장음표시 사용
51쪽
v a durarerint in milum. J Causam reddit Dominu ut ita grauiter genti- ea Dei mi bus opulentis, pacatisque succen-
eat: quia cum non tam hostili,
. i iusi, quam paterno animo ipse rebellem populum castigare voluerit, non ut' perderet, sed vi corrigeret, in illud , que consilium quasi administram, de sociam assumeret gentem Chal- .daeam ipsa tamen hostili animo adeo tale mulctauit, ut voluisse vi
deatur non tantum patriam liber talem,& commoda mania eripere, . . sed etiam sanguinem, & vitam expetere. voluit quidem Deus aliquod malum insigere nimium iam insolanii, ac lasciuienti populo , atque ideo 2 patrii; eiectum sedibus instruitutem dedit genti Chaldaeae. Et si quid aliud qui a malum videri
poterat,coditauit eo spectabat, non ut delecet, ed ut seruaret non ut re- pesteret, sed ut magis amplecteretur. Adiuvit tamen non piam, paternamque curam Dei opulenta illa,
atque eisera natio, sed in id est iddidit ad ea incommoda, atque infortunia. quae Deus inflixit,plura alia, a quibus abstinuisset,& animus milis, de paternus amor , de quasi Deus de illorum tantum strage,atque exitio cogitaret: se ipsi ad stragem, de exitium quicquid habue-
audeo, & runt virium contulerunt. Quemadmodum,ut dicit Hieronymus. si pa- a tibi ter in filium ingenuum paedagogo ut'. potestatem dederit, ut illum corti-
m. salicastigetque moderat atque op- portune ut in ossicio pudore. atque
obseruatia contineat, ipse vero omnibus boris seviat, concidat flagris, tandem perimat. Aut si sanandus aegrotus commendetur Chirurso, ipse vero de arte de potestate ab uis, illum aut plus adiluo excruciet, ut omnino inutilet, aut debilitet;
i, sanEdignissimus est, quino mino-.re supplicio ab irato parente puniatur. Similis huic querimonia est in
eandem Babylonem Isai. . Iratus ii uper popidum meum,mma mnat haereditatem meam . ct tradidi eos in nram to , non posuiIL eu miserico
diam , sper senem aggravasti imi mrarum vesae , ct dixisti lan sempiternumero domina. Et a. Paralipae.r . Obed Propheta dixit filiis Iliael, qui deluda praedam magnam asportau rant. Ecce iratis Deus patri vestrorum tamina Iudam, traddit eos in manibiti vestru , ct occidisti eos atrociter, ita ut adcaelum attingeret vestra crudelitas. Et Ps68. .m tu perciis opem secuti sunt. Percutere paternae curae est; persequi hostilis animi. Hunc vero locum optime explicuit Dominus ipse Isai. p. io. Ita , situr virga Doru mei O bacidus ipse est, in mi eius indignatis mea: dc post pauca. si autem non sic ambitrabitur, O cor eius non ita aestimabis. sed ad romerendum
erit cor eius,dec. Locus optimus contra eos , qui cum sint cum publica potestate, dum suo surori, aut stomacho indulgent,seuerius animaduertunt in reos,quina aeqilitas, aut humanitas patitur. Reuertar ad Ierusalem. Quasi et g. iam poenarum satis dedisset Ierusalem, consilium dedit Deus de eius instauratione, & ait extendendum esse pernendicillum id est, aedificandam esse non festinato,& raptim ex obuia materia sed exarte, deperoliv. luent bonis. J Ea erit bonorum 79. abundantia, ut capere illa nequeat murorum ambitus. Metaphora sumpta est aut a vase , aut stagn*: quod ubi plenum est exundat , di L funditque foraς quod cotinere non possunt pro rerum abundantia an gusta spatia. Huc respexit cap.2. viae 3
