장음표시 사용
411쪽
nim quipo pure ) ideo imitationem dicimus. Hoc tamen constat, quod initio proposuismilitudine quadam vim
tutis i l ι laudari, cummi re vera longisi me ab ea remata. Sed de laude, quanquam non nostri negotij nunc ea sit, hae velut in transcursu non inutile uerit atri risse. Late patet senim laus inomnium ciuilium i aestionum ratio prope ex eo fonte descendit In iudici' enim,Ju:d aequum,iuid inlisuis D in consilijs quid expediat, aut noceat, quae cun Ela utilitatis honectat ν usue metimsr. auis aurem no videat hae omnia cum lau atione esse coniuncta sed tamen laudatio ex dicentis destinatione in aliud transit nomen. Laudationem Pero tunc propriesignamin hoc nomine,cum laudamus rem nullum auum in mum,nisi ut laudemus. In hoc itaque orationis genere, quoniam praecipue voluptatem admiratione --quesectamur audientium,'uae non contingit nisi magnis quibusa recensendis,quae per pecum fide etiam periculo petii-tur, aut minoribus in eum modum exto edis, ut magna videat tur sic ergo nonnunquam instituitur distositio,ve argumentationibus aliasuper aliam incresientibus velut gradi. bus quibusdam augeatur oratio. aualis ea apud Ciceronem iam dementiae Caesaris, M. Marcellum restituentis. Et
ad auirites item laus beneficij Pop. 3 o. quo jse est ab exi
lio reductus. atrae quomodosiant, perius diximus.' i in earum rerum laudibus recensendis, quarum i amis. scit magnitudo. ut in Pompei, laudatione pro lege Manda,in vituperatione M. Antons L. Pigonis,caeterorum ,nihil est necessi seruare hac extruendarum argumentationum legem.
Sed aut dis 'artimus bona persua genera, sic, ut de fortunae bonis,de corporis tu de virtutibus dicamus ,singulas1, simit terprosequimur, ut iMcqui fecit ad unaquaiue virtutum
412쪽
pretiueus,id ad eam redigam. aut , tam totam, ut natus,
ut educatus est, ut Iesiit,per temporum ordinem digeriamus. aut isi nobis distributionem quadam essuimus, quod pro lege Manilia in laudando Pompeio Cicero fecit. auod fuit quidem faciendum sibi,quoniam pura laus non fuit eo loco propositased in suasionem vertebatur laudatis,nee Pompeium bonum vii si tun'robare voluit sed utilissimum imperatorem, in quo dixit quatuor illa es oportere ,scientiam rei militaris, uirtute,aut horιtatem felicitatem. Autsi multa sint argumenta laudis,quoru magna alia,alia leuiora sint,ne vellem ora in unum congesta locu exilitate sua vim orationis infringant, vel eam maiore Fupra modum tollant, ordine, que arbitrarisisupra vocavimus,lequimur. Itaque ut maio- um robore, leuiorumfulciatur debilitas: ru sus tenuitate leuiorum,impetus maiorum temperetur,mfeminea,tu
murique incredibilia probabilibus, stendida obscuris, insignia
ignotis,propria cum bis quae sunt aliorum communia ut haemissura,concinnatio 'sae iam,m .eisabilitas accedat oratio
nt.' In his vero generibus, quae sidem Iolam quaerunt dei talionum on
quoque est ante omnia accomodanda distositio, id est, quem- Iz π
admodum de quaestionibus diximus,si sint argumentatione, quae nonsulum prodes causae psint ed ex quarum asseuera mo. tione reliquis argumentationibus aliqua parte veniat fides, ut eas aliis praeponamus. Sic Cicero pro Milone in ea quaestione cuius saepe iam meminimM, qua distulat an psit , ius ab altero occidi iure.primum opponit aduersariis Adm- ratium,qui sororem occidit, ab olutusque est Po. sentetia. In quo velut nasientis rei Romanα exemplo, legerisue, mi stimonium ex fibulis quaesitu,innixasunt. Similiter auintitianas in Mathematico,cum probare vult,mathemaricu dia ,
413쪽
