장음표시 사용
361쪽
iali poeabulo utuntur. Sed omnino male sic asserit, quia
contrarium suadent Philosophi, Patres , Theologi , rude etiam vulgus, ct ratio ipse . Inter Philosophos, praeter Platonicos, qui in facie honesti . ut dixit Tullius supra I. is. citatus, mirabilem speciem Contemplabantur, sunt Stoicri. qui reserente S. Augustino dicebant, ci) Pulchros non esse ni Vapientes . Certe autem , ut ipsemet ait, approbans , quod sapientia sit pulchra: oculis earnis, forma sapientiα , decurique non conspicitur . Inter Patres unus satis erit S. Augustinus , qui frequens est in commemoranda pulchritudine spirituali. Sic ille pulchrim dicit virtutem . ca) Totum , inquit . guod pulchrum
es in anima , sirtur fasleutia es . Idem pulchram dicit justitiam , c; fumma ct vera pulchritudo Iustitia es: & ali. bi Diligite jusistam , habet pulchritudinem suam . Σιare illam videtis, quaudo tuam exigitis Z Quo etiam spectat praeclara ejusdem observatio in illud Psalmi 18. Confesso pulchritudo in conspectu ejus , ubi notat nominari prius confessionem, quam pulchritudinem , propterea quod haec su pervenit illis , cso qui conssentur peccata sua , vomunt mala , qui avide devoraverant, nec redeunt ad vomisum suum, cus cauis immundus. Idem pulchram dicit Fidem, s6 Luam pulchra res Fides t Sicut lueet aurum ad oculos eorporis, MDeet Fides ad oculos eorris . Aperis ad illam oeulos eordis , quando vis , tit exhibeat illa in tibi servus Iuus . Idem alibi 79 pulchri indinem corpoream vocat imam, alibi 8 exteriorem , alibi 9J visibilem, per oppositionem scilicet ad spiritualem , quae per ipsum cli superior , interior. & in visibilis. Idem tandem ipsum nomen pulchritudinis spiritualis dicit esse proprium. & convenire omni hone itati. cio Honsalem, sic ille , vo eo intelligibilem pulchritodinem , guam Piritualem nos proprie dici s.
362쪽
Inter Theologos est S. Thomas supra ς,3 s. citatus,
adeoque innumeri, qui illum sequuntur . Vox autem vulgi unanimis est , pulchrum esse Deum , pulchram virtutem, pulchram animam virtutibus ornatam, pulchras has vel illas leges, hos vel illos sermones sive numeris adstrictos , sive solutos. Quod tandem pertinet ad rationem sic arguo . Sunt objecta, in quibus , etsi nihil observemus , quod sensus delectet , nihilominus in illis detegimus, quod a mente sit laudabile , quemadmodum dici potest de homine valde ingenioso , sed deformi : Et Contra sunt objecta , in quibus etsi
non cognoscamus aliquid , quod mens laudet, attamen sentimus illa nos delectare , sicuti dici potest de homine specioso quidem Corpore, sed stupido vel hebeti : Atqui quod
a sola mente laudatur, est pulchritudo quaedam spiritualis distincta ab illa , quae delectat solum per sensum , quae nequitesse nisi pulchritudo corporea: ergo pulchritudo spiritualis admittenda est . 44. Objicitur. Pulchritudinis nomen institutum est, &quodammodo excusem ad signifieandam solam pulchritudinem
