui Regibus virisque iummis exhibebatur iii Orientis partibus. Scriptorvitae Cononis: Venerari regem . quod προσκυν aruiρεi υocant. ορα Vοσκυνησεν Oρα μν, caue feceris: nam γρῆν, cabers. Non mihi debes gratias ob tantarum terum revelationem, sed Deoia Nos internos pares sumus, eiusdem Regis legati. Fratres habente s. serυantes teStimonium Irau, i. e. doctrinam Iesu, sunt Apostoli et alii donis Apostolicis pr diti. τω προσκυνησον, i. e. Deo grGtiaβ Gge. Non dicit προσκυψνησιν soli Deo licite exhiberi repugnat enim tota vetus' historia: sed benigne agit, ut si quis Collega Coi Iegae di- eat: Serva hunc honorem Regi. i γαρ μαρτυρία - προφη- Ψείαο Πam etiam doctrina Ie4u auctorem habet Spiritum Propheticum. Non consentiunt interpretes , an hae e verba sint angeli, an vero Ioannis S Mihi videntur esse verba angeli, ratiosem commemorantis . cur Io nnem et

783쪽

teteros Apostolos pro conservis agnoscat. Non minor est nuntius de remissione peccatoriam et de vita aeterna rei Christum data credentibus, quam nuntius sutura praedicens. II. Και ειδον - πολεμεῖ Pompa triumphalis deseri hitur v. II -XX, 3. Τheatrum quasi est coelum. Vidit nempe Ioannes τον ήρανον αν εωγ μένον, quod magni visi erat antecelsio. Supra IU, I. XI, I9. Tanqu4m equo albo insidens lis litur Christus etiam si pra VI, 2. Imago est victoris et triumphantis. Πιτος κα ὶ αληθινός, ut supra III. I . Semper quidem talis est Christus, sed exi. mie sic vocatur, quum promula sua et minas impleti 'Εν δικαιοσυνη κρίνει, iustissima exercet iudicia in veri. t ratis et religionis suae adversarios.' Πολεμεῖ, bella ex coelo gerit, quibus hostes suos deiicit. '

flammae ignis similes tribuuntur Christo etiam supra i I, . I 8. Notant severitatem Christi iudicis. Διαθηματα πολλα, se. regum devictorum, a Sam. XII, 3ο. I Mace. XI, 3 o. ονομα - ἐι μη αυτὸς θ Nomen esse videtur o λογοι τοῦ θεοῦ, quod statim cOm. i . subiicitur.

Huius nominis rationem nemo mortalium penitus perspicit. Post nonnulli codices addunt ό νό ματ αγεγραμμένα, sine necessitate. Eichhornius nomen inessabile, coronae Christi Imperatoris ipsi, aut laminae aureae, Ornatus caussa coronae superimpositae insculptum. Simili ornatu Iehovam etiam induere consueverunt Iudaei. Ex quo enim fuerbis Eich hornii utor, septem in Deo virtutes exsculpseram, lisdem etiam Deum ita ornarunt, ut per figuram eius, ad corporiS humani ex . emplum maius et dignius nihil noeerant, re voeatam, virtutes dilpescerent , et sis gula corporis membra singu-

784쪽

tus et anceps Symbolum minarum adversus impios. Τ αἐθν , idololatrae contumaces, et alii superstit Osi atque impii hominea. Ῥή αυτος --J Ex Ps. II. 9. Eandem phrasin habes sit pra XII, s. Victor, qui hic apparet est iudex et rex. αὐτὸς πατεῖ - παντοκράτορος 9 Ex Iec LXIII, 3. 'H ληνὸς significat torculiarii pr.eli lacum, ubi nempe uvae praelo eX primuntur, hebr. Σ,Τ'. saepius Ra, quod reddunt torcular Ex uvie', quaa ealeat hic Cliristus; exprimitur vinum irae Dei, quod gentibus propinatur. Significantur itaque poenae, quae parantur impiis et contumaei hus Christi hostibiis..I6. Κα εχει - κυρίων ) Επι το ῖματιον, super paludamentum suum imperatorium. 'Επὶ τὸν μ ρόν i. e. in capulo ensis, qhii pendebat ad semur. Nomen, quod Christus in hac imagine gerit, ipsi tribuitur ob summam in omnes Reges huiυε terrae potestatem, Eph. I,

