장음표시 사용
231쪽
Tractatus Unicus, Can. VII. 21 o
vi medium natuta : quia est actionum animal dissipari. tium eessatio , de quies , in qua spiritus acquirunt ut per uigiliam deperditi. Sed videamuι quae obiicit. Primo dieit,quod s soni nus priuatio est , nullum finem habere potest. Secuti.
dδ r s somnis, eati sit ut in opisione i hilosophi ab alimenti vaporibus ex decoctione eleuatis , absiluin est aliquem finem naturalem somno dicare : quia semper quod animal comedit. xa pol insurget suique somnus absque aliquo fine i sed ita cogenie nee estitate : quia alimentum assumpsit, cuius cocto , ut neeellatia est, ita eleuario vaporum . & per consequens somnus dabit ut absque aliquo sile. Tetti δ : quiescere ab Oi e-ribus , de alimenti eo chio . duos fines eonstitiiunt ; at veth unius tei uni eos tantum dandus est finis r ron etiato somni erit finis duplicatus, quies scilicet actionum, di alimenti eoctio. Et consima tui r quia si datur ali uid proptet finem determinatum , nunquam erit sinenis positione, ob quem daturiat s somnus nascitura vapore alimenti, gabitur saph quando neque est
opus, vi cessent actionis . neque ut concoquatur ali
mentum. Probat ptimum : quia si sumat ut alimentum, quando saligatae saeuitates , neque cerebrum non siit, dormiet animal , de non erit opus quiete. Probat secundum , quando somnus conciliatur post magnum laborem , aut vigiliam , qui eueniet absque ulla Deees state eoneoquendi alimentum , eum sne illius sum ptione saepe post labores, 3e vigiliam concilietur. Rut
sus quae eueniunt ex necessitate materiae , repugnant finem habete , quia necessario euenient data matcria: hoe autem somno non conuenit , s ex alimenti vapo re ereat ut ergo non est b finem coctionis. Similibus
rationibus in Galenum inuebitur , quod assirmauit somnum datum esse ob cetcbri re ereationem , d. qui e rem. Contra , inquit, quia priuatio non praescribitsbi aliquem finem; sed agens est , quod sbi finem de
terminat , & propter quem operatui : nam fines agentium sunt. Deinde quia saepe somnus eontingit, quan . do cerebrum satigatum non est , ut quando absque debilitate alimentum assinnitur r de s somnus Aatur, si insta utent ut spiritus ob vigiliam consumpti. satis se. tet eonstituere finem ipsam spirituum restautationem, di non eetebit quietem.
Certe quae obiicit Argenterius, facillima sunt, cum expresse dieat Philosopnus , somnum datum ess e plo. pter animalis salutem , de hanc este ultimum finem. ob
quem a natura inten Aitur,reliqua verδ somnum eonc .
ivltantia medium ess e , quo rinem illuna eonsequitur, ut ipsa actionum quies, obstructio cerebri, teparati vitalis ealotis , de animalis spiritus , de ipsa alimenti maior concoctio , & partium nutritio , unioque maior spirituum inter se : haee omni i eueniunt in somno ne cessario , suntque media ad salutem conducentia , de
durationem in statu salubri. Recte igitur potest sumi vi medium actionum ees satio . s ex ipsarum continuatione vivens periclitatur, de inguet a natura talis disposito in corpore quod eenset neeessatio ab operibus , quibus consumitur , ut te. patet ut, & iu statu salubri constituatur: neque respe- .ctu hominis potist esse alibi iam , quod eum sentiat se
laedi a continui, ope libu , possit libere cillare, vi illam laesionem non angeat. & se se a 3 dormiendum ieeolia ligetet & idem in biviis spontanee operantibus eueniet. Ad secundum respondeo . quod de somno naturali
loquendo , ut loquuntur philosophi, & Medi ei, saepe eueniet, quando stiis instat. Ratio est , qui a s dat ut inreparationem deperditi,tune alimentum sumengum est,
quindet timescit animal, estque iam inanitum, & resolutum vigilia,& tune iam agest suis somni . quod uero
sumatut alimentum, quango illo opus non est. N Av-h nus eueniat , est omnino per aceidens . quia ut illud. alimentum 1 natura non petebat ut , se nee somnus iu
quod exigatur a natura,licet aliis modis naturalis die tu i , quia se ille et pendet principio instituto a natura. , d tertium respondetur quoA quies actionum libete facta non est somnus, sed oecasio , ut somniis eue. niat ; hie autem consistit in quiete orta ex naturali impedimento , ita ut dormiens non sit in potestate operandi , ut est in illa , quando cellat sponte r huius auiatem somni est finis sanitas , & vigor animalis: reliqua se habent ut megium, quo consequitur finem ultimum. aut si mauis , Omnia constituunt unum finem adaequa. tum ex pluribus partialibus constantem de se nihil probat Argenieris ratio, & quae in eius consimatio
nem adduxit , manent soluta. lite etiam quod de male
riae necessitate proponit . nil probat : quia, ut gixi in solutione argum titi seeundi, alimentum quod liket
ration m malitiae . non debet sumi ab homine tempe rato. n i si quando a natura expetitur. Tune autem adest
suis somni: quia est iam consumptici Otta ex vigilia,&est alimentum aflumptum , quod eget coctione. Quae ruero obiicit eontia alenum , ex dictis etiam manent perspicua r nam cessationi actionum cotici. mentium animal dicat ut finis, est auratio nempe deperditi, de vigor actionum , in quo consistit salus , aut pee quae demonstratui : quia ver' inulta sequuntur exactionum cessatione . explicatur inodo finis pati tali per viriura, modὁ per aliud . de se valle loquuntur ait
Dores te ni i itant tamen omnes iti eundem adaequatum finem, salutem nempe.
Argumentum velis in principio quaestionis postum nullam uim habet : finis enim somni non sumitur ex
intensioue caloris eleuantis vapotes, neque ex istis, ut
obsti inint ; sed ex naturae in sti luto , quae se disposuit
animalia , ut assumpto alimento sine quo cons stere nequeunt in oceasone praefinita a natura, instet somni finis, de ad testaurationem spiritus deperditi, de ad alimenti coctionem, a quibus filias ho initiis pendet. Sed inquitetis : s somnus causatur a vaporibus aliis menti, cur non semper quod animal eibatur, soporatile etiam : nam si temperatum est, de alimentum commutat , est inexeusabilis eleuatio vaporum , de inde erit ineuitabilis somnus , cum deiur causa ad quata illius. Respondetur quod quando sumitur alimentum sne ne cessitate restati lationis . estque animal sit titibus ple- num , noti cessat , sensuum operatione; quia satiratum non est, de se semper solacitat sensum , demen tem , quia vigilat: huie solicitudini, de vigilim anneis dia est immoderata aratactio spirituum omnium ad eeiatebrum s hi antem te iam ni magnam vaporum partem ascendentium, & vias , poro que recludunt, vi exspirent Deillim/ , de se non manet copia, quae animal so. potet. Accidit etiam,quod per vigiliam mittitur saepe
magna pars eorum ad extra, de eot poris ambitum : est
enim vigilans, vi docuit Hippocrates , calidior extrinsecus , & inde fit, quod totus eoi potis ambitus si nimium perspitabilis : de quia interius est Ligidior, dum
vigilat, non ita consertim elevat vapores, vi qui sunpendit sensus; quia minus ealent viscera vigilando , de se remissior ealot cum si . lente vapores suscitat non potentes omnino obstruere, ut ad somnum requiritur1N hine si . quod per seipsum anxie solicitatus , e bi .
sumptione , quamuis si inanitus , non dormiat. Ratio constat ex immediate iam dictis
Est tu estis quod pulchie inquitatis i videt ut Miniquia sne somno possit homo reparati. seut si dormiaret. Plobaror : quia tota ratio , de causa renarationis oeotis stot in hoc,quod in somno citiamur sensus. & moiatus, & se non eo sum tut spiritus , & abundant interius . qiri per exercitia S sensu, dissipatidie tant; sed s homo libete eelset ab omni actione , & motu . ut potest . non consumentur spiritus r ereo sine somno reparabitur , seut si dormitet. Et coniit matur: qui m. varos
232쪽
vapor obstruens terebrum non conducit alii et ad te stautationem virtutis, quam auferendo influxum ad praedictas actiones requisitum ; non est vero prinei. pium restaurationis in quantum non influit; sed qua. tenus eessant actiones pet desectum influxus. Idem que probatur , quando ob se iam retractionem, ut putabat opinio contratia .somnus causatur: in quo enen-
tu potius instigidatur cerebrum per desectum caloris, es reparatur nihilominus , quia animal sensu , de motu priuatur. Neque argumentum soluitur, si dieatis, quddsuspendit libeth actiones, & motus non potest non operari per internas potentias , eum si in statu vigiliae , de neeessario teneatur ei rea aliqua obiecta operati, de ita vigilabit,3e dissipabitur. Sed eontra r quia, ut inserius probabo , repugnat per internos sensus, quando operant ut, poni dispostionem incompossibilem cum spitii ibus: sunt enim eorum actiones ire re nentes , Ae persectivae , quibus eonditionibus nullam materiam pollunt transmutaret pet actiones : erso ill rum nullum eueniet sphimum dispendium. Respondetur. quod qui libere suspendit actiones de motus, re
parabitur non dubi/, ob quod patientibus peruigilium
tutum eonsilium est ut quiescant, de in loeo tenebroso colloeentui : est tamen Ere teparatio leuissima,s eom patetur cum illa, quae ex somno adii enit, ut dicas propriam flebilitatem venturam ex vigilia Ze potius motu
prohiberi, quam quod repatetur pet sed e per quietem illam. Ratio est , quia in somno naturali non sothmnon dissipantur spiritus , quia cessant sensus, de motus; sed etiam impediuntur ad editetna distribui, de se Interius abundant, roborantiar viscera, alimentum eo-quit ut persectissime . de spiritus ipsi inter sese magis
uniuntur e quod etiam ad nouum robur non leuite e conseri , ubi aculum autem , ne foras exeant, ab ipsis vaporibus ponitur obstruentibus eo tem . de ambitum corporis, ut Galenus docuit loco iam trisuo. Vnde qui libere actiones suspendit, cum nullum impedimentum habeat , ne propria leuitate, de agitatione , m tuque alteriarum hue , S illue moueantur spiritus, non detinentur interius r neque bene coquitur alimentum, neque spiritus uniuntur, ut diximus . de se non roboratur , de paulatim virtus satinit: quia repugnat praeis ter dicta non tesolui spiritus plutimos per corporis ambitum , cum snt per spiraeula libera, quae obstructa
sunt, de impedita in natu tali somno.Quae doctrina, s bene perpendatur, non leue aris gumentum est e nita opinantes somnum fieri posse per solam tetractionem spirituum : nam eum nestum impedimentum detur, ne foras euolens , qui generantur de nouo , non fiet reparatio notatu digna, ut per somnos naturales videmus. Praeterquam quod si Galeno et egimus lib. ae rigora, ct fremore, quies est mors spiritibus. Constat autem , quod si toto tempore , quo dorinit animal , detinentur, a natura moueti
non possent. de se petielitari de eorrumpi. Dixit enim Calenus loeo allegato, substantiae perpetuo mobili, qualis est e lidum influens qui e ciere recita est , in somno vetΑ , vaporibus orto , eis foras non exeant, non detinentur tamen quieti violenter ἱ sed interius mouentur, de ventilantur, ut possunt.