Corpoream: ergo haec sola admitti debet . Resp. con C. antecedens; Nam nomina quidem, cum sint signa id earum , sequi necessario debent illarum ordinem. Quare cum ideat rerum sensibilium sint ordine primat, relate ad hominem , nomen pulchritudinis primo institutum erit ad significandam pulchritudinem corpoream e sed nego Con sequentiam; Nam homo non habet ideas dumtaxat rerum sen-bilium , sed etiam spiritualium , &abstractarum , quas deno tat per vocabula , quae si placet, dicantur metaphorica . at Certe sunt communiter recepta , ct facile ex subiecta male ria intelligibilia . Exempla in probatione allata rem extra controversum ponunt , eademque confirmari possunt ex similibus in aliis rebus. Ita cum de aliquo dicitur, esse vir ma gnanimus, aut Peregisse magnum facinus, nemo concipit , illum habere animum per magnas dimensiones extentum , vel fabricasse turrim , aut montem aliquem , etsi magnitudo V v a ex
363쪽
ex sua prima institutione importet trinam dimensionem in longum latum Sc profundum . s. In statur . Ita pulchritudo est nomen primo institutum ad lignificandam pulchritudinem Corpoream , et nonni si improprie possit applicari ad denotandam perseetionem rei spiritualis , Nam non praescindit ho C nomen a multitudine partium , quae in re sis rituali profecto nullae sunt . Resp. nego assumptum. Hujus autem probationem distinguo et Non sunt in re spirituali partes materiales , Concedo ; non sunt partes, quae dicuntur metaphysicae, seu essentiales , nego. Quemadmodum hoc nomen totum dividitur in multas quali species, ut aliunde notum est, ita etiam hoc nomen, di viditur in totidem respondentes species . Itaque etiam in spirituali toto, illius perfectiones propter disti mihi onem , quam inter illas facimus per rationem nothram, sunt suo modo partes , ipiisque inest suus splendor, aequivalenter seu virtualiter talis , equo etiam Caecis Corpore modo
suo resplendent , ut mente videri possint.
SECTIO UI. De Bonitate divisionis pulchritudinis eorporea in visibilem dumtaxat o audisitim.
6. D Ulchritudo corporea bene dividitur in ordine ad solos sensus visus , ct auditus.
Propositio est contra aliquos, qui de ejus bonitate dubitant , Contendentes, posse etiam de odoribus & saporibus praedi Cari pulchritudinem . Nonne , inquiunt , Columella dixit bellissimum vinum i Et quisna in de barbarismo ex PO ilulabit , qui dicat bellum esse odorem rosarum 7 Addunt. quod si frequentius inveniatur pulchritudo attributa per Latinos objectis visus auditus. Sc perraro aliorum sensuum
objectis, hoc accidit casu quodam, quia scilicet primi il-
364쪽
Iius linguae institutores. qui normam posteris dederunt, usii non fuerunt per quamdam incogitantiam eo modo loquendi, ut pulchros dicerent odores & sapores, sicuti pulchros dixerunt colores , & pulchras voces . Quare fortasse, qui calleant alias linguas , invenient in illis Contrarium usum .. Verum quod hi dicunt , non est opportunum ; Nam bellus apud Latinos , ut Observant Lexicographi , ct Pallavi- Cinus i), est contractio hujus nominis benulus , quod est diminutivum adjecti vi benus, ut primaevi Latini dicebant , & nunc dicitur bonus . Igitur bellus . idem eli ac bonus , non vero idem ac pulcher . Jamque linguae . quae a Latina defluxerunt , ut Italica, Hispanica, Lulitanica, & Gallica, si-ruando dicant bellos odores, & bellissimos sapores, lignicant illorum bonitatem, aut Optimitatem , non vero pulchritudinem .
