장음표시 사용
331쪽
De Puteisitavine absoluta di relatius isa o. T Ulchrit vita tam vῖfibilis, quam audibilis divi- litur in pulchritudinem absolutam ct relati vam. Absoluta est illorum objectorum , quae non sunt aliorum imago , seu imitatio . Sic pulahra sunt opera Naturae , ut Stellae , Animalia , Plantae , Flores , Voces & s militer opera multarum artium , ut Architecturae & Musices is Pulchritudo retativa eli illorum objectorum, quorum intrinseca bonistas consistit in Conformitate cum suis exemplaribus . Si C Pubehrae sunt expressae vel Coloribus vel verbis imagines praerupti montis incendii urbis, rugosae vetulae, languentis infirmi, horridi a foedi cuiusvis eadaveris vel monitri, quando harhene imitatae fuerint sua exemplaria . Sic fabulae vestragicae, vel Comicae, vel epicae, magis vel minus pulchrae dicuntur, prout magi x vel minus accedum ad mores , sensus , dc verbAgorum , de quibus agunt.
Divisio pulchritudinis tam vis bilis,. quam audibilis se absolutam & relativam adhibita jam olim eli ab aliis. Sessensus horum nominum idem non eth apud omnes . Hos etiam ab illo , quem jam proposui . diversos, iuvat observare - Primo sunt. qui nomine pulchritudinis absolutae videntur intelligere formam aliquam Peripateticam, per quam rescisciatur pulchra; Nolunt enim in ejus notione incladi re spectum ullum, ne ad vim quidem cognoscitivam . Quar Megant, pulchritudinem esse quid relativum in hoc sensu , quod scilicet ea essentialiter clicat ordinem ad intellectum. Inferius honitatem definitionis stabilitae de pulchritudine ostendens planum faciam istos errare. Secundo sunt , qui pulchritudinem absolutam vocant illam , quae non depenciet a nostris opinionibus e contra vero clativam, quae ab his dependet. In hoc sensu visus est haec nomina mCipere Uer jus , ubi statuens pulebrum esse no- mea relativum , quin tamen , quae sit haec relatio declaret ,
332쪽
primo quidem dicit , si Ineptos esse aliquor , qui longo sese
mone efficere aggrediuntur, esse ali Iam rem absolute, idest η liciter , ct e ullo ad alium respectu pulchram ὐ Deinde vero negat ullam haberi certam regulam pulchritudinis , quia ex cuiusque placito illa dependet , a) Si stulchrum, inquit, es, quod gulis macet, nulla ereta re via , nulli aimeto inue, re si liciter pulchra designari potes. Contra
istos, qui admittentes omnem pulchritudinem ella in praediisto sensu relati vam , consequenter negant ullam esse reselem pulchritudinem, distincte inferius disseram. II. Tertio sunt , qui pulchritudinem absolutam sumunt pro post iva , di relati vam pro Comparativa. Iuxta quam acceptionem fit, ut easdem res sive naturales, sive artificiales, aliqui quidem dicant etiam pulcherrimas , alii vero ne esse quidem puleliras Concedant . Utrique bene , vel non omnino male . Primi enim loquuntur de rebus illis in se ipsis dumtaxat spectatis e Secundi vero de iisdem loquuntur ex Comparatione, quam ineunt Cum aliis ejusdem generis a se cognitis . Atque cum ante oculos primorum obversentur perfectiones rei magis,quam ipsius imperfectiones Nam hae, de- fi Ciente Comparatione , minus sunt ipsis observabiles a non injuria pronunciant rem illam esse pulchram , scilicet abs lute . Cum vero Secundi contrario modo obruantur adspeetu plurium imperfectionum ejusdem rei, quae eκ praeviis Cognitionibus , qui hux ornati sunt , turmatim in eorum mentem quodammodo irruunt, & vix sinunt advertere ad persectiones , quae caeteroquin eidem insunt, sine injuria pariter negant rem illam esse pulchram , scilicet comparative , Nam Observavit jam olim S. Augustinus , quod cf ipeetes mala iucomparatiove dieitur formo res atque pulchrioris . Quarto Auetor anonymus opusculi Romae editi a no I 6s. Saraio fostra Ia Belle a , de medio prorsus tollit divitionem hanc pulchritudinis in absolutam , ct relativam. dicens illam natam esse eκ abusu vocis relativae sumptae etiam a Metaphysicis in hac re pro absoluta. Quod credit sic
333쪽
sic suadere . Qui dicunt pulchras elle Raphaelis tabulas , Tullii orationes, ct similia relate ad illos, qui has artes Pietoriam & Oratoriam Calleant , sicuti sunt, qui sic loquuntur, non animadvertunt a haec esse pulchra relate ad omnes,
