장음표시 사용
391쪽
Quod eerte falsurn est: ratio. quippe ipsa repugnat. l Esse etenim nunquam duo perfectissima possunta Nam dissentirent , forsan, bellumque cierent. Esto, . quod sem per concordi pace, manerent, Oo Frustra ponuntur duo maxima. sufficit unum ' . rQuod saltem natura aliis prius esse necesse est. L. prius est aliis, ergo est quoque causa aliorum: . y l Namque prius causa efficiens est posteriorum, Quocirca haud dubih mundum hunc Deus ipse creavit 6s Ex nihilo aeternum. sed quomodo P si libet, audi Q Est bonitas aeterna Dei, est aeterna potestas: ἰNonne ejus potuit simul esse aeterna voluntas' Gignendi mundum Θ quae .si fuit, ut ratio vult, Niὲ obstat quin aeterno sit conditus aevorro Mundus ab artifice immenso, compagine mira. Ut fi quis dolem aeternum concesserit, idem iAeternam solis lucem concedere debet. 3Lux tameni effectus solis, sol causa vocatur. tilist Sed decedentes jam coelo ς elementa gradatim l
7s Scrutemur, deque his quaedam haud indigna loquamus. Quidam .sub coelo esse ignem. dixere, propinquita
zatii Contiguumque orbi lunae,:sed luce carentem, qUrentem lamen in primis, mirEque calentem . . Quod verum: esse docet ratio 'nam nocte videmus
8o Per sudum volitare iaces, nauam g que IRMri a L
392쪽
. Aera per liquidum, & delabi sidera coelo. Quae proinde veniunt, tenues quod in aera sumi Altius ascendunt, superoque cremantur ab igni fNδmque vapor duplex. alter levis, aridus, aptus 78 s Iqcendi, unde ignes fiunt per inane volantes et I PAlter frigidior, graviorque & crassior, ex quo Gignuntur nebulae, pluviae, nubesque, niVesque, Fulgura cum ventis, tonitru , ros, grando, pruina. Quod nisi iub coelo foret ignis, non vapor illic 79n Accendi posset, noctisque volare per umbram. ἰ ζPraeterea quum ignis levitate ipsumi: aera vincat, Altior haud dubih locus illi convenit: ergo Sob coelo est ejus sedes. &proxima lunae. ν δ Infra ignem vero est aer, qui parte suprema e)9s Accipit aethereum vicino ex igne calorem.
Pars media ipsius multo est gelidissima, . & illic
Concrescunt nubes, conflantur fulmina vasto Cum tonitru variisque agitantes nubila venti Infima pars calidx est; atque humida . nam Vapor ipsam 8 Humectat liquidis ,exhalans jugiteP undis, λ Et calet ob solis radios tellure, reflexos. Hie nebulae, hie pluviae ; hic tenui cum rore pruinae, Atque nives, varia o ventorum sorte creantus. Qu*pe data est ventis hujus non pasa potestas 8os Aetis: hi possunt aestivo temporo frigus a ' t c A Gignere,
393쪽
Rignere, M hibernis diffundere mensibus aestum:
Hi,nobis guserre valent. di tradere .stuges , . Hi nobis inferre. valent iM:demete morbos. 'I I, Eurus ab aurorau Libycis venit Auster abi oris. 'SIo. Spirati ab occasu Zephyrus, Borealia flabra l. Montibus a Scythicis, gelidaque oriumue ab arcto.: ir Inter quos alii quoque iunt, quibus omnibus aer Inferior servit, cumque aere terra fretumque. A. Ventis igitur nubes coguntur , ab ipsis 8rs Nubibus emanant imbres, fioeeique nivales.
Fulmen, ros, grando, matutinaeque Nuinae: , Tempore sed vario, varia ratione modoque.'. Et Variis etiam perflantibus: aera ventis it OQuorum qui mediae veniunt de parte , Seto Nubesque,& nimbos parium, coelique calorem. . Qui ivero ex Scythicis regionibas, horrida gignunt. Frigorae: ab his:fiunt glacies, nil atque pruina, Tempois brumali vised coeIum aestate serenam .i Fert Lephyrus fores, terramque virentibus herbis 82 s Vestit,ida inaribus cantum ' silvisque decorem. ΤEurus. plerunque est bonus: at quandoque proeditas Concitat ingentes, terris pelagoque timendaς sΗos ventos inest Dii aerei , vel fideram . Saeperietenim. quum thesauros tellure latenteν 83o Vulo auferre. magus, vel constet e libellum in ri '
394쪽
Vel magico ritu quenquam sibi subderes Dinens.
