장음표시 사용
141쪽
Alias vero familias, quae in nominati tribu in nostris lapidibus spectantur, illas fuisse credo, quae ante
Dictatura C. Iulij Cssaris maiores magistiatu si patria non gesserant, & ob id nec in ciuitatem Romanam , nec in Romanas clientelas fuerant receptae, sed illius tantum beneficio ciuitatis Romanae ius una cum alijsΤranspadanis obtinuerat ipso iam Dictatore, ut supra ostedi,in quaru inscriptionibus suae tribus denominatio uti supersua omissa est, omnibus quippe ciuitate, M
tribu iam communi, non paucis, ut antea. Itaq;,cum
Plinia gens ciuitate Romana hoc posteriore iure ut retur,ut est credendu, est enim Plinioru nome Romanis familijs penitus externum nulla tribus nota res rebatur; Caecilia vero Comensis Romanae ciuitatis v tustate, & Caeciliae gentis clientela insignis cum sua tribu nominabatur, atq; inde sit,ut Oufentinae tantum
tribus in istis Plinianis inscriptionibus, nulla vero P bliciae, seu Poblisis mentio habeatur. C A P. II. I tam facile quae firmissima a Comensibus, certissimaq; habentur argumenta, a nobis resoluuntur, & eorum arces
munitissimς expugnatur,no video quodna illis tutu deinceps pateat confugium, di ideo no vereor quin ea quae sequuntur illorum argumenta ipso transtu, ceu arces inualidae, & parum fimmae, nullis resistentibus a nobis facillime occupentur. Possidebat, inquiunt Comenses Plinia maioris Plinij soror, & minoris mater,praedia in agro C mensi
142쪽
mensi iuxta Larium, quorum alienationem in Corelliam, deiuncta iam matre, Plinius interdixit, cui citerorum Omnium emendorum, paternis, maternisque exceptis potestatem fecerat, ut ad , Fabatum proseia Meta ui Iceru scribit,ergo & ipsa Plinia Comensis erat, ita enim subdunt,)ergo & Plinius frater; sed fatua est ista concluso,&ab omni recta ratiocinadi ratione aliena; quid enim prohibet quominus etia Veronensis in agro C mensi fundos habeat, eosq; in dotem sororis Couertat, nec tamen Comensis sit, aut Veronensis esse desinat ΘLegimus Romanos ciues in Prouincijs extra Italiam Augusti tempore latifundia, villas, & multa praedia possedisse, cuinq; ab ipso Augusto omnis extra Italiam profectio Senatoribus interdicta esset iniussu suo, pe missam tame fuisse in Siciliam proficiscentibus,in Gauliamq; Narbonense, ut tradith Dio, at no quidem om- hi tib .innibus, sed illis tantum, qui aliquam ibi locorum pos. μ' 'sessionem haberent; quid ergo Θ an ex eo solum, quod in his Prouincijs, & in longe remotioribus ciuis RΟ- manus fundos, & pnedia possideret, amissa ideo ciuitate Prouincialis Siculus,& Gallus Narbonensis fiebat Θ quid magis ridiculum Θ Eadem ratione nec Catullus noster Ueronensis, nec M. Caesius Romanus , ς i' 'r 1 p . nec Plinius nepos, aut Fabatus Comenses fuissent; in pii 'οῦ ο habuit enim Catullus fundum inter Sabinos,& Tibur, quod docet illo epigrammate ex Scarontibus incipie- te, O funde noster seu Sabine,seu Tiburs , M. Caelium i in Africa paternas possessiones habuiste tradit Cice- ii I. Ili ro, habuit 'Fabatus villa Camilliana in Campania, preter Amerina praedia; celebrat s Plinius Laurentinum suum, celebrat. Tu lca praedia Tifernio Tiberino vici- i o
143쪽
ia, LIBERna, in quibus villam suam amplissimam, & amisiss mam describit. Pompeia quoque Celerina Fabati nurus, & iunioris Plinii socrus in agro Ocriculano, in
Narniensi, in Carseolano,& Perusino rura olimVρος. sedit, nec tamen simul, saltem origine, Ocriculana, Narnientis, Carseolana, N Perusina fuit, quamuis domicilium in omnibus istis locis eodem tempore habere potuerit, non est enim a iure dissonum, ut pluribus in locis quis habeat domicilium, ut tradit Paulus I. C. NM Ulpianus, nec tamen ullum iuri naturq, & originis prsiudicium inseratur: suit autem vel Romana e gente Pompeia, vel Comensis,familis Popeis nomine eo per
clientela trassato, ut supra memoraui,& ideo nec etia simul Alsiensis esse potuit,salte origine, na de illius quoq; villa Allies meminit . Plinius gener in epist. ad Albinu. Ex his plane vident Comenses huius nodi argum ti leuitatem, S ideo illud, tamquam arborem succiso