52쪽
dicitur habitatum iri sine muris I rusalem pret multitudine hominum In multis codicibus est, si unt, Mira habet Sixtianus, eodem quidem
issu, sed illud videtur dici sinim
Et ecce tri ture Hle iam alia se offert species oculis Propbetae, quatuor nempe cornua, quibus exagitxti sunt viri Iuda,& Prael, fc esuis regionibusventilati. Porro lati x notum est in Scriptura signifi- cate fortitudinem, metapbora sumpta ab animalibus quae instructa cornibus terrori altis, atque initio sunt. Quare exaltare cornua, est pote tiam extollere; contra verb-gere, est illa minuere atque debilitare. Ps. 6 . Cornua peccatorum Uringam, O e tabumtur cornua illi. Et quia m sua est in Regibus potentia, si ut cornu sumatur pro Regno. Eccles . de David. Exaltatior insternum cornu eius. Exempla sunt obuia . sed obscurum est,quaenam sint haec cornua quibus exagitatus est, ac ventilatus populus Dei. Multi quatuor esse Regna putant, a quibus diuersis
temporibus varie tentata est Iudςorum fortuna,puta Chaldςotum,Persarum Graecorum,& Romanorum. Veruni amen lonse probabilius est, de aliis hic esse seri nonem : neque
enim quid passbs.sed quid passi fuerint Iudaei ostenditur hic Zachariae. Nam de cornibus agitur, quae ventilarunt iam,non de his, quibus pet- misson eis, ut in futurum ventilent. Neque bic tantum agitur de duabus t cibubu , sed de toto Israel. Haec
sunt, inquit, murra venii lauerami
Iulim. , praer, o Drusalem ; sied Ilia rael id est, decem tribus, nillil Nssus est a Graecis, O Romanis: item quia illi fabri, de quibus statilia deo
ut tum, ne amplius cornua illa
nocere possent; sed Graeci, de R mani nocueriant multo postea Judaeis;& Romani ad extremum multo grauius, quὶm unquam CFaldaei. Qga uor Dicendum ergo viditur cum The doreto , at Cyrillo quos Ribera se- orbis-quitur,& tradunt aliqui ex Hebraeis, in his quatuor cornibus designati totidem orbis partes, a quibus p pulus Hebraeorum vel tentatus, vel iactatus fuit; nempe a Meridie, Idumaeos, & AEgyptios quorum illi asiuuere Babylonios contra Ieruside. Psal. is 6 Memor His Domine m. Num Didis Ieraιμ qui dicunt l, exi v pue ad Imrd amen- tu in ea. Hi vero paulo ante excidium Ierusalem suo Iosiae tempus grauiter afflixerunt Iudaeos. 4. Rem 23.& a .aboccidente Pal sit nos, ab Aquilone Assyrioz, ab Oriente Ammonitas,&Moabitas. De his agit e dem propὶ modo, atque ordine S phonias cap. 1.ubi ob eandem ea
fam puniendos esse dicit. Oi uorfabros.J Quinam suerinthi finri. non explicat textus. Prof,- mune Asa Jeb. est mn C ras: utraque u id vox artificem significat,varium ra nomen. men pro materiae varietate. Apud Isai cap. frrarium sonat.quia a siungit ut Q Barai id est, fere ;& paulo post gnarium, quia subiicitur citata Esim, id
hie ex adiunctis ferrarius intelligi tuta ideo enim venisse dicuntur, ut conterant cornua illa. utique ferrea, quς prius Dei populum venti urant. Formaturi ergo veniebant alia lono sortiora, quae priora debilitarent,aei angerent. Aderant autem cuministrumentis ad opus illud ferrarium accommodatis,malleo puti, inclide, lima, &e. Neque enim aliter Pt plieta cognosceret illos esse fabros.