Audivi exortum ventum, subitamquiprocellam Aut .sata . stravisse .: aut haerentes5vitibus uvas at e Materiam ventis praebet vapor ortus ab undis .. '83s Causa movens ipsos: Dii sunt , quibus iaeris est j . ῖῖ. Verum haec non sapiunt. Nigo, meque talia vulgus Credere.vult. quid tum E. gemmas nesapponite porcis et C dite. vos docti; quibus est mens tallion, esisi: Non solum in coelo, sed in aere plurima: Divum 8 o Miltia, qui venios tempestatesque s.ciere .: . . . i JEt tonitru facere, & detrudere fulmina possunt i Non tamen esse nego caulas alias quoque ι' nasci Quae faciunt ventos: veluti sol, lunaque. Mastra,Praqses tim septem quae. Rulgo errantia dicunt : Ῥ84s Quorum opera exhalans vapor ad diversa movetur. η1-Vidi ego, dum Roma , Decimo regnante Leone, Essem , opus a figulo iactum , juvenisquα figuram, Efflantem angusto validuni ventum orixhiatu: ' Qujppe cavo infulam: retinebat pectore lympham, 8so Quae subjecto igni resoluta exibat tab ore., l. εsi In faciem, venti validivi longeque furebad . . . sErgoi etiam tuentus resoliatae emittitur unda,it., in Dum vaporo exhalans fugit. impellente calcire . . iNammei fugare solen tela nunIratim sempe
395쪽
Apparere solenis reg liai fata, eometae, .la nil le si Apparere solet variata coloribus Iris.. A. Hanc radii 4olis roranti in nube figurant a M.fi.Illos stella facit : de septem terrantibus una, 22
86o Dum sibi subjecto radios impressa vapori , , l. Assimulat caudam , lumenque in nube relinquit
Haud aliter quam quum i circummiet area lunam, Area venturi perhibent praenuncia venti :qMit lcum: tres soles lucere aliquando videntur ι. 86seNeobsunt tres tamen, at subjectae in corpore nubis Ceae quodam ita speculo. solis formatur imago A. Sub regione auaem crassa imaque auras, unda est: Unda. quam loceani, quae terram circuit omnem, Angustoque stetu Herculeas ingressa columnas,8 o Diffunditis ei, illanghi lateque pererrans. Hinc varium nomen Sonitur, Mihinc mare: χα Aegaeum, Ionium, Tyrrhenumque, Adriacumque, Et mare Erythraeum, & quod Persidis alluir oras. Haec terrae occultas perlabitur unda ca ernas Srs Et fluit: ac refluirisqmper variumque saporem .l c d occipit: ut variDesbtellos. per viscera cuj iii Transit, isulfureumque aD sulfure mittit odorem . .e Hinc estiaeterno ἰquod tem pare flumina cRrrunt r. . 3 Quippe suo repetunt fontes; iterum que; marinos
396쪽
Hae abeunt, illae redeunt, & aguntur in orbem Assiduh. vegetantque, ut sanguis corpora, terram τHaec eadem facit unda Iacus, crassasque paludes, Nec non perspicuos sontes, puteosque perennes. 88s Denique ab Oceano emanat vis omnis aquarum, Q SQuascunque orbis habet. lymphas hin edita omnes, .Partim sub terra, partim supra ingredientes,se, i
Partim etiam nigris de nubibus egredientes . .. x
Sed cur est adeo salsum mare E mmquid ab ipsin Natura istud habet Θ non arbitror. at sapor omnis PUndarum a terra causam trahit inveniuntur 9 In terra siquidem montes salis , hoe tegit aequω, . Exugitque salem , liquidasque resolin. in undas iatim sal, non Sol, causa esti salsedinis hujus.1 89s Nam cur Sol non stagna etiam salia incit idem e cNempe illam teme partem , quae non erat aptae . . Usibus humanis, nimia sessedine abundans. . Natura Oceano substravit providae: at illam lQuae fuerat melior quae dignior, fui, inque soo Detexit nobis, nobisque reliquit apertam: In qua sunt montes, colles, clivi, tumulique Convalles, campi, rupes iaffames, juga. rura se Silvae, stagna,i lacus fontes si iii atque paludes, Ωppidat parva. i urbesλ magnae ψόρου villae, i arae , os Saxa 4 metalla,i hominumi vitae opportuna, tuendae.
397쪽
Huie terrae, illiusque opibus natura Deusque Praeposuere hominem, & regem secere animantum, Quotquot pontus habet, quotquot tellure morantur: Ingeniumque illi ac mentem tribuere: quibus ses Io Praeponat cunctis, terrarumque imperet orbi: Atque Deum agnoscens, illum metuatque colatque. Io medio terrae est centrum, quod minet ipsam. Nam Deus ad centrum jussit gravia omnia ferri r Nec naturali motu decedere ab ipsos Is Possunt. atque ideo terra est immobilis, & se Sustinet in medio, ac propria gravitate tenetur. Undique enim ad centrum concurrit prona, globumque Esicit immensum,& deosum, solidumque & opacum:. Circa quem roseis noctesque diesque quadrigis sin Sol vehitur: sed nox adversa in parte creatur: Quippe aliud non est quam terrae atque aequori4 umbra. Quae si forte serit noctuinae corpora lusae ,
Eclipsin facit, & populos terroribus implet.