RODO L. AGRI C. DE INUENT.xisse verum, pomitam probauit deribus regi res humanas, eorum vim posse ab hominibus comprehedierimum argumentum ponit eseam mathematici constantiam in restodendo, qui cum ea, quibus merito credere cousilens eum pater non debuerit,tamen nihil texerit, sed omnia sine dissimum latione protulerit, pendet utique praecipue quae Itonis ictius des ex mathematico . auema acti in futurorum omnisi praedis fione,nulla re magis credimus, quam eius Icientia *deque , cuipraedicit. Recte ergo hoc argumentum tauquam firmamentum primum fecit.Praeter haecsinonsit haec in a gumentis ordinis causa,tamen proxima ratio erit, ut aliquid quod apud audientium animos multii habitura sit viriu, hoe primum locemus deinde debiliora in medium recipiamus postremum faciamus id quod arctifime auditorem teneat quoniam eoru,utproxima,sic est efficacisima memoria. Quintilianus itaque in Milite Matriano in prima quaectione,qua ferit,an licuerit eum qui vim inferret occidere, primam confessionem caus aduersario extorsi Non inqui, o me hercu- lepossem tenere, quo minus in accuseatore dolor meus prorsi
pat. Euid dici, in tribunus esses, hocscisses 'similes, hoe tulisses' Nihilsere potuit escarius dici pro cau1sa ruam quo
vel imprudentissimus etiam aduersarias cogeretur secundum reum pronuntiare. In fine vero quaestionis iaposisit, quod quamuis non ad firmitam e caiis, tame quod maius est, apud iudicis animum, potetissimum esse debuit. Itaque cum inuasisset luxuria nobilitatis qua maxime debat seueritate virtutibu spremere C. Mainius e biecit infine, Di,pr feen magnitudinem tua curat imperator ac dirigunt, qui tibi uper caeteras laudes attulerunt tam honestae sentetiae occata, . '' sionem. auod miles fortiter fecit,si ab Avis, tuum exemplu
414쪽
debet oratro, quemadmodum inter argumentationes eaqι ae assi cius edi capacissima, sic in is assediu quod poteu,
tisimum , recte ponetur po tremum . Cum enimsu aston te
citis me arsant lachWymae, turpe edi eas dicenti store*eari. Vuod ut lachrymis sic in omni assectu necesse es euenire: quoties is qui dicit, propositis efficarioribus m acrius iuanimum penetrantibus, ad leuiora deinde velut destituta omnibu3 oratione destistit.
Qua ἐπιδ κῆικα Graeci, Cicero dem sistrativa vocavit. Tria quemadmodum&Ω-pra attigimus, causarum sunt genera, de strativum, deliberativum, iudiciale. Demo. strativum ψocat, quod in laudando vituperando versatur. Deliberativum, quod in suadendo, aut dissuadendo, hortandridebortaudoueco sistit. Iudiciale,quo aecusam aut ensendimus, petimu . aut abnuimus. Ergo quod ad hunc attinet locum, id quod Latini, Ciceronem in Rhetoricis secuti, vocant genus demonstrativum , Graecis επι - δἄklικον d icitur. De quo hsic in modia Quintilian lib. I. Est igitur, inquit, ut dixi, vnsigens, quo laus de vituperatio cotinetur sed est appellatum a meliore parte laudativa. Idem alii demonstratiuum vocant. V trunque nomen ex Graeco creditur fluxi me, nam di de ἐπιδει ικον dicunt.Sed mihi ἐπιδεικJμον no tam demsistrationis vim habete, quam ostentationis V detur, & multum ab illo encomiastico disserre. Nam ut continet laudativum in se genus,ira no intra hoc solum consistit. An quisquam negauerit. panegyricos ἐπιδεικJινους esse'Atqui formam suadendi habent, & plerunq; de utilitatibus Graeciae loquuntur. Vt causarum genera tria sint, sed ea tum in negotiis, talia ostentatione posita. Nisi sorte non ex c; rico mutuam es denion strativum vocant: verum id s equuntur, quod laus ti vituperatio quale sit quicque demonstrant. Et panegyricorum plerique. )-l udem, festum, mercarum, conuentum signifieat. HincMγοι πανάγυρικοι, hoe est Orationes,quae in laudem cuiuspiam, aut alioqui in eonuentu populi, non tam utilitatis, quam drinulcedarum aurium voluptatisque gratia apud Graecoet dici solebant. Etiamsi non unqua vi iam ex Quintiliano ostendimus disiuidendi habebant sormam.