Duri sta videtur haec metaphora Hebrai
53쪽
Hebraicae consectilinis ignaris, maximὶ in Prophetis, qui symbolis cepe loquebantur:quo altilis , diu liliaque i, terent inanimis oracula,quae ab oculis transmisia, maiorem vim accipiunt,quamab auribus. Cornua, ut diximus nuper, potentiae, ac roboris sunt signa illa ex aere cligi ad
significandam potentiam, vimque maximam ad profligandas inimicas
. acies satis exploratum.'Micheae. q. Surge, iritura asio Aquila comu tua ponam ferreum, dcc.ct comminues 3. eori. 'En miam. Et 3. Reg. 12. Pseu lo
propheta sedecias, quivi Regibus Iuda,& Israel vim,riam ab Eoitibus
paratam ostenderet, fecit sibi cornua ferreari alit. Hac dicit Domitim: his o nimiis Θriam donec deleas eam. Quare pro externa vi, quae vires di- sinis sit Israeliticas, cornua obiiciun- tui se ea quibus indicat Deus futuram iterum in Israele virtutem
ad stangendos hostes, idque admo-dam breui, quod indicant fabri intenti iam operi clidendo. Hi fabri Angeli sunt,ut inquit Hieronymus, Theodoretus, de Cyrillus,illi fortansequi Ierusalem, se praecipuis ciuitatibus praeer. ant.1sata in consentaneὸ ad textum He- auctorem braicum , vulgataeque versionem. aliter reddunt, iuxta quorum
versione sensus est paululum ab hoe diuersus.Si enim illi, ά . ili
id est, tet exacuant ea in - mani biu eomum. Sic vertit Latinus Interpres Graeci textus. Ego potitas verter seu motu, quia ita sensus ibi indicatus melius explicatur, de ita exigit ratio grammatica. Theodoretus significat ab Angelis se es
se externarum nationum rationes turbandas, ut illa eadem cornua, id
est , arma, quae ad populi Dei ci
dem , atque exitium distrinxeranti,
in se ipsis conuertantii& ea ratione mas dent quam acerbas, & sua immanitate dignissimas: id enim est
exacuere cornua, non quidem contra Israel; alioqui verba Angeli non essent bona, atque consolatoria sed in eos, a quibus populo Hebraeotu
accidit tam longa duraque calamiatas. Porib mom, sumi pro hominibus, satis est notum,aut pro vitibus, ut manis Ioab,pro ipso Ioab. a. Reg. I a. 7 unquid mani Ioab im- est 3 Sic exacui cornua in manus eorum ut nos vertebamus est idem atque
contra eos. Cur vero L x x. verterint mma us, ea videtur esse causa, quia
tam similitudinis accepit,& adiunxit pia P , de cuius fgniscatione,
atque usu mox agemus. Lxx. putaue
runt esse vocem unam simplicem PCaph, quae manum significat, & mstatu syntachico ab alio nomine uno tantum differt puncto, neque Hieronymi tempore differebant; quia
puncta. Persu rutis viros. J Heb. ivra ) ophi is. Phrasis est Hebraica paulo obscurior,quet vari E a variis exponitur. Ribera nimi lim assixus literaevertit secundium os viri, id est, quantum quisque voluit.Tanta enim erat illarum gentium potentia, ut Iudaei resistere non valerent. Os vero provoluntate sumi docuerat Oseae Io.
n. 37.Sed exempla,quae ibi adducit, ut cum tanti viri pace mihi liceat, non satis probant , neque sertasse sensus illius loci est, quem ipse adducit. Quem ut tandem ostendam, explicabo duaruiti aliarum vocum proprietatem,& vim. v id est, vir, apud Hebraeos indefinit E pro quolibet, aut quocunque, id bie ire
54쪽
mientissmP. Cant. 3. et in Ur vi diu cap. finit γ' s. vir a perterim milli arge reos, id ess, quicunque. Praeterea illud
, siue id proprie contingat, siue figuratὸ , de hoc melius, significat
morsuram. Nortionem, de modum,ut 4. Reg.2. voi vulgatus . far in me duplex stirum tum Hebraice n rui prim hi si lim Hi chacha , id est,
mensura dumon, vel, duplix in se tu tuo. Eodem sensu ponitur Deut. cap. a ι.&insta cap. Is . num. s. interdum vero usum habet praepositionis inta, aut fecundum, de plerunque assumit, aut , Lindi aut a Caph. Exod. i6 num. ai. Pro eo , quod vulgatus habet , cingebam autemsinguli quantum si cere poterat advescenn. Heb.