qui hujusmodi operum dotes intelligant et Sed quae pulchra sunt relate ad omnes , qui illa intelligunt , sunt pulchra absolute: ergo illa sunt pulchra absolute: ergo qui dicunt illa esse pulchra relative , abutuntur nomine relativi pro absoluto. Sed hoc argumentum non suadet propositum , in quo negari in primis' potest major ; quandoquidem illa esse pulchra relate ad omnes , qui illorum dotes intelligunt, idem eli aeesse pulchra relate ad illos, qui Pietoriam & Oratoriam n rint , quod est id, quod illi expresse affirmant. Deinde omista majori negari potest minor , & cadunt reliqua . ACcipio tamen quod ipse assumit, esse qui dicant Raphaelis tabulas ct smilia esse pulchra relative dumtaxat , & non absolute , sed in tertio sensu jam indicato , adeoque sine ullo terminorum ab usu.
2. Pulchritudo tam absoluta quam relativa rursus dividitur in totidem fortasse species, quot sunt illa: Corpo rum , & rerum corporearum. In his illa hominis optimo jure habetur potissima admiratione digna . omitto divisionem pulchri generi ce sumpti, quae na scitur a diversis ipsius gradibus, ct unius pulchri cum altero comparatione: ex qua fit, ut unum dicatur alio pulchrius. dc etiam pulcherrimum. Ita dici potest in iis objectis,quorum pulchritudo est relativa, illa esse pulcherrima , in quibus
reperitur etiam pulchritudo absoluta . Si C inter duas imagines, .alteram Alcibiadis , alteram Thersitae , ambas quam maxime suis prototypis conformes, pulChrior habetur prima,
quam secunda : Atque si inter duo poemata Epica illud, quod
proponit suum heroa cum aliquibus desectibus , pulchrius habetur altero, quod suum in nullo aberrantem exprimit, ratio est, quia hoc secundum deficit a ratione pulchritudi, nis relativae I. Io. , quae prima observatur aC requiritur in objectis, quae sunt aliorum imago. Generaliter argumen
334쪽
tum tanto maioris pulchritudinis in re aliqua utique habetur, ruo plures sunt illi, quibus res illa placet, ita ut illa tandemici possit puli herrima, quando omnibus , qui illam percipiant , placeat .
De Bonitate date de Pulchro in genere de Dionis .
3 3. IO T AE pertinentes ad notionem adaequatam pulchritudinis in genere sunt, bonitas rei intrinseca , multiplicitas diversarum partium sive realium , sive aequivalentium Coalescentium in unum , ordo ad vim intellecti vam , & aptitudo ad eam dele standam . Haec propositio cum probata fuerit, planum faciet de finitionem pulchri in genere supra q. a. positam esse op- Portunam, utpote quae notas hujusmodi continet & enun- Ciat. Ac imprimis, quod pertinet ad notam bonitatis absolute, sic arguitur .
Primo. Omne quod dicitur pulchrum . invenitur esse bonum sive verum , sive apparens ; Nam i) , quidquid laudatur , inquit S. Augustinus, ideo laudatur, quia bonum es. In vis qui laudat, quod non es bonum : Sed quod eli pulchrum laudatur: ergo quod est pulchrum, est bonum. Rursus omne, quod habetur tamquam pulchrum , invenitur esse illud tantummodo honum , quod dicitur bonum in se , Nam Vera universaliter est haec propositio, omne pulchrum est bonum , ita ut quae communius dici solent pulchra , in qua cunque specie pulchritudinis sint, dicantur etiam ab Aueto ribus bona. Ita S. Augustinus dicit, ca Bona es terra su tudine montium , di te eramento eoIlium , O planitie camporum : O bonum praedium amoenum , ae fertile: ct bonadoinus paribus membris di posita di ampla, ct Deida : bo
na Q s.Aug. iapuIm. . . p. 49s. sa Idem Ibidem . Diuiti sed by GOrale
335쪽
Wa animalia, animata corpora: θ bona facies hom uis dimens pariliter, ct luculenter colorata : ct bouum Coelum eum Sole, di Luna, ct Stellissuis : ct bona loquutio suaviter docens : m bonum carmen cavorum numeris, σfenteusiis grarae, quae omnia vulgo di Cuntur pulchra . At viceversa universa liter vera non est hae C alia propositio , omne bonum est pulchrum ; Nam ut jam olim observavit Jo. Philopontis i , medica potio, sectio , adustio, bona sunt aegroto, non tamen pulchra dicuntur, quia haec non sunt in specie boni in se , sed solum in specie boni ad alterum : ct propter eamdem caussam, communiter quidem dicuntur bonae divitiat, bonus aer, bona valetudo, non vero eadem communiter dicuntur pulchra: ergo ad pulchritudinis notionem pertinet bonitas rei intrinseca.