trunco omni ex parte nutantem, exemplo maioris Plianis nituntur adiuuare, atq; in primis Paravicinus; nam,
si Plinius maior, ut ipse inquit, aliquid praediorum in agro , eronensi habuisset, illud utique etiam ad filium adoptimam post eius mortem peruenisset, at nihil ibi
minor Plinius unquam possedit, multa vero in agro Comens, S ad Larium : ergo & Plinius se perior minime Veronensis, sed Comensis habendus est Sed hoc eodem argumenti genere noS quoque captioni versute aduersariorum respondebimus, omnemq; illius dubiatationem tollemus; nam cum nihil penitus in agro C mensi ex Plini j auunculi hireditate ad nepotem peru niue constet, dubm procul nec ipsum auunculum CS-inetiam fitae centcudum es s nam si quidquam boum
144쪽
rum ad se inibi ex illius haereditate esset delatum, uel illud Plinius nepos non siluisset, vel aeque ac paterna, maternaq; praedia, in Corelliam alienari prohibuisset, ob singularem tanti viri memoriam: a quo amari, &educari non multum fuit, hoc sibi sanguinis propinquitate postulante; at vero sui nominis,& totius assis limredem institui, hoc profecto plurimum,illius etiam iudicio accedente: cuius tamdiu mansurum testimonium vir verae gloriae cupidissimus ostentare poterat, quam- ' diu illius bonorum alienationi pepercisset. sicut enim Alsiensem Pompeiae' Celerins villam clariorem reddi- ai Plin. epist.
derat Virginii Rufi nomen, ex eo sollim, quod illam δ' kνε vir clarissimus possederat,quo pacto& alia littori imposita inter Auernum lacum, & Puteolos M. Tullio Cicerone,ac deinde Antistio Uetcre dominis nobilitata est, quam Cicero Academiam suam appellauit, sic Plinio V nobis testante, ita suos fundoS adeo sui nomi- bila, te ianis celebritate ipsum maiorem Plinium illustrasse credendum est, ut etiam illo mortuo tamquam prioris domini gloria sui gentes pretiosissimi, & laudatissimi haberentur . Sed in hoc tam Comenses falli possunt,dum negant quidquam in agro Veronens ab illo fuisse possessum, quam noS negantes in agro Comensi ulla prae dia eundem habuisse; siquidem inter sua Transpada
na, quorum meminit minor Plinius, tam sua Comen- oepist.ε. s.
si a Caeciliana, quam Ueronensia Pliniana contineri possunt, non enim magis I ranspadani sunt Comenses procul a Pado siti, quam Ueronenses, ipso Pado fines nostros ad Hostilia vetustissimu Vcronensu Vrcum,&Iogo spatio inferius alluente. Neq; vero quisquam si qui paternorum fundorum appellatione, quorum ali
145쪽
natione in Corelliam Plinius nepos suis literis vetuit
etiam fundos, qui haereditario auunculi iure ad eum peruenerant,coprehendi existimet,quoniam illum pas- Si mauunculum, non patrem nominat; paterno praesertim adoptionis iure per mortem illius iam longe antea penitus exstincto; praeterquam quod patris nome in dubio ad naturale magis, quam ad ciuilem reserendu est. At nec illud Comensium argumentum me mouet, mep. 39.lib. I ex epistola nepotis ad . Romatium Firmum, a Benedicto Iovio deductum, quod tantopere Paravicinus post Cigalinum extollit, ubi ad eum scribens, sic inquit. Municeps tu meus, fit condiscipulus , , ab ineunte aeta
te contubernalis , pater tuus, fir matri, O' auunculo meo,
mihi etiam, quantum aetatiis diuersitas passa es , familiaris. quibus verbis firmissimum sententiae suae fundamentum Comenses constituere videntur; nam si R matius Firmus minori Plinio municeps,& proinde Comensis fuit, cuius pater itidem Comensis maiori Plinio, & Pliniae sorori familiaris exstiterat,ex ista familiaritate, quae illi cu utroq; eorum intercesserat, arguere volunt quod etiam superior Plinius Comensis existia mandus, S inter Comenses ciues referendus sit: sed minus recte meo quodam iudicio: quonia sola illoru inter
