장음표시 사용
21쪽
xr. Infausta medenssi theoremata in eladem mortalium a diabolo inventa. I 3. Argumentum eontra , a capsis desumptum. I . Flavam ἐν etiam bilem non hostirari in Splene. O. Folliculo festis. Is . contra frologos circulum febrilem in astra deferentes. I 6. Similitudines in Seholis praelecta, non quadrant. II. liquot ar umenta contra doctrinam Scholarum. Ig. ueratum Fernelii. I s. Paraces temeriatvi ἐν ineonstantia. 2o. Hominem non esse Mieroeianum , si Sacris obtemperandum. 2I. Paracei dereptus.
CTatorum circuituum causas Scholae aiunt; quod I sellieet tantidem pituitae generetur in dies, quantum bilis alterna die,& quantum atrae, triduo. Gratulor linguae nostrati, quae hisce nominibus ab Eliellenismo desumptis, lubens carere voluit. At non sic causiam effectricem docent Scholae, sed tantum causam remotam,quam sine qua non, vocant.
Itaque indignor merito, quod Scholae quintum humorem pro quintana non finxerint, nec dimidiatum , & sequi alterum pro Heptata, & Hemitri-teis. Duplatam item bilem neglexisse,pro Tertiana duplici, nec meminisse duplatae bilis atrae, pro duplici Quartana: Non invenisse humorem erraticum, ac incertum , pro febri erratica: vel humores continuos, & incessanter surrogatos, pro contianuis, singulo , alterno, vel terno die exasperantibus. Ac tandem humorem pigrum, pro febri lenta. Saltem debebant exposuisse si putrescens sen- 3guis mutetur in bilem, quare convertatur totus in PuS. Cur cruor purolentus in tabe, non efficiat causam, & expectorationes flavae non pariant Tertianam: sed febrim hecticam, idque mox a cibo. Quapropter humorum quaternarius, pro tanto febriu, aliorumque morborum catalogo , adhuc in dies aucto, nemini non suspectus esse debet. Quantum Vero ad sedem humorum putridorum febrilium attinet, tam stupidus aeque in hoc Galenus est, qu bd suum errorem patefacere me puduisset, nisi
22쪽
Scholae in mortalium perniciem eundem mor dicus tuerentur adhuc hodie , respectum ab antiquitate potiorem venerantes, quam a Veritate; quasi fontes Sapientiae in Galeno exhausti essent Qui ut stati tremoris in febribus, causas reperiret, non nisi fabulas aniles scripsit : quarum quoties recordor, admiror ingenue, quod tot ingenia, iam inde a diebus Galeni, illis potuerint subscribere. In quo sane magnam stupeo ingeniorum ignaviam indagandi : assentientium falsis principiis, ne ius disputandi erga negantes , praeripiatur illis. Non itaque amplius Galenum , sed Scholas 6 alloquar. Vtinam ergo mihi exponant, quo ductore, modo, viaque, humor putridus, singulis accessibus, veniat ab ossicinis humorum , ad venarum eXtrema, quae terminantur in habitum corporis , sive in carnem & pellem Z Nam si erat putridus, antequam ad venarum exiles, & ultimas extremitates veniret , cur unicus nimirum bilis vel pituita) a tribus separatur sociis, ut putrescat exul, longe da suis laribus Z Quisve ille tam ineptus Separator, qui innocuum humorem, a suo cornposito avellit, ad tam ab lardos fines Z Cur ergo perstite eodem separatore in vitam, febris eadem non perseverat in vitam Z Quis paedagogus hunc
Separatorem admonet sui erroris , ut resipiscat tempestive 8 Saltem si venarum extrema , non putridum illum humorem, corrumpunt; ipsae vena: erunt migis putridae, adeoque Gaiagrena labora bunt inexcusabili. Sin autem in ipsis venarum extremis, subsit causa ad se vocans humorem insontem, ut eundem penes se putrefaciat. At majori compendio, istud exequeretur in cruore sibi propinquo, in quem jus potius habet, &unde, ipsi tam est liberum separare bilem aut pituitam, quam Uem alias est vernaculum pharmaco lutivo. Denique
23쪽