dere cuius ei. Num. 6. n. ai. ubi noster. iuxta auod mente deuouerat. Hcb. a a ' chephi ni, A. id est uxta v tum eius. Excinpla alia passim occur
Ex his . meo iudicio non obseurὰ colligitur huius loci sententia .illud ergo her singulos viros sic expono ero
. et ii scutu mens ra , aut facubate, vel iuxta id, quod quisiue poterat. Aducibum, ira mens ra iliae . ad me - Mim viri.Non itaque significat feci L se B aeliticae sciatis inimicos quan- , tum illis libuit 1, sed quantum potuerunt , ita ut facultas potius de- fucrit ad nocendum , qu an voluntas. Neque ideo malὸ vertit Hieronymus . cum ita reddit. nua quae ventilaueritat Iudam perfr-gulos. viros; significat enim Regi nes illas per cornua significatas, quani in potuExe iuxta singuloruvirorum, vel uniuscuiusque viri s cultatem ventilasse Iudam. Quomodo haec Lxx. conuerterint,expi culmus niun. praecedenti. .
sed est adhuc dubium an singuli illi viri pro quorum facultate , ac
mensura,& ut ita dicam,capacitare, vastata fuit Iudaea, sint Hibraei; hoc sensu, ut quantum facultatis , aut opum cuilibet eripi potuit, sit ereptum : aut quantum iniuriae pro cuius' e conditione inferri potuit, . Ust illatum. Vel certὰ sim inimicae gentes ; ita ut ex hostibus quantum
pro sua quisque facultate ac libidine incommodi, aut iniuriae alter epotuit, tantum attulerita am utramque explicationem admittit verbirum vis,& ordo. Vtrumque contigisse in captiuitate, atque vibis e cido satis notum in scriptura. Sed, credo hic de mensura,& conditi in ne Hebraeorum agi potius . quam aliarum gentium, de ita sentit Hieronymus,& in eam partem inclinat
R isera,& indicat quod sequitur:
nemo eorum leuauit Giput suum; si dubio Hebraeorum,nam illorum calamitas iam praecesserat taliorum chaldo vero sutura praedicitur. .emadmodum vero Hebraeorum genti, vel in ciuitatis excidio, vel sub Babylonicae seruitutis iugo ereptum fuerit,quantum eripi potuit, docet Ieremias in Threnis, maxime cap. vltimo , ubi significat Iudaeos in quolibet statu ordine, ac sexu subi- isse ignominiam, atque iniuriam in
eo , quod cuilibet .maximὰ praeci puum, a que decorum fidit. I lis res, inquit, in Sion humiliaue set, o virgines in ciuitii bus Iuda. Principes
πη sist/nsi sunt i, facies Dium non
erubuerunt. Odolis,ntitas impudicia abi sunt: O pueri in hisno corruerunt, fenes defecerunt drymis uenes ech ro psallantium . . Neque mortuis honorem sepulturae exhiberi pati bantur, ut de Assyriis constat Tob cap. i.& a. qui ideo suictili senex vi et pericu
55쪽
periculum adiit , qudd interfecto fratres, sepelilla ; α de Zibyloniis
non erit qui astra. sed neque mortuorum ossibus, qui iam diu tumulati fuerant , parcitum est: nam illae ita sunt de sepulchris, dc per ludibrium, & ignominiam in loca aperta & Ardida proiecta. Ita praedixerat Ierem.cap. 8. Indis
gion Iuda. Orosi Princi Mm,er of se Siredorum, es ossa Prophetamum. Besa eorum, qui bilis remeti Ierusalem, quis sepulchristas. Et eva Ment ea ad Glim, o Lurrram, dic. nm relligentur,mus siemur. 'rembmum Ia- per faciem terra erum. Et lioc ipsim re ipsa fuisse completum stabit
Baruch cap. 2. Stam,ti verba tua. qua loquum; es inmanibus puerorum tuom prophetamm , ut transferremur ossa Regum nasborum,stparrum nostrorum de ora uo: oeccepraiectasium in ea&re Solis, ct in gelu noctis. Ex quibus constat ab omnium ordinum hominibus siue viuis,sive mortuis non abstiniuile Chaldaeos
56쪽
si Icui praecedenti captie in tertia visione verba audiri, Zachariin coη - solatoria dei Luranda Ierusatim, orte se, perdendi que hostib. quorum manibus antea af cta fuerat atque deleta res Iudaua nunc id quam oc me futurum dis it Propheta alia visione. Tam τι efendat Deus nihil iam esse impedimenii ab hombivi omnia esse ad ricam expedita, prompta , obiicit Prophetasseciem cuiustam prissem fabrorum cum menseris funicinis ut metaretur spatia, in quibus esset in oranda ciuitas.Deinde Angelus quidam superiar Angeu,qui Zacharia aderat, edicit,ut de rebus futuris Prophetam instruat, quin ipse deinde populo proponat. Ruarum haec e umma , eam futuram ciuium
mabitudinem,ut plurimi extra moenia habitare cegantur: quilus tame Deus pro misibus erit. mare veniant natim e sabsonia exules, ne
que metuani futurum i abhsibus impedimentum, quos Dominus male mulctubis,dabitque praedam iis a quibus antὶ praedam ab serat. Denique sanctificaturam Deminam pessissese Mam, ineseMe scalprius habitaturum esse glorios .