uomias excitetur dormiens DVplieitet expetimur exeitati dormientes. Primo
modo excitantur sine aliquo irritamento extrin.
neci : seeundo per illud , ut quanἡ voeatur dormiens, aut pungitur , aut aliud vehemens sensbile illum alte lat e est enim cetium , ut iam retulimus, non deseere Α omnino sentiendi potentiam in somno naturalia unti etsi dormiens non petet piat Obiecta, quae vigilans petiscipere poterat, pereipit tamen vehementius immutan
tia, ad quorum perceptionem experge fit, 3c interrumis pitur somnus. Itiquirimus ergo quomodo id fiat. Quantum ad expergefactionem absque .llo extiam
neci admoto, eonstat tune somnum cestaturum , quan
do ἡeficiat impedient ; illuὸ autem erat in nostra opi
nione vapor cerebrum obstruens : quango ergo aliἀmentum coneo tum iam est , de evaporatio cellauit;
cessat de obstructio , de accedentes spiritus ad sensoria distribuuntur per totum, si eque pereipiunt obiecta. Constat vero in hae somni intereeptione operati primo sensus internos, quia prius liberatui cerebrum: B quod quia habet te seruatas species obiecto tum , statiniae dissoluti ut, Ee liberum manet, incipit percipere ob tecta, quorum habet Reeundiores species. Si autem infans sit, de nullam haseat resetuatam speciem . vigi labit primo pet sensus extetnos , deinde per .
nem sensum,de reliquos, s potest pet illos opetati. Estas itio haee desumpta ex mente Aristotelis lib. Wayrio,
capite eιtues, dicendo: Expeuisitis Mimal qtitando ab stata e rectio es, ct calor, qui ambientis frigoris opera ex ampla an arsiam coitiis , euicit , arqvie sarauis m eu lentam a synereo aserevit. Sanctus T homas in commeniataria tres addueit causas esset entes vigiliae. prima est digestionis eompletio e quando enim completa digestici est, cessat evaporatio , quae eausa erat se uini. Secunda causa est , quando eator natu talis, qui expulsus C est ad inita , de angustas venas a frigiditate ipsius vaporis circunstantis obtinuetit contra Ligus illud di tunc inim dissoluit illum vaporem congestum in venis, δου aeit 3 escendere deorsum , de ascendit stitiam as se sum. Tertia eausa est, quando facta iam est diuiso sanguinis puri ab imputo. Omnium Docto tum est latione ilis. quia somnus causabatur a vaporibus obstruenatibus per coctionem eleuatis ab iis Oceluduntur viae,
per quas spiritus disseminandus est , & di stribuendus ad sensoria , de simul impediunt vapores illi influetunt spirituum , quia sunt vapores inea paees illius de quia
dum eleuatut tanta copia vaporum, sanguis necessario agitatur , de turbulentior te/ditur permixto crasso eum tenui: finita coctione cessat haee tu thulentia , de
D erassum descendit; eminet uero, quod subtilius est : fi
nita ergo eoctione cessat evaporatio , vincitur etiam,
quae ante etat genita , calor disseminat ut per totum' corpus ablato iam distributionis obstaeulo. & et assun ex feruore astatum , e eminens subsidet sedato se tuore , sicque vitale calidum, de reliqui spi lius ag sensotia distribuuntur, de expergiseitur animal. Vbi notabitis quod experge actio est qui4 in serius ad vi illam : nam omnis vigilia non dieitur expergefactio, sea quae immeudiate post somnum si, ut eodem cap. 3. lib. proprjdoeuit philosophus dicendo di sitioniam aviem saria maxim post in ses ei ει iis feremus fla , tune somnus obν it, ct ta via aura , quoad saetias pinus ad par res saperar, tur Iomus ad infr ora se uesratus , rilega iaspe Ν : qu. facta Mimal as ινε ei bi absolvitii exs L eis ιιν. In huius loel expolitione quaedam dicuntura Diuo Thoma veritati anathom iei aduersa ; seut de quod omnia sanguinis generatio sat , eoide, de quod cor tres ventrieulos habeat: quod etiam doeuit phialosophus , in quibus sequendi non sunt.
Quando veth aliquis excitatur a eausa externa
de tui tes difficilior. Ratio dubitandi est,quia nihil pete n tactum extrinsecum , aut sensationem , aut speciem intentionales producitur . quoa possit resoluere vapo. res obstruentes , de causantes somnum r de inde non
apparet, quomodo cesset obstinctio. de forenus in-ὰ terrumpatur. Respondet Magistet noster dij. . cap. nullo alio modo fieri. Us sentiendo prius obiectata, num, aut clamorem *et auditum, aut tangibile per in 'iactum r
233쪽
Trastatus Unicus, Cap. VIII. 23 I
Iactum d quia in somno , inquit , non priuantur partes
omnino virtute sentiendi a de fie sentite possint aliqua
obiecta . ite an e natura eonat ut maiorem quantitatem spirituum adducere . 3e pellunt ut tunc vapores , si aliqui dantur in via, ut quando aliquis exeitatur a somno ante eoctionem finitam alimenti.
Haee do ei lina Magistii mihi nos, satis Deit. Primo quia s prius praesupponitur sensatio obiecti . ut experiarfiat, ita ut neeellati h anteeedat sensatio illa experge. stionem, iam pia supponitur seu satio facta : etat ergo sum ciens influxus in ipso somno as pereeptionem illius obiecti: de inde non est, cur mittantur de nouo spiritus , ut sentiat ut illud idem obiectum, quod dormienti applieatur. Seeundo quia in vigilia si ap
psiearetur illud igem obiectum, mittet et natura e gemmodo spiritus ad illam partem , & huius itansmissionis aliquod indietum datetur di nam necessario de no uo caligeret, ae turgidior pars petet peretur , quod est
contra experimentum. Tertio urgenter arguo : Quando obiectum applieatur patii, in qua abundat nimis spiritus, etiam dot miens Luscitatur,& tamen non est sanis . ob quem ad illam partem abundantem in somno spiritibus fiat itansmisso eotum. Hoe manifeste constat, quia insomnia ipsa hominem expergesaeiunt , ut expetimento quotidiano probatur, & tamen fiunt bensationes, de insomnia in parte . in qua per somnum superfluunt spiritus, cum maneant interius omnes sere impediti, aut detenti, ut ipse Magistet confitetur: undes pars somnians ita spititibus abundat, non indiget spirituum transmissione. Qii inire δ in ipsa expergefactione separantur potius ab inie is eerebit, in quibus insomnia fiunt, & mittuntur ad exteriora. Mihi videtur probabilius, expergesactionem non pengere ex transmissione spirituum ad patiem sentietitem, vi putat Magistet, sed suseitati dormientem quia omnis sensatio inopinata timorem ineutit, de se natu ra perterrita agitationem illam spirituum fle sanguinis causat, ut in quouia alio timore, seque separat,& com mouet impedimenta, de vigilat; δe hanc esse causam Lequentiorem e unde quia omnis dormiens est ignorans tangibilia & audibilia in somno peteipit sussicienter ι illa tamen peteipit, ut ignoranter euenientia, de se terretur. Quod probatur a smili esseaeiter , quando inopinate oeeuttunt vigilanti obiecta leuia i terretur enim, & concutit ut subito, quia ignotauit obiecti applieationem 1 quod si applicaretur non ignorando, contemneret illud. neque terretetur: se quia dormiens ignorans est , terretur ab obiecto applicato , de senso, ac si se non percipitur, non expergest omnino, quamvis varie moueatur e & ita esse euidentet eonstat, quias dormienti applicet ut obiectum vehemens, ita per . territus expergest, ut non si e angustia magna vigilate ineipiat , ob te troeessum sanguinis , 8e spirituum
Hine non expergesaeiunt incomnia quaelibet. scaquae terribilia , aut i magnam voluptatem habent adiunctam i quia ea habent sanguinis de spirituum commotionem ob actum appetitus , qui necessatio sequitur se pueri disseili43 1 somno liberantur quia minus concipiunt obiecta υt tetribilia , & vi minus immutantia appetitum, nisi sint vehementi mina : non itaque homo expet gest , quia ad partem sentiemem mittat natura spiritus .vt putiat Magister ; sed quia ex sensatione eoncepta sequit ut actus aliquis appetitus , euidebetut eommotio spirituum.'& sanguinis , & se concutiuntur . separanturque obstruentes vapores una
cum sanguine , quod 3e ipse vulgus agnouit : 8e eum quis expergesaeit, si semel tentat terrete , maiori elaia more , de esseae toti tangibili id praestat i insantes uerdiente a somno liberat, ne ob timorem , si subit δ expergefiant , epilepsam incurram. Minus mihi plaeet Magistet , dum tegilii rationem D.Ferri M. d. mreata, de Morbia Acm.. A ob quam mitius exei tantur 1 somno per visum, qu mper uiditum , aut iactum : dieit enim rationem esse,
quia in quibiisdam oeuli sunt palpebris claus , tum
quia non immutantur realiret, nisi a lumine . quo is se exei tantur. Sed contra est , quia saltem flormientes oeulis apertis excitarentur saei lius per lumen,quim personum, aut tangibile aliquod , quod non est verum itum quia lumen non exeitat, nisi ut vis bile , de non quia lumen ; de inde parum obstat , quod oeuli immutentur realiter a lumine di id autem ita esse constat, quia
multi dormiun in loeci satis luesdo , in quo s sit so-m s , aut applicatio continua alicuius tangibilis , de simili somnum omni tib Ratio ergo petita ex palpebris claudentibus oeulos verissima est ; tamen respectu doria lentium oculis apertis non est vera. Est ergo ratio B nostra , quod . ilici ex propita natura requirit magnam
spirituum copiam , ut fiat, de ideδ nullus sensus plus impeditur per somnum : ideoque indiget esseacissimo
obiecto , ut sentiatur : hoe autem ita elle indieat o lotum natura requitens neruos otios ad visionem, ut per illam ea uitatem aeeegat tam magna copia spiti-
tuum . ut ad videndum te quiritur, quod in nullo alio sensu ea terno requiritur , quia minoti vi agitur 1 de inde etiam prouenit quod per visitio plus debilitentur homines, qu m per alium sensum externum te spectu
obiectorum immutantium naturali modo.