tr. Κικι ειθον - Θεοῦ 'Εςωτα ἐν τω ηλιω, stantem in 1Ole, loco editiore, ut ab omnibus conspici posset. Significatur. valde conspicuum inre id, quod hic angelus nuntiat. Poetica autem haec allocutio ad volucressumta est ex Ezech. XXXIX, II. In signum victoriae plenissimae atque certissimae invitantur aves omnes ad devorandas carnea hostium occisorum. Nam post proelium commissum advolare solent aves carni Uorae, OccisDitim cadavera depascentes. Indicatur itaque hac ima in e p., 1 Iiae de hostibus ecclesiae prorsus fore actum. .i9. Κω Lδον - ςρατευματος αυrῶJ Το θνριον esse idololatriam, ostendinrus supra c. XIII, I. sqq. trerum Ioanni seie ostendebat imago, quam l. c. descripserat, sed simul cum poenia de bestia sumendit. O.

785쪽

nominis hostes, et idololatriae fautores uberius describuntur supra c. XIII, 13. sqq.. quem locum conser. 'O μιτ' αὐτῆ φλευδ προφήτης, imago haereticorum et sabsorum doctorum . inta ipsa ecclesia christiana. Perniciosi errores per omnium Seculqrum decursum sparsi sunt, quihus ipsi Christiani a vero Dei cultu sunt abstracti, teste historia ecclesia1liea. Hic autem innuere videtur divinus vale', fore tempus, quo pleris iue erroribus huius generis extirpatis, purior apparitura sit ecclesiae lacies. - vivi eoniecti sunt in stagnum ignis ardens sulphure. Comparationem non diissimilem habes illes. .LXVI, 2 qua continetur descriptio gravissimarum poenarum. Repetitur idem hoc infra XX, to. ubi et diabolus additur. Significat divinus vates, idololatriam et cultum idolorum in Imperio Romano sic extinctum, ut eius non magis quid.

quam appareret, quam rei conibustae, e. g. Sodomorum

et vicinarum urbium. Hoc idem etiam de gravioribus in ipsa ecclesia spartis valere videtur. I. Κ- οι.λοιποὶ Seducti a bestia et salso Propheta. Lenior poena eotum, qui seducti erant alpinis. . Λcei biotenim poena ustulationis per ignem poena gladii.

CAP. XX.

L eserihuntur' ut mihi quidem videtur, laetissima religionis christianae ec regni Messiani in his terris sata, post

idololatriam in plerisque orbis regionibus extirpatam, et errorum graviorum vim fractam ante mundi finem instanalia, quae parva quidem . sed iucundissima pictura more suo repraesentat Ioannes.

786쪽

claυem profundi carceris, Tartari, sensu paululum diverso a significatu vocis αβ ισσου, quem habuimus suprae ix, i. 'st. Tenebat angelus In manust ιν μεγάλην, eo tenam triagnam , quia sontes vinciri dilent, ut in carcerem ducantur, ne elabi possint.

etu αβυσσον ἔκλεισεν ιις Ilanc imaginem Dei te intelligit, qui meminerit. Satanam ex usu loquendi scriptoribus N. T. recepto esse auctorem primarium omniumetrorum , omnis superstitionis et scelorum Inde enaseen tium. Cr. notat ad cap. XiI. huius libri. itaque monstratur laetior Egni Messiani facies, quum Satanas per satis longum tempus privabitue sua vi et potestate sparogendi pernie osos errores , et saeviendi in Christianos. Hoc eni in incalceratione Satanae indieatur. Mille anni bene longum tempotis spatium indicant, nee. proprie sunt intellieendi; nam in pleturis longius et breve temporia spatium non aliter nisi numeris exptimi potest , ut mo-2uimus supra ad cap. xl, a. Millenario autem numero usus est Ioannes . quia is numerus est mysticus apud su. daeos. Tanehuma f. stes. 1. Messsae temporὰ ιunt mille annέ. Multa alia Ioea est Rabbi notum Seriptis inve