Secundo . Quod cognoscitur praeditum persemionibus sibi debitis , non necessario judicatur bonum ad alterum, seu utile: at enim vero necessario judicatur bonum in se ; Atqui etiam quod cognoscitur praeditum perfectionibus sibi debitis non neCessiario iudicatur bonum ad alterum, seu utile: at necessario judicatur pulchrum ; Certi enim sumus, quovis intentato supplicio non posse obtineri, ut quod apparet pie num suis persectionibus, reputetur deforme aut turpe, aut Contra, qmvis proposito praemio obtineri non posse, ut quod apparet plenum desectibus reputetur pulchrum e sed ad summum Verbo tenus, per mendaCium expressum per praemia aut supplicia. poterit pulchrum dici turpe , ct turpe pulchrum Cergo pulchrum necessario est bonum in se , non vero nece ila rio est bonum ad arterum . Tertio . Autho res passim loquentes de pulchro no tam boni, & rursus boni in se exprimunt: ergo illa est com
muniter recepta in notione pulchritudinis . Prima anteCe
dentis pars probatur. S. Dionysius, sa9 Pulchrum , inquit, idem es eum bono , nee ulla res existit . ρuae nou stulcbri IPoc boni particeps . Interpretes Sacrae Scripturae observant illud , quod in Genesi , Uulgata saepe repetit: Vidit Deuι , quod effer bonum , in textu Hebraeo exprimi per tale nomen, quod
336쪽
quod aeque signi sicat bonum ac pulchrum . Idem ostendit Petavius si accidere in lingua GraeCa , adductis in medium
testimoniis Auctorum Graecorum , qui put Chri nomen attribuunt singulis boni speciebus. Idem ostendi potest de Auctoribus Latinis. Facciolatus in suo Dictionario , verbo Pulcher , dat exempla cx Gellio, ct Horatio, in quibus pulchrum idem eli ac bonum, & etiam summum bonum . Alia ex Catone & Tullio dat Philippus Pareus in suo Lexigo, ver-ho Pulcher . Idem dici polse . quod accidat in Lingua Ii lica, testis est quisque Italus . qui virtutem dicit pulchram, quae est in genere boni hone iti, dc concentum dicit pulchrum, qui pertinet ad bonum delectabile. Pro secunda antecedentis parte eli S. Augustinus , qui dicens , ca pulebra esse omuia und flva eou venientia , inter ea scilicet , quae ad ipsa, quae dicuntur pulchra, spectant, iam dicit bonitatem intrinsecam esse Characterem pulchriti dinis; Nam per convenientiam plurium inter se ex alibi dictis definitur bonitas. Idem rursus cum animadvertat, quod imago dicitur esse pulchra, si perfecte reWracsenset rem , iam ostendit pulchrum dici ipsum bonum i ii se . Si enim imago sit alicujus monstri, ipsius pulchritudo non pote itinatio Consistere, nili in eo, quod lit bona imago sui exemplaris. Est S. Thomas , qui de IIoncstate morali, quae est
species poti s sma boni in se , illam dicit, cs ef e quamdam spiritualem pulchritudinem . Sunt illi Platonici , de quibus
meminit Palla vicinus , m qui in Venere adumbratam dicunt fuisse a Veteribus non solum pulchritudinem, sed etia trihonitatem: & alii omnes, qui statuunt illum esse verum amorem , & ut dicitur benevolentiae, qui habet pro suo objecto formali pulchrum i illum vero, Cujus objectum formale sit bonum amantis, elle cupiditatem dicendum . & philautiam , non vero amorem , qui communiter revera dicitur amor Concupiscentiae . Bene hoc unus ex his Maximus Tyrius
337쪽
dem relicta Cosmi Paccii versione sic reddam ,. qui aliud amat , quam pulchritudinem , voluptatem amat, g quas placet , nemen hoc auferamuT , dicamuI cupere , Non vero,