uomodo ιnducatur des tiIas mirium ρὸν vigiliam. V Isti lanies nimium debilitari, vel ipsa experienatia testatur , ob quod lib. propriis Philosophu,
es. i. consessus est , nullum animal esse posse in perpetua vigilia. Quomogo autem virium dest luctio eue niat, satis eo nilouet sum est inier aut holes. Ptimus
opinandi modus deduei potest ex doctrina Aristoteli, Ioea eiιato , ubi insinuat, quodlibet operativum ptin cipium esse limitatae natutae, de se perpetud operati non posse ; sed in ipso opere eontinualci satigari , tandemque de semianime qiuescere : ita scripsit lo eo ei
D tat . Praterea quaecumque natura aliquod exercent UM,
qtiod tu remitis exercuerint , in qua qtiidpiam facere positim , labascere ilia , ct ab opere cessare nec se est , me
lib. I. do Dina a. eap. 29. inter eausas debilitantes nuis merat multitudinem, Ec rei terationem earum. Et eona
firmatur haec sententia , quia pet omnem actionem nimis durantem fatigat ut natura 1, sed quia actiones non producunt aliquid , cuius occasione defietat te qui sit in ad operandum: et go deficiunt, quia per immoderatam durationem debilitant ptinet pia. Maio tu expetientia constat : minor probatut e quia per auditionem , aut visionem nihil producitur repugnans, de eontrarium principio operanti, quia sunt actiones immanentes , Ad persectivae , neque habent vim cotiar Mimpendi aliquid di ergo sola duratio actionis debilitat principium : quia cum sit limitatae virtutis , habet etiam in ordine ad tempus ὁet et minatam duratio nem ; S ita, ut gieebat Philosophus . quando exercuerit tempus suae virtuti proportionatum, laxatu Eprincipium , 8e eollabitur virtus interna , incipitqudi diminui rapetatio illius. Seeundi dedueit ut ex satigatione orta per motum
234쪽
loealem 1 braehium enim exempli gratia, si diu agitur. 4satigatur ; S tamen nil per motum localem corrum iapit ut, quod sit requis tum ad motum: et go sola motioptineti tum debilitat. Probatut minor, quia si aliquid desceret, maxime animales spiritus ; isti autem non sunt in blaebio , aut digitis motis ; sed in principio spinalis medulla- , ex qua influunt in reliquas partes, ut doeuit Galenus lib. r. ae pliei iis, cap. i. Conllat vero per motum digitorum manus aut pedis nil pro-ἡuei in principio spinalis medullae, quod possit esse cortii ptiuum spirituum di Et quia fliei potest per motum localem pro luet calorem eorrumpentem spiritus, aut raresaeientem ne tuos de musculos partiu,quae mo- Dentur ; hoe est argumentum esseax desumptum ex quiete tonica braci is, in qua etiamsi immotum maianeat omnino, contrahit nihilominus debilitatem In-sgnem, de maiorem multδ, quam s moueretur, ut Gaia
letius docet , ob quod quietem tonitam appellatiit motum duplieem : ergo debilitas operantis principij non pendet ab eo , quod motus produxit , sed -- lum contrahit ut eollapso virtutis ex praecisa actionis
Hi e philosophandi modus improbabilis est i nam
desectus . aut diminutio Operis implicat, vi resultet, nisi in principio operante immutatio aliqua inuenia. tur , aut in aliquo requisito ad opus at vet3 per durationem maiorem pixei se nil minuitui de ptineipio perante , neque de aliquo ad opus requisto, vi argumentum primum adductum salis escaeiter probati ergo non minuetur actio , aut cessabit per solam du. rationem maiorem satigantem p tinei pium. Quod etiam consi matur esseaeiter exemplo naturalium agentium,qure nullatenus defatigantur in operationibus , etiam si se in immensabii durationem extendantur : ut ignis semper calefacit, de aqua instigi dat, ita ut propter nimiam durationem non minuatur operatinum prinia et pium. Neque obstat, quod haec agentia operentutactione transeunte i animal autem, quando mouetur, aut sentit, reeipit in se sensationes, & motum , de se satigatur. Sed eontra est, quia receptio haec non ge- struit plineipium opetans : anima enim & potentiae sdantur, non variantur ob talem recepitonem iti esse
operativo. de si reeeptio aliquid asseeret ad debilitan dum , id statim proaueetet at ver δ non ita contingit ;sed satigatio succidit post longum tempus ; deis de sequeretur quod per Ieeeptionem alleuius extrinseei si milis eontingeret debilitas , & per eonsequens ita salignetiit hcimo dimotus ab alio ae s moueretur a se. Constat , quia sollem receptionem suscipit, quod tamen non est verum : ergo D pet actionem non debilitaretur , repugnat per reeeptionem e minati &aebilitati. Neque Aristoteles intelligendus est , ut in argumen to proponitur, ut male sentit Gentilis exponendo Aui ceu nam. Arguit ita Philosophus ab experimento , ut probet nullum animal esse polIe in perpetua vigilia,& se neeessat id aliquando dormiturum. id autem probat , quia experimento constat per motum & sensationes se animal debilitati, ut ineidat in extremum languorem , s nimis in opere duret. Habet ergo tem pus finitum , intra quod valide operari potest: quods e, eedat, ineipit statim debilitati j dormit ergo, si1 minus extreme debilitabitur , & tandem morietur. Quod autem collapso illa virtutis praeei se veniat Obsolani aurationem actionia non dixit Plutosophus se ut neque adauxit rationem,ob quam nullum animal possit dormire perpetud, sed ab experimento id supponit vi euigens ; de eodem modo intelligendus est Atticen naenumerans inter debilitatis musas operationum multiiuginem . 5e eariam re iterationem : non quidem Aoiseet , quod ipsae actiones Himinuant vim facultatum, sed quδd ex eis Measone tui virtutum debilitas i haeautem euemet ex alio immediatiori plinei pio. Neque obstat quδd eontrarium videatur insinuate litera textus, quae sie habet: Et iliad , quaci est Mnudis pro νiam.
