장음표시 사용
101쪽
sordes illas, quas propter iniquitatem in exilio contraxerat. Q tamen a populo non uno, sed multis postea die b.ablatae sunt: na adhuc multi Hieros lymis Aberant ; neq; dum his qui a Babylonia redierant, omnia libera erant ac soluta. Qiine in Iesu Seruatore , id est, in huius
Vmbrae corpore, ac vcritate haec ii Quo ro testigenda iunt,rrinia inSacerdote filio Iosedech, quia nullus fuit dies,qiri simul ab omnibus sordes ab- Abiata' sterserit ia Iesii vero Seruatore l6--- gcse casmam ubi ultima manus accessu exculpendo lapidi, quod in
morte accidit,unus, atq; idcindita de Christo sculpturae,& vitae,& mu' do iniquitatis,&exilii finem ait lit. veta ratione fiblata dico tur iniquitas terrae, cum tamen post
Christi mortem plurima quotidie flagitia pullulent, di utant Theologi , docentque si inicienter esset Christo prouisum,qub omnis dei retur iniquitas modb homines diuinu illud beneficium digne velint sescipere dc eo sensit dici posse Christo moriente mortuum quom ibisse peccatum,&hominem veterem eodem, quo Christus ligno, cruci- raui. sxum. Neque hic loquendi modus
.ai. aliunus est a scriptura, quae id dicit
tur seii, ab aliquo scri qui ut ficiat, dignus . . V 2 atque idoneus est, ut pluribus oste- nua 'ει dimus in illiui Α, cap. s. De se, .:' resumessio re mortuorum ego iuricor. Et
sunt ii eriptura locutiones siquot huic non dissimiles. Isai. s. populuso habitat in eis, auferetur ab eo in qui-1M.Et Ecclesia canit in vigilia Nam uitatis Domini,cr. lina Le delebuist
LI. Vocabii vir amicum siti m labier τλη m. JQuiuis populus ille sub haee tempora pacem nactiis fuerit, tat,
que potuerit sus vi te,de seu securuotium asere: hae tamen multo mo lius in tempus conueniunt Euan icet ij, in quo omnium reriim abundantia vomue tranquillitas,&nuc
maxin Maliis Scripturae locis saepe promittitur. De Euangelio iubtur,& spirituali pace praecipue sic mo est: quia a Dellis ille populus
post haec verba otiosiis omnino liqniit , imbnuquam magis neque ma tori cum in comodo vexatusest. Eiisdcm pene v cibis usus est Micheas cap. . Sedebit virsubliti vinea uam, si ius cum non eris qui δε- terrear De cade pace loquitur Isai.r. Ose. 2. Amos cap.vltimo. Esse autesib ficu aut vite,vulgaris est,&PrO- uerbialis Hebraeorum forma, qua Ese subsecuram indicat quietem: nam ubi vuη. c. insenti sunt hostes, aut latrones vi- ueri uri. cini, nemo petr otium,aut quietem audet in morari. Proverbium autem natum est ex Hebraeorum consuetiadine , quibus usitatum est vites , de ficus serere , qui rio, bus solum Hieroselymitanum, ut- arro S pote petrosum,& asperum , apti est; de arboribus quam segeti ido-ncum magis .Porro quam totus ille tractiis abundet vitibus , docet ipsim vinearum nomen toties r petitum .m sinum abundantia, ac nobilitate illud argumeto est, qud imas, ex illis fiunt in viam totius anni. Abigail i. Reg.c. 1 f. inter alia munera obtulit David ducentas massas cariorum , & cidem Sibas iis Miphiboseth a. Reg. 16. ccn tum massis palatharum , quod est omnino idem Fructus vero ficuum ibi esse sit altissimos, constat ex para bola seu apologo de oliua,ficu, viste.& ilia ramo, qui reseatur in lib. Iudic. P. 2
102쪽
O Flato aureo candeLibro, cui ex oleario vasculo, quod iis sommostipite eras in septem iacernas per totidem Abia seu infuseria Otiai unditurio quodex aurea materia duo olivarum rami a dextra, ia- uoue amplectuntur,ac calant,significat Prophetapreuenire non a Zorobae aut ab alia Iudaici populi virtute, τι templum instauretur Selymitanum,cst res Iudaita moliori loco sit. Deinde varia impedimenta, quae mullis ex locis ostendebantur ublatum iri demonBrat.Tandem, τι
ἶreui ab luendam esse templi coninuctionem significetur , ostenditur Zoroba l cum tectonicoper podiculo, quasi tam urgeat opus , d ommam aedifici, caementariu praescribat.Ad ex/remum explicatur qui pa tendantseptem lucernae, se duae olivarum spicae qua obie se runt: i ta ae; hae vero infulptae in candelabro.