q7. Hactenus Adversutorum argumenta eversa sunt: propositionem jam directe probo sic. Pulchritudo corporea non poteli tribui objectis sensuum tactus, gustus , & odoratus e ergo cum aliunde sine controvertia tribuatur obje-d is visus S auditus , illa bene dividitur in ordine ad solum visum & auditum . Antecedens, quod pertinet ad tactum , suadetur ex eo , quod per illum non excitetur de objecto idea entis ita boni, ut constet divertis partibus seu attributis; nam nihil aliud per tactum pereipimus, nisi extensionem vel mollem vel asperam: ergo cum notio pulchri potiu-let ex dictis c u .i6. multiplicitatem partium diversarum , haec non complectitur Objecta tactus . Quod pertinet ad objecta gustus & odoratus , imprimissi bene animadvertamus, habet locum par ratio, aC de tactu dicta est ; Ideae enim nascentes ex affectionibus utriusque sensus non explicant diversitatem partium in sua quodammodo compositione . Illud additur , quod non satis diuturna sint hujusmodi boni, quae sunt de genere boni delect.Ibilis , ct bonum, quod pulchrum dicitur , videtur pollulare quamdam quati Coni tantiam suae existentiae, ut Conveniens apprehentio suorum attributorum, & eorum quasi comparatio
υὸ Pall. Bene. E. a. ea. II. pag. IT . i
365쪽
ratio cum se ipsis, & toto possiit a nobis institui . Est tandem ea etiam particularis ratio, quod honitas odorum & saporum alligata eli individualibus circumstantiis subjecti pro tempore praesenti, in quo illud versatur . Ex quo fit, ut ne idem quidem homo possit assirmare, odorem aliquem else sibi absolute suavem , nec cibum aliquem esse s bi absolute bonum ; Cum enim aliquandiu assectum est organum aliquo determinato odore, quantumvis sibi primum suavissimo, jam amplius illum non percipit , adeoque nullus pro ipso est odor , ct homini jam saturo quivis cibus ingratus jam evasit, ct molestus . 48. Alii jam olim , cum observarent divisonem pulChritudinis limitari ad sola objecta visus & auditus , rationem inquirentes hanc dederunt . quia hi soli sensus vi quadam cognoscendi majori , quam reliqui pollent . S. Thomas IJ hanc visus est asser re, dicens , illi sensus praeeipue respiciunt pulchrum , qui maxime cognoseisivi sunt , scilicet si i , auditus rationi defervienter . Quem sequuti sunt Didaciis
de Rosis a) , Petavius 3 , & recentius Benedictus Roga Ci, ubi de pulchritudine copiose disserens dicit, La Uisu, e P ito, play degli auri ire sensi, partecisano dei retioneτο-le , e deIP Intellettipo . Reiicitur haec solutio a vera jam Philosophia , quae in materia , & organis materialibus nullam vim cognosciti-Vam , ne possibilem quidem admittit . Sed . hi sequuti sunt praeeuntes sibi veteres Philosophos , qui organis sensoriis apertissime vim cognoscendi. & etiam judicandi tribuerunt. Ita ex Tullio Epicurus censuit , s) judicia rerum infensi
bu1 ponens . Ita Stoici docuς runt: Balbus unus ex his apud eumdem Tullium audiens esse , qui putarent pyramidem es se pulchriorem sphaera . reponit . illos novum oculorum judicium habere : & alibi . s6 oculi , inquit , in iis artibus squarum judicium es oeulorum, multa cernunt subtilius: co
366쪽
Iorum etiam , D' 'gurarum tum venustatem atque ordinem.
O ut ita dieam deceusiam , oeuli iudicant , atque etiam alia majora ; Nam ct virtutes , ct vitia eognoscunt, iratum prostilium , Actantem dolentem , sonem ignavum , audacem timidum que cognoscunt . Aurium idem es admirabile quoddam artificiosumque judicium . quo judicatur , ct in vocis , O in tibiarum, nervorumque eantibus, varietas sonorum , in tervalla . distinctio , ct vocis genera permulta . Et nequis eredat haec omnia dicta ab his fuisse . non quia sensus puta rent vera praeditos vi percipiendi , & judicandi, sed ut exprimerent sensuum pastiones esse prat requisita quaedam , sine quibus anima de quibusdam nec cogitat, nec judicat, hae Ch bet alter Stoicus Lucullus , si eum vim , quae esset infe stibus explicaba inus , simul illud aperiehatur , eomprehendi
multa , is percipifensbus , quod fieri sine offensione non potest. Hi in eamdem secum opinionem traxerunt alios ferme usque ad nostra tempora Philosophos , quorum Celebris fuit dii tinctio cognitionis in spiritualem, & materialem.