Credentes magico labefactam carmine divam ..9M Umbra haec tune. noctes, majores emit, est quum Distanet a nobis sol longius: at breviores, Quum redit, & Cancri borealia signa revisit; Causa hujus tumor est terrae , monte que superbi, Quos interposuit prudens natura, suis ut 93o Vexticibus no istes. ininato sitam mutent.
398쪽
Nam quanto magi accedit sol pronus ad austrum,. Tanto majores veniunt a montibus umbrae - ii Umbrae,quae abscondunt lircem, auroramque morantur, Et spatio breviore diem procedere cogunt.
93 s Tunc spargit glacialis hiems sua frigora nobis. i. Tunc aestas regna Antipodum declivia torret. - Quum vero sol ad Cancri loca suminal recurrit, Tunc nox fit brevior nobis, redeuntque calores. At bruma Antipodas magno tunc frigore torquet. ς o Sie vario cursu variat Sol tempora, & annum Quattuor in partes totum discriminat aequas: Circuiensque orbem terrarum servit utrisque: Gentibus, & quae sub terra versantur, & illis, Quae supra, atque pari moderamine temperat omnes. 94s Nam sub terra homines etiam sunt ,, non mare tantum . Aut silvae. neque enim Solem natura diemque Iussisset radios illic diffundere inanes, .. IEt sollim servire feris, generisque natantum . :Nimirum tellus habitatur tota, nec ullus . pso Est locus, aut zona ulla, in qua non vivere possint: Mortales, aptasque sibi componere sedes Sit licet immodicum frigus, vel maximus aestus dllic assidue . natura ubi tristia fixit, z. - Laeta adhibet , , miscetque sagax adversa secundis r9ss Atque ubi fert morbos,, medicamina' debita gignit. A
399쪽
Ergo ubicunque calor nimius reperstur, ibidem .. Non gelidi montes , non frigida flamina desunt. INon silvae umbriferae, & multis cum fontibus ames. Quae valeant diomines tanto defendere ab aestu
96o Praeterea est illic semper noxaaequa diei I . 8 rQuae solis radios aequato frigore frenat. Unde se, tit gonam mediami non esse putemus . Desertam omnino: multos sed habere colonos, l . Et proprio ingenio , & naturae munere tutos. I96s Zonae etiam extremae, quasi non habitari hr unt,' 'IRssiduis nivibus pressas, glacieque perenni, 1 lPossunt nempe coli, ut Tatio non frivola suadet Maxima namque locis lignorum copia inlinis dNascitur, de fiunt illic hypocausta, gravesque '97o Vestes, ex variis animantum pellibus, unde PCalfaciunt se mortales, hiemique resistunt, Et multis: arcere modis mala frigora norunt. λ . Congrua ineo desunt illis alimenta: cibosque IIndigenas partim, partim illuc undique vectos Vrs Accipiuntliarge , dapibus Vescuntur opimis. Non igituit verum est, quod quidam Graeculius, inquit, Unius tantum Zonae partem , exiguamque ait Pnmaturam humano generi tribuisse colendam : TAt reliquum terrae destrium prorsus ab ipsis . ds o Piscibus atque feris duntaxat semper haberi: O V 2I
400쪽
Ah lares indignum certe hoc. natura minoris , Fecisset nos quam bruta. imperiumque dedisset. In terris majus quam homini & spaciosius illis. Quare . si qua fides adhibenda est vera loquenti ἡ98s Haud dubie tellus tota est habitabilis, & nil . : ,
Obstat, quin possint mortales Vivere ubique . . Naturae auxilium in rebus non deficit ullis. Ipgeniumque hominis durissima quaeque refringit. Postremo, quoniam ad finem properamus, & hora 99o Ialm dudum monet aettiereos invadere Pisces, , Propterea exponam paucis, cur terra tremiscat, Quae vis tanta illam quatiat, cogatque moveri. Scire igitur licet, innumeras vastasque cavernas Sub terris esse, atque illic quandoque creari i99s Ingentes ventos: qui, dum crudelia miscent o Praelia, concutiunt terram , nimioque furore γCongressi evertunt totas cum moenibus urbes: , Donec parte aliqua erumpant sacto agmine, Mauras
Diffusi in vacuas non longa pace quiescant. Iooo Gignuntur vero hi venti telluris in alvo. . Ex fumis, quos vicina trahit ignis ab unda. . Quippe ignes in se multos magnosque perenni Tempore nutrit humus dictu mirabiIet sed non Faha tamen refero . credet qui viderit Aetnam, roos Qui scatebras calidarum usquam spectarit aquarum , t