reuersus ea OG EAngelus, qui loquebatur in me, in
de somno seio. Et dixit ad me; Vuid
lampas eius Iuper PARA PHRASIS.
Vm ab aliis visionibus aliquid intercessisset morae, rediit ad me Angelos micili familiaris, & me attentum, & vigilem este fecit, perinde atque si Esomno dormientem excitassci. et Rogatus ab eo, quid vidissem, respondi. obiectum milii desse cande labrum ex auro solido, in cuius fastigio, id est, in lenticula, quae in summo esset candelabri stipite , lampas crat. in carite vero candelabri,id cist,
103쪽
in sumnia parte scapi,cui erat imposita lenticula cum summa lampade, septem visebantur lucernae in cor nae modum subiectae oleario vasi, siue lenticulae: quibus ex lenticula per septem infusoria seu canales,qui lucernas cum lenticula coniungebant, oleum influebat. 3 Huic vero lenticulae cui imporsita crat summa lampas,& quam sep tem lucernς,quali ex eius fundo pullulantes coronabant, insculptς erant ex auro duae olivae, altera a dextris, altera a sinistris lampadis, quae lucebat in summo.
Tunc ego dubius quid sibi vellet tam illustris, atque argumentosi candelabri species, oraui Angelum, qui mihi loquebatur, me ut de illius artificio,ac significatione doceret.
tellexit nihil de candelabri portento mihi esse exploratum.
hieroglyphico,quasi sermone suo alloquitur Deus Zorobabelem Ducem populi, cuius hic est sensus. Quemadmodum cadelabrum hoc, in quo ciuitatis, do templi umbra quaedam est, oleo abundans quod continet affatim , funditque lenticula , dc tot lucernis instrii na, tam late splendet, ut vides, sine ulla Zorobabelis opera, aut populi labore , sed tantum mea virtute, atque
lucernae eius supter i ludi septem in se
seria lucemta, quae erant seper caput
ad Gngelum, qui loquebatur in me , d cens : απι sunt haec
Domine mitue Et res ondit e g lus, qui loquebatur in me ,4 dixit ad me;
nquid usu quid sint haec ρ Et dixi
ad me, licem: Hoc est verbum Domini ad Zorobabel , dicens:
104쪽
in planum: di educet lapidem primarium,c, exaequabit gratia
s Et factum est membum Domim ad me,
' Manus Zorobabel sudauerunt domum istum: m manus eius inficient eam :
ebnsilio: sic etiam non tam Zoroba belis opera,ciuitas,dc templum,quam meo consilio, atque virtute instaura
Et nunc agente me , dicit Do minus,5 mons magne, qui te Zorobabelis consiliis,atque studiis opponis siue Daemon sit,qui grauiter fert ad Dei gloriam aliquid institui, siue Babyloni j, aut Samaritant,qui urbis, templique fabricam morantur & impediunt quantumcunque tumeaS,& in altum ciseraris, redigeris in planum. Quare cum iam,omos magne, impedimenti nihil afferre possis,rem Zorababel eo deducet fauetatibus iis, qui prilis aduersabantur, ut imponat primarium,id est, silmmum lapidem, qui extremus est in aedificando, de aedificio toti speciem, & firmitatem praebet. Neque minor erit gratia templi a Zorobabele constructi, quam eius quod a Salomone prius excita