bus verbis elath distinguit principii debilitatem eontiactam pet ipsas actiones ab ea quae eontrahitur per spirituum resolutionem. Respondetur enim facile, quddhoe loeo solum tradit Oecasiones primas, ex quibus membrum debilitatur. Sunt autem plurimae, ut ibi docet , & inter illas reeenset operationum multitudinem tanquam causam oceasonalem , & mediatami immediata vero etit alia, ut a nobis dicetur. Ad primam rationem eodem modo respondetur, satigati nempe vim operandi. s diutius detineatur in opere : id autem non contingere immediate proptet ipsam operationem, sed ex alio principio immediato. Ag seeundum respondetur quδd per motum localem debilitatui saeuitas , de quia pars aut totum inealescit praeter naturam , de eatore aia cto tesoluuntur spiritust de quamvis concedamus, quod animalis spiritus non detur neeessario in partibus quae mouent ut , quia ex cerebro, de ptines pio spinae sufetentet institit, si nerui eauitates non habeant a negari tamen non potest, quod dent ut vitales spiritus intra quamlibet particulam eorporis , & se posse resolui. Neque obstat, quod si nerui caui non sunt, implieabit distribui per illos calidum influens, & vitale , Vt non gistribuit ut animalis spiritus. Tum etiam dices, quod si nerui , de musculi vimi sentientem aeeipiunt ab animali spiritu ita distanti, se aecipient , vitali spiritu iniluxum requis tum adsensationes , de motum : quia non constat , quod si minus activus, qu1m animalis spiritus. Respondeo quod non potest esse dubium aecedere poste animales Viritus per poros , ut alimentum distribuitur , fleapplicari omnibus ; sed quod dicimus , est, non esse
necessariam tantam approximationem animalis spiritus ; sed ex ptincipio spinalis medullae sumienter in fluere, & hoc contingere non potest respesta vitalis spiritus. Ratio discriminis est, quod vitalis spiritus
non tantum praebet qualitatem illam oecultam , sine qua nulla operatio perficitur , sed etiam eatorem , quo indigent membra omnia , de quia calor produeitur vitali spiritu eum res stentia frigiditatis, non potest ex tanta distantia ealefacere paries omnes: & inde eget intima applicatione, de a partibus trahitur ut trahitur alimentum. Qualitas vero producta ab animali spiritu motum , sensumque, caret contratio ;& se potest ex magna distantia prodiret, vi producitur lumen. Idemque di eo ge qualitate oeeulta producenga 1 vitali spiritu, qui eis ealor non si, appellatur communiter calor vitalis : quia omnes potentias Geundat, ut pos- snt operati calor tamen , qui prima qualitas est , in diget intima spirituum applicatione : qu a ut diximus, eum res stat stigiditas illius introductioni , repugnat sussieientem intensionem producere in partibus. distantibus. Dissicilius viaetut . quod de quiete tontea ultim, proponebat ut i quia nullum datur prinei pium debilitans , nisi ipsa duratio operis 1 nam eum sola postici partis in eerto Ioeci, de ubi locale, si datut , nihil pro- dueat eorruptilium temperiei, aut spirituum , vid tur quM sola operis duratio maior si debilitatis contractae immediatum principium. Sed respondetur,quod si in quiete detinetur membrum nimis extensum , seu aistentum , est positio illa nimis dolorosa : nam immo die a eontractio unius musculi eausat in opposto museolo nimiam distensonem, & se soluitur eontinuitas in partibus nimie distensis. Dolotem autem vires debilitare eYperimento constat. Quomodo autemper dolorem vitius destruatur, huius loci non est : est
235쪽
enim satis non ignorare in omni dolore elle appetitus A quando quieta in ad te detinetur. si autem dieatis spassionem , Se animi affectionem . ratione cum, tot etit in ptinet pio dolor non sit . detiat 'amen postea λRespondeo id euenite duplici de eausa: Ptima est , quiae uiti dolor non sat sine solutione eontinui tutetim ac
partes cedunt, de non disrumpuntur, non causatur dolor . quando vero iam aliquae paries tenduntiat , ut nequeant ii ne ruptione nouatra distensionem pati , tune dolor causatur. Deinde quia . cum per vigiliam ut diximus, dissipem ut spi litus , de iacultas lubuuans membrum debilior regdatur ad proportionem. qua di bilior redditur, ponderat magis pars subleuata , de esse a eius dilacerat paries resistentes grauit .iti, Se impedientes, ne pars moueatur deorsum. His suppostis sententia nostra est , debilitatem eon, trahi ex is sectu spirituum vitalium, fle animalium , laeditui, α debilitatur, ut ita omni alia tristitia simul etiam par, dolens iniustat ut fluxione . quam sempersere dolor mouet , de ita auget molestiam , fle paries et uetat: de de nae positione quae vehemens pii, quaritum ad opus ob nimiam eontractionem musculo tum , de gistensionem violentam oppositorum , sub quibus quies tonica datur, controuerita non est, cum sit politio dolens nimium, de se saeillime debilitat. Est autem magna controuersia, quod membrum in media figura, seu cottactione moderata detinetur in quiere ii si a positione nullus iuuenitur dolor aliqua, e molistia ratione positionis. Sed rei pondeo Leite,quod aut bia hiona, axempli gratia detinetui suspenore in aere,aut reclina 'tui supra eorpus solidum:de hoe seeundo modo non ta v qui per .i illam necessatio consumuntur ; molestia vero magna Otta ex dolore est . quae hominem satigat,
ut se eupiat partem suspensam tectinate , aut in alia positione eonthii uere , sub qua dolor ille sedetur ; re eae his pendere totam molestiam . 5c fatigationem. de vitis tuti destri actionem, estque iam ieee pii ssimum in schola nostra per vigiliam spiritus omnes d.ssipati. Quomodo autem id eontingat , est salis dissicile ; ad euius explicationem sequens proponitur quaestio.
ligat membrum,ut dicemus in setius quando autem in aete suspensum detinetur , tandem lassatur , de haraga. tui saeuitas : quia pugnat contra membri frauita tem, de pondus. Si autem d eas quod hae e pugna fit petactionem motivam , qclae nihil producit contra principium motivum, a quo i endet, re inde non est unde debilitetur. Posset pii md te sponderi, quod cum illa detentio sat attenta vigilia, quia detineti membrum ponderans , de grauitate interna semper ine linante deor siti nin eadem posticine de loeo , per vim motivam attentionem magnam in aestimatiua requitit etiam in appetitus imperaci r quae magna attentio , de contem statio est solicitudo magna Ae imensa vigilia, de propterea hominem diis pari, vi .ere dissipatur in omni alio ve- Chementi actit imaginationis, do sensuum in teinorum, de appetitus, inde non constat facultas. Sed contra sol utionem est. suia similia solicitudo es attentio neeesar aest as quietem, motum per interualla iacta sine dineontinuatione, fle tamen non laxatur brachium , s patrim moueatur, partim quiescat, seiu si quiescat perpetuo. P triet ea eausa alia. tuae ex scilicitudine tragit ut .es communis, de ita sequeretur non minus scitigati , de ladiari reliqua membra quam brachium in aete detentum, etiamsi sit eontractum medioclites,quod aperte est con
Mihi videtur dieendum btaehium sus ensem in aere
sarigationem contrahere Ob dolorem, quod expetimen. tum doeet elatissime di non aliter enim cessat a quiete illa, nis quis molestia, fle dolore affligitur, quam ut re mittat, illam positionem amittit; unde ut in omni alia motistia labit ut virtus, se in illa quiete : quia tandem ob durari nem dolor causatur. Et s dieatis qua ratione dolor eueniat , s postio musculorum indolens est . de constat . quia dolor non datut statim , sed mullis post. Respongeo in ea positso De a proprio pondere aliqitarum i attium alias disiumpi , de dilatati. seque dolorem eausari e sunt enim partes quaedam grauiores de duriores , quae partes eonstitutas supra se detrahunt de in setiores opprimunt. Id autem praecipue praestant otia , de reliquae partes, quibus vitius motiva non inest, de ita eum non subleuentur ab impetu sbi inti inseco , sed per vim usculorum , repugnat non detrahe te alias , de quas p ealotedam comprimete , ut imi lieat a lapide supra miranti L constituto manum nran se trahi, aut detir sum impelisti i quia lapis non habet internum principium , a quo subleuetur, de se e reptimit. aut detrahit, quod impedit , ne seratur deorium. idem contingit in brachio suspenso , he ita maximus dolor exeitatur , praecipue in humeti dealtieulatione , quod ibi sat dilaceiatio maloi , tota hiae liti grauitate. Id autem ita esse constat : quia tanto citius dolor etiei latui, quanto maior
suetit pars in aere suspensa: eii ius enim fatigatur homo,s brachium totum suspendat, quam si manum extremam . de minus adhue . si solum digitum. Ex quo constat elate propter pondus euenite patiis molestiam, D Ptiri M. d. μνιώ,a, da Merbis A su.
Qua ratione spiritus per Digiliam eonsu
Concesse lain quod vigilans nequeat vigilate, quin
incidat in extremum virtutis languorem , & tandem pereat tes obitus ob desectum spirituum , qui pet vigilias , de Opeta consumuntur ; inquitii quaestio , qui spiritus consumantur, de a qua causa immediata. i riOtis dubii tu solutio Deillima, abstinii nimitum spiritus
animali. s. & vitales, quia non est ratio maior unius , quam alterius: resolui autem vitales ex eo vel Deile deducitur , quia non solum per vigiliam se pei quam languinat iacultates molium , de sentient ei, sed etiam se cultates naturalest quod eonstat, quia eoctiones dein bilissime stitit in supiissos vigilia , de eum ad illas non D concurrat, Dis vitaIis si illi os , necesse est allerere.
quod euatiescant vitales non miniis, quam animales limh in vehemenii exercitio resoluuntur vitales potius et quia si isti soni disseminati I et omnes particulas cor potis,non autem an in ales.' stila isti qua influunt excerebro de prinei pio spinalis medullae, non alterantur perpartium motiones, δd incendium ab eis causatum , si iactat alterantur vitales e nam eator crurum , de articulorum non ita alterat celebit spiritus, sicut vitales, quos
Quomodo amem in vigilia causet ut haec spirituum consumptio , est satis di melle Est autem in primis excludenda consumptio ex super suis motionibus emanans : hae enim constat quod causetur ab incendio , de calore motion in . 8e a consticatione partium . a quibus causis calefiunt spiritus, attenuavi ut, de resoluuntur , de pori etiam redduntur apertiores: de se sit ins-gnis eonsumptio per immoderatum eaercitium. Est et go solum controuersa , quanao absque ulla motione spiritus resoluente pet hue solum , quod animal non dormiat, se virtus labatur , ut deineeps operari non
possit. Ratio dubitandi posita est in praecedenti quaestione e quia per priuationeis sereni nihil ponitur H
cultates debilitans. neque eorrumpens spiritus, neque pet sensationes , cum sint actiones immanentes.
8e persectivae. Non ergo videtur possibile, . quod rex solam vigiliam excluss motibus languidum animal reddatur.