Denique si lubet e propinquo cruore, parasse humorem putridum , frustra quantitatem congruam bilis expectabit toto biduo. At si humor iste putruerit , priusquam ad venarum extrema attingeret : tum contradicunt sibi Scholae, eritque sedes Intermittentium, non in habitu corporis: sed in primis humorum officinis. Denique si e venis, totus unica accessionis vice putridus humor diaspergatur in habitum corporis, usque in sui consti mptionem : saltem cur ille Separator, aut propulsior cum nil moveatur a seipso quod non sit vitale ) minus erit generosius in visceribus, quam qui in venarum extremis locatur Z Tandem , quo delirii fine, haec humoris putridi, erit transmigratio a Mesenterio per Hepar , & Cor, usque ad extrema venarum 8 Res periculi plena; metuendumque quin mox totum sanguinem frequenti transitu inquinet sua putredine, ac tabo lethali. Etenim vel decumanum esto Galeni mendacium: vel natura humana sponte propriam meditatur ruinam. Caditque hoc modo revulsionis necessitas, per venae sectionem ostentata. Siquidem spontanea Intermittentium vi, statis holis, a nido generationis, humor putridus revellitur, imo sponte profluit , usque ad extrema venarum : nisi forte periculosa censeatur ista revulsio quae tota per Cor , trans venam cavam fieri debet, tam in Intermittentibus, quam per venae sectiones. Deinde vel tota materia febrilis per singulos accessus, trahitur e nido nativitatis, vel non tota. Si tota, non erit causa reditus : si non tota exhauritur.
Quare novus humor , qui ad singulos futuros accessus putrescit, non magis febrilem acces sum movebit sui putrefactione , quam sui ex
pulsione Z Siquidem major labor dc dolor dum pus fit quam facto pure. Cur isto casu,
24쪽
sedes febrium hon erit potius in loco putrefactionis, quam in locis per quae transit dum expellitur Cur, inquam, redeunte appetitu , absente siti, ac vigiliis sputa diebus quietis Intermittentium) putreseet bilis, vel pituita in visceribus 8 Ejusque putrefactio , non turbat oeconomiam officinarum humoralium3 Quare atra bilis, quae fieret die Lunt, biduo putrescet in maturam putredinem, dc quae sequenti die fieret, unico tantum die putret, quantum prior,' binis putruit diebus 3 si iunctum utraque die Mercurii accessum Quartanae faciat λ Qv re quae fit die Lunae, situm non movet paroxysimum die Mercurii, dc quae fit die Martis, similiter sivum tumultum non excitat die Jovis 3 ac consequenter si qua facta est die Mercurii, ace essum formet die
Veneris' Attolluntur Medentum humeri, inarcantur supercilia, & incusantur proprietates occuIrae. dum per creditas, ac siippositas insanias respondere coguntur ad sensi nota. Cur tandem in rigoribus Tertianae, volunt esse fel id quod sub initiis evomitur, & naturam isthac vergere aiunt, si ductus naturae, eodem intervallo, ex opposito, a centro procedat ad extrema venarum 3 quoniam natura non movet unico instanti duos motus oppositos, intro & extra, praecipue causa unius excrementi, quod fel putatur. Cur ista vomitio, non tantundem demit de atrocitate accessus, quantum est copiosa illius excrementi expulsio , quod putant ipsam Tertianae materiam 8 Si autem in Territiana supersit bilis residua ab accessu, in suis officinis, cur potius putrefacit bilem novam , quam sibi radicaliter annexos humores Z quomodo vomitus amarus, sitis, &tam grandia laesionum indicia, infestant stomachum, dum pleraque mali saburra, ad extrema venarum transmigraverit , ut rigores concutiat. At qui Cauterii notas gerunt, cernunt
25쪽