8 Rhimus loquutus est Dominus ad me docuitque futurum, ut domus illa, quae priori non esset inferior,breui absolueretur.
V Eadem linquit) manus Zorobabelis, quae primum demisit fundamenti lapidem, imponet eXtremum,& perficiet opus.Tunc vero non erit quod ullus vestrum dubitet me missum esse a Domino exercituum
Io Et quis est qui diem illum despexit, in quo xempli huj*s, quod humile, aut quod ignobile futurum
105쪽
videbatur, sinda menta posita sumtZ; quis qui undecunque oboriri imp dimenta codicii latus, nunquam
putabat fore, ut ad summu haec per duceretur fabrica Ecquis acesamationes,quq in prima magnorum operum molitione esse solent festiuae, pcrmixtas csse videt perturbatione, ac luctur Ecce illi laetabuntur, Ac vi debunt in manu Zorobabel perpendiculum tectonicum, quo per otium templi fabricam metabitur , atque describet,& quietE, ac securE descripta ingenio, opere perficiet. Postquam Angelus aperuit mihi, quid in uniuersum sibi vellet candelabrum aureum,iam speciatim explicat alias candelabri siue partes, siue ornamenta. Et imprimis septem lucernas totidem Domini oculos esse dicit,id est,septem Angelos, qui toti mundo praesident, quique propter datum sibi a Domino ministerium oculi dicuntur Dei. Et nunc quasi collectis totius mundi viribus adiutores sunt Zorobabeli ad templi molitionem
ii Cum iam doctus essem de toto candolabro,& specialiter de septelucernis,reliquum crat, ut de duobus oliuis,quas caelatas esse dixi in cand labro, ab Angelo docerer.i 1 De illis ergo Angelum perco latus , chim primum nihil mihi r spondisset,itersi urgeo, ac rogo, quid essent duae illae spicae, aut rami oliuarum, qui ex rostris candelabri assurgunt, id est, ex ea parte stipitis, quae lenticulam sustinet, & unde crum
ii Et restondi, dixi ad eum: .duid Aint
duae olivae ilia addexteram candelabri,
adsinistram eis Ia. Et re pondist naeo, dixi adeum: id sent duae hicae oliva' rum, quae sunt iuxta
106쪽
punt suffusoria, seu fistulae, per quas oleo' in lucernas infunditur' i 3 Cum omnino negarem nosse me qilaenam eget duarum oliuatum fgnificatis.1 Respondit Angelus, in illis oliuis expressos esse duos ordines, qui ungi oleo, ac designari solent, Re
gium nimirum,&sacerdotalem. Qui cum vni,aut alteri regioni, aut ministerio praestitit niuerse terrae Dominatoris administri sunt.
107쪽
as n e lana, qui rum si a Propheta recta rit, reueri diu optinia torsit inste- stique metit carri ades linia nix ne pietatisε ei titti l De noua species quaevi Prophetae
exsistrari' id itionem non effugeret, neces curtino ac litidiositaetata ornuincii si Wium erat ut in irrisetur, & conisii retur ab Angelo, da d
quae si non undequaque. veraiit,da- se scitaturasomno. JAIosiano nil citari binius tamen opei alii, ut pro iniE se dicit, vel quia in alta eorum, quae ad veritatem accedere videatur. viderat , contemplatione defixus Et reuersus est Avelim, qui loque- erat, neque aliter uim qui alto im-biuris me. J Apparet ex his aliquid mersiis est somno, a se totus abierat: intercessisse inter hanc,& vel quia prae coelesti, atque prophe- superi inrisionem. Neque s An- tico splendore reliqua tenebrarum gelus hic tutelaris est Zac alia,cxistimandus est recessisse , sed nouo quodam afilatu ad futuram visonem Prophetae animum excitaui Neque alienum est a Scripturaeseri dici- consiletudine , ut aliquid dicatur gauis, 2 ficti, cum factum esse declaratur. ς aratur, Aderat quidem semper cum Zachacharia tutelaris Angelus, sed cum ad illud usque temporis vestigium pr. xsentiae suae non edidisset sensibile aliquod indicium a sit periori