236쪽
Magister nostet lib. d. vias ag/ctis disp. . cap.9. istas Acausas ad dueit , nempe quoὁ per vehementem conatum imaginationis reddatur cerebrum calidius: id enim experimento Aicit constare : calor autem ille maior corrumpit spiritus , quia est eum forma eorum ineo mispossibilis dispositio. si autem ab eo inquitatis a quo effetetite talor ille maior resulteti respondet, simul cum spiritibus moueri sanguinem, de fuligines, 3e eum suligo sit ealidior vitali spiritu , ab illo corpore suli-guioso alterantur spiritus, de corrumpuntur . mouentur autem , inquit, substantiae illae non , facultate ali qua, quae imaginationi de se suboidine tui ; sed alia est huius motus principium ; quae autem illa sit , explieabitur', inquit, dum suerit letmo de causa motus spirituum in Dassionibus animae. Dieit secundi, Magillet. aliquando eorrumpi spiri- Utus 1 celebit stigiditate , quae est disposito opposta
valde temperamento conseruatiuo spirituum ; ag conis tintiandum vel δ imaginationis actiones est opus nouo accessu spirituum a idemque putant contingere aliquando propter aliatum partium intemperiem corrumpentem spiritus , Ze ita totum eorpus debilitati ob desectum eorum i quia loco eorum, qui deperduntur, Non semper resareitur tanta eo pia, quanta ad robustas actiones requiritur. Haee doctrina Magistri mihi non probatur di de inprimis secunda eausa ab eo aflgucta est Omnino impertinens ad soluendum problema proposium. Constat Mare quia eis homo sit ad iustii iam temperatus, redditur debilis ob superquam vigiliam : non ergo Cpindet d bilitas ex partium distem petie spiritus eorrumpente . quod mihi videtur euidens. Neque arguis entum, quod contra se adducit, soluit ut bene , Ma sistro : est autem hoc : Celebrum generat animales
spiritus interno tempe tamento t ergo non corrumpit illos, esset enim absurdum allerere in philosophia, quod eodem naturali principio producente opus aliquod externum, corrumpatur id quod genitum est. Respondet is nullum esse in ecinueniens , & argumen. tum soluit dicendo tecte probate quod eadem ingiuissili actione , he Aispositione , qua produeitur aliquis effectus, nequeat corrumpi; bene tamen id esse iet intensioti dispositione. Itaque temissiot disposito dinponit materiam ad formam spirituum , intensior verδab eodem agente producta eandem sormam eorrum. pit: in qua solutione dieit nihil eontineti verae philosophiae aὁ uersum. Mihi autem videtui aduerssimum esse tespectu formarum , quae intenduntur per se, de in quarum generatione sistitui agentis activitas r quod gieo ad exiscludendas imas medias , quae per se non intenduntur ab agente ultimate , sed quasi pet aeeigens resulistant i hae enim ab eodem agente , quo materia ad ilialas disponitur , corrumpunt ut ulteriori actione. Ratio diciti minis est , quia virtus agentis non tendit in illas terminatiuε, de ultimate ι imδ fortassis illat non intendit per se. Constat veto spiti tuum generationem viti. mate 3 eerebro Intendi, de ibi s stitur opus eius , fle in- Ae in mea doctrina repugnat manere igem agens dispo- Estiuum ultimate ad generandum effectum intentum per se,& habete smul dispostionem eumdem effectum destritentem. Est itaque sententia nostra , quod s sti gus distemperans celebrum tam intensum sit, ut ab eo corrumpantur spiritus geniti , non manebit calorsisse iens ad eorum generationem , de s manet ealor requis tus, non potest esse stigus tam intensum ut corrumpat spiritus r quia eum dispositione eotium. pente effectum ultimate intensum implicat disposito illum effectum generans respectu eiusdem materiae. Diees id non se pugnare i quia si vitalis spiritus est
materia animalium , ut putat Galenus, necessarid in .stigi datut vitalis , ut in animalem mutetur e ergo cumst ne eelsatium produci ptius stlgus temissum d bl- tum sotmae animali 1 spititus , quam intensum , a quosorrumpatur, producetur necessario , 8c eorrumpet ut
postea ab eodem principio habente frigus remissu in de intensum eidem formae repugnans r quia ubi datur hoc corrumpens , non potest non esse remigum , a quo prius dis nitur. 1e4 si hoe aliquid probaret, etiam vitalis spiritus aquae applicatus neret animalis, quia virumque prinei pium , remissum scilicet frigus de intensum participat, de se prius genetabit , deinde corrumpet, quod rn tidietilum sit , probatione non eget: de hoe praeeipuὲ habet vim contra opinaniates quod animales spiritus fiant : quod ptobabile putat Magistet in parte naturali aisput. o. cap. 3. Et mirandum certe est , quod elim argumentum adductum habeat Deillimam solutionem , non adduxerit eam , cum esset saei lius dicere Ortumpi vita es spititus delatos ad celebrum ab eius Rigore , quam quod spiritus animales semel iam ex vitalibus geniti eo t- tum pantur deinceps. Sed adhue contia Magistrum insurgo quia non probat, neque potest, requiri minus tempus ad eorruptionem spirituum iam genitorum , quam ad proAuctionem aliorum ge nouo . & ita dum eorrumpuntur se niti, alios generari de nouo , de se non ineidere obnane eausam in debilitatem. praeterea argumentor: quia hie homo ob stigi gitatem cerebri spiritus genitos corrumpens, non net robustior post somnum , sed debilior quantum ad sensum 5e motum. probator,quia inter dormiendum applieantur magis animales spiti tus ipsi celebro habenti vim corrumpendi illos,& ma. nent quieti iuxta agens corrumpens : ergo post somnum non est, cur fiant robustiores actiones praedictae,s ab eodem agente, a quo generantur , coriumpuntur etiam. Sicut ergo seruantur inter dormiendum iam geniti , de ita redditur dormiens robustior, quia magis abundans spiritus , ita non constat eortum pi postea invigilia r quia in illa distant magis ab agente corrum iapente, eum disti ibuantur ad exteriora organa. Sed & ptima latio multis modis videtur improb bilis , tum quia supponit duo non omnino eerta. Ptiis nium quδd suligines sint calidiores vitali spiritu: nam hie est, qui mouetur ad cetchrum in vehementi actu imaginationis. Secundum est , quos iam sint ealidiores , de habeant tam glandem exeessum caloris, quod sit ineompossibilis cum forma spirituum ; Ae solet ab eo tradenda ratio aut signum , ex quo deduceretne tantum esse excessum , ut corrumpat spiritus r hae eeontia Magistrum est quod s spiritus durant in eius opinione sub propria fotma eum calore facto producente giariam febrem , qui maior est sne dubio , quam qui eonuenit fuliginibus , seeundum naturam non resoluent ut a minori calore , neque corrumpentur: esset enim omnino litationabile dicere in stiliginibus hominis temperati esse natu talitet tam intensum e lorem , ut est , qui eonstituit diatiam sebrem eontinentem, fle tamen sub illo caloi e gutat spiti tus sub pio pria se ima in opinione Magistri r ergo non corrumpent ut , calo te fuliginum. Neque erit Deile in eius Opinione adducere eausam suffocalitem spiritus perabundantiam fuliginum , ut ipse putat nam cum λε- eatio a calo te te soluente non fiat, de ad illam requitatur magna eopia fuliginum , si istae eo trumpunt spiritus media alteratione extenuante , 3e resoluente, ni
quam manebunt ab iis sussoeati; sed coitu pii prius resoluti ab interno ealo te stiliginum.