CAPUT III. 27 biduo a febribus, parca, aut nulla emungi excrementa: quae certe multa essent, si advenarum extrema , & corporis habitum, tot febriles serdes per accessus singulos laberentur. Scholae gestiunt rigoris causas tam lepide fictas, & stolide creditas. Sed cur Galenus magis attendit humoris quantitatem , quam promptam ejusdem obedientiam 3 Nonne bilis ob calorem , & fluxum, licet paucior, sequacior esset ad putrefactivi clientelam, quam erat alioqui pituitat Sed cur bili non movet accelsum quotidie, si minor medietas ejus, sussiciat pro Tertiana ὶ dum scilicet major medietas eius per vomitum rejiciturὶ Denique dixisse debuisset, quot unciae requirerentur putridi humoris, pro singuloaecessu. An sex λ vel septem Z Equidem saepe , du- plum ejus reiicitur per vomitum, sub initium Tertianae , di paroxysmus est nihilo minor. Ergo si septem adhuc unciae, ad ora venarum profectae sint, di duodecim, per vomitum excretae, sint unciae 19. requisitae ergo, pro Tertiana. Cujus si dimi-gdium acceperis nempe S. bilis flavae quotidie, reperconsequens, duplum pituitae, erunt ejus unciae II. & ad minimum 4. unciae bilis atrae quotidie:& ad minimum tantumdem sanguinis quotidie, quantum pituitae: id est unciae x . quae simul juncta, conficientur quotidie unciae 46. in febriente etiam abstemio , his fabellis qui volet, fidem det,&ex his fistulis, Musicus concentum faciat, qui potest. Concludo saltem ex suppositis Scholarum o somniis. Nullatenus deberi venae sectionem, ut neque laxativum febrientibus, si humorum in ipso
nascatur tantundem, clim tantundem consumatur in febrienti abstemio, quia deficiente appetitu, digestione, & cibo, attamen necesse est, hoc po dus compensari ex massa cruoris. Ergo non est instituenda inanitio in febrienti abstemio per biduum.
26쪽
Ioduum. At quaeso, unde scivit Galenus, tantundem bilis flavae, alterno die fieri, quantum pituitae in dies,& atrae triduo .Praesertim qui nunquam cadaver 11 humanum inspexisse probatur Io 6. locis, ab Andrea Vesalio Bruxellense, & Anatomicorum principeὶ Nam si Galenus hoc scribat absque probatione, saltem Scholae suo delirio subscribere non tenebantur. Sin autem hoc didicit ab ipsis edoctus f bribus. Non poterat utique hoc idem in effectum, simul & in causam unius rei referre. Absurda namque atque stolidam principii petitionem continere nC-cestae est, Idem pro seipso in causam , & effectum producere. Puta. Qimd Tertiana contingat a bile flava putrida, alterno die, & Quartana die tertio, abile nigra, eo quod alternis diebus tantundem bilis flavae conficiatur, quantum atrae toto triduo.
Iterumque hujus rei veritatem probet, quod Tertiana adoriatur alternis diebus, & QDrtana tridui intervallo, eb quod tantumdem bilis flavae fiat al-I 2 terno die, quantum atrae triduo. Miseranda certe
medendi theoremata in vere Adolescentum propinata, aegris obedire jussa,&a Scholis hactenus adorata. Vnde videlicet succedunt in dies morborum infaustae curationes in perniciem Christiani orbis, 13 & salutis animarum. At altem si bilis, sesquialtera proportione excederet melancholiam, Splen, ad minimum superat sexies folliculum fellis. Si ergo ratum sit, quod Scholae cum Galeno docent, quod alterna die, tantundem fellis, aut bilis flavae fiat, quantum atrae bilis triduo ; sitque Splen capsa atrae bilis, & folliculus fellis sir theca bilis, aut Creator erravit in suis finibus, aliter fabricando ipsa illorum receptacula, quam Galenus statuit: aut fel de SplenI non erant condi fabularum Scholae Medicae. Proinde alii, quibus non satisfaciebant commenta is Galeni de febrium circuitu, Astrologiam orarunt in stip-
27쪽
in suppetias, eb quod febris, statutis horis subinde
repetat. Sed & hi alliduntur ad alias angustias dum omnibus horis incipiant febres, itemque aliquot
horis retardent, aut anticipent, i b per aliquot vices sileant, & obdormiant. Vnde non sat ratum fecere, humanam naturam ad lubitum Astrorum