& de utilitatib' Greciae loquebatur, id quod nee Rodolphus dissimulat.Tum quod alacritate ad periclita fide aduersus veteres dominos. De hie equorum laude & amore aduersam dominos multa legere est apud Pliniu li. 8.e pit ex Neepsit aci ut Ouidius. vi Statius. Ouidius secudo lib. elegiarum deplorat, ut ae laudat psit acum mortuum. Idem facit Statius ad Meliorem lib. r. sylvarum simul ae laudat pittacum mortuum. Idem iacit Statius ad Meliorem lib. r. sylvarum. Vt in Pompeii laudatione pro lege Manilia.) Manilius tribunus plebis legem rost rat,qua Cn. Pompeio decerneretur bellum Mithridati . Ea legem dissuasere summi viri ac principes ciuitatis Catulus ac Hortensius, suasit Cicero: δc quidem ita siuasit ribonam totius orationis parte destinarat recensendis laudibus Pompei),euius laudationi, mentionem hic iacit Rodolplius. In vituperatione M. Antonii. In quem plenis, quod aiunt, velis inuehitur Cicero pbilippica secunda. Et . L. Pisonu . die est ille L. Piso, qui cum Gabinio cosul erat id tempori , quo in exilium actus est Cicero. Qui talostea senatus aut horitate, ac populi iussu, esset restitutus in patria. oratione habuit inenatu de prouinciis Cosularibus. idque ea ratione effecit, ut ambo COSS. Piib inquati Gabiuus i prouinciis reuocarentur. Quare vehementer offensusPiso de insectatione Ciceronis quest' est in senatu, gsauiterque in illum inuectus, maxime s ei a Caesaris seueritat, qui tura Gallias obtinebat. Ergo huic rcspos rus Cicero, ita eum retaliae
ordo argu mentationum in mouendis
415쪽
ut grauissima ei in senatu ebiiciat cran in a,Caeniq; euir genere vituperationis proscindat. Atque haec est vituperatio illa Pisonis, cuius mi ntinis hoc loco Agricola. in eis. vero generibus.quae fidum sol-m quirunt. Quori na hic est finis.ut vera credatur en. . se quae dicsitur .ut estgcnus delibera tuum di iudiciale. Opponit aduersarius M. H ratium. H ic qua arte amisis duobus fratribus, os illo, Curiatios, deinde du sorore ipse suam occiderit,narrat T Liuius libro primo ab urbe codna. Legesque.) Duode-eim videlicet tabulari m:quae lut em nocturnum quoquo modo, diurnii aut est se telo defendisset.impune sinebant inteisci. Et testimonio ex fabulis quae suum J Ait enim. Orestis Dbu' ho sine causa fictis sabulis doctissimos homines memoriae prodidisse, eum Orestem. i qui patris sui Agamennonis ulciscendi causa. matrem Clytemnestram necauisset, v riatis hominum sentcntus, lipientis,imae oeae Palladis semetia liberatum.Praeter haecisi non haec sit in argumctis ordinis causa. Hoc ipsum Fabius libr. s. capite de usu argumentorum, se Cicero item non uno in loco docet, nempe firmissima argumentata principio & fine locada esse, debiliora velut in medium agmen recipie da. Cum enim . sua sponte arestant lachrimae, Sic Quintilianus libr. 6. Nunquam tamen debet loga esse nil seratio,nec sine causa dictum est, nihil facilius quam lachrymas inarescere. Nicum etia veros dolores mitiget tempus, itius evanescat necesseeli illa,quam dicendo effinximus, imago in qua si mora trur, saligatur lachrymis auditor, Se requiescit. Se ab illo quem coeperat impetu, ad ratione redit. No patiamur igitur frigescere hoc opus,& assectum cum ad lum nisi perduxerimus relinquamus. neque speremus fore,ut aliena quisqua diu ploret. Et in partitionib'Cicero, ito enim tuquit exarcscit lachryma, , a praesertim in alienis malis. Tametsi naturalis quidιm partium argumentationis erdo is si, ut propositiones