Et argumentum antea adductum habet eandem vim respectu hominis dotmientis e quia cum in somno naturali siit interiti, detenti eum fuliginibus, non erit in somno viatiot spirituum generatio e eum etiam in somno naturali abundent intra soli nes magis qua in
tu vigilia, si verum est percoctione in Eleuati, de istam filii
237쪽
Τractatus Unicus, Cap. X. 23 s
seti persectiorem in somno , quoa expressit Galenus
rau. Vlterius, si suligines habent vim corrumpendi spiritus suo liuenso calore , non esset necessaria vigilia ad hanc corruptionem l quia per vigiliam , neque fit maior suliginum copra , neque manem spiritus plus repli-
eali fuliginibus i sed mulio minus quam per somnum,
de inde minus vigilia requireret ut ad hanc corruptionem , sed plus eonducet et somnus. Neque obstat, quod insinuabat Mag Ister. videlicet quod per vigiliam applicantur in ipso cerebro , de se corium puntur. Sed contra est primo: quia etiam in sonino applicantur intro spiritus eum sui ginibus , de manem agens Je pastum quieta magis, Ae magi, applicata : et go cum conditionibus aptio tibus ad agentum , N patiendum magis, quam in vigilia. l eceat etiam domina Magistri, quia etsi homo non eogitet aliquid intense ; imo etsi suspendat omnem imaginationem , si non dormiat, debilitatur mihilominus : non ergo pendet spirituum consumptio ex attenta contemplatione , neque explicatui adeo probabiliter , eut moueantur fuligines in obiectorum contemplatione neeellatio eum spiritibus: nam si pars contemplans trahit spiritus ad proprium opus, non trahet Gligines . eum trahet et id quod opus destrueret. Si autem natura mittit spiritus in partis eontemplantis subsidium , ad quia mittet suligines , quibus corrumpendi sunt spiritu, necessat ij, ut pars operetur. Multa itaque dicuntur in hae opinione Magistri non consentanea rationi , de ine lugentia petitionem principii. Sententia nolita est , esse impertinentem aetionem suliginum , ut visitans debilitetur: unde eis Deus au seriet Omnem fuliginem , non posset homo absque insigni labore , lituit, vigilare diu: debilitatur ergo , quia vigilans ex propita natura vigiliae semper est ea lidi Ot extrinsecus , ut docuit Hippocrates lib.6. Epid. fA. . text. ii. est autem ea lidior , quia semper in vigilia mittuntur ad extra spiritus, ut sensis operent ut, de inde per vigiliam instigi dantur interna, & coctiones debilitet fiunt te pectu somni ι motis vel δ spiritibus, aut transmissis ad ambitum eoi potis per potos exhalantur: quia re motione ipso tum , de sanguinis, rarest corporis ambitus , de mutuo impulsu se extra pellunt sunt enim spiritus tenuissimi , de saei te exhalabiles , de ut dicebat Hippocrates, impe tim fies mes: inter sensus vero extetnos est potentissimus visus ad ingueendam ingentem debilitatem , quia mouentur ad illum in m gna copia per neruos opticos: quia magna quantitate indiget ille sensus , ut tequirat intensiorem influxum ad operandum , qu m potentia motiua ; qui sensus cum si in eorporis externa legione velut extra collo catus , ingentem dissipationem spiritus eausat; reliqui
autem sensus resoluunt minus ; loealis autem motus , nisi si moderatus, valenter dissipat: qilia totum corpus calefacit, ambitum eor potis laxat, & mutuo, ineestanterque artieulotum attritu extenuat spiritus , cogitatio intensa multum spiti tum comtoeat, de mutua expulis sone, ut in omni alio motu, ineenduntur spiritus, attenuantur ae resoluuntui, mutuoque se impellunt leuitate, de resultu agitati, de impulsu. Itaque vigilia eo ipso quod movet ad extra , de spiritus derelinquunt viseera , essicit per potos magnam spirituum resolutionem , ut etiam effettur vaporum sanguinis immoderata resolutio, ut passim Galenu 1 doeet : quia in vigilia
mouentur ad exteriora, unde quamvis nulla sit cogitatio in vigilantibus t s potest in eis omnis eogitatio deseere 3 erit sine dubio dissipatio spirituum , de vit-
tutis desectust quod attenth contemplatus Avicenna , ut giuersa, oeeasones diatiae sebiis enumerat vigiliam, de cogitationem, vi constet Magistrum reeutrere ad solam eogitationem , eamque intensam : nam quamvis
A non detur cogitatio aliqua , nedum intensa, dissipabitur vigilans, quia in vigilia non solum ad eerebrum sed ad totum corporis ambitum de omnia sensoria mitiat unlut spiritus : quod indieat elate frigus intensum
asciens totum eor potis ambietum inter dormiendum rex quo constat ad easdem partes gisti ibui calorem peevigiliam, in quibus per iomnum defieit a propterea
summa ratione vigilia comparatur aestati , de somnushremi r ut enim aestas calefaciendo eoi potis ambitum virtutem exsoluit, spiritus resoluendo, di extra eo nuo eando : eodem modo vigilia , quia extra mouet spiti- tum , Ac vaporem sanguinis , eundem ae aestas plastat effectum : somnus ut hyems econtra : cutem enim instigidando eam eondensat , de Oecludit, de se spiritus, ut de vaporem sanguinis intro reuoeat, ae detinet, de B se eorpus replet, ut tandem nimium dormiens pereat sus eatus, scut nimie vigilans resolutus. Si autem inquitatis, a quo principio moueantur spi ritus ad extra, Ac eor potis ambitum in vigilia : respon. deo quod traduntur ab auctoribus plurimae eause huius motionis. Galenus I b. 3. de cau1. Itili. cap. 9. insisnuat vigiliam post somnum excitatam semper fieri subito ; somnum autem post vigiliam palitati re ; & id eddoeet expergiscentium pulsus esse statim magnos , vehementes , celeres de crebros eum quadam vibratione: quia impetu magno mittitur ex ita calidum influens ispiritus ei iam ipsi mutuo se impellunt quod elate Ca. lenus do euit loeo immediate citato , dicendo : chi somno scilicet opposita est phreχitidum , s vigiliartim pν ιeν
immod ce. Quibus vel bis satis pei spieue doeet vigilam
contra naturam euenire , quia spiritus ealefactus, fleexsecatus foras esseacius mouetur: quia agilior, de teianuior . magisque impellens propterea redditur. Deinde partes sentientes, de organa Omnia eosdem spiritus traiahunt ad extra ad pereipiendum obiecta , Zc ut dissi. palatur perpetuo . trahuntur etiam continuδ . 3e a partibus ipsi, , de gratia replendi vacuum. Iam vero do- euimus potentiam uilitiam , Ee loeales motiones, attentamque contemplationem ingentem dissipationem essi cete ; animi autem passiones vatio modo spiritus de stiuunt, ut timor de tristitia su eatione : gaudium , quia potenter mittit ad extra i ita seriacit ei de incendio D verecundia re intro , de extia quadam inquietudine
moti. Constat vetδ haee omnia per vigiliam intelligi, fle si quae sunt alia, de ut in his passionibus appetitus fiunt spirituum 3iuetis motiones a saeuitate trahente , aut expellente eordis: sie in vigilia existimant multi, quod natura mittat in extetha sensoria , ut vigilent, et percipiant obiecta. Vnde, etsi aliquis sit in loeo tenebroso . neque pet aliquem sensum aliquod obiectume neipiat, de sit omnino quietus , satigabitur, de debilis fiet : quia semper natura , dum non impeditur, mittit in statu vigiliae ag eorporis ambitum vitalem ea-lorem ut sentiat, Et operetur de ut est ineessabilis fluor per oceultam transpirationem , se spirituum te-
solutio est per vigilias ineuitabilis r tot sunt probabilesia causae ad spirituum resolutionem eonducentes, he inaen implicat, ut dicebat Philosophus , dati animal, quod possit perpetud vigilate ; seg indigere somno , ut fiat ptim δ instauratio spirituum , vilium deinde.
F si a idens malignum vigilia praeter naturam tuites enim extreme debilitat. 8 semper delirium praesagit ; ob quod altius sunt exponendm eius cauta. ut bene perspectis eisdem celeritet Medicus Occurtate
238쪽
n hoe autem video omnes eonuenire, oriri nempe Aa calore , de sceitate ii de eatorem esse emeaeissim causam , de potentiorem , eonstat ex doctrina Galeniueo cuiaιo eae 3. ιι. de catis puls cap. s. docentis r Phre
unus ut . ae praesag. eae pius quod sit proprium ei is
simploma vigilia r quem Authorem sequutus noster Princeps fen. I.tib. 3. trin. 4 p. i. dixit: Ea eius quidem causa eo plexionatis es caliciaras , est siceitas , propterumhaim Otristi ct ma et s. ιν au aeteriora , cdiean iis ιιιι Mentitis o faeiens sahara , cst anterius
sie experimur,rath febrietes non esse peruigiles propter incendiu contia iraturam. Sie melacholici propter siccitatem insomnes fiunt o quod ρνoprio lib. notauit Philosophus cap. s. hocque indicat extrema senectus, quae et ii eopia humidotum excrementorum obruatur, insomnis aetas est ob seeitatis immoderationem : &ex euratione vigiliae eontra naturam validum sumit ut argumentum d non enim aliis auriliis . quam humidis
de stigidis somnus eoneiliatiit , de intempeties vigilare copens aufertur. Hi ne hieme, & vete sunt somni longiuami, ut doeuit Hipp. i. Aph. quia humiditas de stigiis in lireme, & in vere humiditas abundat ; in aes aseautem , te autumno dissicilius , Ad minus dormimus ob calorem feeitatem aestatis , & nimiam siccitatem autumni: in hoc ita , ut dixi, eontrouersia non est. Quomodo autem ab his qualitatibus causettii vigilia Ccontra naturam, satis gubium est. Calenus dicit, quddea tot motum assert, ided de vigilias: constat ex a. Lb.deioc. cap. Ur. 3e lib. 3.de cisalpti scap.9. iam cisalo ista calor, inquit , exsteatus, ct quas iam en ius es , idaeirco
lara c. ant. Est autem intelligendum de motu facto in
spiritibus t quia enim calore , 5: siecitate contra naturam alterantur L ras, de ad organa exteriora mouentur, se inducunt immoderatam vigiliam. Verum qua ratione motus iste ad etiteriora organa ab
iis qualitatibus eausetur, dissicile est. Respondet Magi stet disp. . de locis ais a. e. s. per calorem , dc saccita
tem reddi mordaces spiritiis, & se ee te brum irritare, es eos expellete , de se mouere illos motu expulsionis,sieui contingit in aliis rebus irritantibus nain ram: AD-Dra natem , inquit, illos te, sia instruisse a sensium , ct
se vigilant. Quod autem eator de siccitas non sussiciant sine aetimonia spirituum , probat, quia in febribus diariis , de putridis datut maior ealot , de nihilominus
dormiunt Lipe laborantes tempore eonsueto. Constat autem quod quamuis pellantur spiritus ad organa exterisna , non proptere, cessaturum cerebrum ab operibis sensuum internorum t quia non est necessarium rei iei omnes spiritus, eis habeanti tritantem qualitatem , cum omnes tint immediate applieati substantiae cerebri, sine qua applicatione mordacitas spirituum nequit sentiti. Praeterquam quod neque omnes spiritus participant
eandem mordacitatem , cum non sint omnes aeque ap. Eplieati agenti initodueenti acrimoniam.
Hre docti ina videtur improbabilis: quia supponit
multa , quorum ratio probab illi, nequit adduci. Ptimum est , quod ea , quae expellunt ut i tritata maior symptomatice, debeant seinper expelli pet eandem partem , 5e ad eandem legionem r quod non expetimur in aliis causi x irritantibus latione morbi. Constat, quia humor irritans quandoque pellit ut per secessum, intel- dum per vomitum , aut sanguinis suxum, sudorem , aut urinam , saepe in eute reponitur, aut in partibus admosis , Ac non rato in aliqua interna parte , quam contingit debilem esse. Ergo eodem modo s spiritus li-ritantes pelluntur, eut sempet 4ebent expelli ad organa exteriora , de non in alias partes , aut per aliam regionem . Secundo, quia si pellunt i spiritus , quia mordaces facti sunt naturae inimiet , cur non mittuntur extra corpus , ut mittit natura frequentissime e de inde sequere tu non vigiliam , sed semium contra naturam
saepe fieri , ealore , di feeitate , quia expulsa spiritibus extra eorpus cessabunt sensus ab ope te. Tertio a partes externae , se externa sensoria patii ei pant sensum tactus mulio persectiorem, quam cereb Ium , cumst constitutum in controuersia , num cerebrum sentiat.