787쪽

SCHOLIA

quia aperiret. 'Ινα με πλανῆ σν τα εθνη ἔτι, ne postea homines ad perniciosos errores, superstitionem, scelera alliciat. Qui mille annos proprio sensu intelligunt,

eosque a Constantino M. numerant, ii Videant, quomodo hanc suam sententiam cum ipsa rerum in ecclesia christiana gestarum historia concilient. Nemo nescit, quae superstitio, ignorantia et turpitudo ab eo tempore rem christianam invaserit atque foedaverit. Sed cuinam aetati eorum hominum, qui ante nos vixerunt, haec quae vaticinatur Ioannes, accommodari poterunt ' Nulli, ut opinor. Erit itaque adhue expectandum felix illud aevum , euius iucundissimam saetem hic depingit Ioannes. Sed eave hoc ita intelligas, quati futurum sit tempus, quo ab

omnibus plane erroribus et vitiis libera sutura sit respublica christiana. Maior tantum promittitur religionis christianae puritas, florentior conditio quoad doctrinam et mores. Nec Vana spes est, tandem aliquando ex tenebris lucem emersuram, si boni et veritatis amantes viri ex omnibus seetis vires tuas coniungant, et abieetis figmentis l.urnariis religionem puriorem, prout in Sacris litteris traditur, diligenter commendent. Vide cel. Ierusalemi Re-tIachi. Part. II. p. 743. sqq. et b. Doederiini Prof. Ie-nensis Fragmentα ct Antifragm. Part. II. pag. 238. se ἰq. edit. PIim. μετα --yOSi haec OPOse 'tet illum solui ad breDe tempus. Hoc uberius descri-hitur infra comm. p. seqq. . q. Κω ειθον - αννο ζ Vidi autem thronos, quibus ii 4 identes iudicium exercebant. Hae imagine

digi i as et honor Christianorum deseribitur. ---ἀυταν) Christ a nos puritate vitae et innocentia similes illi si 'priscis veritatis testibus designat l: aec visio . ut

788쪽

ex statim sequentibus apparet. Τῶν Iraetra λκκισμένων, collatorum. Species frequentior posita vice genesis. Frequentissimum enim apud Romanos securis supplicium: ideo magistratus incedebat cum securibue . Sequentia repetita sunt ex cap. XIV, 9. XIII, 16. Describuntur pilhomines, qui non tantum doctrinam Cliristi sparserui t. quam latissime poterant, sed - et abstinuerunt ab omnibus vitiis, quae cum ea doctrina pugnarent. ἔζησαν χίλια Hoc non ita iiitelligendum , quali ipsi illi pilMartyres, qui olim pro Christi religione supplicia sustinuerant, essent revicturi, et regnaturi cum Chri Ilo. S ea figurate et in imagine quadam exprimitur florens conditio reipublicae christianae, quae tanta erit, ac si piisci Marotyres e lepuleris revocati, hisce in terris tranquille iterunviverent. Cum ChriSto regnare significat madnam sed citatem in regno Christi in his tertis. Et intelligendum hod

est de Eeclesia ipsa, non de singulis eius membtis. Itaque ho a vult Ioannea , ecclesiam, quae diu vitiata et corarupta er i in suis membria, ita sore comparatam , 'litast excitata fuerit e mortuis, ac denuo revixerit.