'ν, ita D rtes argumentationum quam cupiant distositionem, gumentatio- non certis vita compraehendere praeceptu. duae sint
autem partes argumentationis, proximo libro satis multis Lib. .c p.r executi sumus. Et naturalis quidem ordo est earum, ut
praecedant propositiones , deinde sequatur id, quod ex eis emitur. In ratiocinatione quoque, prima sit maior propositio, proxima sit minor, postrema conclusio . Sic in insidiisne, priores sunt flectes aut partes, quam genus aut totum , quod colligitur ex eis . Velle tamen hane legem
'squequaque curritare, selidae prorsus e i m friuolae cuiusdam nemo an curae dicam an cauisiationis, certe infantiae Ofastidij. Infantiae quidem, quod nihilpoteri aut mi-
416쪽
DIALECT. LIB. III. is, cania velut puerum a magistro HElata ad unam certam lege
forma niue dicere. Fastidi, quoque,quia necesse est qui eos,
qui aures nussa unquam varietate delicatissimam nostripar item tentant reficere. Varietas enim, sicut rerum omnium,si orationispraecipue leuat taedium.sultarum adeo rerum nobis gratia,non exsim vel ex meliorum etiam satietate v nit. Iam etiampleraequessul argumetationes, quarum tota vis aut duabus propositionibus citra conclusionem explicatur , aut altera propositionum' pro tota ponitur ratiocinatione. uuae quasi vi,sso loco demonarauimus. Feras tamen Lib. p utcunque leuioribus in rebus hanc ludicram verborum iaculationem,in quibus solum os instruitur, inanes inter disp. tandum circulorum clamores petuntur. Sin in eis rebus,quae non ideo tantum dissitur, ut dicatur ,sed ut animos nostros sebintrent m emendent, quaeque vitiis eradendis ex intimis mentium notarum ibus adhibentur,id est, quae moralis
philosephirae vocamus, si hac leuitate intra primissu lunt
aures,inania profecto, inania latum irritas verba fundent. Maioribus ergo viribus instru ta orationem, plenioribus ferri ea velis oportet. querietaό enim est ab eis quae placent, quaeque multo temporeprobauit animus, i sibi ut ita dicam est auferendus. Nec tam docendus, visitat meliorae Hri Ierint quam cogendus,ut velit. A quascultate, quantsi absit contra facta ista m stinosa alumentandi ratio, non est certiore pi/ςςx,nisi
signo colligere,qua quoa eaposteaquam philosephorumscho- piis tuti
las ingressa est, moralis ista, quam vere philophiam dicimise Olis prorsus ensis. Veterum certe neminem ni ricorum horridisiimum quemquesic disseruisse inuenias, nec id ubique tame. Et si quis paulo laetior uis ingenis,huius etia a victus est dignitate,Φstlendidius aliquid dicere co
417쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.cupivit. Aristoteles certe, Plato, quorsi interea in philosephia paribus laudibus eloquetia eruditioque celebratur,raris eputauerunt utendum sibi nudis illis expresiis ratis nationibus,quod ex libris eorum facilipers ectu es. δε no
strisculi philosephis si, quaeritur est arguitur primo oese
cundo, in notandum quarto aut quinto, edicosequentia tenet in baroco, reliquas id genim ineptias demas, desitu-Quibuisso tos prorsus m nihil quod dicant habituros videbis, me haeeuises νου, dico, quod ea pVtem esse contemnenda. Di ci enim ista u.όit, incipientibus inscholis,m quide exactissima cura velim,
exerceri quoque,sed adeo,ut intrasicholam maneant. Ag uiorum vero rerum tractatu, doctiorumque viroriι dissutatione. ante omnia, cum posteritati erudiendae res literis mandantur, crediderim maxime hanc leuem ineptamque diceri νιε's lite tibia serupulositatem remotam esse debere. Nunc autem cum sint