amare , ne propter aequivocum appellacionis , non stam rei nomen , sed rem ipsam ignoremus Atqui amor benevolentiae habet proi suo objecto formali bonum in se ergo dum Platonici dicunt amorem Benevolentiae habere pro suo obie et o formali pulchrum, dicunt pulchram importare rationem boni in se iar s. Minorem faeir argumenti respuit Yvon ,. Auetor articu Ii de Bono in Gallica Encylopaedia, tamquam. Chimae-riCam, concedens. posse quidem nos admirari pulchrum , quia bonum in se est. non tamen amare ca) , nisi simul sithonum nobis ; in hoc enim dumtaxat vult Consistere objectum amoris rationatis .. Sed illum vehementer falli suadetur ,. quiae opponitar receptae apud Philosophos . & Thelogos doctrinae .. Sic Plato refert haberi vetus hoc proverbium , D pulchaeum esse amicum, de quo videri possunt, quae disserit M. Antonius Muretus ). illud quidem Plato, quasi declarans subjungit ; Apparet enim moue quiddam , I ne, ac pingue ideoque in nos facile forte Ulabitur . ferpit in
penetrat, quin lubricum quiddam . Sic Stobaeus ca) probat responsionem Aristotelis illi interrogationi , Cur quae pulchra sunt. amarentur P quae sic habet a Caeci haec interrogatio es.. Plutarchus vero laudat illust Xenophontis : 6 Ignis tangen rei solum urit, pulebri sero, , etiam strocul disanies insummaut . Tandem vulgus ipsum , novit Poetas cujusvis temporis passim dicere amorem filium esse Veneris, seu pulchritudinis, quam per illam fabul ae adumbrant. Sed venio ad
338쪽
Τlleologos. ci omnibus , sic S. Dionysius, esipulchrum bonum amabile . a Num , rogat S. Augustinus , amamur aliquid nis ulchrum t Luid es, quod nos allicit, ct conetis liat rebus, guas amamus Z niti esset in rebus derui ct speetes, nullo modo uos ad se moverent . cr) I um honestam , sic S. Thomas, secundum guod habet spiritualem decorem appetibile redditur , qui simul refert & approbat illud Tullii rFormam , ct tamquam faciem honesi vides , quae F oculis
cerneretur , mirabiles smores , ut ait Plato 3 , excitares fa-pientne . Est tandem illud Apostoli: c6 Charisas non guriris, quae sua sunt, cui ex diametro Yvon opponi videtur 4I6. Quod pertinet ad alteram notam de multiplicitate partium , si ve quod pulchrum non significet bonum in se quodcunque. sed illud quod consistit in complexu plurium
in unum , probatur primo , quia de his , quae limplicitatem quamdam, etiam prout concipiuntur a nobis,praeseserun non dicimus esse pulchra, etsi dicamus esse in se bona saltem transcendent aliter. Si C deprimis principiis scientificis, ut nihil potest smul esse , & non esse: totum est majus sua par te, & similibus , non dicimus esse pulchra , propter quam dam quasi limplicitatem sui esse, sub qua illa concipimus Contraposito ad Complexum plurium Coalescentium in unum. At enim vero pulchrum dicimus de Theorematis & Probi maris , quae sunt Complexio tot Veritarum, quot sunt propositiones , quas in se includunt , & sine quibus distinctam illorum ideam non habemus: Eadem de caussa sententia prolata a se vero a liquo Sol rate vera dumtaxat dicitur , at pulchra etiam praedicatur, postquam Venustatem acCepit ex Or namentis eidem additis a Tullio aliquo, vel Catullo rergo pulchrum invenitur esse bonum illud in se , quod consistit in Complexu plurium in unum. SeCundo probatur ex Consensu Authorum , qui Comma niter statuunt multitudinem, & unitatem, illam partium , hanc compositi , esse duos necessarios Characteres Pulchritu- Rr a dinis.