ν an de quibus supra XIX, 2 i. Ma Ii et impii ἔψἔζησαν, non recuperarunt vires nocendi, similes erant mortuis. Significatur, ecclesiam per id spatium temporig1iberam fore ab hominibus tranquillitatem turbantibus, et suis perniciosis erroribus Christianorum innocentiam corarumpentibus. αυτ Quid sit te. surrectio prἱmα , ex hae tenus dieiis satis elare patε . Intelligitur ne mi e status ecelesiae tranquillus talx. CL annotata ad Rom. x1, is,

789쪽

' 6. Μακα ιρο - τη πρώτη a Beatuq et omni veneratione dignus, qui particem fuerit huiua felicitatis.' Ατιο ο, inviolabilis, expers calamitaris, vel honore dignus, venerandus, quo sensu Delis saepe vocatur ἄτιο Prima resurrectio bio sumitur eodem sensu, quo modo V. s. habuimus. De resurrectione corporum particulari,' universalem praeeedente minime est sermo. ἐπὶ τουτων ἐξουσίαν i. e. morti aeternae non addicentur. Vide notata supra ad II: Ii. ἔσοντα - Libertatibus et honore sacerdotum fruentur. . Ubique in terris publiee honorabuntur ut reges.

et felicem ecclesiae statum excipient tempora alia , qui- hus Satanas quasi vires inas resumet, novosque errores' et superstitiones sparget. vocat , qued ameἄβυσσον. -

σαρος τέσσαρσι γωνία ς τῆς γῆς, gentes in quatuor extremis mundi partibus. Nomina Gog et Magog desumta sunt ex Eaech. XXXVIII. XXXIX. Frustra quae ritur, quaenam gentes in lioe Apocalyseos loco intelli. gantur ; Ioannes enim utitur nominibus ex Egechiele alb. isque locis V. T. notis, ad designandas gentes in ultimis orbis regionibus habitantes. Iudaei etiam simile quid iatraditione habent: statuunt enim magno eonsensu, Gogum et Magogum a Messia debellatum iri: per eos autem intelligunt omnes in liniversum Dei hostes, aut XXX, nationes mundi, aut Romanos aist Turcas. Targum Hie. roasi. in Levit. XXVI, 44. regnum Edom et dies G ι

opponuntur. In Num. XI, 27. Eldvi et Medad, ambo

790쪽

IN Apo L SIN IOANNIS. C. XX. 755

isti prophetarunt simul, et dixerunt: in fine extrenai a-tis dierum, Gog et Magog et exercitus eorum ascendent. Hierosolyma , et per manus Regis Messiae ipsi cadent, et UII. annos dierum ardebunt filii Israelis ex armis eorum.. Sanhedrin s. 94. I. Quaesivit Deus S. B. facere EZe-ehiam Messiam, et Senaberibum Gog et Magog. Plura habet Neistentus. συναγαγεῖν - Θαλάσσειὰ 'Κις πόλεμον, nempe contra pios Dei et Christi cultores. Cf. a Petr. III, 3. . a Thess. II, 8. Exercitus autem eorum dicuntur fore Eicut arena maris, i. e. ingentes; namq iodingentis numeri est, comparatur arenae, ut Gen. XXII, II.

XXXII, i 3. .

teritum pro futuro, sed quasi praeienti. 'Η παρεμβο- τῶν αγίων ca1tra Sanctorum. Intellige eeeleliam Christi in his terris; quae statim vocatur urbs dilecta , facta allusione ad Hierosolymorum urbem. sedem olim Sacrorum et cultus divini. Hane Dei e .clesiam hostilibus armis aggredientur impii illi religionis et pietatis adversa rii. κατ η - κατέφαγεν αυrους )'Sumtum ex Ezech. XXXVIII, 22. XXXIX. 6. Significatur improvisum auxilium , quod laturus est Deus Suis. Quum iam actum visum fuerit de verae religionis pila cultoribus, Deus mirabili modo coelitus qu1si hostes pessumdabit, et Pio tue

bitur.

Io. Κ- ο διάβολορ - 'φευδοπροφηr e ) 'o πλανῶν ἀυτῶς, qui illos veritatis et religionis hostes contra Christianos ineitaverat. 'Εβλη Θν ἐις τήν λήμνην τοῦ πυρος καὶ coniicietur in 4tagnum ignis et - 4u huris. . Praeteritum pro suturo. Non iam vinculis Bbb 3 . ccer