τά . iis omnia in leuissim s etia digesta quaestiones, cuilibὸt quaesioni, velut alutus lege quadi argumetationu notari-rum debeatur numerus,implentur ingentia volumina librorum, totis paginis dictitur,quae singulis interdum versibus poterant absolui.Equidem argumentationem in oratione co-trouersa censeo necessariam esse, tanquam neruossine quibus
ea seu stere non psit. Sed quemadmodum deforme no modosit corpus Id nec1peciem quidem habeat corporis, in quo fili sint omnis carne nudati nerui , sic nec orationis autfacie aut nome iure habebunt horridae istae una perpetuas ecie
compositae argumentationes . Apud Graecos quidem in prouerbi uis, ut diceret,egregia de lente, quoties minor res maiorem in modum tolliretur. auanto nunc rectius hi notabuntur, cum puerilibus etiam nugis diuinapertractent Vertendount igitur formae argumentationum, partes earu
418쪽
varia colticatione dispone dae. Nec tame adeo vitidus ordo
refctus,ut credamus non interdum ratiocinatione totam pro
fereda quod auintilianus fecit in ea declamatione, quae inseribitur Ignominiosus cotra tres rogationes, Ergo inquit si ignominisum vult esse eum, qui ter contradixerit nec tenuerit, hic contradixit ter nec tenuit, quomodo non sit ignominiosus,inuenireprofecitὸ no poterit. Sic Cicero cum multis in loco, tu pro M. Caelio. Siqua no nupta mulier inquit domum patefaceret omniu cupiditati. reliqua multa, quae subiicit in ea utentia,quorsi omniu haec vises N mo poterit dici adulter,quicii muliere omniu cupiditati exposita coise consueuit. Hoc apertu est maiore propositionem esse ratiocinationis. α dere deinde debebat minore.Clodia autem talis mulier est, Mariauit id dicendifigura, in eius lo- eum interrogat eam fateaturne tale esse se an neget. Poa ad utrans partem cocludit,si neges tale esse,ne debere quidem videri a M. Caelio petulatius quicquam cum eastilum fateatur, non id videri expraecedentiun propositionum probatione adulterium. At in eadem oratione paulo ante couer-tisprorsus totum ratiocinationis ordinem Cicero, primamque conclusione ponit: In M. Caelio nulla luxuries reperitur, nussisumptus, nullum aes alienum, nulla couiuiorum m&srorum libido,quaes sequuntur. Hoc est enim,quod probandum est. Deinde cumhubdite Audistis antea cum accusearet: minore propositionem facis,quae es,Caeliumsumma eloque-tiae studiorumque cura teneri. Postremo maiorem addite atquesicitote iudices, eas cupiditates quae obiiciuntur Caelis,atque haec studia de quibus distulo, non facile in eodem homine esse posse. Visit ratiocinatio: Non possunt in eo in quassummu sudiorum amor esse,qprauae cupiditates : in
419쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENTCaelio est ummumstudiorum amor, nonpossunt o P in eo fiseprauae cupiditates. Interim proponitur alma expropositionibus tantum . Vel maior, ut auintilianus in Math matico Ei inquit) tantum debet mors negari, de quo non hocparri genus , vise ipse potius occidat. Hanc o-
positionem probate Deinde quod assiumpturus, hoc vid
licet quod ex eis conclusurus: ego vero talis non sim, non em
go debet mihi mors negari: ea velut in propositione. ista satis inresse Iapraetermisit. Into im proponitur minor, Pt in e
dem declamatione: uuid quod minuturii dixit parricidam Ratiocinatio quidem talis sit oportet, Quisquis praedidius parricida e i , debet mori: ego praedi iussum parricida: d beo ergo mori. Eni ergo quod proponitur minor propositio: quo equitur. Hi confirmatio maioris, debere mori eum quisquis parricida praedicitus est. Quod quanquam posset uniuem saliter pronuntiari, orator singulariter tanquam de hoc uno pronuntiat. βuoniam seipriore libro dixi uniuersales
Lih p propositio; res remotiores esse , minus arcite premere rem praesentem videntur.