se familiaritas, quantum ex ista Plinij epistola coniectamus, non sufficit ad probandum eandem ipsi Plinio fuisse patriam, quae & Romatio patri; quid enim prohibet, & si diuersam patriam uterq; nactuS,quominus Comi, Romae, in Hispania, in Campania, aut alibi,inter se mutua familiaritate usi sint, meliori praeserti iri state a Plinio Rome exacta,& v sq; a prima pueritia,ut sal ra ostendi, S publicis Romae muneribus ab eo ad-
146쪽
ministratis,prster Hispaniς procuratione,&Misenensis classis PraefecturaΘomitto diuersa bella quib' interfuit, quorum causa aliquando Roma abfuisse coactus est. quod si etiam Comi huiusmodi familiaritas Romatiocu Plinijs fratribus intercessit, fratre sorte sorore propinquitatis causa quadoq; ut fit inuisente tali tame n5 est, ut idem ex ea sola Comensis sit praesumendus; qu madmodum nec illa Roma iij cum Plinia sorore familiaritas hoc nobis persuadet: illa siquidem tam Romae, quam alibi, praeterquam Comi, accidere potuit ; quod eo magis credendum est, quia post mortem L. Caecilij mariti cum Plinio filio puero in domum fratris seces.st, erat enim cum eo Miseni pridie quam inde ad Vesuuium solueret, ubi vi pulueris,& fauillae oppressus interijt, ut in epistola ad ' Cornelium Tacitum idem
Plinius tradit,h quo tempore annum duodevigesimum aetatis suae, agebat, sequenti vero anno dicere in soroprimum cepit, auunculo iam ex humanis exempto, ut ipse ad Capitonem scribit, 'postquam a doloscentulus in Siria militasset, ut alias praemonui, auunculum secutus, ni fallor, cum quo se Romae fuisse aliquando etiam significauit, ubi pene puer patronus a ' Tifernatibus est cooptatus, ob gratiam nimirum auunculi qua apud Principes, & apud omnes plurimum valebat. Postquam libello superiore ostendimus fieri n5 posse, ut Plinius noster Comensis fuerit, ex eo etia potissi mii, quod eoru , quae apud Comenses olim admiranda visa sui, ut est ille fons iuxta Larisi ab utroq; Plinio celebratus, sed longe diuersa ratione descriptus, cuius incremeti, di desectus ignat u se Plinius noster declarauit, Vide
147쪽
tes aduersarij se in hoc argumento non posse amplistytuto pers stere, ab ipso statim loci nomine, non iam
amplius ab ipso sonte, alterum confingunt, Plinianaq; illum vocari dictitant,ab ipso scilicet Plinio nomine loco indito. Hic Paravicinus amplissimas olim Pliniorum aedes fuisse fabulatur, eiusq; rei ipsum loci nomen indicio esse: verum nullum ex suis Comensibus , sed Leandrum tantum Albertum Bononiensem huiusmodi fabulae auctorem facit, ne laboret apud literatos suorum fides; atque ut prudenter Comenses hoc non audet affirmare,ita perperam de illo Leander sensi,vir
alioquin non leuis auctoritatis,sed loge in philosophis, S sacris Theologis studijs ex clarisi. quippe Praedicatorum instituto quam in historia conscribenda spectatior . Exstare sane locum iuxta Larium, qui Pliniana dicitur, ubi sorte olim sons ille ab utroque Plinio memoratus labebatur,facile est ut credam, sed hic Pliarioru villam,aut ςdes, atq; horu prςsertim,de quibuSagimus, aliquando fuisse no est ut credam, nec sine rationes siquidem,cum Plinius maior tam mirabilis sontis mentionem 'facit, In Comensi, inquit, iuxta L rium lacum fons largus horu singulu semper intumescit,
in residet ι haec ille: nullaque alicuius villae suae ibidem
exstructae mentione facta, ad alia naturae miracula recitanda protinus transit. quam Silentio, tanta opportunitate omissa, non dissimulasset, si vir clarissimus,& in omnes vel minimas orbis partes, & naturae istus sui calami, & laborum fere prodigus, villam inibi
148쪽
liquo is cum multas asserat, de villa tamen suθ quam iuxta illum habuerit, nullum verbum facit: alibi qumque, ubi villas sitas ad Larium sitas describit, & praesertim in epistoIa ad Romanum, nunquam istius meminit ; itaque tale nomen aliunde emanasse, & ab ipso potius sonte crediderim, cuius hodie nullum sortasse vestigium superest, atque ideo cum utriusq; Plunij scriptis suisset olim illustratus Plinianus dictus est, quodque olim fonti nomen fuit, id postea eo
iam suppresso, & exsiccato, loco remansit, atque iliae corrupto vocabulo Pliniana dicitur, prout etiam Gaudentius di Merula ante nos videtur obseruasse.