cogi , ut neque materiae febrili syngam iam cum Astris esse. Quisquiliae, & vani tinnitus sunt, auribus credulis effusa. Alii quoque tandem per simi- 16 litudines quaestioni se satisfecisse rentur, si dixerint, febres se habere per modum aliorum seminum:
quorum quaedam nempe cito germinant , ut Nasturtium . Petroselinum vero longe segnius. Sed non valet exemplum, quod litem lite re luit. Nam semina quae tardius resolvuntur in humido , propter gummosam oleitatem, etiam pigrius germinant, ut & alia promptius, quae mucilaginem, i co terrae viciniorem obtinent. Quocirca ejusmodi similitudo nullatenus spectat febres , quibus nolunt fieri paroxysimos, ob re tutionem Dei-1em , aut difficilem : sed ob humorum putrido-I
rum affluxum parcum , aut copiosum. Alioqui sane pituita a putredine alienissima, vix septimo die affligeret, ubi interim atra bilis quae cadaveri censetur, vel carni simillima) longe citrus putreret. At saltem stante doctrina Scholarum, de rigore & circuitu febrium, necessum est Tertianam satiari, per exhaustionein materiae in accessu , dc defectum novae bilis, profuturo paroxysmo requisitae, si patiens toto biduo , a cibo dc potu abstinuerit. Sed consequens est falsum, ergo & thesis
Galenica. Sin vero Scholae doceant, dicantque tum novam liquari bilem e cruore. At hoc est naturam plus solicitam fingere, ut febrim conse et, quam alias vitam, vitaeque thesaurum sanguinem.Denique
ista bilis e cruo te separata, vel patrata,si putrida est;
28쪽
cur non una .cum bile praecedentis accessus . ablegata per venas . quae iam antea invenis ex
cruore detinebaturὶ vel an forte ista residua armeputrida bilis, praenovit contingentem fore bidia abstinentiam, ut scilieet in hunc defectum se resertavaret, ad continuandam sebrim, alioqui prae bilis penuria perituram Z Vel an natura sibi complacuit
in custodia bilis putridae 3 Quod si vero ista bilis E
venis affluens, non sit putrida ; profecto iam insanit, atque furit natura, quod cruorem dis luat potius , ut habeat quod putrefaciat, in continuationem futurae febris. Sed Scholae Galenicae fatentur illam putridam, singulisque accessibus effundi
per venas humorem putridum, ac deferri in exiles Venarum extremitates : illudque esse causam tremoris, accessus, & frigoris immensi. Cujus videli,cet humoris putredo, dum ibidem magis intenditur mox dein causet tantum aestum. Has ego censui aridas stipulas, indignas fabulas, miseranda figmenta anilia, & generi humano pernitiosissimas 3 ignorantias. Ac sane Fernelius hanc Scholarum inscitiam detexit primus. Quare Ron deletius , &assectae Galeni, in Fernelium, tamquam Scholae desertorem, atque Apostatam invehuntur. Fernelius itaque nidum Intermittentium, circa Stom chum, Duodenum, & Pan creas, primum subodoratus est, & Continuarum sedem , circa Cor fixit quidem: sed a veteri curandarum febrium norma, non ausius fuit deflectere. Caeperat enim aperte contra praecedentes Scholas disputare , pro febrium nido : sed postmodum inter abdita se occultavit; stramineis nempe vinculis humorum putridorum se extricare non valens, passus est sibi eripi febrium Is essentiam, di cognitionem. Paracelsus vero, febrium rigore terrefactus, febrilem cognitionem
auribus tenere sibi persuadens, suo sibi Micro cosmi
29쪽
invento allegoriuo titillans, sebrium definit morbum sulfuris ac nitri . atqtie alibi iterum, terrae motum Micro cosmi. ina si sulfur & nitrum , se ipsis fierent longe frigidiora, dum e limo vel limbo,
ut ait) Microcosmi separantur, de ultro post horas aliquot, sponte accenderentur igne Ethnae. Etenim ut Galenus investigandis causis ubique cespitavit, ade6que in eo se prodidit non esse medicum, cujus nomen ait, Inventor occasionis: Ita Paracelsus, mira licentia lapsus est in Microcosmi parcemias Medico indignas. Dura quippe lex esset, a.