Qui aures nulla unquam varietate,delicatissimam nostri pariem , tentEt reseere. Quis enim inquit ille,est auribus usqueadeo patietibus,vti vel paulisper serat orati Varietas qua nem ubique sui similem Tatam ubique vim habet varietas, ut nihil omnino tam nitia placetat auri- dum sit, quod no squalere videatur citra huiuscommendationem.Gaudet ipsa natura v .. vel in primis varietate,quae in tam immensa rerum turba nihil usquam reliquit, quod non admirabili quoda varietati, artificio depinxerit. Et sicut oculi diuersarum aspectu rerum magis detinetur,ita semper animus circumspectat, in quod se velut nouu inteis dat.Cui si cuncta sui similia occurrat undique. taedio protinus auertitur. Et Quintilianus, Ars Porro,inquit, variandi,cum gratia praebet ac renouat aures, tum dicente ipsum laboris mutatione reficit:vt standi,ambula di, sedendi, iacendi vices sunt,nihilneoru pati unum diu possumus. In quibus solum os in struitur. In quibus id agitur so Ium, ut dicedi usum paremus. Et inanes inter disputandum circuloru clamores petuntur. Nbi hoe unum quaeritur, ut quinos disputates undequaque circunstant . ii nobis applaudit.& plaeere sibi ea quae dicuntur a nobis, plausu ipso ae clamore testEtur. Et ipse sibi, ut ita dicam.est auseredus. ita, inquit, afficiendus animus est, ut no is sibi ense Uideatur qui adhue fuit, Utique probet ea quae auertitu est hactenus, et a uersetur.
quae Lucusque probauit. Egregia dolente. Eundem propemodum sensuin habet cumeo,quoa legitur apud Gellium το ἐν μύρον,in lente unguentum.
420쪽
PU ut ista extendi, multiplexque hortiforma proferri ex
authoribus.Sed longum id se nisi alioqui multa cura quis legendis,explicaris, erh icicndy criptoribus ista cognoueris,stustra docebitur. Na neque dici omniapossunt, ex ebrii quae diximus coPatione facile quis reliqua cognostet. Il- Cautio obseelud tamen adiecisse velim, quod si qua sit propossitio, vel ali- tacitati quidpropositionissimile,in quo maius quae bonis mometum 'ipsitu, recit si me aliqua lo antelui id aggredimur quod
eo cosscire volemus, in antecessum apud auditores es depone dum, taquam aliud agamus explicandum. Mimu enim Ius ectu tunc eris,csi quare dicatur no apparebi credeturque facilius, ecuros animos bl i subibit. Sicut minus timetur arma, quorsi non intelligitur usus. Inde cupossiderit metem parati mel fidem tunc quoque perferet, cu utenda eris eo. Fauet enim quisit persuasionissae,nemos velsibi ipse libeter errore Fum fatetur. Credimu multa,uo quia vera via deatur, ed quia credimus. Huiusmodi est apud Cicerone illa expositionis matris Cluetj inuidia. quae quaqua praecipue Vens j crimini defenderi coueniat tameAcum istud dfende dum erat,primu poneretur,poterat iam dubia sicut crime videri. Huc pertinet altius repetitae narrationii praeparationes. Et in altercationibus quide praecipuus es obseruationis i timbus. Ideossi qua δεια, quae plus sint astatura coFrmEdae intentioni nostrae, non sunt utiqueprotinus cu eo confiri eda. Tergiversabitur enim me pugia qu et aduersarius,inuit spe in laqueum quem prostexerit dabit. Ergo dimouendasunt haec ab eo quod essicere volumus altius repeteri, multitudinesimilium propositionum, quas sibi periculo daturus sit aduersarius,obruenda. auae cuiusmodisint, ex CPlatonis Eb