Prophetia, iuxta communem hominum sensum , & loquendi modum, a quo Scriptura no abhorret, recessitas putabatur: diit vero cum certum praebuit suae praesentiae testi-Anpetus monium. Si verb Angelus sit alius, ut op ς is i Zachariae, quatenus Prophetae per adeli aderat, quique 1 seritus Prophetiae
Prophς -- d potest, hic cane abesse potuit, quia ciun Prophetia habitus non sit, sed Dei donum, quod aliquando abesse a Prophcta sol ci,ut communiter docent Theologi,nihil mi- instar obtinent, in quibus qui dormit, iacere existimatur. Et ecce camieliab um aureum totum. JMirum est quot Doctorum, atque Interi retia in oculos istius candelabri splendor perstrinxerit. Adsit utinam nobis illuminator Spiritus, in cuius ipse imagine proponi ur,ut eius nos & formam spectate,&quid portendat cognoscere, ac declarare possimus. De lampade , quae sapra caput esse dicitur, res est satis obscura, neque admodum inter se consentiunt Interpretes. Heb.est Hai gulis, qua Pagninus leticulam , Tigurina di cum mnion interpretatur. Neque aliter videtur de vocis significatione sentire Hieronymus, qui alibi se uulam conuertit,& ita appellari censet columnarum capita de quo statim.)Si ita statuas, in summo candelabro nulla spectatur lampas, sed tantum rotunaum illud, & concauum corpus,quod summum occupat stipitis
108쪽
caput: neque plures erunt,quam septem lucernae , ad quas e lenticula per canales oleum derivatur. Neque admodum urget vo x L mpa quam pro timioti vulgatus adhibuit,quia
saepe res contenta pro.con: in entei
sumitur per metonymiam ; atque ideo timpare pro vase, in quo lucere solet lampas , usurpatur. Quomodo si pe apud profanos auditur ea lampM, de similia Quare qui ita hunc locum exponeret nihil diceret aut contra Hebraicum textum, aut contra vulgatam translationem. Et quidem Hispanorum vulgo vas illud, quod pro' lucernis comparatum est, Lamparavocatur. Sed quoniam in aliam explicatione cum Hieronymo c Cyrillo incumbunt complures alij, &ita conuertunt I xx.nos quoque cum
pluribus sentiamus,& ad 7. lucernas summam adhibeamus lampade, ad quam ea quae deinde sequuntur,
1. Quod ad cai delabri forma spe-ceri si est non esse eande, quae Exod. c. 21. descAbitur: tu quia eo, de ibi multa sunt, quae in hoc candelabro Propheta n5 vidit, ut lilia, spherulae,& scyphi: tum quia ibi T. eranr lucernae; hic voxo 8. iuxta transatione vulgati. Qui praeter summa lapade, lux est in summo stipitis seu lenticulae fastigio de quo statim, septem alias adiutigit. Illic scx calami, inquibus totide lapades sunt egrediuntur Elateribus candelabri.ternae C quo- libet latere: sed in hoc nostro septem lucernae sic sunt superiori,ac mcdiae si bieet . ut illa ambiant instar coronae. Ita putat Montanus, & Isidorus Clarius Re liqua, ut credo, aperta sunt ili ad vi ris probandii coronς in modii disii suas cae lucernas subiectas priori pullulare e lateribus. G. nam n. in Zachar.
In summo stipite, id est, in capite 3.