quae hominem, nuditer ut Macrocosmum referret, praecipitasset in omnium morborum aerumnΟ-sas necessitates. Ego certe gratulor animae meae, quod figuram Dei vivi referam; non autem mun- a
di. Deceptus fuit bonus hic vir , quod nesciret ignem nusquam accendere, nisi succendatur prius, nec utut finxerit, esse in nobis silicem & chalybem, simulque concus rem in puncto attritionis silicis. Non sane opus fuit his, ut neque pulVere pyrio, pro calore febrili, nisi primo appulsu crememur, ει dehiscamus medii. Deest ergo in nobis materia actualis sulsuris, dc salis petrae, deest connexio amborum, deest ignis actualis. Ac tandem deest corpus, quod istam accensionem unico toleret momento. Naeniae ergo , dc fabulae sunto, febrium causae Sc origines in Scholis. Phlebotomia in febribus examinatur. C A P v T IV.
I. Ratio Βηisa contra humores, eatera alibi. 2. Propositio universalis pro Phlebotomia yaleno authore. 3. Systogism- contra eundem. 6. Probatio lusica. s. Plethorahoni erviris fit impossibilis. 6. In venis non subsistere unquam cruorem corruptum. 7. Non posse diei plethoram in satώneutro cruoris. theskua Scholarum nunquw indi-
30쪽
nu. Io. Coindieationes loto Indicationis propria , se προ- sitM contraindieationi , Perperam quadrare. II. Propo tis Muthoru contra venasectionem in febri. 32 Sehola in-DMant sua laxativa per probationes vena siectionis. I 3. Fia
modo restigerat sanguinis misiis. 16. iniseranda historia Infantis farrinalis. II. Summ; notandum contra Medieas eruoris aυidos. I 8. consita mens mille reser. Is. τ' mentum inde βιmptum. 2 o. 'sentialis flatus febrium. 2I. Explanatis pracedentis Argunsenis de restigerio, Θμμterfugia Seboiarum. 22. Non iri ab uno extremorum ad aliud, male a Mathesi duet in Medicinam. 23. Elenchus es in medendo. 2 . Orgumentum ex thesi Scholarum opponiatur. 2s. Deus Scholaaeum ex pertinaei inscitia. 25. Via res obtinent primatum indicandi. 27. Opponitur Hinoe res de Otiatis: sid mal; inteffectus. 23. Depletionum di ferentia. 29. Minus nocet febris,quam vena sectio. 3o Obi gatio Medentum. 3I. Intentio generatis in febribus , se huiuopposita venasectio. 32. Semper venas Itionem obesse ρυ-bat Mathesis. 3 3. Incertitudo medentum, principiorum d fectum arguit. 3 . Venafictio nequit minuere causam febrium. 3s. Orgumentum a Fussienti enumeratione. 3s. liud a cruoris qualitate. 37. Luorsim cogantrer Schola. 38. Spes vana in emi eruoris mutationibus. 39. vana eoindicationem Phlebotomia pro revulsione , tam in febri, quam menstruo. o. De ivatio in morbis topieis quandoque
utilis : sed in febribita impertinens. I. venasectio nocua in Pleuritide. 42. Discant Sehola a rusticis ska axiomara esse falsa. 43. Eevulpo in febribus norma. ε . Mid Medici ex hoe eapite discere debeant.
A Ntequam ad ulteriores scopos pergam , debe
bam repetere, quae alibi lorigo tractatu demonstravi. In natura videlicet non esse duas biles, di pituitam, tanquam partes c stitutivas cruoris,
nisi tractatus febrium succinctiorem me postularet, praecipue quod isthaec per se hoc loco ruante ubi non humorum , nisi putridorum fit mentyo, cum animal putridum non sit amplius animal. Duo igitur praesidia universalia medendi tantum