Ergo si pellantur spiritus ob aerimoniam a cerebro e fieaeius pellentui, de melius ab ipsis senioriis externis,
quia plus irritabuntur : non ergo manebunt in eis, ut celebrentur actiones eorum tam longo tempore. Quar-tδ , quia si sensatio molesta, ratione euius aliquid petistit ut symptomatice , nequit oceultati a patiente, cum
si ipse qui patitui , 3e eonditio expelletidi sit cognitio
obiecti mordaeis, omnes vigilantes contra naturam
essent in perpetua sitisatione molesta, s ob aerimoniam molestantem partes sentientes pellerentur spiritus; cuius oppositum inanis est a expetientia monstrat. Et co
firmatur vigentet: quia si molesta sensatio ad perpetuam vigiliam tequireret ut , nulli magis dormirent, quam pluentisti, de delirantes. Patet, quia nulli magis priuantur molestis sensationibus , quam phrenetici, de amentes, ob aduertentiae desectum iuxta doctrinam Hippoeraiis a. s. aphor. ιμι. s. dieentis: cuiremue
Mens Vrosat. Ergo si nulli minus sentiunt 3olorem, quam phrenetiei, de nulli vigilant magis , conssat esse impertinentem illitationem illam ad vigiliam eontia naturam sed ex alio ptineipio prouenire. Et ad horaianem est argumentum t putauit enim Magister dotis. s. de locis affectis, es. 4. phreniticos non dolere capite equia etsi si magna dolendi causa, intemperies sellicet calida , de seea eum assueto mordaeis humotis, de vili; im sedit ut tare en sensatio molasta ob delirium mentem distrahens. Si ergo delitium tollit tam mordacis causae sensationem , quis negare audebit noti inares ire sensatio item spirituum , qui de minus quieti, tam tenues , 3 rati , de nullo modo putridi neet statio alterant muli Minus quam humor exustus, aut putridus ; imo probabiliter mota aeitatem humoris eausantis phte nitidein ab ipsi spiritibus Aemuleeti. Putauit etiam Magister super Avicennam spiritus pullidos , aut ustos diatiam sebrem causantes non inserte tigorem : quia eum sint, inquit,
humidi, de tenues, aerimoniam nullam ex putredine concipiunt, de inde non inolestate partes sentientes, ut ad rigorem concutiantur. Eodem modo putandum est , nunquam a squirete acrimoniam spititus , ut par
tem sere insens lem molestent, de itiitent. Improbabile
igitur videtur placitum Magiliti soli aetimoniae spirituum innixum.
Sed vi nostrum placitum ad queamus . notabitis duo maxime requiti, ut aliquid indueat wgiliam. Primum est , quod ex se potentias sentientes ad operandum de terminet e secundum qu/d ali setat eausam somni inductivam, eis verum st, quod id , quod tollit eausam somni , eo ipso vigiliam inserat , quia somnus 8e vigilia , ut antei Aidiimus, immediate se opponunt. Qia o supposito ealot de secitas uigiliam praeter naturam ea usant; de quia ex propria natura potentias determinant ad operandum , 8e dissipant etiam eausam inaucentem somnum , eamque resoluunt. Qithd autem potentiam ad operandum instigent. Atentur omnes cum Caleno et
quia . experimento 'eonstat ad selirandum conducete , ut proprio tractatu do inius. Secundum autem con
stat , quia s somnus causatur a vaporibus bumidis ait menti oblitilentibus eerebrum, de hos resoluunt, fleexseeant
239쪽
Tr actatu s Un icus, Cap. XII. 2 3 7
ex se t ealor & seeitas, auserunt neeessarid causam A seei, eleuatae , de se potos magis aperiunt, & vapores naturalis somni . illa vel b ablata necessario vigilat antia mal, & ut animas vigilat semel iam ablata eausa naturalis somni, absque eo quhil spiritus exi stentes in nestatali dispositione itiitent cerebrum : ita eodem modo ablata eausa naturalis somni ab aliq uo contra naturam absque aliqua moldaeitate inducta uigilabit homo pet-petud : quia , ut euidentet patet . in naturali vigilia nil aliud requititur , quam desectus eausae inducentis
somnum : ergo si causa morbi, aut morbus habeant vim auserendi causam eonciliantem somnum, veniet neeessario vigilia eontra natistam , quamuis nulla sit inspiti tu mordacitas: quia , ut distribuuntur naturalitet
spiritus 3e disseminant ut per sensitia absque ullo irritamento ; sie distribuentur seinet de muctae ausa inferente somnum , a quaeumque causa destruatur. Quae ratio, s bene perpendatur , magnam vim sabet meo videticontra Magistrum , ne diem euidentem: calor ergo de siceitas, quia habent vim resoluendi. de exsiccandi aries, de halituosos vapores somnum conciliantes, eausant vigiliam absque uua alia moldaeitate in spiritiubus' inductae & quia tui sus mouent veheinenter potentias ad operandum , & speetes etiam excitant, eOnserunt nimis ad perpetuam vigiliam. Contra quam veritatem pulehth obiteletis 1 videtur enim feeitatem nullatenus posse ad vigilandum conducere. Patet . quia eum Aristotele confitent ut omnes
densare eorpus , quod assest, oe inde illud teddere eot-pulentius , se eramus .' ergo Ar oceludet etiam potos extenuant, resoluuntque ae destruunt eorum lentorem, di ita non conciliatur somnus.
Aliter potest solui haee disseultas eri goctrina Philo
sophi a. lib. de ρ o. e. 1. ubi docuit este proprium huismidi, quod si repletiuum alterius: quia chra non rerminet ut bene termino proprio , sed alieno, necesse et hquod litiinidum sit etiam flexile , seu quod habeat patres non constantes . neque stabiles e cum enim Omne repletivum debeat se aecommodare cam ratibus , A soriamationi eorporis replendi, non potest esse eonstantis naturae , sed mutabilis , quantum ad partium positionem : unde exserati vapotes consistentiam certam eontrahunt im edientem :llam positionem instat lem , cuius desectu non bene se aecommodant formarioni ca. D uitatum eelebri, ut eas omnino repleant , de se non oblatuunt persecte , neque somnum eonciliant. de
hac ratione existimo secam eonstitutionem conferre ad resolutionem excrementotum, vi Calenus doeet lib. Moνum,comment. rs. de quia lentorem , quo haerent exelementa , tollit, de quia non sunt repleti-ua , ii ex seeent ut, melius pet potos exhalantur, &resoluuntur. Quod autem eatot vapores resoluat, de eos per accidens exsiccet, & extenuet , omnes publice confitentur, sit de quod vias, de potos dilatet, rarefaciatque eotis pus Ee ptopterea vigiliam indueat: reddit etiam te uiora corpora in calefactionis principio , & ita minias quieta reddit, quo enim aliquid leuius est magis resi-eetebit; si vetδ densat ,1 tedaei simi litet spiritus in- C lit, quia impetu maiore mouetur : nil autem plus somhabiles , ut te soluantur. Patet: quia nil magis resolutioni opponitiir . quam densitas, & et assii iesi s ergo has causat in spiritu, detinebitur magis in eerebro , praesertim s oeeludat eeresti polos , ut saeit reuera , &constat in luto indutato, quod crassius & eorpulentius, plusque eompactum redditur , quo plus humiditas ab .
1 umitur, Ze exsceatur. Constat autem omnem resoluti nem non alitet fieri , quam inducta prius tenuitate , &ralitate , in eo quod debet te luit has autem qualitates , aut partium positiones non causat secitas, sed po.
tias contrarium .mnino : ergo conducet ad somnum ,
de non ad vigiliam praeternatu talem. Et probatur esseaeiter a simili, quia in omnitim opinione frigus non aliter somnum indueit, quim densando , oeeludendoque poros , de vias , de ita detinendo spiritu, interiis, i L quia extra exire non possunt vi poste, videbimus si eos dem effectus seeltas prEstat, causabit somnum , ut scisus , & non vigiliam
Est dissielle gobium adductum , ad quod soluendum
primo mihi Oeeutrit, quod vapores , & cerebrum etiam, ut somnus eoncilietur , requirunt certum lentorem . &velut pinguedinem, quibus cerebro haereant: oportet enim non resilire vapores sua leuitate Glebium a seende tu es , sed in eo firmati, 3e velut agglutinari, ut impediant motionem, & gistributionem stitituum ad organa externa , & ne saeith giseutiantur a suligitiibus naturalibus, de spirituum agitatione , de calcite, im . Epulsuque saei lὸ dimoueant uti hane conditionem tollit feeitas , Ze ideo non Aormiunt: sunt enim feei vapo
res ad resultum aptissimi,& cerebrum ex siceatum smilia ter . quia ergo minus haerent sicci vapores non detineniator fit mitet in cerebro , vi somnum effetant ; sed tu multuose agitantur , & eommotione spirituum eausant vigiliam : debent itaque vapores se agglutinati ivt motioni stiliginum . de spirituum res stant, quod sne eerto lentote , & humiditate non faciunt : praeterquam quod cerebrum edisceatum generat necessario aetiores soli gines , quae more medicamenti resoluentis proprio calore, disiecitate absumunt vapores . de extenuant, ut per poros euolent: sunt enim medicamenta attenuantia de
raresaeientia calida & seea , ut testatui Calenus lib.