candelabri lampadem esse dicit vul- LMer aegatus. Pro Idcb. est ri asκ- smi lis,qua Hieronymus multis in locis vertit lenticulam cst, vas sic appellatum a figura rotunda, quod etiam
alibi significare putat capita cohi=narum, ab eade rotunditare. 3 .Reg. 7.D. i. δ a Significat etiamfomem, seu, turirinem Iosue c. is. & Iud. i. Naubi viligatus habet: D.i mihi irriguusuperius, in Hebraico textu est messuistis est aquarum scaturiginta. Ex his non est dii sicile coniectare, quid sit lampas illa. scu lenticula, quae est in capite candelabri, quae sane&ads ecie pulchra,& ad usum commodissima est. Praestat elum candelabro id, quod capitellu columnae: &quia lenticula vas est,& picnum olei, de quas scaturigo,& lucernam fouet, quam habet suprase,qusque lampas dicitur,& ad septein lucernas, quas habet subiectas,& quasi erumpcntes e fundo ipsius,oleum tras fundit:&ideo tot habet insis bria, quot sunt
lucernae. Infusoria auro voco non
olearia Asa, seu lenticulas olei, quae sint veluti alligata fingulis luccrnis, ut mulli volunt ; seu foramina. per quae a vase aliquo supra candelabiu,&ab eo separato oleum in lucernas insuat; duci cartales, vel situlas, quae a leni lautae do seu a scaturi
sine ductae olcu ad lucernas transemittunt, coniunguntque illas cum ipsa lenticula non secus atque collum alia membra cum capite connectit. Pro in seriis Heb.esst napAaz. quod non tam significat vas .in quo aliquid cotinetur.quam id per quod aliquid communicatur,& transfunditur.Quod nos iuxta vini Hubiaicae vocis vocare possumus euacuat na, seu,in umibuti.
Neq; dissicile facit tac sentctiam, A
109쪽
qubd tam infusoria, quam lucernae,s-- - &lampas, seu lenticula esse dicun-
s ιες-- vocem Hebraicam is hiat, siue L linam consideres , utraque sepiissime ponitur pro in , seu , tu . Ex .i6. Quando sedebamiu seu rel- carnium b. um. 26. Locium estp per Iordanem ita Ierisia r de Psil i s. FundaMu terram supera uir de Pi M.
136. Super fumina Bia senis ibi ρ-dimus. In quibus locis s. r. idem est quod iiivia. Erant igitur lucernae super caput candelabri .cui silmina lampas , quae erat in lenticula, seu scaturigine, insederataicut sph rutae , seu capitella esse dicuntur incolumnarum capitibus 3. Reg. c. ap. 7. Ex quo apparet illam candelabrorum formam, quae nostris temporibus frequens esse coepit,& de quorum inuentione , atque arte aliqui sibi valdE placent , nouam non esse , sed a Deo summo artifice iamdudum oblatam Zachariae. Neque enim existimo aliam esse candelabri figuram, de qua nunc laboramus . nisi quod
quae hoc tempore lautioribus hominibus in viii esse coeperunt. unum , aut alterum et lychnium habent , hoc tamen propheticum septem lucernis instruitur,& eoronatui, praeter illam, quam
in summa lenticula fuisse dixi
Sed obiiciet aliquis plures videri fuisse canales, siue fistulas quὶm la-pades seu lucernas, quae ut diximus,
pullulant ex lenticulae fundo. Illae enim septem sunt, infusoria ver5 , si textum consulasHcbraicum, multo plura ubi enim vulgatus legit se rem infusioria, Hebr. textus habet
id est si rem, septem, quae gemi-riatio , aut numerum duplicat, ita ut quatuordecim numerentur fistulae, aut numerum distribuit, ita ut
septem , & septem idem sit quod
septena . Si priori modo accipias, duae fistulae cuilibet attribuuntur lucernae, quia lucernet septem sunt; : fistulae vero seu canales quatuordecim. Si posteriori, septem infuseria oleum cuilibet suppeditant lucernae Ego primum minor nullo modo canales hic esse quatuordecim, quia , victiq; sit de alio quovis idiomate apud Hebr os quod ego viderim geminatu non e siue numeralest, siue aptu distributioni, nunquanumerii duplicat, sed distribuit monenim Δο, duo, sue duo cst duo, quatuor significant . sed multitudinem in binarios plures distribu
tam; quomodo Marcus cap. s. ubi vulgatus, vocavit duodecim , coepit eos mittere binos ; Graecὰ est δώδυὶ , i. duo duos: at ut vides, plures erant quam quatuor. Genes r. plurima ingressa sunt arcam animalia munda , quae ramen ingressisa sunt septena , id est, in septenarium numerum digesta , quae Hebraice dicuntur, si piemseptem, de ex immundis plura quam quatuor:
at ingres la dicuntur, aut ingredi iubentur eodem cap. v f. 2. & 9. . Oct Lo.id est bina. Neque obstat ad hanc distributionem ii media inter- . cedat coniunctio e habemus enim in Scriptura exempla non pauca, in quibus coniunctione media genii natum nomen d: stributionem ordia natam significat Facit ad hoc exemplum, quod modo produximus Genes . δεο cst duo. Vide quae diximus ad illud Isai. cap. 17. con regabimini unus 2 im, dest, singuli.