es ecce in m nu eius senicului men- serum.1 Et dis quo tu Δ' Et dixit ad me: tmetiar Ierusalem, ets Tatim sub haec oblata est
imihi species alia consolatoria. vidi enim quendam quasi magistrum, & praesectum fabrum cum
fune mensorio. a me rogatus quo tenderet,
respondit,ubi metiendam esse Ierusalem , explorandumque funiculo, quanta
57쪽
miliaris, quique in me loquebatur, egredi visus est. Cui alius occurrit superior Angelus, a quo Angelus, qui
loquebatur in me, mandatum accepit , ut his me verbis doceret, de instrueret.
tantam multitudinem nequeat continere murorum ambitus,eXtra moe
nia quantumuis lata plurimi habita.
latitudo eius, s qua ta longitudo eius. 3 Et ecce eAngelus, qui loquebatur in me,
Mngelus Aus egrediebatur in occursum
Et dixit ad eum: cumre,es loquere ad puersi ictu,dices: Mvique muro habitabitur Ierusadem prae multitudine hominu , iniumentorum in medios Neque illis, quibus extra moe nia habitare continget , ab hostium vi, atque insultis aliquid timendum est: nam ego illis pro muro igneo aduersus inimicoru vim,& inudias oppositus, non solum tutos; sed etiam gloriosos praestabo,&ego in medio populi gloriosus ero. 6 Ergo quando iam omnia expedita sunt ad reditum, M prope est ut in patrio solo habitetis perquam commode. O vos, qui in Babylone durum traxistis exilium neque enim mihi sermo est cum illis, qui aliis in locis extorres habitat, dispersa quippe est tribus Iuda in quatuor vctos
vos,inquam, properate iam e Babylone, sic enim Dpminus iubet.
quilonis, dicit Domi nus: quoi iam in quatuor ve Utos coeli dispersi et os , diciis Do
58쪽
s hia ecce ego Duo manum meam super eos, , erunt 'raedae
lia Sion quia ecce ego venio, , habitabo omedo tui, ait Do-8 Dominus exercituum, inquit Angelus mihi familiaris alterius nomine,quem superiorem esse dixi, id
mihi negotii dedit ut postquam te, o Sion . in tuam sedem Teuocatam gloriosam reddidero, cogitationem meam, atque vires conuertam ad perdendas gentes, a quibus Vexata, atque spoliata es.Tam enim amat te Dominus , ut compungi putet pu p llam oculi sui ab eo, qui aliqua ratione tetigerit, ac violauerit te.' Ecce ego iam levo manum mea in gentes tibi hactenus insensas, ei 5-ciamque breui,ut praedae tibi sint qui Opimam, atque multiplicem abs te praedam abstulerunt. Tunc autem cognosces,d Sion imissum me a Domino fuisse, cum proximuS rerum praedictarum euentus fidem facturus fit certam promissioni meae.
te benignitatem,& exulta;quia ecce ego,dicit Dominus,ad te clemens,&misericors redeo, ut habitem , sicut olim ante captiuitatem iti medio tui
ri Et applicabunturΠ- Neque erit numerus exiguustea Muta ad GmL
I que concursus; quos ego tanquam
in die ida, in amplectar. Et erunt mihi ιΠ pu ' iterum,atque iterum assirino in m tum , ij habitabo in dio tui futurum mihi proprium do- medio tui fies inicilium εc tunc sties, o Sion, essequialominus exerta n ς Domino missum. cituu in t me ad te.