Quoniam vero Comensum disputatio de Pliiiij superioris patria tuto peragi posse non videbatur, nisi
aliqua etiam ex parte ipsius Plinij testimonio iuuaretur, ideo totis viribus in hanc curam incumbunt, &toto illius opere de naturali historia sepius voluto, reuoluto, id tandem se assecutos gloriantur, dictitan tes illum non dubia demonstratione Comum patriam suam fuisse testatum, cum longa verborum narratione in illius origine describenda utitur: at ex aduerso U ronae tantum mentionem sobrie, & sicco, ut aiunt, pede pertransit: cuius ingeniosae, & callidae obseruationis Iouius, Cigalinus, & Para uicinus auctores sunt
sed no vident homines isti perspicaces, & lyncei, quod
si in re tam facili cuiusquam animus haesitare unquam' possit, nam cum ratione suspicari nemo sanus potest Plinium, quem sibi non iure ciuem asserunt, BergOmatem potius, ac Licini rensem, quam Comensem efficiunt : quandoquidem longius excurrit Plinius in Bems goma
149쪽
gomatu ac Licinisorensium origine reserenda,quam 'Comensium s quod ut apertius etiam pateat,illius verat tib., e. ij. ba recitabo Orobiorum, inquit, Hirpis esse comtim,at qade omum , in Licini orum, sist aliquos circa populos au-eIor est cato a sed origine gentis ignorasses satetur; quam
docet Cornelius Alexander ortam a Graecia , interpretati ne etiam nominu , miram in montibus degentibus f in hoc
situ interjt Oppidum Orobiorum Barra , unde Bergomates Cato dixit ortos, etiam num prodentes se altius, quam
fortunatius sitos: hucusque Plinius. quid est autem in tam longa narratione, quod Comensium sententiae I gli ueat quod verbum erit index illius animi ξ quae vox equae syllaba quis est adeo ingenio hebeti, & mentis acie ita obtusus, & obcaecatus, qui non videat, totam ipsam narrationem ad interpretationem Orobiorum vocabuli pertinere, Catoni ignotam, S a Cornelio Alexandro traditam, ex ipsa quippe verbi etymologia desumptam ξ enim graece mons dicitur, vita, atq; hinc Orobij monticolae,& in montibus vitam d gentes optima ratione dici possunt. tantum ne hoc ii dicium fuit Plinianae mentis, ut Patriam vir doctissimus, di in omnes aeque benignissimus, voluerit his x embis significare ξ an qui amant ipsi sibi somnia si uvi, ut inquit Poeta ξ Hoc etiam loco pra terire nolui,alteram Comensium obiectionem, qui in spem erecti, quamquam inanem, quod veram i linij patriam ex loco precitato nacti sint, sirpe ipsium in Veronae mentionem incidere aiunt, nec illam tamen patriam suam uocare, uel saltem significare, quod carpius opportuniore loco facere potuisset,qui in in ipsa operis praefatione,si V ronenbis suisset . quibus ego respondeo sepe eundem in
150쪽
in Comi mentionem incidisse, & ubi de illius, & Orobiorum origine 'disserit, ut nuper uidimus, ubi itidem Mi h 1 ω7 de fonte iam saepe memorato Vloquitur,ubi de urbibus ferri temperandi gloria illustribus, inter quas post Bilbilim in Hispania, & Turiasionem, Comum quoque m r enumerat, ubi demum de 4 lapide uiridi in lebetes ex 'Τ' 'Cauando,& tornando, nunquam tamen Comum patria suam uocasse,uel salte indicio aliquo vel minimo innuisse; itaq; pari iure adhuc inter nos ageretur, nec magiS hac ratione Comenses, quam Ueroneses agnoscere Plinium suum possenti Cateriim , clim Plinius Catullum Veronensem ciue statim in operis exordio conterraneusuum appellet,hoc ipsum illi satis uisum suit ad sua patriam indicandam, ut amplius eiusdem mentione repetere non curauerit, nullo ComenSiti toto opere contem
raneo appellato, quamobrem hoc etiam illius testimonium causae nostrae accedit,quo illi carent,ut Verone sis uere fuerit, non Comensis censendus .
VCVSQVE Comensium coniecturas, t& argumenta uidimus tam ab ipsa tribu Oufentina, in quam minor Plinius relatus fuisse uidetur, quam ab eiusdem epistolis, & a maiore Plinio desumpta, quibus Comum illius patriam, uano nisu,conantur e Lficere: nunc de testimonijs adiuersis aucuiribus, Sabantiquis lapidibus per eos ad idem petitis est nobis tractandum ; in quo argumenti genere eo magis studium nostru calere debet, quo plures scriptores illo decepti, S a uesi- .