9. Fuit quidem, qui S. Thomam putavit non ita vere dici, in horum sententiam descendisse, quia non dicit absolute , maxime cognoscitivisent visus , ct auditus , sed addit . rationi defervienxes , ex quibus ultimis verbis colligit, illum non tribuere vim cognoscitivam sensibus, sed significare illis, ct maxime oculis, 3c auribus indigere animam pro statu suae unionis cum corpore ad usum rationis , quae est vis faciendi cognitiones abstractas & universales . At praeterquam quod interpretatio haec videtur directe contraria verbis b. Doctoris, illa excluditur ab aliis ejusdem locis , in quibus verte subscribit sententiae veterum circa vim CO-gnoscitivam propriam suo modo etiam sensibus Ita alibi
inquit , ca Dicendum , quod sensus proprius judicat de seu sibili proprio . di eruendo ipsum ab aliis , quae cadun ub eodem sensu, sicut discernendo suum a nigro: sed ds eruere almisum a dulci, nou poces virius , quia oportet, quod qui ister alia qua discernis , ucrumque eun eat. Illud ergo solum restat Cum veritate dicendum , quod idem S. Thomas tamquam
367쪽
regulam generalem statuit , quod, circa opiniones Philosophicas , quarum falsitas in comperto jam est , ct nihilominus apud Sanctos etiam Doctores reperiuntur , ci) Sancti hcc tradiderunt, non quasi offerenter , fed sicut utenses his , quae in Philosophia didicerunt , unde non sunt majoris auctoritatis , quam dicta Philosophorum , quos te uunLur . Quod
in scriptis S. Thomae attendendum eli, qui quemadmodum ad vertit Card. Palla vicinus in quadam epistola ad Cardina Iem Roberti ca) , cum scriberet ea aetate . qua Peripateticam Philosophiam Academiae omnes profitebantur , ut facilius studiosorum animos sacra etiam doctrina imbueret , Theologicas assertiones per rationes naturales, re reCepta Aristotelis dogmata plerutaque comprobavit, ut patet in ejus Summa , relictis propriis ipsarum principiis , quae sunt Auctoritas Scripturae, Conciliorum, & Patrum . PROPOsITIO II.
ULEA pulchritudo cognoscitur a Brutis. Probatur , quia Bruta pulchritudinem spiritualem Prosecto non cognoscunt; Nam haec ad sui cognitionem re quirit intellectum . quo Carent Bruta e non vero Corpoream srive audibilem , sive visibilem , quae sunt duae solae ipsius species sq. 6. j, quia objecta visus , & auditus nequeunt CXCitare in illis ullam cognitionem , per quam ipsa oble etentur, quoniam , quando in audiendo vel videndo adsit deIectatio , haec ad intelligentiam pertinet, ut alibi sp) osten sum est: : Atqui notio pulchritudinis postulat aptitudinem ad excitandam cognitionem objecti per se ipsam delectan
tem : Ergo non cadit in Bruta cognitio ullius pulchritudi nis . Quando igitur bestiae aliquae, ut duo Tauri dimicant Propter unam eamdemque juvencam , non aliter se habent, EC duo Canes viribus pares Cum rixantur , ut projecto in medium cibo aliquo potiantur . I N-
368쪽
NUMERI INDICANT PAGINAS. ABraham non fuisset homicida, F ssium iussu DEI Oe
Academicorum umversalis dubitatio , quam absurda. 8 . Actus, qui sat , quia ereditur bonus , es moraliter bovus, etiams ad i in hoe judicio error , dummodo inmineis . SO. st seq. Adolesentia incapax es Diaeisaris naturalis. IIo. Asimativa per Peripatetieos , - Aeternitas poenarum tu Inferno es de Fide . 'ago. , pro se rationes etiam nobis intelligibiles . Amor benevolentiae , ct concupiscentiae , quid di i sereaturarum fiant Gloria Deo extrinseca. t o spars felieitatis naturalis. Isi s. Amor parentum in filior parvulos AEngularis . as . Andres liber de stulabro . NAneeli Beati , ne ullo malo nec naturali nee morali, Memsterfuerunt . HAnimalia omnium vilis a funt admirabiaisFructurae. aa mθιlatio non es malum . titudo ad eis non es bona desinitio stuDhrixudinis . a a a. A et/HIe non bene ponitur in de Dione boni. a. 2 sea. A et1sum rebus inanimis dabant Peripatetici. T. Architecturae ivem ordines .