59쪽
Z ACHARI 1Σ Et possidebit Domini Iudam partem
cata 2 eliget adiae Druselem. is Sileat omnis caro a facie Domini: quia conseri exit de habi-
AE PROPHETAE. η II1 Possidebit Dominus Iudam populum sibi,ut quondam, sic etiamnunc E multis electum. Non ut hactenus in Babylone regione execrabili cum ignominia: sed in Ierusalem multis a se modis sanctificata, cum gloria. 13 Paueat ergo Dominum omnis caro:quia Deus,qui in medio populi habitat, ex medio populi bellator consurget cotra eos, qui aut ipsi, aut eius populo hostes esse volent.
60쪽
llet leuata oratis meos, ct vidi. Jὶ Leuare oculos attetionem
obie est,no tam oculis; luam cogitationi, ut In somnis usu euenire solet sed credo in hic, Quam sileeriori capite spectra sic esse proposita Propheis,ut videri potuerint,im de necesse fuerit oculos in ea habuille
- Antequam capitis explicationem a redior, explorandum , at-
Uzii 2'que exeutiendum est, an haec Pr phetia hiistorico,ae literati sensu m-iτη , telligenda sit de Ierusalem vel certE' t y de Ecclesia propaganda, atque am-
' plificanda posterioribus Euangelij
temporibus nam quod mystico, &allegorico sensit in Ecclesiam secudum libid caput conueniat, nemo dubitauit.Res sanὸ grauis est,explicatuque dignissima. De Imicilem accipiunt Theodoretus, Cyrillus, Albertus Magnus, Dionysius, Hu- go.Et plane idem videntur sentire qui in suntli omnino caus id est,an Ierusdem restituta sermonem esse putant historicum de Ierusalem:
m eum verb de Ecclesia ; qua de
re nos multis egimus in Prooemio cap. o.vata. Hi vero sunt praeter illos de quibus nuper, S.Thomas, Adanius Pintus in litiam saepe, . Theodoretus in illud Baruch. cio. y -e te Ierusit sola Ianienius in concordia cap. 8. ad illud, et mi intis. Toletus in illud L
de verba Gabriel VaetqueZinam' rationibus ad α'.ad Rom. n. 22.Vi. de totum Prooemium citatum, via de hac re pluribus.De Ecclesia vero Hieronymus. Philestrius haeresi de funiculo mesorio.Lyranus,& Eminuel Sa: & omnium acerrime Riber qui satis erudite quaestionem tractat.Et primum regulam tradit sine optimam ex Augustino lib.3.ded cuina Christiana cap. io. & H. quid et quando sensus aliquis hist rice, quando allegorice sumendus
sit. Quando O inquit)-icuntur, proprii acci pa uni, ut verba senant,
nec quidia et absurdi corura veritatem aut conrrasana uisi,morm me doctrina,
iunci re sensius est historum, sin aurem
maia sint, quam utpossim tui rei nusenire, de qua dicatur, quarendus est alius sensius occultior ri, sacratior, qui Pan mi pirii u videatur, historicus tamen
ri ita argumenta de Salomone 1, ver m quoia auadasunt, quapropter magni- tua epuam in Salomone conuenire non
ieris qua diculur in hoc rete,omnia in
resa laesis urbe Ierusale, sine dubio mihiprobabili ilum esse historicus Uum: sidquia id odi non potest, quia lonρὸ grandiora sunt ,siuperest, ut is Eces isset citare interpretemur post salutarem Christi aduransiDeinde probat multa eorum, quae dicuntur, non poste conuenire in Ierusalem, licEt plurima conueniant. Et probat ex qu riuidam Hebraeoruientelia, qui sui
tradit Hieron. cum viderent sepe-tiotibus saeculis no fuisse completa, quaehoc Zachariae vaticinio praedia