339쪽
dinis . Aliquos proferam inferius loquens determinate de pulchritudine spirituali , ct corporea , in quarum secundae abundantiores iunt Aucto res , utpote de re, quae sicuti frequentius ea dit in hominum sermones , ita distinctius fortasse tractata est a Philosopliis . Hi C non omittam Antonii Genuensis definitionem huc facientem , i) Pulchritudo es apta
attributorum cui parcium entis congruentia : maxime vero
illam Augustini assertionem, cab Omnis pulcΘritudinis formas unitas : ubi nomine unitatis Convenientiam Certe singularum partium Cum illo , quod constituum , intellexit; Nam ipsemet sic se ipsum non semel explicat: cy) Una, inquit, fulva convenientia Palebra fui omnia: i u vero convenientia aequalitatem unitatemque Ustetit, Sc alibi dicit. ga a mulis sunt bona, tunc ρlacent, eum in universum aliquid conveniunt
atque concurrunt. Universum amem ab unitate nomen accepit-
Contra quam Augustini ipsius explicationem male obsecit Di-derothas IJ unitatem modo dicto acceptam, potius consi- ruere essentiam perfecti , qua in Diebri ; Nam S. Doctor no indi Cit essentiam pulchri esse unitatem , set dicit de essentia Pulchri esse unitatem , quandoquidem dicit illam ella formam pulchritudinis . Rursus non dicit unitalem persectam esse eiIentiam pulchri, sed unitatem nominat prae indendo λfui persectione , vel imperfectione. Quare ii quid est perfectum . non solum erit pulchrum , sed pulcherrimum : at ii quid erit tale , ut perfectum dici quidem non possit, sed bo Num duntaxat in iis, quibus constat partibus vel attributis, negari non poterit esse pulchrum ab illo , qui illud possit c 'gnoscere is
3 7- Ηu C etiam pertinent duorum restentiorum definitiones , alteram Citati modo Encyclopa diltat . alteram Caroli Giuliani , quam inseruit in notis ad novam hujus En Cyclo
paediae editionem Lucensem . Primus c6o inquit, Pulchromo elio id , quod in se eontinet ea , quae in mente excisore
340쪽
possunt ideas relationum . Quam suam definitionem bonam esse fusissime conatus est suadere . Sed illa praeter notam multiplicitatis partium , quam postulat notio pulchritudinis, ct pro qua illam hic adduco , nihil aliuo continet, quod approbari possit . Atque ille ipsi iis defectus est omnino in lignis,
quod non meminerit de bonitate rei , quae est pulchra. Pr pter quam Caussam ejus definitio non solum Convenit rei pulchrae , sed etiam cuivis rei quantumvis deformi . Certe audita hac definitione pulchrum est , quod Continet in se ea P. quae in mente excitare possunt ideas relationum, subsumi potest; Atqui homo variis gibbosus luscus nasutus ulcerosius milia habet in se , quae excitant ideas relationum : ergo homo ille est pulcher; Quod est falsum & ridiculum . Ipse ejusdem Author majorem huic impugnationi ansam, & vim tri-huit . tum quia monet se , dum in sua definitione nominaret ideas relationum, Consulto loquutum esse indeterminate ,
quia, non postulo , inquit, ut ad avellationem pulchri
opus sit declarare deIerminatam relationem , quae in eo regnet et tum quia Videns impugnationi praediistae se subjacere , ea inque ipsemet lion mediocriter urgens , ab illa tamen nullo modo se liberat , ct vel concedit . ut quae turpia etiam
snt, possint dici pulchra, vel quam ipse idem tibi objectionem proponit , in alio ac a nobis proposita est sensu , accipit .ig. Secunda definitio sic habet et ca Pulchrum non es nisi proportio . iusta relatio , O regularis convenientia idearum inter se, ρο quae adhaereυς objecto , si ve ut sua ipsius verba referam , te beau comprend en istus urs Mees , u'etans qua is proportiou , te juste ravori , Ia reguliere conve- nance des idees enire elles, ct qui soni adherentes a PobjecLI an C quoque assero, quia exprimit multitudinem attributorum rei, de quibus haberi potest idea : sc enim interpretoream illius vocem, ideas , adeoque Confirmat propositum . Ce terum definitio hujusmodi approbari nequit , primo propter redundantiam tot nominum proportionis , relationis, con