369쪽
Armatus non nascitur homo, d capax se armandi. pag. 26M Ath orum sophisma. 296. Audistis objecta Geuntur stulchra. R O. A Uiniferima contra Manichxos numerantur . aa4. As seris ille Manichaeos exsitisse . ao9. Gus verbis aliqui abu
disponunt ad Beatitudinem aeternam . I 8. Bona extrinseca fans in a bona . G. Iuomodo posmi dici mala. IG. Bona formπα, qui . . . *I' Bona hominis maxima , media , ct in o . . aa Bona naturalia hominum. ρlura funi malis naturalibus. I92. Bona redundantia ex noxiis rebus . asta 2 seq. Boni communis ct strivari notis . . Hi Boni delectabilis nomine , venit tam objectisum, quam for male bonum delectabile . in genere notio. a. st y . Boni miIis notis. 2I . Boui quo notis . . 3 3 71Bonitas actualis formalis disinguitur a bonitate materiali. 17. Bonitas Dei eomponisur eum eo , ο - t ea a maia natu ratis , poenalis . a m. Et componi debet eum i ur ιι-
multas deIeDationis formalis disinguisur ab illa hone ιιι
Bonitas delectationis obtestas non distinguitur realiter abuta Mnestatis naturalis . ii 8. sed HIsmper mentem. I 9. Bonitar formaUs in Iinea morum praesupponit judicium de bo nitate objectiva morati. IO . Bonitar fundamentatis quid per aliquot sis . 7
370쪽
Bonisas reoralis non femper dependu a lege. ες. & po. & leq. Bonitas non distinguitur realiter ab entitate Io. Nee es aliquid dependens a cogitatione. Nec significat idem aeentitas . Pag. 29. Bonum aueri es unum mers modo , se aliud . t S. Bonum commane, naturaliter nos ad se allicis 6g. & i 6. Ex praeferendum es privato. . 1 Bontim eonsissere in modo specie ct ordine, uidi Enymet. sa. Bonum delectabile , quid ig. Praescindis ab hones ate mora
II . EL EF species boui , disinua a bono honesio , di ut Ii . isto. st seq. 2uomodo frui illo pos ut in hae sit .
Bonum es subjectum malι. 29O. Bonum cr malum quomodo cognoscantur. 8a. quomodo op
Bonum generatim , ρυU a. Bonum honestum naturaliter.6. honestam moraliter, quidὶ 8. Bonum honestam delectabiae ct utile eadu in solam nataram eo uositivam. 6 . Bonum honorabile , ct laudabile , quid i 16. Bonum infe , ad alterum , - 4. Dipisso haee eomm nil est , ct per membra, non habens medium. I. Bonum infe , es etiam matam alteri , es objectum fose male amoris benevolenxiae . Bonum tam in se quam alteri . est ent . II. Bouum moriae actuale, materiatiter ω formaliter tale ,
Bonum moraIe es bonam naturaIe , sed non eontra . S. Bonum morate materialiter, potest esse formaliter malam. I. Bouum morale obfectivuis . h Simpliciter , ct fecundum quid . ra . Perse, per accidens . I O. Bonum morale materialiter, stotest esse formaliter instam. ῖ.
Bouum morales er es non solum bonum honesium, sed Giam delectabile, ct utile . - ε . Bonum per se decor, quid Z IO. X x a Bouam