si I. quas eonditiones subeunt fuligines ex patribuano obstat, quam inquietudo , re vaporum mobilitas et quia mutuo se impellunt, de spiritus mouent ad extra,
Hactenus dicta intelligenda sunt , quatenus ad pro
priam naturam istarum qualitatum pertinet ; ex aeci denti uetb aliquango eontingit calorem somnum profundum cautate t quia nora se in per humida excrementa resoluit: qui re potius magnam vaporum copiam ex eis eleuando eerebrum onerat , grauat , de Obstruit, ut explesse te stat ut Galenus lib. . e ML sta . 3. .. meu . 61. etiamsi fateatur ardente febre digrotum molestati: F bris , inquit . ealor potior humores quι Dis crudi , est 'gia. abundabant , ad .ap.,r Abia it. Sies elatas firmat de stabiles reddendo cerebit partes , si
nimium eas eondenset, somnum e Tei et contra naturam , ut densando tollit motum , Se sensum a qualibet patie impediendo influxum spirituum . & cereia bri , quamuis videatur probabilius, non posse eere-btum ad tantam feeitatem peruenire vivo homine , sautem eueniat, dormiet non dubie , seu i do imit sti.
re eis usomni prater naturam. Non loqui tui de eausis somni praeternaturalis,
quatenus obstruendo proptia eoi potatura somnum e Teete pollonit hae enim ratione nollus est hii.
mor , qui talis somni auth τ esse non possit, cum quilibet de corporatuta fle multitudine possit substantiam
celebri obstruere. Solum ergo controuertitur Ae pii-mia qtialitatibus , quaenam eartim somnum eontra naturam indurant : & ex dicti 1 in ptaeeedenti quaestione satis conspicua est resolutio praesentis , posse sei licet
fieri somnum p rtiter naturam a stigo te , humiditate reonstat lege eonitatiorum participantium saepe naturam oppostain : si ergo recte dictum est antea eum Galeno, ealotem x feeitatem vigiliae contra naturam authores
esse , erunt per consequens nitus & humiditas eausae
240쪽
Ante, vetδ , qu m vobis exponam , qua ratione , Adictis qualitatibus somnus causetur , notabitis duplicitet diei polle sommam eoiulana talem : nam vi ha bit duo naturalis somnus, ita praetetnaturali 1 bi satiam dicitur. Est autem duplex ratio somno naturali conueniens, S quod Autet determinato tempore , & quod ii , ii sit profundissimus; sed a leuioribus obiectis impediatur , aut quM ex ipso dormiens experge fiat. unde somnus contra naturam praeterquam quod generalia et pendet a eausa morbosa, ἡieitur talis , quia inquantitate, aut qualitate pectat , hoe est quia dormiata ger profundius, quam seeundum naturam , etsi tempus dormiendi sit breuius, quam naturale : aut e con ira, quia dormiat tempore longiori . eis non dormiat I rofundiusquam per naturam : spatium somni natura- is certum non est, quia vatiat, ut sunt diuersae natu- Brat indiuiduale, omnium. Communitet autem definitur per spatium octo horarum intra diem naturalem : do. euit autem Calenus I b. 3. ae cavspuis cap. proprio . immoderatum esse somnum ψ utantem post alimenti consectionem. Pectate igitur potest somnus . aut quia sit protundior, aut quia longior , aut quia utrumque participet, qnod est stequentissimum ; quomodo autem pussit dari somnus longior naturali,qua non sit prosundior , dicetur inserius. His supposiis somnum eontra naturam a frigore seri confitentui omnes: est autem duplex ratio. Prima quia ex se imbee illitat instrumentum commune omnibus aetionibu 1, calorem sellieet vitalis spiritus,& natiui : propter quam rationem putant auctores
actionem deprauatam feti pii rebastigo te a sed semper Vincipere laesionem inductam a stigo te eum diminutiore operum , dc tangem auferre : quia ergo omnis somnus incipit per diminutionem actionum , ided frigiditas quia giminuit virumque calorem , somnisera est. Alia ratio sumitur a seeundariis erctibus stigoris r densando enim vias,per quas communicantur spiritus , impedit illotum dii tributionem , de ipsos spiritus densando etiam reddit immobiles, ut ad sensoria disti ibui benEnon possint: eone reserint enim omnia alterata a sti. re violentet , de elassiora redduntur, & se efficiunt ut immobilia. Neque obstat quod s eoi pus spirituit m densat ut astigo te, reddatut eo ipso aptius, ut per poros penetret. Patet i quia dum densa tui . minorem locum , quam antea occupat, de pet eonseque iis facili iis ingredietur, U& mouebitur, de per poros , de eauitates alias. Sed contra est e qui a s a stlgore viae Oceluduntur, non habet vim argumentum. etiams ad locum minorem regii eantur spiritus densati deinde non valet: si densor spiritus , ergo eommodius distribuitur pet potos: nam eis hoe post et esse probabile dulante semper virtute motiva proportionata euieumque ὁispositioni mobilis,
tamen quando densantur, de etes eunt spiritus, non manet virtus motiua ita proportionata , ut illos tam comis mode , ut antea distribuati quia ut redduntur densiores , regὁuntiat etiam grauiores, de se minus bene impelluntur sursum , & ex ira, de tam facile, ut ad sensationes requiritur. Dixit autem Calenus, quod ag inducendum somnum contra naturam pii r m locum obtinet stigiditas, Eseeundum homiditas, ad serenum velo naturalem econtra. Ratio est , quia stigua nullam iuuat operationem sentientem . aut motivam , imo omnibus adiretissmir; estque alia, esseaei lsinum ad operandum , &propterea altum,profundumque somnum δε quas eonis gelationem esse it, ob quod Galenus dixit lib. i. de ea sympl. cap. Utimo : Quis se iam tametiani, vo χιών famanifera ε, qua au/ιm perseueram , ne Ae somnnm , Meque inciet nitam asseris rati. διιnιών ; sed ρνε somna coma stea ni Ratio est , quia somnus ordinatur. ut diximus. in animalis salutem. & ut teparent ut deperditi spiritus,& coctiones petiectio tes fiant haee autem eommoti non euenitatii. si si igiditate causaretur somnus natura lis , cum nectitariA ealor remitteretur , qui est author praedictarum utilitatum 1 fit ergo ab humiditate mode is
Iata madefaciente cerebrum , quae coctionem non tollit ; sed ii mat potius , ut constat in pueris : di eum humiditas putetur ab omnibus mitius activa . quam sti-gus , nunquam cerebrum se alterat, ut coma , altos que sopotes inuehit i sed solum longio ies magis quami tofundiores. Qua veto latione ab humiditate somnus causetur contra naturam . iam eonstat ex dictis r nam & potest esse peti inax in duratione , quia causa illius durat nimis, di se somno longio tes efficit, di s iniensior si humiditas , quam naturali somno inducendo conueniat, dormiet aget protundius semel & longius : non enim dubitati potest intentius humectari celeb tum a pituita, quam a vaporibus alimenti, di se ab ea dormite proinfundius : fit ergo somnus ab humiditate,Yt docet Pti ceps fen. i. lib. s. tras. 4. cap. i. dicendo: Et qMando' accidis pνσιer ca ara iam. Ianιem infrumenta, o per turbanιιm svibstantiam spar ιus , cst oppilantem viam civi. O laxanιιm stibsantiam κιν-- Λ , s lacertabum . Omollisseisio , qaam se' itur oppιlatio , O coope ιmentum, qώa prebibens viri ura pen irare r qtioniam Diritas i us5bsanιia iam es inprossata , s panurbata. Muibus vir bis , ut putat Gentilis, traduntur tres eausae inducturae sereni. i lima est quod substantia spiritus si tui bida, leredditur propterea spiritus ineptus ad sentati di motum. seeunda , quia incrassai ut spiritus , de ideo non potest pene itate , aut distribui per polos. Tertia . quia
laxando ne tuos , paries omnes deperdunt firmituἡinem, qua vias & potos seruabant recte conformata, de reclusa : unde partes iam madidr , de laxatae concide
tes in sese propiet desectum firmitudinis occluduntur
omnino, aut redduntur minores cauitates naturales, &ita non distribuuntur spiritus ad sensu ita , de somnus
Duo primi effectus. inquit Magistet nosset non posis sunt attribui humiditati, quatenui qualitati: quia bara nequit redde te spiritum turbidum t aer enim , inquit, etsi nimie humectetur , non reddit ut tui bidus. Est erisgo intelligendus Avicenna de permissione humidas ibstantiae cum spiritibus, ut quando cum aere permis
Centur vapores, & nubes e tune enim reddit ut erassior improprie & turbidus, ut quando aqua cum terra miscetur repugnat etiam , inquit, quod per solam humi dilatere classiot spititus reddatur: nam teste Aristotele lib. 1. aegenerar. e p. 2. Tenuitas ad humiditatem, eras
sties vero ad siccitatem redueitur : si ergo erassicit sp, ritus , quia permiscetur eum substantia erassiori humi da ; de ideo non penetrat, neque per potos distribuitur : quia impeditur a corpore elasso permixto : hoe enim corporatura propria, de crassitie rei let vias ipsis, de inde spititus non transeunt. Haec Aoeitina est altitia inuestigavisa. 8e vigendum, num humiditas, ut qualitas est , possi turbidum re dete spiritum , ut docet Gentilis. Pendet veto id ex eo, quod possit eundem reddere et assi,m t nam semel den. satus , de in et assatus spiritus proprium splendorem amittet, reddeturque incapax influendi in ne tuos , &partes ad sensum de motum. Et contra Magistium stat argumentum effeax r quia s corporatura sola humidae sit bstantiae tales euenient esse ebis , impeti inens essit omnino, quod evit humida substantia : nam quodlibet cori us permixtum eundem effectum praestaret reum ergo somni conciliatio tribuatur solum humidae substantiae , intelligendum est ut est humida, he non ut est colpus. praeterquam quod s humiditas conserat ad tenuitatem , minus quam eot poti humido inerassatio spiritus diearetur. Nee obstat, si dieas eonserte humiditatem , ut sat substantia apta, ut in vapore munei tin, scil