sed illud dissicilius quomodo sin-
110쪽
gulis lucernis septena non sint addita rostra, infusoris, seu canales;na, ut dixi mus,vox alicuius numeri geminata numerum illum saepius disribui at nemo dixit prater R. Salom. de Mont. ian ana velaringi, vel appendi singulis lucernis canalium multitudinem. Non nemo cogitare posset in antiquis codicibus non sitisse geminatum m visi ah:
neque id temere, quando neque a vulgato neque ab aliquo ex antiquis Interpretibiis, quod ego viderim, additum est aliquid, quod vocis geminationi respondeat : qui vero vocem illam in transsatione geminant, recentiores sunt ed si demus antiquissimis etiam temporibus iter vim ei te vocem illam, non tamen inde necessario fit,numerum illum septenarium ibi distributu est e, quod planE viderunt Septuaginta, & vulgatus , qui simpliciter non 'traui reddidEre sed Hie. Et hoc mihi omnino videtur eia dicendum cu omnibus aliis uno aut altero excepto, ut etiam volunt,qui proseptems tetra conuertunt. Tunc autem , ut
Valabius putat, assumationis grata iteratur illud septem , in hunc modum. Septem lure re illud, septem inquam, si ii, or septem -- ria bornu ipsis r ita ut septem
secundo loco postum referatur ad lucernas ; aut cerie sit quaedam anadiplosis satis in Scriptura frequens, quae vocem iterat , aut O natus tantum gratia , aut cum aliqua etiam epitas ut Ierem. cap.
1 . dirum sibi cisteranu , cistermu j. s. . ubi in cisternis secundo loco postis aliquid proponitur co- siderandum tali ius. Quasi diceret: non erant cisternae solidae , qua collectam aliunde pluuiam conte valent; id enim nutrita haberet sti,
poris , sed erant disiectae , atque rimosae. Tale est illud ita: c. - Ο. solamim , consolant ii r & illud
Psalm. a 36. Exinanire , exinanite.
Sic ergo nunc hic erit sensus cum epitati : septem sum lucerna , septem inquam , quare s tu lylindom erit. Aut si scptem ad infusoria referas , septem , septem inquam , sum infundibula , singula singulu lucemu ;quare satu erat olei adsuendam flammam. Haec in re dubia. atque coniecturali dici posse videmur non
De figura minus , credo , di Dscile , de significatione dissicillimum explicatu est. Hieronymus sinὰ ingenue fatetur in fine capitis non omnino sibi placere , quae ibidem docuisset. Haec , inquit , vi qum mus , ct τι κα 5ei ingeniosi vires serre potuerunt , kquuti sumus . or Hebraeorum , O
nostrorum vario viniems breuiter perstringenies. Si quis melius, imo vertio dixerit , nos libenter melioribus acquiscemus. Et, ut C des, iam ad rem accedamus , quidain hic putant .de pia senti re rum Iudaicarum statu esse visionem hanc. Iia Lyra, de Doctores Hebraeorum , ut dicit ni eronymus ; alij dc Ecclesia.& hi sunt ex
Catholicis plerique. Ego hie cum Theodoreto mihi persuadeo utrumque significari in candelabro,& statum Iudae rum praesentcna , typice tamen;& Ecclesiae , quem praesertim intuetur haec species. Quia vetὸ in templo construendo , atque exornando illa contagerunt , quae in hoc stactam iis candelabro; sed illa eadem multo illustriora contemplari licet in Eccles a. ut ergo candelabrum typus est templi, res-